7 câu hỏi và trả lời tư tưởng HCM pot

Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
MÔN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
( Tài liệu chỉ mang tính tham khảo)
  
Phần A
Câu 1: Trình bày quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí
Minh.
1. Thời kỳ trước năm 1911: hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng
cứu nước.
Hồ Chí Minh (lúc nhỏ tên Nguyễn Sinh Cung, sau đổi là Nguyễn Tất Thành)
sinh ngày 19/5/1890 trong một gia đình nhà nho yêu nước, gần gũi với nhân
dân . Cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh của Người là một nhà nho
cấp tiến, có lòng yêu nước thương dân sâu sắc, Nguyễn Tất Thành đã tiếp
thu truyền thống yêu nước của gia đình, quê hương, đất nước.
Từ thuở thiếu thời, Nguyễn Tất Thành đã chứng kiến cuộc sống nghèo khổ,
bị áp bức, bóc lột đến cùng cực của đồng bào, nhìn thấy tội ác của thực dân
Pháp và thái độ ươn hèn của bọn phong kiến.
Thêm vào đó là những bài học thất bại rút ra từ các cuộc đấu tranh chống
Pháp của các nhà yêu nước tiền bối đương thời. Người nhận ra rằng không
thể dựa vào nước ngoài để giải phóng Tổ quốc, và định ra cho mình một
hướng đi mới nung nấu ý chí yêu nước và quyết tâm ra đi tìm con đường
cứu nước.
Như vậy, quê hương, gia đình, truyền thống dân tộc… đã chuẩn bị cho
Người nhiều điều. Quê hương đất nước cũng đặt niềm tin lớn ở Người trên
bước đường tìm đến trào lưu mới của thời đại.
2. Thời kỳ từ 1911- 1920: tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân
tộc
Ngày 5-6-1911, Người rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đườmg cứu nước.
Nguyễn Tất Thành tới Pháp và các nước châu Âu, nơi sản sinh những tư
tưởng tự do, bình đẳng, bác ái. Người tới nhiều thuộc địa ở châu Á, Phi, Mỹ
1

Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Latinh. Kiên trì chịu đựng gian khổ, ra sức học tập và khảo sát thực tiễn.
Tham gia vào các tổ chức chính trị, xã hội tiến bộ.
Nguyễn Tất Thành tìm hiểu các cuộc cách mạng tư sản trên thế giới, tiêu biểu là
cách mạng Mỹ 1776 và cách mạng Pháp 1789. Cách mạng tháng MườI Nga
1917. Từ đó NgườI tìm ra những ưu, nhược điểm của các cuộc cách mạng trên.
Năm 1919, lấy tên là Nguyễn Ái Quốc, Người gởi bản Yêu sách của nhân
dân An Nam tới Hội nghị Vecxây đòi chính phủ Pháp thừa nhận các quyền
tự do, dân chủ và bình đẳng của nhân dân Việt Nam.
Tháng 07-1920, khi đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề
dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy con
đường chân chính cho sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc.
Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác-Lênin và tán thành quốc tế Cộng
sản, tham gia thành lập Đảng cộng sản Pháp (12/1920), trở thành người cộng
sản Việt Nam đầu tiên. Điều đó, đã đánh dấu bước chuyển về chất trong tư
tưởng Nguyễn Ái Quốc.
Như vậy, trải qua quá trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã tìm thấy
con đường cứu nước và giải phóng cho dân tộc Việt Nam, đó là con đường
cách mạng vô sản, con đường theo chủ nghĩa Mác-Lênin.
Hồ Chí Minh: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường
nào khác con đường cách mạng vô sản”.
3. Thời kỳ từ năm 1921-1930: hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng
Việt Nam
Trong thời kỳ này HCM hoạt động thực tiễn và lý luận sôi nổi, phong phú ở
Pháp (1921-1923), Liên Xô (1923-1924), Trung Quốc (1924-1927), Thái
Lan (1928-1929),…tư tuởng về cách mạng Việt Nam đã được hình thành về
cơ bản. HCM đã kết hợp nghiên cứu xây dựng lý luận với tuyên truyền tư
tưởng giải phóng dân tộc và vận động quần chúng đấu tranh, xây dựng tổ
chức cách mạng, chuẩn bị thành lập Đảng CSVN.
Những tác phẩm của HCM trong thời kỳ này (Bản án chế độ thực dân Pháp

(1925), Đường Kách mệnh (1927) và các bài viết khác,…) đã thể hiện
những quan điểm lớn, độc đáo, sáng tạo về con đường cách mạng Việt Nam,
đó là:
- Bản chất của chủ nghĩa thực dân là “ăn cướp” và “giết người”. Chủ nghĩa
thực dân là kẻ thù chung của các dân tộc thuộc địa của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động toàn thế giới.
- Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải đi theo con đường
2
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
cách mạng vô sản. Giải phóng dân tộc phải gắn liền với giải phóng nhân dân
lao động, giải phóng giai cấp công nhân.
- Cách mạng thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có quan hệ khăng
khít với nhau, nhưng không phụ thuộc vào nhau.
- Cách mạng thuộc địa trước hết là một cuộc “dân tộc cách mạng”, đánh
đuổi đế quốc xâm lược, giành lại độc lập, tự do.
-Giải phóng dân tộc là việc chung của cả dân chúng, cần xây dựng khối công
nông liên minh làm động lực cho cách mạng. Đồng thời, phải tập hợp lực
lượng dân tộc thành một sức mạnh to lớn chống đế quốc và tay sai.
- Phải đoàn kết và liên minh với các lực lượng cách mạng quốc tế.
- Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân chứ không phải việc của
một vài người. Vì vậy, cần phải tập hợp, giác ngộ và từng bước tổ chức quần
chúng đấu tranh từ thấp đến cao. Đây là quan điểm cơn bản đầu tiên của
Nguyễn Ái Quốc về nghệ thuật vận động quần chúng và tiến hành đấu tranh
cách mạng.
- Cách mạng trước hết phải có Đảng lãnh đạo, Đảng có vững thì cách mạng
mới thành công, Đảng phải theo chủ nghĩa Mác- Lênin.
Cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng cách mạng của HCM trong những
năm 20 của thế kỷ XX được truyền bá vào Việt Nam, làm cho phong trào
dân tộc và giai cấp ở nước ta trở thành phong trào tự giác, dẫn đến sự ra đời
của Đảng CSVN ngày 03-02-1930.

4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững lập
trường cách mạng
Vào cuối những năm 20, đầu những năm 30 của thế kỷ XX Quốc tế cộng sản
bị chi phối nặng bởi khuynh hướng cánh “tả”. khuynh hướng này ảnh hưởng
trực tiếp đến cách mạng VN.
Hồ Chí Minh giữ vững lập trường quan điểm trước khuynh hướng “tả” của
Quốc tế Cộng sản và biệt phái trong Đảng, kiên định con đường giải phóng
dân tộc.
Thực tiễn đã chứng minh quan điểm của Hồ Chí Minh là đúng. Tháng 7-
1935, Đại hội VII Quốc tế Cộng sản đã phê phán khuynh hướng “tả” khuynh
trong phong trào cộng sản quốc tế và chủ trương thành lập mặt trận dân tộc
thống nhất chống chủ nghĩa phát xít.
Trước khi về nước, Hồ Chí Minh vẫn luôn theo sát tình hình để chỉ đạo cách
mạng trong nước, kịp thời chỉ đạo đưa cách mạng VN tiếp tục tiến lên, phát
3
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
triển thành chiến lược cách mạng giải phóng dân tộc, xác lập tư tưởng độc lập
tự do, dẫn đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước
Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ra đời.
Tuyên ngôn độc lập do HCM trịnh trọng công bố trước quốc dân đồng bào và
toàn thế giới ngày 2/9/2045 về sự ra đời của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng
Hòa - là nhà nước của dân, do dân và vì dân đã khẳng định về mặt pháp lý
quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam; đồng thời cũng là sự thể hiện
quyết tâm của nhân dân Việt Nam trong việc bảo vệ quyền độc lập, tự do của
dân tộc mình. “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hoá
cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy,
có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Tuyên ngôn
độc lập là một văn kiện lịch có giá trị to lớn.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945 với sự ra đời của nước VN DCCH, là
thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin vận dụng vào hoàn cảnh cụ thể của VN, là

thắng lợi của tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH của Hồ Chí Minh.
5. Thời kỳ từ 1945-1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển,
hoàn thiện
Đây là thời kỳ mà HCM cùng trung ương Đảng lãnh đạo nhân dân ta vừa
tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, vừa xây dựng chế độ dân
chủ nhân dân; tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ và xây dựng CNXH ở
miền Bắc.
Những nội dung nổi bật trong bước phát triển mới của tư tưởng HCM là:
- Tư tưởng kết hợp kháng chiến với kiến quốc.
- Tư tưởng chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức
mình là chính.
- Tư tưởng tiến hành kháng chiến kết hợp với xây dựng chế độ dân chủ nhân
dân, tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau.
- Xây dựng quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước của dân, do
dân, vì dân.
- Tư tưởng về chiến lược con người.
- Xây dựng Đảng Cộng sản với tư cách là một Đảng cầm quyền.
- Về quan hệ quốc tế và đường lối đối ngoại…
4
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Câu 2: Trình bày luận điểm của HCM: “Cách mạng giải phóng dân
tộc phải được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng
lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc”.
a. Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo
Khi chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn độc quyền nền kinh tế hàng hóa
phát triển mạnh, đặt ra yêu cầu bức thiết về thị trường. Đó là nguyên nhân
dẫn đến xâm lược thuộc địa. Nguyễn Ái Quốc khẳng định sức sống của chủ
nghĩa tư bản tập trung ở các thuộc địa “tất cả sinh lực của của chủ nghĩa tư
bản quốc tế đều lấy ở các nước thuộc địa. Đó là nơi CNTB lấy nguyên liệu
cho các nhà máy của nó, nơi đó đầu tư, tiêu thụ hàng, mộ nhân công rẻ mạt

