giáo án vật lý 11 - Sự từ hoạt các chất pdf

TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11
Tiết : _____
Bài 56
SỰ TỪ HÓA CÁC CHẤT
I. Mục tiêu :
+ Hiểu được các chất thuận từ, chất nghòch từ, chất sắt từ. Sự từ hóa các cấht sắt từ.
+ Hiểu được hiện tượng từ trễ là gì ?
+ Nắm được một vài ứng dụng của hiện tượng từ hóa của chất sắt từ.
II. Phương Pháp Giảng Dạy : Phương pháp diễn giảng …
III. Thiết bò , đồ dùng dạy học :
________________________________________________________________________________
IV. Tiến Trình Giảng dạy
Phân phối
thời gian
Phần làm việc của Giáo Viên
Hoạt đông của học sinh Ghi chú
Nội dung ghi bảng Tổ chức, điều khiển
1. Kiểm tra
bài cũ và
kiến thức cũ
liên quan
với bài mới
(3’)
2. Nghiên
cứu bài mới
1) CÁC CHẤT THUẬN TỪ VÀ NGHỊCH TỪ
Các chất trong tự nhiên khi đặt trong từ trường đều bò
nhiễm từ (từ hóa) Tuyệt đại đa số chất có tính từ hóa
yếu, một số rất ít chất có tính từ hóa mạnh
Các chất có tính từ hóa yếu bao gồm các chất thuận từ
và nghòch từ

Nếu từ trường ngòai bò mất thì từ tính của các vật này
1) CÁC CHẤT THUẬN TỪ VÀ
NGHỊCH TỪ
GV : Tất cả các chất trong tự nhiên
đều bò từ hóa (Đại đa số có tính từ hóa
yếu). Những chất từ hóa yếu có hai
loại là các chất thuận từ và các chất
nghòch từ.
GV : ĐỖ HIẾU THẢO    VẬT LÝ PB 11: 56-1 /4
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11
cũng bò mất.
2) CÁC CHẤT SẮT TỪ
Các chất có từ tính mạnh lập thành một nhóm gọi là
các chất sắt từ (Sắt, Niken, Côban … )
Sắt có cấu trúc đặc biệt về phương diện từ :
- Một mẩu sắt được cấu tạo vô số các miền từ hóa tự
nhiên, mỗi miền đó có kích thước vào cỡ 0,01 – 0,1 mm
và chứa khoảng 10
16
– 10
19
nguyên tử và được xem là
một “kim nam châm nhỏ” sắp xếp hỗn độn  Thanh sắt
không có từ tính.
- Đặt thanh sắt vào từ trường ngòai, dưới tác dụng từ
trường ngòai  các “kim nam châm nhỏ” có xu hướng
sắp xếp theo từ trường ngoài  Thanh sắt có từ tính.
3) NAM CHÂM ĐIỆN – NAM CHÂM VĨNH CỮU
+ Ống dây mang dòng điện có thêm lõi sắt là một nam
châm điện

+ Ngắt dòng điện trong ống dây thì từ tính của lõi sắt
cũng bò mất rất nhanh ( chất sắt từ mềm )
+ Ống dây mang dòng điện có thêm lõi thép là một
nam châm điện, khi ngắt dòng điện trong ống dây, từ
tính của lõi thép còn giữ được một thời gian dài gọi là
nam châm vónh cửu (nam châm )
+ Một chất sắt từ mà từ tính của nó tồn tại khá lâu sau
khi từ trường ngòai triệt tiêu được gọi là chất sắt từ cứng.
4) HIỆN TƯNG TRỂ TỪ
Xét một ống dây trong đó có lõi thép
Khi ta giảm từ trường ngòai từ B
0
đến 0, nhưng vẫn giữ
nguyên chiều của nó , thì từ trường của lõi thép cũng
2) CÁC CHẤT SẮT TỪ
GV : ( Làm rõ đặc điểm của sự cấu
tạo các chất sắt từ ) : Mỗi vật sắt từ
được cấu tạo bởi vô số các miền từ
hóa tự nhiên. Khi đặt vật sắt từ trong
từ trường thì các miền từ hóa tự nhiên
này bò xoay hướng và sắp xếp lại theo
hướng ưu tiên là hướng của từ trường
ngòai. Chính ví lí do này mà các chất
sắt từ có tính từ hóa mạnh.
3) NAM CHÂM ĐIỆN – NAM
CHÂM VĨNH CỮU
GV : Nhắc lại sơ lược về nam châm
vónh cữu mà các em đã học.
GV lưu ý thêm về khái niệm chất sắt
từ mềm và chất sắt từ cứng.

