vẻ đẹp của văn học trung đại

Buæi 1 

DuyÖt ngµy : Ngµy lËp kÕ ho¹ch:
Ngµy thùc hiÖn :
 !

  !"#$%&'(
)*+,#-.
 /0123)!/$%&
4&56789.
 :;6$7,<28.=>?
$& # &*-*.
 =>?"4@A?&B%&8.
"#
C((78#BD#)$.
E'8F9(G
H I.
 //B23)$%&*.
$%&'()
JK&9*L8)M9(
GHN=(#;(8O*M<O8)(NF&(N
P.:)-
 !"#$%&'"(%&)
*+,-./%*+01$2(%34(56$4(
7$2(%(5
&
!()*
'!
-2
3*L@.
+,



F&("7D
O.
+,
 
!"#$%&
' 
()

Q#
,.
 /0102345167809:71;<=0,
R') 8&ST;
UV;W&X;UVYV7;;UVYV
Z) 8&S)(
S92(;4&@&(.
R[SH>@!@
[7@4&8?7@ .
R> &(\7
;)][ 6'-7 8
O/6@ ) .^*_F97*_
`7*_` 7&RQ a
.>1;9/?;0@A9/?B.C345167809:71;<=0<D.E?
9:F1;?.GH1;9:I1.1;>451,
 689"bZ<=c8
 :;<=bFXdDFO.
 >$?"b*_F9.
 6%&9$1@b*_`
 :(A,B7b&RQ.

 6%&C0D1;bQEH".
YYY.J<KB4L1M0N71;4O1;.29.7P9?QR45167809:71;
<=0S7R3M9TU9/?B.C3?V9.W,
¨m häc 2009-
J
+,*+
 ,-
./(01
234
5"678
4
9
F&(7#"

e=D
+:;-<
=4346>
?6
"*@
F6('$7&(
"733
#.
X 5 "684@ Y?QR
;7Z[1'>,
fM0N71;
=*S(&VG')2(&G
8%&F*@H'g.
d&,*@2D);G,%&Rh
G=*S(&VG@
G6D-D$(&%&Sg R

&3-;2(;eiSjB01
*@D%&.
d&2S%&RhG7*_` D(2;
&?&9')&k'l&7iS
]6$,/-h#B%&
Sg (92&.
F8h')]*m73&*3l-]n
&%&(;SX*#O/.
\;.29.7P9
F8')2&*7)@$,*
3]*7L6,$7]];- H.
F8(O*$V`<,$)
3!.C]&M]6(2$7&<
8?&(.
o;DH6(7>A?&()ULp1%&,
$R
q)m!H-2S7-i(7-4L
)
qK&(gi3&3]^3rs')(
S%&X&a
q *;DH6(9(L2;>$(
*7-G)S%&,3,@'M
#+^SD3r#B(&ODr9t6
l7#&(Sh;/a
qF*$*;>$O*h')6<
#B%&,*)U[@(D'7O
(7'87' &3si#;O
6UH?&-ZQ7)@%*;')[)
jsH@7)6(&U')2&%-
S#$l')D'H75(&

67]],>H'.
qR4&*[@7#2%B7D(
92QK#OGS>53,(
Sg KjB@G6%&6D
-D$#G%&Sg (;2QK.
qK;*$*\)')L]T
D-F.C.R[@FC)6/3l7
,$H'5'X%&H.
]u"6A(3B4C9 ?QR.=3I1.^
fM0N71;,
¨m häc 2009-
P
+,D./(C
01
234
()#E+
6
:)#7D
O76'S.
+,FGEH
C01
234
-
F&("7D
O.
+,I(;-
0()
67
JB<
F2D&(&#@())]g5%&U

Gp-g5%&UGp-S
&FB
q=&FBC,&LX3@L7;]'
 
q:;A&<GuF,X3B7"24
7)$(&,*6[3,&v7#(4&
T&>#0,*&#;#&(L&&(3,.
Fn2LD->$O%&G@
-7iS/[6U-@GS.
f;.29.7P9
:)pM(r*#
qpS]]2,]7
274&>6#2'267*?7$l7
@(S)2D.
q)pr*l767XM(
D7O)(67mO4M(6l
%(7)O H.
^F*2'(]]7>D*7D,$
/&SD;$(7&
3#&(i]727;L62
,7(H7/&<,$a.
_ 5!K7L>-9M!NO
8P>34*4D:.
fM0N71;
K';(&'7l))4,]
%&4&FL3&G4,F&.
K/&,]]t7#O']%&4$F&)
&ZL=LFD.
\;.29.7P9,$G6/&wp7
/6(<,$SO*<

