Kỳ vọng và lòng tin của công chúng vào kết quả kiểm toán ppt

Kỳ vọng và lòng tin của công
chúng vào kết quả kiểm toán

Một vài năm gần đây, trong đời sống kinh tế - xã hội ở Việt Nam
đã xuất hiện một kênh thông tin mới được xã hội và nhân dân rất
quan tâm. Đó là việc công khai kết quả kiểm toán tài chính nhà
nước của Tổng Kiểm Toán Nhà Nước. Người dân và xã hội có
thêm thông tin và sự đánh giá về tình hình tài chính nhà nước, tài
chính quốc gia và trực diện là tình hình quản lí, tập trung, sử
dụng ngân sách nhà nước. Đây là những đánh giá mang tính
chuyên môn, khách quan về sự tin cậy của thông tin tài chính, sự
chuẩn xác của các khoản thu, của những khoản chi ngân quỹ.
Đồng thới cũng thấy rõ nh
ững sai phạm, những khiếm khuyết của
những cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhiệm vụ quản lí và s
ử dụng
tiền, tài sản của nhà nước, của nhân dân cho việc công, cho lợi
ích chung. Không giống như Quốc hội, Hội đồng nhân dân sử
dụng kết quả kiểm toán nhà nước cho các quyết sách và điều
hành đất nước, công chúng và xã hội xem xét và đánh giá kết
quả kiểm toán để củng cố lòng tin về sự minh bạch của Chính
phủ, góp thêm tiếng nói và dư luận để cảnh báo, răn đe và giám
sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân
chịu trách nhiệm trước dân,trước nhà nước. Có thể nói, cùng với
sự hình thành hệ thống kiểm toán ở Việt Nam trong thời kì đầu
của công cuộc đổi mới kinh tế, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã
được hình thành và đi vào hoạt động là một đòi hỏi và là một tất
yếu khách quan trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền
XHCN, đảm bảo và nâng cao hi
ệu lực, hiệu quả của bộ máy quản
lí nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát tình hình thu, chi và quản lý

ngân sách nhà nước (NSNN), tình hình quản lý và sử dụng ngân
quỹ quốc gia , các nguồn lực tài chính công, góp phần làm trong
sạch bộ máy nhà nước, đấu tranh chống tệ lãng phí, tham nhũng
trong nền kinh tế.
Với chức năng kiểm tra xác nhận tính đúng đắn,trung thực, hợp
pháp của thông tin về ngân quỹ nhà nư
ớc, về số liệu NSNN; kiểm
tra tính tuân thủ pháp luật tính kinh tế trong việc quản lý, sử dụng
NSNN và tài sản công của các đơn vị, tổ chức có sử dụng nguồn
lực tài chính nhà nước, KTNN đã thực hiện hàng chục nghìn cu
ộc
kiểm toán với quy mô khác nhau tại các đơn vị có sử dụng
NSNN, tiền và tài sản nhà nư
ớc thuộc hầu hết các lĩnh vực; kể cả
lĩnh vực dự trữ quốc gia,an ninh, quốc phòng và hoạt động kinh
tế của Đảng. Ngoài các cuộc kiểm toán theo kế hoạch hàng năm,
KTNN còn thực hiện nhiều cuộc kiểm toán đột xuất theo yêu cầu
của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội,của Chính phủ và các cơ quan
có thẩm quyền.
Bằng kết quả của hoạt động kiểm toán,KTNN đã phát hiện và
kiến nghị tăng thu, giảm chi và đưa vào quản lý qua NSNN hàng
chục nghìn tỷ đồng. Đó là những kết quả trực diện, có giá trị rất
cụ thể. Điều đó có ý nghĩa quan trọng hơn là hoạt động và kết
quả của họat động kiểm toán đã cung cấp những thông tin kịp
thời, có độ tin cậy và tính thuyết phục cao cho Quốc hội, Chính
phủ, Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân các cẩp trong quá
trình quản lý, điều hành và sử dụng NSNN, nhất là quá trình
quyết định dự toán NSNN, quyết định phương án phân bổ ngân
sách, phê chuẩn, quyết toán NSNN. Đồng thời kết quả kiểm toán
đã giúp các Bộ, nghành và cá cơ quan có căn cứ đánh giá, đúc

rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ bảo
đảm tính trung thực, minh bạch,hiệu qủa, kinh tế và tiết kiệm.
Kiểm toán đã phát hiện nhiều sơ hở, bất hợp lý về cơ chế chính
sách hiện hành trong lĩnh vực quản lý điều h
ành ngân sách, trong
lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, trong lĩnh vực đầu tư xây dựng
cơ bản, các chương trình,dự án v.v để kịp thời kiến nghị với
Chính phủ,Quốc hội và cơ quan chức năngnghiên cứu sửa đổi,
bổ sung hoặc sớm ban hành các văn bản quy phạm pháp luật
đáp ứng những đòi hỏi bức thiết của nền kinh tế chuyển đổi, góp
phần hoàn thiện và nâng cao quyền lực của nhà nước pháp
quyền XHCN.Thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã giúp các
đơn vị được kiểm toán có cái nhìn toàn diện và đúng đắn hơn về
thực trạng tài chính, về chất lượng công tác quản lý kinh tế tài
chính, kịp thời phòng ngừa, phát hiện và ngăn ch
ặn các biểu hiện
cố tình vi phạm pháp luật về quản lý kinh tế, tiền và tài sản của
Nhà nước, góp phần tích cực, có hiệu quả cao vào cuộc đấu
tranh chống gian lận, tham nhũng và lãng phí, hạn chế thất thoát
tài sản, tiền bạc của dân, của nước.
Là một cơ quan không có tổ chức tiền thân, chưa có tiền lệ trong
cơ cấu tổ chức Nhà nước ở Việt Nam, thời gian hoạt động chưa
dài nhưng KTNN đã khẳng định vai trò, vị trí trong hệ thống của
các cơ quan kiểm tra, kiểm soát tài chính của Nhà nước; khẳng
định sự phù hợp trong tiến trình cải cách hành chính ở nước ta
và hội nhập kinh tế quốc tế. Luật KTNN là công cụ để tăng cư
ờng
kiểm tra, kiểm soát hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách Nhà
nước, tiền và tài sản Nhà nước,góp phần làm lành mạnh minh
bạch nền tài chính quốc gia. KTNN là cơ quan chuyên môn về

lĩnh vực kiểm tra tài chính Nhà nước do Quốc hội thành lập.Hoạt
động kiểm toán Nhà nước phục vụ cuộc kiểm tra, giám sát của
Nhà nước trong quản lý, sử dụng ngấn sách,tiền và tài sản của
Nhà nước; góp phần thực hành ti
ết kiệm, chống tham nhũng, thất
thoát, lãng phí, phát hiện và ngăn chặn hành vi vi ph
ạm pháp luật;
nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, tiền và tài sản của Nhà
nước.Về nguyên tắc, KTNN hoạt động độc lập, chỉ tuân theo
pháp luật và trung thực, khách quan. Đây là nguyên tắc cơ bản
xuyên suốt quá trình hoạt động của KTNN, đảm bảo cho KTNN
hoạt động có hiệu quả, phù hợp với tiến trình cải cách h
ành chính
và thông lệ quốc tế. Để KTNN xứng đáng và thoả mãn tốt hơn kì
vọng của công chúng và tham gia cùng nhà nước, nhân dân duy
trì một nền tài chính quốc gia có tiềm lực mạnh, minh bạch, hiệu
quả cần phải thống nhất về nhận thức, triển khai đồng bộ các giải
pháp:
Một là, Nhà nước Việt Nam là Nhà nước pháp quyền XHCN, là
Nhà nước “của dân, do dân và vì dân”. Cần thấy rằng,KTNN là
một bộ phận trong hệ thống tổ chức của nhà nước pháp quyền,
thực hiện quyền lực của nhân dân thông qua hoạt động kiểm tra,
kiểm soát và giám sát việc sử dụng NSNN, tài sản công (là
những đồng tiền được đóng góp từ mồ hôi công sức của dân)
cần có sự thống nhất về nhận thức, quan điểm về sự phân công
nhiệm vụ và quyền hạn giữa các cơ quan hành pháp, tư pháp và
lập pháp trong hoạt động kinh tế, tài chính để tạo ra sự đồng
thuận và ủng hộ, hợp tác cũng như việc giám sát của các ngành,
các cấp và toàn xã hội đối với hoạt động kiểm tra, kiểm soát chi
tiêu NSNN, vì một nền tài chính lành mạnh.