4) HIỆN TƯNG TRỂ TỪ
GV tiến hành thí nghiệm về hiện
tượng từ trễ được tiến hành với một
ống dây mang dòng điện trong đó có
một lõi thép  kết luận.
GV : ĐỖ HIẾU THẢO    VẬT LÝ PB 11: 56-2 /4
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11
giảm. Từ trường ngòai bằng không nhưng từ trường của
lõi thép vẫn còn khác không , nghóa là từ trường của lõi
thép giảm chậm hơn (trể hơn ) từ trường ngoài.
Ta đổi chiều dòng điện trong ống dây rồi cho từ trường
tăng từ 0 đến B
0
 từ trường của lõi thép giảm , khi từ
trường lõi thép bằng 0  từ trường ngòai ngược chiều từ
trường lõi thép và có giá trò –B
c
( từ trường kháng từ ),
phụ thuộc vào tính chất lõi thép.
Đến đây nếu ta cho từ trường ngòai tăng từ – B
0
đến B
0
thì từ trường của lõi thép tăng rồi giảm theo một đường
cong kín MQNLM gọi là chu trình từ trễ.
5) ỨNG DỤNG CỦA CÁC VẬT SẮT TỪ
( Xem SGK trang 263 )
GV cần làm cho HS nắm được các
điểm sau :
+ Đường biểu diễn sự phụ thuộc của

từ trường lõi thép vào từ trường ngòai
là một đường cong  Sự phụ thuộc rất
phức tạp.
+ Đặc biệt là khi từ trường ngòai
bằng 0 mà từ trường lõi tháp khác 0 
Nam châm vónh cữu.
+ Muốn từ trường lõi thép bằng 0, ta
đổi chiều dòng điện trong ống dây,
đồng thời phải điều chỉnh cường độ
dòng điện sao cho từ trường của dòng
điện sao cho từ trường của dòng điện
trong ống dây đạt đến một giá trò nhất
đònh gọi là từ trường kháng từ.
5) ỨNG DỤNG CỦA CÁC VẬT
SẮT TỪ
GV trình bày nguyên tắc họat động
thiết bò ghi âm
GV : Trình bày quá trình ghi âm xảy
ra như sau :
+ Chuyển dao động âm thành dao
động điện  dao động được khuếch
đại và đưa vào đầu ghi.
+ Dòng điện trong đầu ghi gây ra từ
trường ở khe hẹp giữa hai cực của đầu
ghi có phương chiều như dao động
GV : ĐỖ HIẾU THẢO    VẬT LÝ PB 11: 56-3 /4
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11
điện
+ Lớp bột từ trên băng từ chuyển động
đều qua khe hẹp ở hai đầu ghi được từ

hóa phản ánh đúng dòng điện do âm
thanh gây ra.
+ Để phát lại âm, cho băng từ chạy
qua đầu đọc. Trong đầu đọc xuất hiện
dòng điện cảm ứng biến đổi đúng như
âm thanh đã ghi  Đưa dòng điện đó
ra loa  Ta nhận được âm đã ghi.
3. Củng cố
bài giảng
Dặn dò của
học sinh
(5’)

GV dặn học sinh trả lời các câu hỏi 1,
2, 3, 4 SGK trang 264.
HS trả lời các câu hỏi 1,
2, 3, 4 SGK trang 264
  
GV : ĐỖ HIẾU THẢO    VẬT LÝ PB 11: 56-4 /4