Vai trò của cơ quan Kiểm toán tối cao ppsx

Vai trò của cơ quan Kiểm toán tối
cao trong vi
ệc giải toả trách nhiệm
của Chính phủ
1. Khái ni
ệm về trách nhiệm giải tr
ình c
ủa Chính phủ

Thuật ngữ "Trách nhiệm giải trình của Chính phủ" (Government
Accountability) được xuất hiện lần đầu tại Đại hội 7 của INTOSAI
- 1971. Sau đó, các nguyên lý căn bản về trách nhiệm giải trình
được đưa ra thảo luận tại INCOSAI lần thứ 9 ở Lima, Peru - năm
1077 và trở thành một trong những nội dung quan trọng của
Tuyên bố Lima. Theo tinh thần của Tuyên bố Lima thì cùng với
tính độc lập của cơ quan kiểm toán tối cao (cơ quan KTTC), các
quy định của pháp luật và công tác giám sát của khối lập pháp
được coi là những tiền đề cơ bản để cơ quan KTTC tăng cường
trách nhiệm giải trình của Chính phủ trước Quốc hội và nhân dân
của một đất nước.
Trách nhiệm giải trình của Chính phủ được xem xét và đánh giá
thông qua 3 tiêu thức sau:
- Trách nhiệm giải trình về mặt tài chính (Fiscal accountability);
- Trách nhiệm giải trình về công tác điều hành, quản lý
(Managerial accountability);
- Trách nhiệm giải trình đối với các chương trình, d
ự án (Program
accountability)
Trách nhiệm giải trình về mặt tài chính được hiểu là sự liêm
chính, công tác báo cáo và việc tuân thủ luật pháp và các chính
sách, chế độ trong lĩnh vực tài chính, ngân sách và kế toán.

Trách nhiệm giải trình về công tác điều hành, quản lý được hiểu
là việc sử dụng một cách kinh tế và có hiệu quả các nguồn lực tài
chính, nhân sự, vật chất và các nguồn lực khác của đất nước.
Trách nhiệm giải trình đối với các chương trình, dự án được hiểu
là việc đánh gía hiệu lực của các chương trình, dự án của Chính
phủ. Nói cách khác, đó là việc đánh giá xem các chương trình, d
ự
án do Chính phủ của một quốc gia thực hiện có đạt được mục
tiêu đề ra không và đánh giá xem những dự án đư
ợc lựa chọn để
thực hiện có phải là những dự án tốt nhất để đạt được những
mục tiêu đã xác định trong mối tương quan giữa tổng chi phí và
các kết quả đầu ra/ lợi ích thu được.
2. Vai trò của cơ quan KTTC trong việc tăng cường trách
nhi
ệm giải tr
ình c
ủa Chính phủ.

Quốc hội và xã hội giao phí việc điều hành và quản lý các nguồn
lực công của một Nhà nước cho Chính phủ và các cơ quan Nhà
nước có trách nhiệm sử dụng các nguồn lực đó một cách tiết
kiệm, hiệu quả, đúng mục tiêu đề ra. Chính vì vậy mà trách nhi
ệm
giải trình của Chính phủ được xác định là mục tiêu, cách thức và
hiệu quả của việc sử dụng các nguồn lực công. Thông qua việc
thực hiện các cuộc kiểm toán tính tuân thủ, kiểm toán hoạt động
và các loại hình kiểm toán khác, cơ quan KTTC sẽ giúp cho
Chính phủ giải toả trách nhiệm của mình trước Quốc hội và toàn
xã hội, cụ thể như sau:

- Đánh giá việc xây dựng và thực thi các chính sách và chương
tình hoạt động của Chính phủ;
- Kiểm toán các hoạt động của các cơ quan Chính phủ nhằm
đánh giá tính kinh tế, tính hiệu lực, và tính hiệu quả trong việc chi
tiêu công quỹ và sử dụng tài sản nhà nước;
- Điều tra các hành vi gian lận và sai phạm; góp phần tích cực
vào cuộc chiến chống tham nhũng; ngăn ngừa các hành vi lạm
dụng công quỹ và tài sản quốc gia;
- Tư vấn cho các đơn vị được kiểm toán trong công tác điều h
ành
và quản lý tài chính, kế toán.
3. Các yếu tố cần thiết nâng cao vai trò của cơ qquan KTTC
trong việc giải toả trách nhiệm của Chính phủ
Ba yếu tố-điều kiện c
ần thiết để tối đa hoá hiệu lực hoạt động của
co quan KTTC cũng như xây dựng lòng tin của xã hội đối với cơ
quan KTTC là: tính độc lập, tính minh bạch và quyền tiếp cận các
thông tin cần thiết tạo tiền đề tăng cường năng lực và vai trò của
cơ quan KTTC trong việc giải toả trách nhiệm của Chính phủ.
Thứ nhất là Tính độc lập. Theo các nguyên tắc cơ bản của Tuy
ên
bố Lima, 1997, Tính độc lập của cơ quan KTTC được hiểu là tính
độc lập về mặt tổ chức, độc lập về mặt chuyên môn và đ
ộc lập về
mặt tài chính. Tính độc lập của cơ quan KTTC là tiền đề cơ bản
của công tác kiểm tra tài chính có hiệu quả. Để có thể thực hiện
tốt các chức năng và nhiệm vụ của cơ quan KTTC trong việc giải
toả trách nhiệm của Chính phủ, cần thiết phải xác lập và duy trì
địa vị pháp lý độc lập của cơ quan KTTC đối với cơ quan được
kiểm tra.

