Bệnh sán lá gan lớn: Khi đủ thuốc lại lo bệnh bùng phát ppsx

Bệnh sán lá gan lớn: Khi đủ thuốc
lại lo bệnh bùng phát




Giờ đây, người dân miền Trung và Tây nguyên không phải đi xa để
khám và nhận thuốc xổ sán lá gan lớn. Tuy nhiên, các nhà chuyên môn lại lo
bệnh này có thể bùng phát. Mới đây bà Lê Thị Thu, 38 tuổi và con là Trần
Văn An, 17 tuổi, ở xã Tam Quan Bắc, huyện Hoài Nhơn, Bình Định, đi xét
nghiệm phát hiện nhiễm sán lá gan lớn. Bà Thu nói: “Tui mua thuốc cho cả
hai mẹ con chỉ hơn một trăm ngàn, sau vài ngày uống thuốc thấy khỏe hẳn,
tui làm ruộng không còn thấy mệt và đau trong người như trước. Cháu An
cũng chỉ vắng một buổi học rồi đến trường”.
56.000 đồng là đủ thuốc
Mẹ con bà Thu là hai trong hơn 100 trường hợp nhiễm sán lá gan lớn
vừa qua tại Bình Định may mắn hơn so với hàng ngàn bệnh nhân trước đây.
Từ tháng 9 năm ngoái trở về trước, nói chung người nhiễm sán lá gan lớn
tốn kém tiền bạc và thời gian điều trị do khó mua thuốc đặc trị.
“Những năm trước để điều trị sán lá gan lớn, bệnh nhân các tỉnh miền
Trung và Tây nguyên phải về Viện Sốt rét - ký sinh trùng - côn trùng (SR-
KST-CT) Quy Nhơn hoặc bệnh viện đa khoa tỉnh. Bây giờ sau khi viện mở
các lớp tập huấn, thuốc đặc trị đã được tung ra thị trường, giá cả hợp lý,
bệnh nhân có thể điều trị tại địa phương” - thạc sĩ Huỳnh Hồng Quang,
trưởng khoa nghiên cứu Viện SR-KST-CT Quy Nhơn, nói.
“Hiện tại, thuốc đặc trị bệnh sán lá gan lớn là Triclabendazone đã
được đưa vào danh mục thuốc thiết yếu và mỗi liều điều trị chỉ hai viên, giá
trên thị trường chỉ 28.000 đồng/viên. Như vậy với số tiền thuốc 56.000 đồng
cho liều điều trị duy nhất cũng không phải quá khó khăn đối với bệnh nhân
nghèo” - bác sĩ Lê Quang Hùng, phó giám đốc Sở Y tế Bình Định, nói.

Năm ngoái, dù Viện SR-KST-CT trung ương đã chuyển giao cho
Viện SR-KST-CT Quy Nhơn 6.500 viên Triclabendazone (Egaten 250mg)
từ nguồn thuốc của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nhưng do số bệnh nhân
tăng nên số thuốc trên không đáp ứng đủ nhu cầu điều trị, gây nhiều khó
khăn cho các cơ sở y tế ở miền Trung - Tây nguyên.
Sau khi Bộ Y tế cho phép, Viện SR-KST-CT đã xúc tiến các thủ tục
đấu thầu mua thuốc. “Bắt đầu từ 15-9-2009 chúng ta đã chủ động được
nguồn thuốc đặc hiệu trong điều trị bệnh sán lá gan lớn” - tiến sĩ Triệu
Nguyên Trung, viện trưởng Viện SR-KST-CT Quy Nhơn, nói.