cho đội quân lao động của nó, và nhất là tuyển những binh lính bản xứ cho
đạo quân phản cách mạng của nó”.
Trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân, cách
mạng thuộc địa có tầm quan trọng đặc biệt. Nhân dân các nước thuộc địa có
khả năng to lớn. Theo HCM: “phải làm cho các dân tộc thuộc địa, từ trước
đến nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hơn và đoàn kết lại để đặt cơ sở
cho một liên minh phương Đông tương lai, khối liên minh này sẽ là một
trong những cái cánh của cách mạng vô sản”.
Chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn ở các nước đang đấu tranh giành độc
lập.
Cùng với sự kết án chủ nghĩa thực dân và cổ vũ các dân tộc thuộc địa vùng
dậy đấu tranh, Hồ Chí Minh khẳng định: Đối với các dân tộc thuộc địa ở
phương Đông, “chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước”.
Hồ Chí Minh thấy rõ sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc với tư cách chính là
chủ nghĩa yêu nước chân chính của các dân tộc thuộc địa. Đó là sức mạnh
chiến đấu và thắng lợi trước bất cứ thế lực ngoại xâm nào.
Trong khi yêu cầu Quốc tế Cộng Sản và các Đảng cộng sản quan tâm đến
cách mạng thuộc địa, HCM vẫn khẳng định công cuộc giải phóng nhân dân
thuộc địa chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực tự giải phóng.
b. Quan hệ giữa cách mạng thuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc.
Trong phong trào cộng sản quốc tế đã từng tồn tại quan điểm xem thắng lợi
của cách mạng thuộc địa phụ thuộc vào thắng lợi của cách mạng vô sản ở
chính quốc.
Giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính
5
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
quốc có mối liên hệ mật thiết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc
đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc. đó là mối quan hệ bình
đẳng chứ không phải lệ thuộc hoặc quan hệ chính-phụ.
Nguyễn Ái Quốc cho rằng cách mạng giải phóng dân tộc có thể giành thắng

lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc.
Đây là một luận điểm sáng tạo, có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn, một
cống hiến quan trọng của HCM vào kho tàng lý luận của CN Mac-Lenin, đã
được thắng lợi của phong trào cách mạng chứng minh là hoàn toàn đúng
đắn.
Câu 3: Trình bày phương châm và biện pháp tiến hành xây dựng chủ
nghĩa xã hội theo quan điểm của Hồ Chí Minh.
1. phương châm.
HCM xác định rõ nhiệm vụ lịch sử, nội dung của thời kỳ quá độ lên CNXH
ở VN. Để xác định bước đi và tìm cách làm phù hợp với Việt Nam, HCM đã
đề ra hai nguyên tắc có tính chất phương pháp luận:
Một là, xây dựng chủ nghĩa xã hội mang tính quốc tế, cần nắm vững nguyên
lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng chế độ mới. Phải học tập
kinh nghiệm của các nước anh em nhưng không áp dụng máy móc vì nước
ta có đặc điểm riêng của ta.
“Tất cả các dân tộc đều tiến tới chủ nghĩa xã hội không phải một cách
hoàn toàn giống nhau”.
Hai là, xác định bước đi, biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội phải xuất phát
từ điều kiện thực tế, đặc điểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân
dân.
HCM cũng lưu ý chống việc xa rời các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mac-lenin, quá tuyệt đối hóa cái riêng, những đặc điểm của dân tộc, vừa
chống máy móc giáo điều khi áp dụng các nguyên lý của chủ nghĩa Mac-
lenin mà không tính đến những điều kiện lịch sử cụ thể của đất nước và của
thời đại.
2. Biện pháp xây dựng CNXH ở Việt Nam
Về bước đi, theo Hồ Chí Minh phải qua nhiều bước, “bước ngắn, bước dài,
tuỳ theo hoàn cảnh, chớ ham làm mau, ham rầm rộ Đi bước nào vững
chắc bước ấy, cứ tiến dần dần”.
6

Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Bước đi trong nông nghiệp, ở nông thôn, lúc đầu là cải cách ruộng đất sau
tiến lên một bước là tổ chức tổ đổi công sao cho tốt, cho khắp, lại tiến lên
hình thức hợp tác xã dễ dàng, rồi tiến lên hợp tác xã cao hơn.
Về bước đi công nghiệp, ta cho nông nghiệp là quan trọng và ưu tiên, rồi đến
tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nhẹ, sau mới đến công nghiệp nặng,
làm trái với Liên-xô cũng là mác-xít.
Về cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh ở thành thị, Người cho rằng: ta sẽ
khuyên các nhà tư bản – không bắt ép mà giáo dục thuyết phục họ - chung vốn
với Chính phủ. Các nhà tư sản sẽ hợp tác với Chính phủ để sản xuất dưới sự lãnh
đạo của giai cấp công nhân… Các nhà tư sản sẽ thấy công tư hợp doanh có lợi,
không có hại, dần dần họ thấy nhất định phải tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Về phương pháp, biện pháp, cách thức tiến hành.
Phương pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội là “làm cho người nghèo thì đủ ăn,
người đủ ăn thì khá giàu, người giàu thì giàu thêm”; về phương pháp tổ chức
thì “một là chớ hàm làm mau… Hai là phải thiết thực…Ba là phải làm từ
nhỏ đến lớn”.
Cách làm, là đem tài dân, sức dân để làm lợi cho dân. Chính phủ chỉ giúp đỡ
kế hoạch, cổ động. Chủ nghĩa xã hội là do dân và vì dân. Người đề ra 4
chính sách: Công - tư đều lợi, chủ thợ đều lợi, công-nông giúp nhau, lưu
thông trong ngoài. Chỉ tiêu 1, biện pháp 10, chính sách 20 có như thế mới
hoàn thành kế hoạch.
Cùng với bước đi, HCM đã gợi ý nhiều phương thức, biện pháp tiến hành
xây dựng chủ nghĩa xã hội. Người đã sử dụng một số cách làm cụ thể sau:
- Thực hiện cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới, kết hợp cải tạo với
xây dựng, xây dựng làm chính.
- Kết hợp xây dựng với bảo vệ, tiến hành hai nhiệm vụ chiến lược
khác nhau trong phạm vi một quốc gia.
- Xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có kế hoạch, biện pháp, quyết tâm
thực hiện thắng lợi kế hoạch.