4&7X3,2)2L%&6.
/?.B.`19a?.3M99/?B.C39:7Z219:71;<=0,
K,<28*XA@,$7@
%@7@B237&*B$%&*.
=X#;&& $p2w)7>
'$l)'$'$*;g.
F(4H,<X]6g)A;
L%&H@8.
:)B'$@8*X6#6(A&
 &ax[#)q-8^Ep@67
87 a
qEG#2@8.
#aF,#)
Q,<B23)$%&8.
^>'$l'$l(T'$a
aK;#)F";$B7@87
jBA?&%&*D-SD.
¨m häc 2009-
y
-3m
'*$.
R;T(
XF:.
b7Z219PB
:FJz9*,<u=*S(&VGv
%&*_` L#$BD(92)B,
(,/%&8)*.
\'O1c,
&ax:-6)8.
R`qu==Vv')*/&*(uF**@

H'gv728#+ [R&
FKVRY.
qF**_` LG[2*`R
>*),$/-2&72l<
g62O@#l;%&92GS7
>'),$(S>7Sg (
VQK.
#aF:
fE$;$'F01%&4&G1
=2S#O%&,$R
 *L,9(({&({L5#O>.
fE$;
E@&(87&)l) H6&(
1%&R.
V>&-#O%&)7&(-()
D.
aK:E23)$%&*.
|?&%&*D-SD.
 H íng dÉn häc ë nhµ }$?.
R;)#)()U.
Rót kinh nghiÖm

* * * * * * * * *
Buæi 2def,*Agh)
ibj!
DuyÖt ngµy : Ngµy lËp kÕ ho¹ch:
Ngµy thùc hiÖn :
 !

 /TbR7,#-T.

 237A?&7&s)B%&W3gT
bR.
 FO* '5X(W3gTbR
*L,7$46.
 =>?W3gTbR)?W&'5
'(T)*.
"#,
C(#)8#BD#)$.
¨m häc 2009-
~
}?X;l9@TbR.
$%")'(
J. K&K&]8#B%&
P. :)-
X,I3.0W7k./0
10239l./1029A
B.`1m0294n0?/?9l
3Go1k./?.
+XQ!
D:;PR!
D+R&
34+
F6'S,
=D.
],Gn1;Np19I3
.0W7c1;.qRA4R09:rA
;0/9:s?QRTtNV1;9l
u
+]S>&
0134R!

DQT
=434!UD
F&("76('$
 /010239l/1029
FTR')T%&;7,M(
R.
FTR;2D''-(DTF;
R.
Q,#TR-TT')T
'O*T;-()9X)(<-
 8]%&;R^(>#&(i6T
R7•7Q7& a7(L3rM(
S!3rSW3g6O*Ow
iD('&%&>.
R`H,*n^TRa
 C'&^#2&&(9;#;>B)
#p(a7!I^L'W&a
M0N71;Ac1;.qRA4R09:r4O;0/9:s?QR402?Tt
NV1;9l/1e029 
E23%&TpR7X
A?&%&*;DR
)*&*(()T ;R&i
)'(!TX)R>>?&S
G&@/A?&@/A
?&@)/#67(.
R`G1€-)71€7F1
€4&'7J%€2
R@/A?&>/A?&T7
4L&<O?7H.
R`H€,*n,€'(p7J%€2


R@/#676@TR&
/&7&9^(>@T
XR&/,$7s&7;
9 a
R`K€7€;
R@/(TR>(
h&)S3r(((&7
<'$7)<^s;RH>
)/&(h&7"<7(7
3g
R`%&€&M7L€##t7,€
997!2/'(€&#g#i3&(

CW3gTRRO@W3gTR')O
@;l;B.F(T)TXR
i?&7TR>/TS7&
¨m häc 2009-
•
_,Gn1;Np1Tt
NV1;9l/1029
+_IEV1WR
!DJB<