Hai là, minh bạch và công khai về tài chính là một trong các tiền
đề, điều kiện quan trọng để phát triển, để hội nhập kinh tế.KTNN
là cơ quan kiểm tra tài chính độc lập của một quốc gia, chịu trách
nhiệm đánh giá độ trung thực của báo cáo tài chính; tính kinh tế
và hiệu quả của hoạt động quản lý; nếu những thông tin kiểm
toán được công bố công khai rộng rãi sẽ làm tăng thêm niềm tin
của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời tạo điều kiện
để xã hội và người dân được quyền tham gia giám sát. Bởi vậy,
công khai kết quả kiểm toán và kết quả thực hiện kết luận, kiến
nghị kiểm toán là việc làm cần thiết và phù hợp luật pháp, thông
lệ và nguyên tắc quốc tế.
Ba là, cần tôn trọng tối đa tính độc lập của KTNN, đặc biệt là
trong quyêt định kế hoạch kiểm toán và tiến hành các hoạt động
kiểm toán. Tính độc lập là vấn đề cốt lõi và xương sống của hoạt
động kiểm toán, được hiểu theo cả hai khía cạnh:kiểm toán phải
hoàn toàn độc lập,khách quan vô tư trong khi thực hiện nhiệm vụ
và phải được đảm bảo sự độc lập bằng các quy định, các chế tài
để tránh mọi sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp. Khi tiến hành
hoạt động nghiệp vụ, kiểm toán có thể tiếp cận đầy đủ các bằng
chứng và nguồn gốc thông tin; vô tư và khách quan trong thu
thập, xem xét và đánh giá các thông tin, từ đó có những kết luận,
xác nhận tin cậy về thực trang hoạt động kinh tế tài chính, về sự
đầy đủ và chính xác của thông tin. Hoạt động kiểm toán và kết
quả của kiểm toán làm yên lòng những người sử dụng thông tin
kế toán, sử dụng kêt luận của kiểm toán. Đó là những kết luận có
bằng chứng đã được đánh giá. Quốc hội,Hội đồng nhân dân
hoàn toàn yên lòng và có căn cứ pháp lý để thảo luận, đưa ra
nghị quyết về những vấn đề kinh tế-tài chính. Cần có cơ chế đảm
bảo và kiểm tra tính độc lập, khách quan của từng kiểm toán viên
trong mỗi cuộc kiểm toán.

Kiểm toán Nhà nước có nhiệm vụ kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ,
độ tin cậy và tính hiệu quả của các khoản thu chi ngân sách nhà
nước. Ý kiến của KTNN là căn cứ tin cậy. Để đạt được điều đó
KTNN phải xem xét, đánh giá thông tin một cách khách quan, chỉ
tôn trọng pháp luật và phản ánh đúng sự thật. Kiểm toán và nâng
cao phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên, đảm
bảo cho kiểm toán viên có tiếng nói độc lập khách quan.
Bốn là, KTNN không chỉ dừng lại ở kiểm toán báo cáo tài chính
và kiểm toán tuân thủ mà cần triển khai và đẩy mạnh loại hình
kiểm toán hoạt động. Qua kiểm toán hoạt động sẽ có điều kiện
xác định tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực trong hoạt động thu-chi
tài chính Nhà nước và những thất thoát do chi sai mục đích, sai
chế độ cũng như khuất tất trong quyết định đầu tuư hoặc thực
hiện chương trình,dự án…Đồng thời, cần sớm triển khai kiểm
toán trách nhiệm kinh tế đối với cán bộ lãnh đạo và người đứng
đầu các Doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước hoặc Nhà nước
nắm cổ phần chi phối.
Năm là, khẩn trương khôi phục và tạo lập hệ thống kiểm soát nội
bộ trong từng cơ quan,từng tổ chức, đảm bảo mọi quy trình
nghiệp vụ,quy trình hoạt động, đặc biệt các quy trình liên quan
đến tài sản ngân quỹ; chọn lựa, bổ nhiệm, sắp xếp nhân
sự…được quy định chặt chẽ, hợp lý, được tuân thủ nghiêm ngặt.
Tăng cường, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện chế độ công vụ
của công chức, khuyến khích và tạo điều kiện cho mọi ngư
ời phát
huy quyền làm chủ theo pháp luật, phát hiện và đấu tranh với
hiện tượng vi phạm, nhũng nhiễu trong quản lý tài chính Nhà
nước.
Sáu là, KTNN phải phục vụ vô điều kiện các yêu cầu của c
ơ quan