- Trong điều kiện nước ta biện pháp cơ bản, quyết định, lâu dài trong
xây dựng CNXH là đem của dân, tài dân, sức dân, làm lợi cho dân dưới sụ
lãnh đạo của Đảng CSVN.
Phải biến sự nghiệp xây dựng CNXH thành sự nghiệp thành sự nghiệp
của toàn dân do Đảng lãnh đạo. Vai trò lãnh đạo của Đảng cầm quyền là tập
hợp lực lượng, đề ra đường lối chính sách huy động và khai thác triệt để các
7
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
nguồn lực của dân, vì lợi ích của quần chúng lao động.
Câu 4: Trình bày vai trò và bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam
theo quan điểm của Hồ Chí Minh.
1. Về sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.
V.I. Lênin nêu lên hai yếu tố cho sự ra đời của ĐCS đó là sự kết hợp của CN
Mác với phong trào công nhân.
ĐCS = Chủ nghĩa Mác + Phong trào công nhân
Khi đề cập đến sự hình thành của Đảng CSVN bên cạnh hai yếu tố của CN
Mac-Le6nin và phong trào công nhân, HCM còn kể đến yếu tố thứ ba, đó là
phong trào yêu nước.
Theo Hồ Chí Minh: ĐCSVN = CNMLN + PTCN + PT yêu nước
Đây chính là quy luật hình thành và phát triển Đảng Cộng sản Việt Nam,
đồng thời là sự bổ sung sáng tạo vào kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-
Lênin. Vì sao Hồ Chí Minh lại thêm yếu tố phong trào yêu nước?
Một là, phong trào yêu nước có vị trí, vai trò cực kỳ to lớn trong quá trình
phát triển của dân tộc Việt Nam. Chủ nghĩa yêu nước là giá trị tinh thần
trường tồn trong lịch sử dân tộc VN và là nhân tố chủ đạo quyết định sự
nghiệp chống ngoại xâm của dân tộc ta. Phong trào yêu nước có trước phong
trào công nhân.
Hai là, phong trào công nhân kết hợp được với phong trào yêu nước vì nó
đều có mục tiêu chung. Giữa hai phong trào có mục tiêu chung, yêu cầu
chung: giải phóng dân tộc, làm cho VN hoàn toàn độc lập, xây dựng đất

nước hung cường. Hơn nữa, chính bản than phong trào công nhân xét về
nghĩa nào đó, lại mang tinh chất phong trào yêu nước.
Ba là, phong trào nông dân kết hợp được với phong trào công nhân ngay từ
đầu. Hơn 90% dân số là nông dân, họ là bạn đồng minh tự nhiên của giai cấp
công nhân.
Bốn là, phong trào yêu nước của trí thức Việt Nam là nhân tố quan trọng
thúc đẩy sự kết hợp các yếu tố cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phong trào yêu nước VN những thập niên đầu thế kỷ XX ghi dấu ấn đậm nét
bởi vai trò trí thức.
2. Vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam.
8
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Sức mạnh của nhân dân chỉ phát huy khi được tập hợp, đoàn kết và được lãnh đạo
bởi một tổ chức chính trị là Đảng CSVN. Vai trò của Đảng cộng sản Việt Nam
được thể hiện ở một số nội dung sau:
- Lựa chọn con đường cách mạng đúng đắn cho dân tộc.
- Xác định chiến lược, sách lược cách mạng và phương pháp cách
mạng đúng đắn.
- Phải tổ chức, đoàn kết, tập hợp lực lượng cách mạng trong nước và
đoàn kết các lực lượng cách mạng quốc tế.
- Phải thể hiện được vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng
viên.
Vai trò lãnh đạo của Đảng CSVN, tính quyết định hàng đầu từ sự lãnh đạo
của Đảng đối với cách mạng VN đã được thực tế lịch sử chứng minh, không
có một tổ chức chính trị nào có thể thay thế được.
3. Bản chất của Đảng cộng sản Việt Nam
Cách thể hiện thứ nhất là Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp
công nhân.
Tiêu biểu cho cách thể hiện này là các văn kiện do Người soạn thảo, được
thông qua tại hội nghị thành lập Đảng. Trong văn kiện đó, Hồ Chí Minh cho

rằng:
“Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp” , “là tiên phong của đạo quân
vô sản” , “Đảng của giai cấp vô sản”.
Mục đích của Đảng là: “Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách
mạng để đi tới xã hội cộng sản”, “Đảng cộng sản Việt Nam tổ chức ra để
lãnh đạo quân chúng lao khổ làm giai cấp đấu tranh để tiêu trừ đế quốc tư
bản chủ nghĩa, làm cho thực hiện xã hội cộng sản”.
Các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng được quy định trong Điều lệ vắn
tắt như: về tổ chức, có một hệ thống hoàn chỉnh từ Trung ương đến cơ sở và
chí bộ; sinh hoạt Đảng theo nguyên tắc tập trung dân chủ: “Bất cứ về vấn đề
nào đảng viên đều phải hết sức thảo luận và phát biểu ý kiến, khi đa số đã
nghị quyết thì tất cả đảng viên phục tùng mà thi hành”; kỷ luận nghiêm minh
tự giác; thường xuyên tự phê bình và phê bình, thực hiện tập thể lãnh đạo và
cá nhân phụ trách; Đảng phải “kiếm và huấn luyện đảng viên mới”.
Qua trình bày trên đây, ở cách thể hiện thứ nhất này, rõ ràng Hồ Chí Minh
ngay từ đầu đã khẳng định Đảng cộng sản Việt Nam mang bản chất giai cấp
công nhân.
9
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
- Cách thể hiện thứ hai là tại Đại hội II của Đảng (2/1951), trong Báo
cáo chính trị Hồ Chí Minh cho rằng: “Trong giai đoạn này, quyền lợi của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động và của dân tộc là một. Chính vì
Đảng lao động Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động, cho nên nó phải là Đảng của dân tộc Việt Nam”. Trong tác phẩm
Thường thức chính trị (1953), Người nêu rõ: “Đảng lao động là tổ chức cao
nhất của giai cấp cần lao và đại biểu cho lợi ích của cả dân tộc”. Người nêu
những điều quyết định tính chất ấy của Đảng, rồi kết luận: “Đảng là Đảng
của giai cấp lao động, mà cũng là Đảng của toàn dân”. Năm 1961, Người lại
nói: “Đảng ta là Đảng của giai cấp, đồng thời cũng là Đảng của dân tộc,
không thiên tư, thiên vị”

Hồ Chí Minh thường dùng cụm từ: “Đảng ta”, “Đảng của chúng ta”, “Đảng
yêu quý của chúng ta”, “Đảng thân yêu và vĩ đại của chúng ta”… để chỉ
Đảng cộng sản Việt Nam.
Tại Đại hội II, khi đề cập nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, Người
cho rằng:
+ Về thành phần, Đảng sẽ kết nạp những công nhân, nông dân, lao
động trí óc thật hăng hái, thật giác ngộ cách mạng.
+ Về lý luận, nền tảng lý luận và tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa
Mác- Lênin.
+ Về tổ chức, Đảng theo chế độ tập trung dân chủ.
+ Về kỷ luật, Đảng phải có kỷ luật sắt, đồng thời là kỷ luật tự giác.
+ Về luật phát triển, Đảng dùng lối phê bình và tự phê bình để giáo
dục đảng viên.
+ Về mục đích, Đảng đoàn kết và lãnh đạo toàn dân kháng chiến đến
thắng lợi hoàn toàn để xây dựng điều kiện tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Như vậy, xét về thực chất nội dung, khi nêu lên Đảng ta là Đảng của giai cấp
công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc thì Hồ Chí minh cũng đã
khẳng định toàn bộ các hoạt động của Đảng theo nguyên tắc Đảng kiểu mới
của V.I. Lênin.
4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam cầm quyền.
a. Đảng lãnh đạo nhân dân giành chính quyền trở thành Đảng
cầm quyền
Hồ Chí Minh đã sớm xác định độc lập dân tộc gắn liền với CNXH là
con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam.
10
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Từ lý tưởng cao cả ấy, Hồ Chí Minh thấy cần phải có một đảng cộng
sản để lãnh đạo phong trào cách mạng, thực hiện mục tiêu nói trên. Chính vì
vậy, từ những năm 1920 trở đi, Người tích cực chuẩn bị cả 3 mặt: chính trị,
tư tưởng và tổ chức để tiến tới thành lập Đảng. Tới năm 1930, Đảng CSVN