F6('$7&(".
v,Gn1;Np1
w7Z219PB
E#)$
F&("76'S.
7&(97"<sTXR&/g

7Xh.RH;S&3rTR
qF(/&7L&7#B
2<7,7')"#$A?'-'&(%&
]$7].
R`e>:M^>2)#)a7:
N6OG^>20Ml-a
qF(/&(97g7,*6
L.
R`>>&4&/" g7
;9.
qF(/"&7')(S
D(#X<92&&
R``rTP&Q(/%!
RF (*@*;7*"<.
 0TtNV1;9l/1029?x1?.yc,
>;TX,FTR-TX
R.
R`1G1H>^;)G1a71
H>^;)1S
=X?&%&TR.
R`T%440')TR?&-
4%Q4(;R
CW3g/#67(']&
Tr-2%&H-S>7
r-()6&(;^R`VGb7XX
b%'H7@Bb@ a
K'3TR7;W3g
TR(8(!(H
D&(;\&'B$.
R`C&@>@3B$^,@>@

/S
b7Z219PB
z>$pH@3rT7/B((
G<(uF*K@v%&*_`3-,*
TU<U$8(
.&;/U(-
VW(#XU%
.$R/BU! -
<YU31G
Z"$<UYN-
fAE(3r@TR.
=/B.
H íng dÉn häc ë nhµ }?@TR.

¨m häc 2009-
‚
Buổi 3: từ vựng - các biện pháp tu từ
từ tiếng việt theo đặc điểm Cấu tạo
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu: Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Củng cố những hiểu biết về cấu tạo từ tiếng Việt: từ đơn, từ phức
- Phân biệt các loại từ phức (từ ghép, từ láy).
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng làm bài tập
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học

\ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: Xác định từ tiếng Việt theo đặc điểm cấu tạo trong câu sau:
Chị gái tôi có dáng ngời dong dỏng cao.
* Tổ chức dạy học bài mới
- GV: Từ đơn là gì? Lấy ví dụ?
- HS nêu, lấy VD.
- GV: Từ phức là gì? Lấy ví dụ?
- HS nêu, lấy VD.
- GV: Từ phức đợc chia thành những
kiểu phức nào?
- HS trả lời.
- GV: Có những kiểu ghép nào ? Lấy
VD cụ thể từng trờng hợp?
- HS nêu, lấy VD.
- GV: Có những kiểu láy nào ? Lấy VD
cụ thể từng trờng hợp?
- HS nêu, lấy VD.
I Từ phân theo cấu tạo
1. Từ đơn và từ phức.
A - Từ đơn là từ chỉ có một tiếng có
nghĩa. VD: bố, mẹ, xanh,
B - Từ phức là từ gồm có hai tiếng
hay nhiều tiếng.
VD: bà ngoại, sách vở, sạch sẽ,
Từ phức gồm:
+ Từ ghép: là từ đợc tạo cách ghép các
tiếng có quan hệ về ý. VD: sách vở,
+ Từ láy: gồm những từ phức có quan
hệ láy âm giữa các tiếng. VD: đo đỏ,
2. Từ ghép:

a. Từ ghép đẳng lập:
Từ ghép đẳng lập là từ ghép mà giữa các
tiếng có quan hệ bình đẳng, độc lập
ngang hàng nhau, không có tiếng chính,
tiếng phụ.
VD: bàn ghế, sách vở, tàu xe,
b. Từ ghép chính phụ:
Từ ghép chính phụ là từ ghép mà giữa
các tiếng có quan hệ tiếng chính, tiếng
phụ.
VD: bà + (bà nội, bà ngoại, bà thím,
bà mợ, )
3. Từ láy:
a. Láy toàn bộ:
Láy toàn bộ là cách láy lại toàn bộ cả
âm, vần giữa các tiếng.
VD: xinh xinh, rầm rầm, ào ào,
Lu ý: Tuy nhiên để dễ đọc và thể hiện
một số sắc thái biểu đạt nên một số từ
láy toàn bộ có hiện tợng biến đổi âm
điệu. VD: đo đỏ, tim tím, trăng trắng,
b. Láy bộ phận:
Láy bộ phận là cách láy lại bộ phận nào
đó giữa các tiếng về âm hoặc vần.
+ Về âm: rì rầm, thì thào,
+ về vần: lao xao, lích rích,
Bài tập 1: Hãy hoàn thiện sơ đồ sau về cấu tạo từ tiếng Việt
ăm học 2009-

Bài tập 2: Cho các từ láy sau: lẩm cẩm, hí hửng, ba ba, thuồng luồng, róc rách, đu