Tìm cách phòng chống lâu dài
Theo tiến sĩ Triệu Nguyên Trung, dù đã có thuốc điều trị nhưng bảy
tỉnh miền Trung (từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa) và Tây nguyên đang đối mặt
với tình trạng bùng phát bệnh sán lá gan lớn. Năm 2009, bệnh sán lá gan lớn
tại khu vực này gia tăng với 3.905 ca nhiễm (năm trước có hơn 1.800 ca).
Nếu tính cả những ca phát hiện nhưng chưa được điều trị (thời điểm
không có thuốc) thì số ca nhiễm sán lá gan lớn năm ngoái ước tính 6.000 ca.
Để giải quyết vấn đề này không chỉ đơn thuần điều trị cho người bệnh, mà
đòi hỏi có giải pháp tổng thể là nghiên cứu dịch tễ học bệnh sán lá gan lớn
và xây dựng mô hình phòng chống lâu dài, bền vững.
Cũng theo tiến sĩ Trung, đến nay việc nghiên cứu dịch tễ học của sán
lá gan lớn liên quan giữa động vật và người chưa được đề cập. Việc xác định
nguyên nhân nhiễm bệnh, thành phần loài, phân bố trên phạm vi cả nước
chưa được hoàn chỉnh, đặc biệt các minh chứng về nguồn nhiễm, mùa nhiễm
bệnh, các yếu tố tự nhiên và xã hội ảnh hưởng đến bệnh chưa được nghiên
cứu. Vấn đề chẩn đoán, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và giải phẫu bệnh
lý cũng như mô hình truyền thông phòng chống bệnh còn đang bỏ ngỏ.
Thạc sĩ Huỳnh Hồng Quang cho rằng nhiều vấn đề khó khăn còn tồn

tại, đặc biệt là chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành thú y và y tế. Trong
khi đó, sán lá gan ký sinh ở trâu bò và lây nhiễm sang người qua đường tiêu
hóa. Sán lá gan có trong đường ruột của trâu bò, theo chất thải ra ngoài môi
trường. Vì thế, ở đâu có phân trâu bò là ở đó có sán lá gan. Sán có thể bám
trên rau cỏ, ở trong nguồn nước mương, ao, kênh rạch. Nhiều người nhiễm
bệnh do ăn rau sống hay do uống nước sông, suối, ao hồ.
Hiện nay, nhiều người vẫn ăn rau sống hoặc ăn tái các loại rau thủy
sinh như rau muống, rau cần, rau ngổ, rau cải xoong, ngó sen. Do rửa không
sạch ấu trùng sán sống bám trên rau nên nhiều người nhiễm sán. Sán lá gan
khi vào người sẽ đi khắp cơ thể và đích đến là gan. Chúng đi xuyên qua
mạch máu, vào ổ bụng. Từ ổ bụng, sán xuyên qua bao gan để vào gan sinh
sống làm tổn thương nhu mô gan.

Mệt, sốt, da xanh
Người mắc bệnh sán lá gan lớn có các triệu chứng toàn thân: mệt mỏi,
biếng ăn, gầy sút; sốt thất thường, có thể sốt cao, rét run hoặc chỉ sốt thoáng
qua rồi tự khỏi; thiếu máu (da xanh, niêm mạc nhợt) thường gặp ở các
trường hợp nhiễm bệnh kéo dài, đặc biệt là trẻ em.
Các triệu chứng tiêu hóa thường gặp: đau bụng vùng hạ sườn phải lan
về phía sau, hoặc đau vùng thượng vị và mũi ức (có thể đau âm ỉ, đôi khi
đau dữ dội, cũng có trường hợp không đau bụng); Bệnh nhân có cảm giác
đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn.
Một số bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng của biến chứng tắc mật, viêm
đường mật, viêm tụy cấp, xuất huyết tiêu hóa; Khám lâm sàng thấy gan to
hoặc bình thường, ấn đau, có thể có dịch trong ổ bụng, đôi khi có viêm phúc
mạc.
Ngoài ra, còn có các triệu chứng khác (hiếm gặp) như: đau nhiều
khớp, đau cơ, đỏ da; ho, khó thở hoặc có ban dị ứng, mẩn ngứa ngoài da,
tràn dịch màng phổi; các triệu chứng biểu hiện sự tổn thương tổ chức nơi sán
ký sinh lạc chỗ như khớp, vú, hoặc các cơ quan khác.