Coi chừng tăng huyết áp do thuốc pptx

Coi chừng tăng huyết áp do thuốc





Điều ít người bệnh tăng huyết áp quan tâm là việc dùng thuốc - người
bệnh không chỉ dùng thuốc trị tăng huyết áp mà còn dùng nhiều thuốc để trị
bệnh, từ cảm cúm đến các bệnh nội khoa khác- có thể gây tăng huyết áp một
cách bất thường.
Sau đây là các thuốc có thể gây tăng huyết áp:
* Dạng thuốc sủi bọt
Khá nhiều thuốc được dùng ở dạng sủi bọt (còn gọi là viên sủi), chỉ
uống khi thuốc trong ly nước tan hoàn toàn. Hai loại thuốc thông dụng là
thuốc giảm đau hạ nhiệt trị cảm sốt và thuốc bổ cung cấp vitamin, chất
khoáng thường được dùng dạng sủi bọt để giúp dễ uống. Nhưng chính dạng
thuốc sủi bọt làm người uống bị tăng huyết áp.
Do dạng thuốc sủi bọt luôn chứa tá dược rã sinh khí là natri bicarbonat
hoặc natri carbonat (khi hòa vào nước sẽ phản ứng với acid citric cũng là tá
dược phóng thích khí CO2 gây sủi bọt), nên trong thuốc sủi bọt luôn chứa
natri (mỗi viên thuốc sủi bọt chứa 274-460mg natri), có thể gây tăng huyết
áp đối với người bị sẵn bệnh lý này và đang kiêng muối. Người cao tuổi
đang điều trị bệnh tăng huyết áp tuyệt đối không dùng thuốc dạng sủi bọt.
* Thuốc là hormon
Có hai loại hormon (còn gọi là nội tiết tố do tuyến nội tiết tiết ra)
được dùng làm thuốc và dùng lâu dài có thể gây tăng huyết áp là estrogen và
glucocorticoid (thường được gọi corticoid). Estrogen là hormon thường có
trong thuốc ngừa thai phối hợp (vừa chứa estrogen và progesteron là hai
hormon sinh dục nữ) và thuốc trị rối loạn do mãn kinh ở phụ nữ (gọi là liệu
pháp hormon thay thế). Estrogen không chỉ có nguy cơ tăng huyết áp mà còn

gây huyết khối làm thuyên tắc tĩnh mạch. Còn corticoid là tên chung của các
thuốc như Dexamethason, Prednisolon, Predison là thuốc chống viêm,
chống dị ứng (trị viêm xương khớp, hen suyễn ) có thể gây tăng huyết áp
do giữ nước và natri trong cơ thể.
* Thuốc trị cảm - sổ mũi chứa phenylpropanolamin,
pseudoephedrin
Các thuốc trị cảm - sổ mũi ngoài dược chất paracetamol thường chứa
thêm thuốc có tác dụng làm co mạch, chống sung huyết ở niêm mạc mũi như
phenylpropanolamin hoặc pseudoephedrin (vì vậy thuốc làm hết sổ mũi,
nghẹt mũi rất tốt). Nhưng chính do chứa chất co mạch vừa kể mà dùng
thuốc để trị cảm - sổ mũi không thôi có thể bị tăng huyết áp rất đáng ngại.
Người đã bị bệnh tăng huyết áp cần xem kỹ thành phần của thuốc trị cảm
(chỉ có Paracetamol là không đáng ngại) để dùng thuốc cho an toàn.
* Thuốc giảm cân
Có một số thuốc giảm cân có thể làm tăng huyết áp đối với người
đang điều trị bệnh này là Sibutramin và Ephedra. Sibutramin là thuốc tây y
được chính thức công nhận điều trị dư cân béo phì. Còn Ephedra (thực chất
Ephedra là vị thuốc đông y tên ma hoàng) có trong chế phẩm thực phẩm
chức năng dùng để giảm cân thông dụng ở Mỹ (có thể chế phẩm loại này
được nhập không chính thức vào nước ta). Cũng cần lưu ý một số thuốc trị
cảm có thể chứa ephedrin là dược chất có trong Ephedra (ephedrin dùng liều
cao để giảm cân trong khi dùng liều thấp giúp trị nghẹt mũi, sổ mũi giống
như pseudeophedrin).
* Thuốc trị viêm xương khớp
Đó là các thuốc được gọi tên chung là thuốc chống viêm không
steroid (viết tắt là NSAID). Không chỉ có thuốc NSAID cổ điển như
Diclofenac, Ibuprofen… mà cả thuốc mới như Celecoxib có thể gây tăng
huyết áp. Người cao tuổi thường dễ mắc bệnh viêm xương khớp (còn gọi là
thoái hóa khớp) nếu có thêm bệnh tăng huyết áp mà lại dùng bừa bãi thuốc
NSAID thì dễ bị tai biến nguy hiểm.

* Thuốc đông y
Ở các nước phương Tây, thuốc đông y được xem là chế phẩm hỗ trợ
dinh dưỡng hay thực phẩm chức năng, nhưng lưu ý có một số thuốc đông y
có thể gây tăng huyết áp. Như cam thảo có thể gây tăng huyết áp do tác dụng
giữ nước và natri lại trong cơ thể. Đặc biệt nhân sâm là vị thuốc quý dùng
lâu đời trong đông y được nhiều người chuộng dùng. Đối với người bình
thường thuốc được xem là an toàn, nhưng với người bị tăng huyết áp hoặc
các bệnh tim mạch khác nhân sâm do có tác dụng kích thích, đặc biệt nhân
sâm thường phối hợp với các vị thuốc kích thích dùng lâu ngày có thể gây
tăng huyết áp.
Ở ta cần lưu ý có tình trạng lưu hành thuốc đông y giả mạo, thường
kết hợp với thuốc tây y là corticoid nhằm đạt các tác dụng: trị đau nhức, ăn
được, mập ra… nhưng dùng lâu ngày sẽ bị các tác dụng phụ nguy hiểm,
trong đó có gây tăng huyết áp.