Thứ hai là Tính minh bạch. Tính minh bạch ở đây liên quan đến
sự cam kết trong việc cung cấp các thông tin cần thiết về nội
dung công tác và cách thức hoạt động của cơ quan KTTC cho
Quốc hội và toàn thể xã hội. Nói cách khác, đây chính là quyền
và nghĩa vụ báo cáo của cơ quan KTTC. Cơ quan KTTC có
quyền và nghĩa vụ báo cáo các kết quả kiểm toán và có quyền
quyết định về mặt nội gudng và thời điểm phát hành báo cáo
kiểm toán.
Thứ ba là Quyền tiếp cận các thông tin cần thiết. Trong khi thực
hiện các chức năng và nhiệm vụ của mình, cơ quan KTTC phải
có quyền tiếp cận không hạn chế các thông tin cần thiết và nh
ững
cấp có thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý về tài chính - ngân
sách.
4. Một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò của cơ quan
KTTC trong việc giải toả trách nhiệm của Chính phủ.
Muốn nâng cao vai trò của mình trong việc giải toả trách nhiệm
của Chính phủ thì trước hết cơ quan KTTC cần tăng năng lực
hoạt động của mình. Tuy nhiên, năng lực hoạt động của cơ quan
KTTC mới chỉ là một mặt của vấn đề - nhân tố chủ quan, bởi để
phát huy năng lực thì cần phải có những điều kiện cần thiết - các
nhân tố khách quan. Nói theo cách khác là bên cạnh việc nâng
cao nội lực của mình về mặt tổ chức quản lý, về mặt chuyên môn
và nghiệp vụ, cơ quan KTTC cần phải tăng cường tính độc lập
của mình, tức là phải độc lập trong việc xây dựng kế hoạch,
chương trình hành động cũng như trong việc áp dụng các
phương pháp và kỹ thuật kiểm toán để có thể đưa ra những kết
luận và kiến nghị kiểm toán có chất lượng và hi
ệu lực cao…; phải
có được các nguồn lực vật chất, tài chính và nhân sự cần thiết

đáp ứng các nhu cầu công tác và sinh hoạt để có thể độc lập với
các đơn vị được kiểm toán trên nền tảng của sự độc lập về mặt
pháp lý đã quy định trong bộ luật cao nhất của một đất nư
ớc; phải
tăng cường mạnh tính minh bạch trong hoạt động kiểm toán; và
phải có được quyền tiếp cận với các thông tin cần thiết.
Để có thể đảm bảo được những yêu cầu trên, cơ quan KTTC cần
tiến hành đồng bộ những giải pháp sau:
- Tăng cường việc trao đổi thông tin và hợp tác giữa các cơ quan
KTTC trên thế giới và khu v
ực nhằm học hỏi kinh nghiệm quốc tế,
từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho mình, tiết kiệm được thời
gian và giảm thiểu rủi ro trong lĩnh vực kiểm toán công;
- Tích cực tham gia vào những hoạt động tuyên truyền và nâng
cao nhận thức cho các nhà chính trị, các nhà quản lý, các bộ,
ngành, các cơ quan nhà nước và các tổ chức có liên quan trong
lĩnh vực quản lý về tính trách nhiệm, tính minh bạch, phương
thức quản lý tốt và tính liêm chính;
- Thường xuyên tổ chức các khoá đào tạo/ các cuộc hội thảo
chuyên đề với số lượng ngày một tăng nhằm cập nhật các kiến
thức, phương pháp và kỹ năng cần thiết cho kiểm toán viên và
các cán bộ, công chức có liên quan trong các bộ, ngành, đơn vị
tổ chức thuộc khu vực công;
- Nâng cao chất lượng và hình thức trình bày của các báo cáo
kiểm toán, theo hướng tập trung vào những vấn đề mang tính hệ
thống nhằm thu hút sự quan tâm của ngư
ời sử dụng các thông tin
đó;
- Đẩy mạnh việc công khai các kết quả kiểm toán và coi đây là
cách thức để tăng cường trách nhiệm giải trình của cả cơ quan

KTTC cũng như các đơn vị được kiểm toán;
- Tiến hành nghiên cứu nhằm thiết lập các thủ tục, kỹ thuật và
phương pháp kiểm toán tiên tiến;
- Xây dựng và ban hành các tài liệu hư
ớng dẫn về cách thức điều
hành và quản lý trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng.