Ch
Ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
v
v
à
à
đi
đi
ề
ề
u
u
tr
tr
ị
ị
Đ
Đ
Ợ
Ợ
T C
T C
Ấ
Ấ
P
P
B
B
Ệ
Ệ
NH PH
NH PH
Ổ
Ổ
I T
I T
Ắ
Ắ
C NGH
C NGH
Ẽ
Ẽ
N M
N M
Ạ
Ạ
N T
N T
Í
Í
NH
NH
TS.BS
TS.BS
Đ
Đ
ỗ
ỗ
Qu
Qu
ố
ố
c
c
Huy
Huy
B
B
ộ
ộ
môn
môn
C
C
ấ
ấ
p
p
C
C
ứ
ứ
u
u
H
H
ồ
ồ
i
i
S
S
ứ
ứ
c
c
&
&
Ch
Ch
ố
ố
ng
ng
Đ
Đ
ộ
ộ
c
c
Đ
Đ
ạ
ạ
i
i
H
H
ọ
ọ
c
c
Y
Y
khoa
khoa
Ph
Ph
ạ
ạ
m
m
Ng
Ng
ọ
ọ
c
c
Th
Th
ạ
ạ
ch
ch
D
D
à
à
n
n
b
b
à
à
i
i
☯
☯
Kh
Kh
á
á
i
i
qu
qu
á
á
t
t
v
v
ề
ề
COPD
COPD
v
v
à
à
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
.
.
☯
☯
Ch
Ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đ
o
á
á
n
n
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD.
COPD.
Ch
Ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
&
&
x
x
á
á
c
c
đ
đ
ị
ị
nh
nh
m
m
ứ
ứ
c
c
đ
đ
ộ
ộ
n
n
ặ
ặ
ng
ng
.
.
Tiêu
Tiêu
chu
chu
ẩ
ẩ
n
n
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
c
c
ủ
ủ
a
a
m
m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
.
.
☯
☯
Đi
Đ
i
ề
ề
u
u
tr
tr
ị
ị
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD
COPD
Nguyên
Nguyên
t
t
ắ
ắ
c
c
đi
đi
ề
ề
u
u
tr
tr
ị
ị
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
.
.
Oxy
Oxy
li
li
ệ
ệ
u
u
ph
ph
á
á
p
p
c
c
ó
ó
ki
ki
ể
ể
m
m
so
so
á
á
t
t
v
v
à
à
Thông
Thông
kh
kh
í
í
h
h
ỗ
ỗ
tr
tr
ợ
ợ
.
.
Đi
Đi
ề
ề
u
u
tr
tr
ị
ị
nguyên
nguyên
nhân
nhân
v
v
à
à
l
l
à
à
m
m
gi
gi
ả
ả
m
m
s
s
ứ
ứ
c
c
c
c
ả
ả
n
n
đư
đư
ờ
ờ
ng
ng
th
th
ở
ở
.
.
Kh
Kh
á
á
i
i
qu
qu
á
á
t
t
v
v
ề
ề
COPD
COPD
v
v
à
à
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
To
To
à
à
n
n
c
c
ả
ả
nh
nh
v
v
ề
ề
COPD
COPD
☯
☯
COPD
COPD
v
v
ấ
ấ
n
n
n
n
ạ
ạ
n
n
ch
ch
ủ
ủ
y
y
ế
ế
u
u
c
c
ủ
ủ
a
a
s
s
ứ
ứ
c
c
kh
kh
ỏ
ỏ
e
e
to
to
à
à
n
n
c
c
ầ
ầ
u
u
:
:
M
M
ộ
ộ
t
t
trong
trong
c
c
á
á
c
c
ng/nhân
ng/nhân
h
h
à
à
ng
ng
đ
đ
ầ
ầ
u
u
gây
gây
t
t
ử
ử
vong
vong
v
v
à
à
l
l
à
à
nguyên
nguyên
nhân
nhân
duy
duy
nh
nh
ấ
ấ
t
t
c
c
ó
ó
xu
xu
hư
hư
ớ
ớ
ng
ng
gia
gia
tăng
tăng
.
.
Năm
Năm
2000
2000
-
-
WHO: ~ 2,74
WHO: ~ 2,74
tri
tri
ệ
ệ
u
u
ngư
ngư
ờ
ờ
i
i
ch
ch
ế
ế
t
t
do COPD
do COPD
☯
☯
Di
Di
ễ
ễ
n
n
bi
bi
ế
ế
n
n
b
b
ệ
ệ
nh
nh
k
k
é
é
o
o
d
d
à
à
i
i
,
,
xen
xen
k
k
ẽ
ẽ
giai
giai
đo
đ
o
ạ
ạ
n
n
ổ
ổ
n
n
đ
đ
ị
ị
nh
nh
l
l
à
à
nh
nh
ữ
ữ
ng
ng
Đ
Đ
ợ
ợ
t
t
C
C
ấ
ấ
p
p
đe
đ
e
d
d
ọ
ọ
a
a
t
t
í
í
nh
nh
m
m
ạ
ạ
ng
ng
.
.
Xu hƯỚng Thay ĐỔitẦnxuẤtbỆnh chÍnh
tẠI Hoa kỳ 1965-1998
Xu hƯỚng Thay ĐỔitẦnxuẤtbỆnh chÍnh
tẠI Hoa kỳ 1965-1998
0
0
0.5
0.5
1.0
1.0
1.5
1.5
2.0
2.0
2.5
2.5
3.0
3.0
Tầnxuất
Tầnxuất
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
1965 - 1998
–59%
–59%
–64%
–64%
–35%
–35%
+163%
+163%
–7%
–7%
Bệnh
mạch vành
Bệnh
mạch vành
Độtqụy
Độtqụy
Bệnh TM khác
Bệnh TM khác
COPD
COPD
Beänh khaùc
Beänh khaùc
Đ
Đ
ị
ị
nh
nh
ngh
ngh
ĩ
ĩ
a
a
v
v
ề
ề
COPD
COPD
☯
☯
“
“
T
T
ì
ì
nh
nh
tr
tr
ạ
ạ
ng
ng
b
b
ệ
ệ
nh
nh
lý
lý
đ
đ
ặ
ặ
c
c
trưng
trưng
b
b
ở
ở
i
i
s
s
ự
ự
h
h
ạ
ạ
n
n
ch
ch
ế
ế
dòng
dòng
kh
kh
í
í
không
không
ph
ph
ụ
ụ
c
c
h
h
ồ
ồ
i
i
ho
ho
à
à
n
n
to
to
à
à
n
n
.
.
S
S
ự
ự
h
h
ạ
ạ
n
n
ch
ch
ế
ế
dòng
dòng
kh
kh
í
í
n
n
à
à
y
y
thư
thư
ờ
ờ
ng
ng
ti
ti
ế
ế
n
n
tri
tri
ể
ể
n
n
t
t
ừ
ừ
t
t
ừ
ừ
v
v
à
à
k
k
ế
ế
t
t
h
h
ợ
ợ
p
p
v
v
ớ
ớ
i
i
đ
đ
á
á
p
p
ứ
ứ
ng
ng
viêm
viêm
b
b
ấ
ấ
t
t
thư
thư
ờ
ờ
ng
ng
c
c
ủ
ủ
a
a
ph
ph
ổ
ổ
i
i
v
v
ớ
ớ
i
i
c
c
á
á
c
c
h
h
ạ
ạ
t
t
ho
ho
ặ
ặ
c
c
kh
kh
í
í
đ
đ
ộ
ộ
c
c
.
.
”
”
☯
☯
GOLD 2007 (
GOLD 2007 (
G
G
lobal Initiative for Chronic
lobal Initiative for Chronic
O
O
bstructive
bstructive
L
L
ung
ung
D
D
isease)
isease)
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD
COPD
Kh
Kh
á
á
i
i
ni
ni
ệ
ệ
m
m
v
v
ề
ề
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD
COPD
D
D
ị
ị
ch
ch
t
t
ễ
ễ
h
h
ọ
ọ
c
c
&
&
b
b
ệ
ệ
nh
nh
nguyên
nguyên
.
.
Đ
Đ
ặ
ặ
c
c
đi
đi
ể
ể
m
m
SHHCa
SHHCa
trong
trong
COPD
COPD
Ch
Ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
x
x
á
á
c
c
đ
đ
ị
ị
nh
nh
&
&
phân
phân
lo
lo
ạ
ạ
i
i
.
.
Ch
Ch
ỉ
ỉ
đ
đ
ị
ị
nh
nh
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
, ICU
, ICU
cho
cho
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD
COPD
Kh
Kh
á
á
i
i
ni
ni
ệ
ệ
m
m
v
v
ề
ề
đ
đ
ợ
ợ
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
COPD
COPD
☯
☯
“
“
M
M
ộ
ộ
t
t
bi
bi
ế
ế
n
n
c
c
ố
ố
lâm
lâm
s
s
à
à
ng
ng
quan
quan
tr
tr
ọ
ọ
ng
ng
v
v
à
à
thư
thư
ờ
ờ
ng
ng
g
g
ặ
ặ
p
p
c
c
ủ
ủ
a
a
COPD
COPD
bao
bao
g
g
ồ
ồ
m
m
:
:
☯
☯
Kh
Kh
ở
ở
i
i
ph
ph
á
á
t
t
c
c
ấ
ấ
p
p
t
t
í
í
nh
nh
n
n
ặ
ặ
ng
ng
lên
lên
c
c
ủ
ủ
a
a
c
c
á
á
c
c
tri
tri
ệ
ệ
u
u
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
;
;
☯
☯
C
C
ầ
ầ
n
n
thi
thi
ế
ế
t
t
thay
thay
đ
đ
ổ
ổ
i
i
trong
trong
đi
đ
i
ề
ề
u
u
tr
tr
ị
ị
so
so
v
v
ớ
ớ
i
i
thư
thư
ờ
ờ
ng
ng
nh
nh
ậ
ậ
t
t
trên
trên
m
m
ộ
ộ
t
t
BN
BN
v
v
ố
ố
n
n
b
b
ị
ị
COPD
COPD
ổ
ổ
n
n
đ
đ
ị
ị
nh
nh
.
.
”
”
☯
☯
GOLD 2001
GOLD 2001
D
D
ị
ị
ch
ch
t
t
ễ
ễ
h
h
ọ
ọ
c
c
đ
đ
ợ
ợ
t
t
COPD
COPD
☯
☯
H
H
à
à
ng
ng
năm
năm
t
t
ạ
ạ
i
i
Hoa
Hoa
k
k
ỳ
ỳ
:
:
14
14
tri
tri
ệ
ệ
u
u
lư
lư
ợ
ợ
t
t
kh
kh
á
á
m
m
& 3
& 3
-
-
16% (500 000)
16% (500 000)
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
.
.
T
T
ầ
ầ
n
n
xu
xu
ấ
ấ
t
t
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
gia
gia
tăng
tăng
9,7
9,7
→
→
24,5/10.000.
24,5/10.000.
☯
☯
T
T
ỷ
ỷ
l
l
ệ
ệ
t
t
ử
ử
vong
vong
khi
khi
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
r
r
ấ
ấ
t
t
cao
cao
:
:
3
3
–
–
10 %
10 %
n
n
ế
ế
u
u
chưa
chưa
th
th
ở
ở
m
m
á
á
y
y
.
.
30
30
–
–
60 %
60 %
n
n
ế
ế
u
u
ph
ph
ả
ả
i
i
v
v
à
à
o
o
HS
HS
-
-
ĐTTC
ĐTTC
Curr
Curr
Opin
Opin
Pulm
Pulm
Med 9(2);
Med 9(2);
Lippincott
Lippincott
Williams & Wilkins 2003
Williams & Wilkins 2003
B
B
ệ
ệ
nh
nh
nguyên
nguyên
☯
☯
80 % do
80 % do
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
h
h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng
ng
hô
hô
h
h
ấ
ấ
p
p
:
:
40
40
đ
đ
ế
ế
n
n
50%
50%
l
l
à
à
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
vi
vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
,
,
30%
30%
l
l
à
à
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
virus,
virus,
5
5
–
–
10%
10%
l
l
à
à
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
không
không
đi
đi
ể
ể
n
n
h
h
ì
ì
nh
nh
,
,
10
10
–
–
20%
20%
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
đ
đ
ồ
ồ
ng
ng
th
th
ờ
ờ
i
i
nhi
nhi
ề
ề
u
u
m
m
ầ
ầ
m
m
b
b
ệ
ệ
nh
nh
.
.
B
B
Ệ
Ệ
NH NGUYÊN
NH NGUYÊN
☯
☯
C
C
á
á
c
c
nguyên
nguyên
nhân
nhân
kh
kh
á
á
c
c
→
→
y
y
ế
ế
u
u
t
t
ố
ố
kh
kh
ở
ở
i
i
ph
ph
á
á
t
t
:
:
Ô
Ô
nhi
nhi
ễ
ễ
m
m
không
không
kh
kh
í
í
,
,
Iatrogenes
Iatrogenes
,
,
Đ
Đ
ợ
ợ
t
t
ti
ti
ế
ế
n
n
tri
tri
ể
ể
n
n
n
n
ặ
ặ
ng
ng
lên
lên
c
c
ủ
ủ
a
a
b
b
ệ
ệ
nh
nh
n
n
ộ
ộ
i
i
ngo
ngo
ạ
ạ
i
i
khoa
khoa
:
:
Nhi
Nhi
ễ
ễ
m
m
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
ngo
ngo
à
à
i
i
ph
ph
ổ
ổ
i
i
,
,
…
…
Suy
Suy
tim
tim
,
,
thuyên
thuyên
t
t
ắ
ắ
c
c
ph
ph
ổ
ổ
i
i
,
,
tr
tr
à
à
n
n
kh
kh
í
í
m
m
à
à
ng
ng
ph
ph
ổ
ổ
i
i
,
,
…
…
Ph
Ph
ẫ
ẫ
u
u
thu
thu
ậ
ậ
t
t
,
,
ch
ch
ấ
ấ
n
n
thương
thương
.
.
…
…
☯
☯
C
C
ó
ó
t
t
ớ
ớ
i
i
1/3
1/3
nh
nh
ậ
ậ
p
p
vi
vi
ệ
ệ
n
n
v
v
ớ
ớ
i
i
nguyên
nguyên
nhân
nhân
không
không
rõ
rõ
r
r
à
à
ng
ng
M
M
Ầ
Ầ
M B
M B
Ệ
Ệ
NH THƯ
NH THƯ
Ờ
Ờ
NG TH
NG TH
Ấ
Ấ
Y
Y
Ở
Ở
BN Đ
BN Đ
Ợ
Ợ
T C
T C
Ấ
Ấ
P
P
Chlammydia
Chlammydia
p.
p.
Mycoplasma
Mycoplasma
p.
p.
Legionella
Legionella
Rhinovirus
Rhinovirus
Influenza
Influenza
Parainfluenza
Parainfluenza
Coronavirus
Coronavirus
Adenovirus
Adenovirus
R.
R.
syncytial
syncytial
☯
☯
H.
H.
influenzae
influenzae
☯
☯
M.
M.
catarrhalis
catarrhalis
☯
☯
S.
S.
pneumoniae
pneumoniae
☯
☯
P.
P.
aeruginosa
aeruginosa
☯
☯
Enterobacteriaceae
Enterobacteriaceae
☯
☯
H.
H.
parainfluenzae
parainfluenzae
kh
kh
á
á
c
c
Nhi
Nhi
ễ
ễ
m
m
virus
virus
Nhi
Nhi
ễ
ễ
m
m
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
Curr
Curr
Opin
Opin
Pulm
Pulm
Med 9(2):117
Med 9(2):117
-
-
124, 2003.
124, 2003.
©
©
Lippincott
Lippincott
Williams & Wilkins
Williams & Wilkins
Đ
Đ
ặ
ặ
c
c
đi
đ
i
ể
ể
m
m
SHHC
SHHC
trong
trong
COPD
COPD
SHHC
SHHC
trên
trên
n
n
ề
ề
n
n
suy
suy
hô
hô
h
h
ấ
ấ
p
p
m
m
ạ
ạ
n
n
.
.
Ch
Ch
ủ
ủ
y
y
ế
ế
u
u
l
l
à
à
lo
lo
ạ
ạ
i
i
tăng
tăng
carbonic
carbonic
hơn
hơn
l
l
à
à
lo
lo
ạ
ạ
i
i
gi
gi
ả
ả
m
m
oxy
oxy
Liên
Liên
qua
qua
v
v
ớ
ớ
i
i
hyperinflation
hyperinflation
v
v
à
à
auto
auto
-
-
PEEP.
PEEP.
Tăng
Tăng
ho
ho
ạ
ạ
t
t
đ
đ
ộ
ộ
ng
ng
c
c
ủ
ủ
a
a
trung
trung
tâm
tâm
hô
hô
h
h
ấ
ấ
p
p
.
.
T
T
ì
ì
nh
nh
tr
tr
ạ
ạ
ng
ng
m
m
ệ
ệ
t
t
cơ
cơ
hô
hô
h
h
ấ
ấ
p
p
.
.