ra đời đánh dấu một trang mới trong lịch sử của dân tộc ta.
Với đường lối chính trị đúng đắn, tổ chức chặt chẽ, Đảng đã lãnh đạo
tòan thể dân tộc giành chính quyền, thành lập nước VNDCCH. Đó cũng là
thời điển Đảng CSVN trở thành Đảng cầm quyền.
b. Quan niệm của Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền
Khái niệm về đảng cầm quyền.
-Trong khoa học chính trị, khái niệm “Đảng cầm quyền” là chỉ một đảng
chính trị đại diện cho một giai cấp đang nắm giữ và lãnh đạo chính quyền để
điều hành, quản lý đất nước nhằm thực hiện lợi ích của giai cấp mình.
-Theo Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền là Đảng tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp
cách mạng trong điều kiện Đảng đã lãnh đạo quần chúng nhân dân giành
được quyền lực nhà nước và Đảng trực tiếp lãnh đạo bộ máy Nhà nước đó
để tiếp tục hoàn thành sự nghiệp độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã
hội.
- Mục đích, lý tưởng của Đảng cầm quyền. Theo Hồ Chí Minh, Đảng
ta không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của tổ quốc của nhân dân. Đó là
mục đích, lý tưởng cao cả không bao giờ thay đổi trong suốt quá trình lãnh
đạo cách mạng Việt Nam.
- Đảng cầm quyền vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung
thành của nhân dân.
+ Xác định “người lãnh đạo” là xác định quyền lãnh đạo duy nhất của
Đảng đối với toàn bộ xã hội và khi có chính quyền, Đảng lãnh đạo chính
quyền Nhà nước.
+ Đối tượng lãnh đạo của Đảng là toàn thể quần chúng nhân dân,
nhằm đem lại độc lập cho dân tộc, tự do và ấm no hạnh phúc cho nhân dân –
mà trước hết là quần chúng nhân dân lao động.
+ Là người lãnh đạo, theo Hồ Chí Minh, lãnh đạo phải bằng giáo dục,
thuyết phục nghĩa là Đảng phải làm cho dân tin, dân phục để dân theo.
+ Là người lãnh đạo theo Hồ Chí Minh, Đảng phải sâu sát, gắn bó mật
thiết với nhân dân, lắng nghe ý kiến của dân, khiêm tốn học hỏi nhân dân và

phải chịu sự kiểm soát của nhân dân.
11
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
+ Là người lãnh đạo theo Hồ Chí Minh, Đảng phải thực hiện chế độ
kiểm tra và việc phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên
của Đảng.
+ Với tư cách là người lãnh đạo theo Hồ Chí Minh, cũng có nghĩa bao
hàm cả trách nhiệm “là người đầy tớ” của dân.
- Đảng cầm quyền, dân là chủ.
Vấn đề cơ bản của một cuộc cách mạng là vấn đề chính quyền. Tuy
nhiên, theo Mác, đó mới là cánh cửa vào xã hôi mới chứ chưa phải là xã hội
mới. Vì vậy, vấn đề quan trọng là chính quyền thuốc về ai. Hồ Chí Minh đã
nghiên cứu kinh nghiệm và lý luận của các cuộc cách mạng trên thế giới và
kết luận: “Cách mạng rồi thì giao quyền cho dân chúng số nhiều, chớ để
trong tay một số ít người”. Như vậy, Hồ Chí Minh, quyền lực thuộc về nhân
dân. Người đề cập xây dựng một Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
12
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
PHẦN B
Câu 5: Trình bày quan điểm của HCM về sự thống nhất giữa bản chất
giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước của
dân, do dân và vì dân.
a. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước.
Nhà nước là một phạm trù lịch sử, nó chỉ ra đời và tồn tại khi giai cấp và đấu
tranh giai cấp xuất hiện. Trong tư tưởng HCM, nhà nước VN dân chủ Cộng
hòa được coi là nhà nước của dân, do dân và vì dân nhưng tuyệt nhiên nó
không phải là “Nhà nước toàn dân” hiểu theo nghĩa nhà nước phi giai cấp.
Nhà nước bao giờ ở đâu cũng mang bản chất một giai cấp nhất định. Nhà
nước VN mới, theo quan điểm của HCM, là một nhà nước mang bản chất
giai cấp công nhân.

Một là, Nhà nước do Đảng cộng sản lãnh đạo. Điều này được thể hiện:
- Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo nhà nước giữ vững và tăng cường bản
chất giai cấp công nhân. Trong quan điểm cơ bản xây dựng một nhà nước do
nhân dân lao động làm chủ một nhà nước thể hiện tính nhân dân rộng rãi,
HCM nhân mạnh nòng cốt của nhân dân là liên minh giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông nhân và trí thức do giai cấp công nhân mà đội tiên
phong của nó là Đảng Cộng sản VN lãnh đạo.
- Đảng lãnh đạo nhà nước bằng phương thức thích hợp như: Bằng đường lối,
quan điểm, chủ trương để nhà nước thể chế hóa thành pháp luật, chính sách,
kế hoạch; bằng các hoạt động của các tổ chức Đảng và đảng viên của mình
trong bộ máy, cơ quan nhà nước; bằng công tác kiểm tra.
Hai là, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước còn thể hiện ở tính định
hướng đưa nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội. “Bằng cách phát triển và cải tạo nền
kinh tế quốc dân theo chủ nghĩa xã hội, biến nền kinh tế lạc hậu thành một nền
kinh tế xã hội chủ nghĩa với công nghiệp và nông nghiệp hiện đại, khoa học và
kỹ thuật tiên tiến”.
Ba là, bản chất giai cấp của nhà nước ta còn thể hiện ở nguyên tắc tổ chức
và hoạt động cơ bản là nguyên tắc tập trung dân chủ.
b. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân
tộc của Nhà nước.
13
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
HCM đã giải quyết hài hòa thống nhất giữa bản chất giai cấp với tinh nhân
dân, tính dân tộc và được biểu hiện rõ trong các quan điểm sau:
- Nhà nước dân chủ mới ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian
khổ với sự hy sinh xương máu của nhiều thế hệ người Việt Nam. Trong cuộc
đấu tranh trường kỳ chống thực dân Pháp của dân tộc ta các cuộc khởi nghĩa
của các nhà cách mạng chống ngoại xâm nhưng độc lập, tự do vẫn chưa
thành hiện thực. Năm 1930, Đảng ra đời, thì sự lớn mạnh của giai cấp công
nhân với đội tiên phong của nó là Đảng Cộng sản VN đã vượt qua hạn chế