đủ, ầm ầm, chôm chôm, xao xác, hổn hển, ngậm ngùi, cào cào, bìm bịp, ù ù, lí nhí,
xôn xao, chuồn chuồn.
a. Những từ nào thờng đợc sử dụng trong văn miêu tả? Vì sao?
b. Phân biệt sự khác nhau giữa hai từ róc rách và bìm bịp.
Bài tập 3: Tìm các từ ghép Hán Việt: viên (ngời ở trong một tổ chức hay chuyên
làm một công việc nào đó), trởng (ngời đứng đầu), môn (cửa).
Gợi ý:
Bài tập 1: cần hoàn thành:
Bài tập 2: Những từ nào thờng đợc sử dụng trong văn miêu tả:
lẩm cẩm, hí hửng, ba ba, róc rách, đu đủ, ầm ầm, chôm chôm, xao xác, hổn hển,
ngậm ngùi, cào cào, ù ù, lí nhí, xôn xao.
Bài tập 3: viên: giáo viên, nhân viên, kế toán viên,
trởng: hiệu trởng, lớp trởng, tổ trởng,
môn: ngọ môn, khuê môn,
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà
- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học; Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT
- BTVN: Xác định từ ghép, từ láy trong đoạn thơ 4 câu cuối đoạn trích Cảnh
ngày xuân.
- Chuẩn bị: Nghĩa của từ

Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
ăm học 2009-

Cấu tạo từ
Tiếng Việt
Cấu tạo từ
Tiếng Việt
Từ đơn Từ phức
Từ ghép Từ láy

Từ ghép ĐL
Từ ghép CP Từ láy Tbộ Từ láy bộ phận
Từ láy vần
Từ láy âm
Buổi 4
nghĩa của từ tiếng việt
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu : Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Củng cố những hiểu biết về nghĩa của từ tiếng Việt: nghĩa đen, nghĩa bóng,
hiện tợng chuyển nghĩa của từ, hiện tợng từ đồng âm - đồng nghĩa - trái nghĩa, cấp
độ khái quát nghĩa của từ, trờng từ vựng.
- Phân biệt một số hiện tợng về nghĩa của từ.
2. Kỹ năng:
Rèn luyện kĩ năng vận dụng lí thuyết làm bài tập.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học
* ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: Làm bài tập VN: Xác định từ ghép, từ láy trong đoạn thơ 4 câu cuối
đoạn trích Cảnh ngày xuân.
* Tổ chức dạy học bài mới
- GV: Hãy vẽ sơ đồ khái quát về nghĩa
của từ tiếng Việt?
- HS vẽ đúng.
- GV: Thế nào là nghĩ đen, nghĩa bóng
của từ? Lấy VD để làm rõ?
- HS nêu và lấy VD.

- GV: Thế nào là hiện tợng chuyển
nghĩa của từ?
- HS nêu.
- GV: Thế nào là từ đồng âm, từ đồng
nghĩa, từ trái nghĩa? VD?
- HS nêu và lấy VD.
I. Khái quát về nghĩa của từ
- Nghĩa đen là nghĩa gốc, nghĩa ban đầu
của từ.
- Nghĩa bóng là nghĩa phát triển trên cơ sở
nghĩa gốc của từ.
VD: ăn (ăn cơm): nghĩa đen
ăn (ăn phấn, ăn ảnh, ): nghĩa bóng
ii. hiện tợng chuyển nghĩa của từ
Chuyển nghĩa: Là hiện tợng thay đổi
nghĩa của từ, tạo ra những từ nhiều nghĩa.
iii. hiện tợng từ đồng âm - đồng
nghĩa - trái nghĩa
a. Từ đồng âm
Từ đồng âm là những từ phát âm giống
nhau nhng nghĩa khác xa nhau, không
liên quan gì với nhau. Từ đồng âm giống
nhau về chính tả cũng có thể khác nhau về
chính tả.
VD: cái bàn, bàn bạc,
b. Từ đồng nghĩa
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống
nhau hoặc gần giống nhau
VD: chết/mất/toi/hi sinh,
c. Từ trái nghĩa

Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ng-
ợc nhau.
- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều
cặp từ trái nghĩa khác nhau.
- Từ trái nghĩa đợc dùng trong thể đối, tạo
các hình tợng tơng phản, gây ấn tơng
ăm học 2009-
Nghĩa của từ
Nghĩa đen
Nghĩa bóng
I
- GV: Thế nào là từ ngữ nghĩa rông, từ
ngữ nghĩa hẹp? VD?
- HS nêu và lấy VD.
- GV: Thế nào là trờng từ vựng? VD?
- HS nêu và lấy VD.
mạnh, lời nói thêm sinh động.
VD: cao - thấp, xấu - đẹp, hiền - dữ,
iv. cấp độ khái quát nghĩa của từ -
trờng từ vựng
1. Cấp độ khái quát nghĩa của từ
Nghĩa của một từ ngữ có thể rộng hơn
(khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái quát
hơn) nghĩa của từ khác.
- Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa rộng khi
phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm phạm vi
nghĩa của một số từ khác.
- Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa hẹp khi
phạm vi nghĩa của từ đó đợc bao hàm
trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác.