SHHC
SHHC
trên
trên
n
n
ề
ề
n
n
suy
suy
hô
hô
h
h
ấ
ấ
p
p
m
m
ạ
ạ
n
n
☯
☯
Trong
Trong
khi
khi
t
t
ổ
ổ
n
n
thương
thương
viêm
viêm
m
m
ạ
ạ
n
n
v
v
ẫ
ẫ
n
n
t
t
ừ
ừ
t
t
ừ
ừ
ti
ti
ế
ế
n
n
tri
tri
ể
ể
n
n
:
:
Ph
Ph
á
á
hu
hu
ỷ
ỷ
v
v
á
á
ch
ch
ph
ph
ế
ế
nang
nang
,
,
T
T
á
á
i
i
c
c
ấ
ấ
u
u
tr
tr
ú
ú
c
c
l
l
à
à
m
m
ngh
ngh
ẽ
ẽ
n
n
t
t
ắ
ắ
c
c
,
,
đ
đ
è
è
x
x
ụ
ụ
p
p
đư
đư
ờ
ờ
ng
ng
th
th
ở
ở
☯
☯
COPD
COPD
còn
còn
“
“
ổ
ổ
n
n
đ
đ
ị
ị
nh
nh
”
”
nh
nh
ờ
ờ
h
h
à
à
ng
ng
lo
lo
ạ
ạ
t
t
cơ
cơ
ch
ch
ế
ế
b
b
ù
ù
tr
tr
ừ
ừ
,
,
th
th
í
í
ch
ch
nghi
nghi
r
r
ấ
ấ
t
t
ph
ph
ứ
ứ
c
c
t
t
ạ
ạ
p
p
v
v
à
à
mong
mong
manh
manh
→
→
SHH
SHH
m
m
ạ
ạ
n
n
☯
☯
Khi
Khi
c
c
ó
ó
b
b
ấ
ấ
t
t
k
k
ỳ
ỳ
m
m
ộ
ộ
t
t
nhu
nhu
c
c
ầ
ầ
u
u
tăng
tăng
TK
TK
n
n
à
à
o
o
,
,
cơ
cơ
th
th
ể
ể
không
không
còn
còn
đ
đ
ủ
ủ
kh
kh
ả
ả
năng
năng
cung
cung
c
c
ấ
ấ
p
p
s
s
ẽ
ẽ
tr
tr
ở
ở
nên
nên
m
m
ấ
ấ
t
t
b
b
ù
ù
c
c
ấ
ấ
p
p
,
,
th
th
ự
ự
c
c
ch
ch
ấ
ấ
t
t
l
l
à
à
SHH
SHH
c
c
ấ
ấ
p
p
trên
trên
n
n
ề
ề
n
n
SHH
SHH
m
m
ạ
ạ
n
n
.
.
Ch
Ch
ủ
ủ
y
y
ế
ế
u
u
l
l
à
à
tăng
tăng
carbonic
carbonic
hơn
hơn
l
l
à
à
gi
gi
ả
ả
m
m
oxy
oxy
☯
☯
Thư
Thư
ờ
ờ
ng
ng
g
g
ặ
ặ
p
p
c
c
ả
ả
hai
hai
:
:
nhưng
nhưng
↑
↑
PaCO2
PaCO2
chi
chi
ế
ế
m
m
ưu
ư
u
th
th
ế
ế
PaCO2 > 50mmHg
PaCO2 > 50mmHg
v
v
ớ
ớ
i
i
pH<7,35
pH<7,35
v
v
à
à
/ho
/ho
ặ
ặ
c
c
PaO2< 50 mmHg (
PaO2< 50 mmHg (
th
th
ở
ở
kh
kh
í
í
phòng
phòng
).
).
☯
☯
↑
↑
PaCO2:
PaCO2:
Xu
Xu
ấ
ấ
t
t
hi
hi
ệ
ệ
n
n
k
k
í
í
n
n
đ
đ
á
á
o
o
,
,
âm
âm
th
th
ầ
ầ
m
m
,
,
Do
Do
tăng
tăng
s
s
ứ
ứ
c
c
c
c
ả
ả
n
n
đư
đư
ờ
ờ
ng
ng
th
th
ở
ở
→
→
gi
gi
ả
ả
m
m
TKPN
TKPN
to
to
à
à
n
n
b
b
ộ
ộ
m
m
ạ
ạ
n
n
t
t
í
í
nh
nh
Đư
Đư
ợ
ợ
c
c
th
th
í
í
ch
ch
nghi
nghi
:
:
↑
↑
t
t
á
á
i
i
h
h
ấ
ấ
p
p
thu
thu
NaHCO3
NaHCO3
-
-
t
t
ạ
ạ
i
i
ố
ố
ng
ng
th
th
ậ
ậ
n
n