dân cử. KTNN là công cụ kiểm tra, kiểm soát tài chính nhà nước,
là cơ quan chuyên môn do Quốc hội lập. Hoạt động kiểm toán
nhà nước phải có những đánh giá và xác nhận rất khách quan về
thông tin tài chính, ngân sách.Với dự toán và quyết toán ngân
sách do chính phủ trình ra Quốc hội, kiểm toán phải đưa ra đánh
giá chính thức về độ tin cậy của thông tin,sự khẳng định từ góc
độ chuyên môn về số liệu có thể chấp nhận, những số liệu chưa
thể chấp nhận và bằng chứng về những nhận định đó. Chính
KTNN, chứ không phải ai khác cần đưa ra sự xác nhận về tính
đúng đắn, trung thực của báo cáo tài chính,báo cáo quyết toán
ngân sách, tính tuân thủ luật pháp, tính kinh tế, tính hiệu lực, tính
hiệu quả trong quản lý kinh tế, tài chính, trong quản lý và s
ử dụng
ngân sách, tiền và tài sản nhà nước. Báo cáo kiểm toán của
KTNN phải là một trong những căn cứ quan trọng, không thể
thiếu để Quốc hội, Hội đồng nhân dân thảo luận, quyết định các
vấn đè kinh tế, tài chính và ngân sách; đồng thời cũng là căn cứ
để thực hiện các hoạt động giám sát tối cao. Tất nhiên cần sử
dụng các thông tin trên báo cáo kiểm toán sao cho có hiệu quả.
Cần tôn trọng quy trình cung c
ấp thông tin, đánh giá thông tin thật
hiệu lực, hiệu quả.
Kiểm toán nhà nước, với chức năng kiểm tra, xác nhận tính đúng
đắn, hợp pháp, độ tin cậy của các thông tin, số liệu về NSNN, về
hoạt động tài chính nhà nước sẽ góp phần nâng cao chất lượng,
độ tin cậy của thông tin tài chính-kế toán. Thông tin và ý kiến của
KTNN cung cấp cho Chính phủ, Quốc hội, làm căn cứ cho việc
xem xét đ
ề ra các quyết định ở tầm vĩ mô, thực hiện việc giám sát
các hoạt động tài chính, phân bổ và sử dụng nguồn lực.

Bằng hoạt động chuyên môn, KTNN chỉ ra cái được, cái chưa
được trong quản lý thu, chi NSNN với bằng chứng pháp lý,
nghiệp vụ chuyên môn xác nhận só đúng, số tin cậy của thu chi
công quỹ, dự toán thu, chi; của số thực thu, thực chi trong quyết
toán ngân sách để Quốc hội, Hội đồng nhân dân xem xét, thảo
luận, quyết định. Quyết định của Quốc hội, Hội đồng nhân dân
được dựa trên nhiều căn cứ, không chỉ kinh tế mà còn cả chính
trị,xã hội. Những căn cứ mang tính chuyên môn, có chứng lý của
KTNN rất quan trọng. Quốc hội, HĐND chỉ có thể thực hiện tốt
chức năng, chỉ có thể đảm bảo được thực quyền trong các quyết
định dự toán ngân sách, phân bổ ngân sách, phê chuẩn, quyết
toán và giám sát tình hình thực hiện nghị quyết của Quốc h
ội, của
HĐND về tài chính, ngân sách khi nhận được sự trợ giúp đắc lực
của các cơ quan chuyên môn. Với hoạt động độc lập, theo
nguyên tắc khách quan và chỉ tuân theo pháp luật, KTNN là công
cụ quan trọng thực hiện quyền lực của nhân dân bằng kiểm k
ê và
kiểm soát trong xây dựng và quản lý đất nước. Ý kiến và sự xác
nhận của KTNN là sự đảm bảo độ tin cậy của các thông tin tài
chính.
Tóm lại, KTNN là công cụ kiểm tra tài chính của nhà nước để
thực hiện quyền lực của nhân dân bằng kiểm kê, kiểm soát. Ý
kiến và xác nhận của kiểm toán Nhà nước là bảo đảm sự tin cậy
của các thông tin tài chính ngân sách. Xã hội và công chúng kỳ
vọng rất nhiều vào thông tin và kết luận của KTNN. Hy vọng
KTNN sẽ góp phần tích cực nâng cao chất lượng hoạt động tài
chính, ngân sách, tạo dựng và củng cố lòng tin của dân vào Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.