- Một từ ngữ có thể vừa có nghĩa rộng, lại
và có nghĩa hẹp.
VD: Cây: lá, hoa, cành, thân, gốc, rễ.
Cây là từ ngữ nghĩa rộng so với lá, hoa,
cành, thân, gốc, rễ và lá, hoa, cành, thân,
gốc, rễ là từ ngữ nghĩa hẹp so với cây.
2. Trờng từ vựng:
Trờng từ vựng là tập hợp những từ có ít
nhất một nét chung về nghĩa.
VD: Trờng từ vựng trạng thái tâm lí gồm:
giận dữ, vui, buồn,
Luyện tập
Bài tập 1: Từ đồng âm và từ nhiều nghĩa đều có hình thức âm thanh giống nhau.
Dựa vào đâu ta phân biệt đợc từ đồng âm và từ nhiều nghĩa? cho ví dụ?
Gợi ý:
- Từ đồng âm lẫn từ có hình thức âm thanh giống nhau nhng hoàn toàn khác xa
nhau về nghĩa.
VD: Cà chua (tiếng trong tên gọi một sự vật - danh từ))
Cà này muối lâu nên chua quá. (từ chỉ mức độ - tính từ)
- Từ nhiều nghĩa là những từ có mối liên hệ với nhau về nghĩa.
VD: mùa xuân, tuổi xuân, đều có chung nét nghĩa chỉ sự sống tràn trề
Bài tập 2: Từ Bay trong tiếng Việt có những nghĩa sau( cột A) chọn điền các ví
dụ cho bên dới ( vào cột B) tơng ứng với nghĩa của từ ( ở cột A)
tt A- Nghĩa của từ B- ví dụ
1. Di chuyển trên không
2. Chuyển động theo làn gió
3. Di chuyển rất nhanh
4. Phai mất ,biến mất
5. Biểu thị hành động nhanh ,dễ dàng
a- Lời nói gió bay.

b- Ba vuông phấp phới cờ bay dọc( Tú Sơng).
c- Mây nhởn nhơ bay- Hôm nay trời đẹp lắm( Tố Hữu).
d- Vụt qua mặt trận- Đạn bay vèo vèo( Tố Hữu).
e- Chối bay chối biến.
Gợi ý: 1.c 2.b 3.d 4.a 5.e
Bài tập 3: Phân tích nghĩa trong các câu thơ sau:
Trăng cứ tròn vành vạnh
Kể chi ngời vô tình
ánh trăng im phăng phắc
Đủ cho ta giật mình.
(ánh trăng - Nguyễn Du)
Gợi ý:
ăm học 2009-
J
- Hai câu đầu: Gợi lên hình ảnh ánh trăng tròn vành vạnh bất chấp mọi sự thay đổi,
sự vô tình của ngời đời.
- Hai câu cuối: Hình ảnh ánh trăng im lặng nh nhắc nhở con ngời nhớ về quá khứ
tình nghĩa thuỷ chung.
Bài tập 4: a. Trong câu văn Không! Cuộc đời ch a hẳn đã đáng buồn hay vẫn
đáng buồn nhng lại đáng buồn theo một nghĩa khác (Lão Hạc - Nam Cao)
cụm từ đáng buồn theo một nghĩa khác ở đây đợc hiểu với nghĩa nào?
A. Buồn vì Lão Hạc đã chết thật thơng tâm.
B. Buồn vì một ngời tốt nh Lão Hạc mà lại phải chết một cách dữ dội.
C. Buồn vì cuộc đời có quá nhiều đau khổ, bất công.
D. Vì cả ba điều trên.
b. Từ nào có thể thay thế đợc từ bất thình lình trong câu Chẳng ai hiểu lão chết
vì bệnh gì mà đau đớn và bất thình lình nh vậy (Lão Hạc - Nam Cao)
A. nhanh chóng B. đột ngột C. dữ dội D. quằn
quại
Gợi ý: a. D b. B