lãnh đạo thắng lợi cuộc cách mạng, giành chính quyền lập nên nhà nước dân
chủ.
- Tính thống nhất còn biểu hiện ở chỗ Nhà nước ta bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích
của dân tộc làm cơ bản . HCM khẳng định lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân, của nhân
dân lao động, và của toàn dân tộc là một. Nhà nước ta không chỉ thể hiện ý chí của gai cấp
công nhân mà còn thể hiện ý chí của nhân dân và của toàn dân tộc.
- Trong thực tế, Nhà nước ta đã đứng ra làm nhiệm vụ của cả dân tộc giao
phó, đã lãnh đạo nhân dân tiến hành các cuộc kháng chiến để bảo vệ nền độc
lập, tự do của Tổ quốc, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất,
độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần tích cực vào sự phát triển tiến bộ của thế giới. Con
đường quá độ lên CNXH và đi đến CN cộng sản là con đường mà HCM và Đảng ta đã xác
định cũng là sự nghiệp của chính Nhà nước ta.
Câu 6: Trình bày quan điểm của HCM về chức năng của văn hóa.
1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tháng 8 năm 1943, khi còn trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch, lần
đầu tiên Hồ Chí Minh đưa ra một định nghĩa của mình về văn hóa. Điều thú
vị là định nghĩa của Hồ Chí Minh có rất nhiều điểm gần với quan niệm hiện
đại về văn hóa. Người viết: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo
đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ
cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn
bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hoá. Văn hoá là tổng hợp
của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người
đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự
sinh tồn”.
Cùng với định nghĩa về văn hóa, Hồ Chí Minh còn đưa ra “năm
điểm lớn” định hướng cho việc xây dựng nền văn hóa dân tộc:
14
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
+ Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường.

+ Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.
+ Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân
dân trong xã hội.
+ Xây dựng chính trị: dân quyền.
+ Xây dựng kinh tế”.
b. Quan điểm về chức năng của văn hóa.
Chức năng củ văn hóa rất phong phú, đa dạng. HCM cho rằng, văn hóa có
ba chức năng chủ yếu sau:
Một là, bồi dưỡng tư tưởng đạo đức đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho con
người.
Tư tưởng và tình cảm là hai vấn đề chủ yếu nhất của đời sống tinh thần con
người. Chức năng cao quý nhất của văn hóa là phải bồi dưỡng, nêu cao tư
tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho nhân dân, loại bỏ những sai lầm và
thấp hèn có thể có trong tư tưởng tình cảm mỗi người. Tư tưởng và tình cảm
rất phong phú, văn hóa đặc biệt quan tâm đến những tư tưởng và tình cảm
lớn, chi phối đời sống tinh thần của mỗi người và cả dân tộc.
Lý tưởng là điểm hội tụ của những tư tưởng lớn của một Đảng, một dân tộc.
Lý tưởng độp lập dân tộc gắn liền với CNXH, làm cho ai cũng có “tinh thần
vì nước quên mình, vì lợi ích chung mà quên lợi ích riêng”
Tình cảm lớn là lòng yêu nước thương dân, yêu tính trung thực, chân thành,
thủy chung; ghét thói hư tật xấu, sự sa đọa…
Hai là, mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí. Đó là trình độ hiểu biết vốn kiến
thức của con người.
Nói đến văn hóa là phải nói đến dân trí. Đó là trình độ hiểu biết, là vốn kiếm
thức của người dân. Mục tiêu nâng cao dân trí của văn hóa trong từng giai
đoạn cách mạng có thể có những điểm chung và riêng. Song, đếu hướng vào
mục tiêu chung là độc lập dân tộc và CNXH.
Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống tốt đẹp, lành
mạnh; hướng con người tới chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân.
Phẩm chất và phong cách được hình thành từ đạo đức, lối sống, từ thói quen

