Ciprofloxacin - Không nên lạm dụng ppt

Ciprofloxacin - Không nên lạm dụng

Ciprofloxacin đã được dùng khá rộng rãi. Tuy nhiên sau này, ngày càng có nhiều
những nghiên cứu cho biết kháng sinh này có nhiều tác dụng phụ khá nguy hiểm
Nhiều ưu điểm
Ciprofloxacin là fluoroquinolon (thuộc quinolon thế hệ 2) có phổ kháng khuẩn rất rộng.
Vì thế, thuốc được chỉ định trong nhiều bệnh nhiễm khuẩn: hô hấp, tiết niệu, sinh dục
(viêm cổ tử cung do lậu, viêm tuyến tiền liệt mạn), ruột (tiêu chảy, thương hàn) Thuốc
dung nạp đường uống hay tiêm như nhau, nhưng đường uống dùng thuận lợi hơn. Ngoài
ra, thuốc còn có tác dụng cộng hưởng với các nhóm kháng sinh khác (như betalactam,
aminozid) nên khi phối hợp thường cho kết quả cao (điển hình là phối hợp với azocillin).
Ciprofloxacin ức chế enzym gryrase gây cản trở thông tin nhiễm sắc thể (một vật liệu di
truyền cần thiết cho chuyển hóa) làm cho vi khuẩn giảm sinh sản một cách nhanh chóng.
Trong khi đó, các nhóm kháng sinh khác (như betalactam, aminozid), không ức chế
enzym gryrase rất dễ bị vi khuẩn kháng. Vì thế, ciprofloxacin (và các fluoroquinolon
khác) được xem là "vũ khí chiến lược" dành dùng cho các trường hợp vi khuẩn không
đáp ứng với các kháng sinh khác.

Việc lạm dụng ciprofloxacin sẽ gây nhiều tác dụng
phụ không mong muốn.
Và không ít nhược điểm…
- Làm thương tổn sự phát triển sụn và khớp chịu lực của động vật non nên có thể gây hại
cho sự phát triển xương khớp của thai nhi và trẻ em tuổi trưởng thành.
- Gây đau cơ, viêm dây thần kinh, đặc biệt là các dây chằng, nghiêm trọng nhất là làm
đứt gót chân Achill. Hay gặp ở người già vì dây chằng vốn bị suy yếu.
- Ảnh hưởng không tốt đến thần kinh gây nhức đầu, mệt mỏi, mất ngủ, kích động, run
rẩy. Hiếm gặp hơn là gây co giật, lo âu, trầm cảm, ác mộng, ảo giác hoặc xuất hiện trạng
thái tâm thần. Người có tiền sử bệnh tâm thần dễ gặp các hiện tượng này.
- Gây một số phản ứng quá mẫn nghiêm trọng: phù mặt, phù thanh quản, khó thở đe dọa
tính mạng. Người có cơ địa dị ứng dễ bị tai biến này.
Cũng như các kháng sinh phổ rộng khác, việc lạm dùng liều cao làm cho ciprofloxacin

tiêu diệt hết các vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng sinh thái vi khuẩn trong cơ thể. Trong
thực tế, sau khi dùng một liều mạnh ciprofloxacin điều trị khỏi nhiễm khuẩn hô hấp, trẻ
có thể bị tiêu chảy do rối loạn vi khuẩn đường ruột.
Ciprofloxacin được dùng quá rộng rãi trong 20 năm nay (kể từ 1980). Nếu việc ức chế
enzym gyrase làm cho ciprofloxacin có phổ kháng khuẩn rộng thì việc dùng tràn lan cũng
làm xuất hiện các cơ chế kháng thuốc mới. Hiện có nhiều trường hợp vi khuẩn kháng lại
ciprofloxacin và buộc lòng phải thay ciplofloxacin bằng các fluoroquinolon mới hơn (như
gatifloxacin).
Trong vài năm gần đây, ngoài việc xác nhận những độc tính này, các nhà y học còn thấy
ciprofloxacin gây hại cho gan và thận.
Điều cần cảnh báo
Căn cứ vào các tác dụng phụ, đặc biệt là các tác dụng phụ mới phát hiện, gần đây nhất
(2008), FDA dựa trên các tác dụng độc vừa phát hiện (nói trên) đã đưa ciprofloxacin vào
danh sách các thuốc trong hộp đen (back box) ở tất cả các bệnh viện và các trung tâm
khám chữa bệnh. Ở Mỹ, phạm vi hạn chế chỉ định ciprofloxacin nhiều đến mức việc dùng
cho trẻ em gần như bị cấm, việc dùng cho người già được cân nhắc một cách tối đa.
Theo khuyến cáo của WHO, trường hợp viêm họng do liên cầu khuẩn rất dễ dẫn đến biến
chứng tim, vẫn cho dùng penicillin tiêm bắp; trường hợp viêm phổi - một bệnh rất dễ dẫn
đến tử vong cho người già, trẻ em ở thể nặng, vẫn dùng penicillin tiêm bắp, nếu không
đáp ứng thì dùng cephalosporin.
Cũng dựa theo khuyến cáo của WHO, phác đồ điều trị nhiễm khuẩn hô hấp trẻ em (dưới
5 tuổi) ở nước ta qui định: nếu nhiễm khuẩn hô hấp cấp có viêm phổi nhưng không nặng
cho dùng amoxicilin hay amoxicilin + acidclavulanic, nặng dùng penicilin tiêm bắp, rất
nặng có thể cho dùng đến chloramphenicol, gentamycin tiêm.
Tại nước ta, việc dùng ciprofloxacin quá rộng rãi, nguy hiểm nhất là người dùng không
tuân thủ qui chế kế đơn, tự ý mua dùng cho trẻ em và người già. Đây là điều đáng cảnh
báo.
DS. Bùi Văn Uy