của cá nhân và phong tục tập quán của cả cộng đồng. Phẩm chất và phong
cách có mối quan hệ gắn bó với nhau.
15
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Phẩm chất và phong cách tốt đẹp làm nên giá trị con người. Văn hóa giúp
con người hình thành những phẩm chất, phong cách và lối sống tốt đẹp, lành
mạnh thông qua phân biệt cái đẹp, lành mạnh với cái xấu xa, hư hỏng, cái
tiến bộ với cái lạc hậu, bảo thủ. Từ đó giúp con người phấn đấu làm cho cái
tốt đẹp, lành mạnh ngày càng tăng, vươn tới cái chân, thiện, mỹ để hoàn
thiện bản thân.
HCM chỉ rõ: phải làm thế nào cho văn hóa thấm sâu vào tâm lý quốc dân,
nghĩa là văn hóa phải sửa đổi được tham nhũng, lười biếng, phù hoa xa xỉ;
văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi.
Câu 7: Phân tích quan điểm của HCM về vai trò của con người trong sự
nghiệp cách mạng.
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người.
a. Con người được nhìn nhận như một chỉnh thể
Hồ Chí Minh xem xét con người như một chỉnh thể thống nhất về tâm lực,
thể lực và các hoạt động của nó. Con người luôn có xu hướng vươn lên cái
chân – thiện – mỹ, mặc dù “có thế này, thế khác”.
Hồ Chí Minh xem xét con người trong sự thống nhất của hai mặt đối lập:
thiện và ác, hay và dở, tốt và xấu, hiền và dữ… bao gồm cả tính người – mặt
xã hội và ính bản năng – mặt sinh học của con người.
b. Con người cụ thể, lịch sử.
Hồ Chí Minh cũng dùng khái niệm “con người” theo nghĩa rộng trong
một số trường hợp (“phẩm giá con người”, “giải phóng con người”, “người
ta”, “con người”, “ai”…), nhưng đặt trong một bối cảnh cụ thể và một tư
duy chung, còn phần lớn, Người xem xét con người trong các mối quan hệ
xã hội, quan hệ giai cấp; theo giới tính (thanh niên, phụ nữ), lứa tuổi (phụ
lão, nhi đồng), nghề nghiệp (công nhân, nông dân, trí thức…); trong khối

thống nhất của cộng đồng dân tộc (sĩ, công, nông, thương) và quan hệ quốc
tế (bầu bạn năm châu, các dân tộc bị áp bức, bốn phương vô sản). Đó là con
người hiện thực, cụ thể, cảm tính, khách quan.
c. Bản chất con người mang tính xã hội.
Để sinh tồn, con người phải lao động sản xuất. Trong quá trình lao động,
sản xuất, con người dần nhận thức được các hiện tượng, quy luật của tự
nhiên, của xã hội; hiểu về mình và hiểu biết lẫn nhau…, xác lập các mối
quan hệ giữa người với người.
16
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
Con người vừa là chủ thể, vừa là sản phẩm của lịch sử.
Con người là sự tổng hợp các quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người và chiến lược
“trồng người”.
a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người.
- Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp
cách mạng.
Theo HCM: “trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới
không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”. Nhân dân là người
sáng tạo ra mọi giá trị vật và chất tinh thần.
Dân ta tài năng, trí tuệ và sáng tạo, họ biết “giải quyết vấn đề một cách giản
đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn,
nghĩ mãi không ra”.
Nhân dân là yếu tố quyết định thành công của cách mạng. “lòng yêu nước và
sự đoàn kết của nhân dân là một lực lượng vô cùng to lớn, không ai thắng
nổi”
- Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng; phải coi trọng,
chăm sóc, phát huy nguồn lực con người.
HCM thấy rõ yêu cầu giải phóng dân tộc, giải phóng con người, giải phóng
lao động xã hội. Nhân dân vừa là mục tiêu, vừa là động lực cách mạng.

Ở HCM, có sự cảm nhận, thông cảm sâu sắc với thân phận những người
cùng khổ và nô lệ lầm than.
Người xác định con người là mục tiêu trong điều kiện cụ thể của từng giai
đoạn cách mạng. Khi đất nước còn nô lệ, lầm than thì mục tiêu trước hết,
trên hết là giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc.
Con người là mục tiêu của cách mạng, nên mọi chủ trương đường lối chính
sách của Đảng, chính phủ đều vì lợi ích chính đáng của con người. HCM có
niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh vĩ đại và năng lực sáng tạo của quần chúng.
Trong sự nghiệp xây dựng đất nước, HCM nhận rõ: “muốn xây dựng
CNXH, trước hết phải có con người XHCN” “có dân thì có tất cả”. Đảng
lãnh đạo nhưng nhân dân là chủ. Dân như nước, bộ đội như cá. Lực lượng
bao nhiêu là nhờ ở dân hết.
Con người là động lực của cách mạng được nhìn nhận trên phạm vi cả nước,
toàn thể đồng bào, song trước hết là ở giai cấp công nhân và nông dân. Điều
17
Lớp ĐH Kế Toán 09 Học, học nữa, học mãi!
này có ý nghĩa to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
Không phải mọi con người đều trở thành động lực, mà phải là con người
giác ngộ và tổ chức. Con người là động lực chỉ có thể thực hiện được khi
hoạt động có tổ chức, có lãnh đạo. Vì vậy, cần có sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản.
Giữa con người-mục tiêu và con người-động lực có mối quan hệ biện chứng
với nhau. Phải kiên quyết khắc phục kịp thời các phản động lực trong con
người và tổ chức. Đó là chủ nghĩa cá nhân.
b. Quan điểm Hồ Chí Minh về chiến lược trồng người.
Trồng người là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách
mạng.
Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội
chủ nghĩa. Con người CNXH đương nhiên phải do CNXH tạo ra. Mỗi bước

xây dựng con người như vậy là một nấc thang xây dựng CNXH.
Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Để thực hiện chiến lược “trồng người”
phải coi trọng sự nghiệp giáo dục – đào tạo.
18