Bìa tập 5: Vận dụng kiến thức về trờng từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách
dùng từ ở đoạn trích sau :
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trờng học, chúng thẳng tay chém, giết những
ngời yêu nớc thơng nòi của ta, chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những
bể máu.
Gợi ý: Trờng từ vựng : Tắm, bể. Cùng nằm trong trờng từ vựng là nớc nói chung.
- Tác dụng : Tác giả dùng hai từ tắm và bể khiến cho câu văn có hình ảnh
sinh động và có giá trị tố cáo mạnh mẽ hơn.
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà
- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học; Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT
- BTVN: Giải thích nghĩa của các từ sau đây?
Thâm thuý , thấm thía, nghênh ngang, hiên ngang.
Gợi ý: Thâm thuý: Sâu sắc một cách kín đáo, tế nhị.
Thấm thía: Tiếp nhận một cách tự giác có suy nghĩ.
Nghênh ngang: Hành vi kém văn hoá.
Hiên ngang: T thế của ngời anh hùng.
- Chuẩn bị: Từ tiếng Việt theo nguồn gốc - chức năng
Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buổi 5 Từ tiếng việt theo nguồn gốc - chức năng
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :

A. Mục tiêu: Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
Củng cố những hiểu biết về từ tiếng Việt theo nguồn gốc: từ mợn, từ Hán
Việt, từ địa phơng, biệt ngữ xã hội, thuật ngữ, từ tợng thanh - từ tợng hình.
2. Kỹ năng:
Rèn luyện kĩ năng làm bài tập
B. Chuẩn bị của GV và HS:

- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học
* ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: Làm bài tập GV giao về nhà.
* Tổ chức dạy học bài mới
Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết
i. Củng cố lí thuyết
1. Từ mợn
ăm học 2009-
JJ
? Thế nào là từ mợn? Có những bộ phận
từ mợn nào là chủ yếu trong tiếng Việt?
- HS nêu khái niệm và các bộ phận từ
mợn. GV bổ sung qua sơ đồ.
? Thế nào là từ địa phơng? VD?
- HS nêu khái niệm và VD.
? Thế nào là biệt ngữ xã hội? VD?
- HS nêu khái niệm và VD.
? Thế nào là thuật ngữ? VD?
- HS nêu khái niệm và VD.
? Thế nào là từ tợng thanh ? VD?
- HS nêu khái niệm và VD.
? Thế nào là từ tợng hình? VD?
- HS nêu khái niệm và VD.
Từ mợn là những từ mợn từ tiếng của n-
ớc ngoài để biểu thị sự vật, hiện tợng,
đặc điểm mà tiếng Việt cha có từ thật
thích hợp để diễn đạt.
2. Từ địa phơng

Từ địa phơng là những từ đợc sử dụng
phổ biến ở một địa phơng, vùng miền
nhất định.
VD: mô (đâu), tê (kia), răng (sao), rứa
(thế) là những từ ở địa phơng vùng Bắc
Trung Bộ (Thanh Hoá).
3. Biệt ngữ xã hội
Biệt ngữ xã hội là những từ ngữ đợc
dùng trong một tầng lớp xã hội nhất
định.
Không nên lạm dụng biệt ngữ xã hội vì
có thể sẽ gây khó hiểu.
VD: ngỗng (điểm 2), trứng (điểm 1),
4. Thuật ngữ
Thuật ngữ là những biểu thị khái niệm
khoa học, công nghệ, thờng đợc dùng
trong các văn bản khoa học, công nghệ.
VD: thạch nhũ (Địa lí), từ vựng (Ngôn
ngữ học),
5. Từ tợng thanh - từ tợng hình.
- Từ tợng thanh là những từ mô phỏng
âm thanh của ngời, vật trong tự nhiên và
đời sống.
VD: oa oa, hu hu, hô hố,
- Từ tợng hình là từ mô phỏng hình
dáng, điệu bộ của ngời, vật.
VD: Khật khỡng, lừ đừ,
Hoạt động 2: Luyện tập
Bài tập 1:
a) Trong các từ sau, từ nào không phải là từ tợng hình?

A. vật vã B. rũ rợi C. xôn xao D. xộc xệch
b) Từ nào dới đây không phải là từ Hán Việt?
A. vô địch B. nhân dân C. bộ óc D. chân lý
c) Trong đoạn thơ sau có mấy từ Hán Việt ?
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạm thanh
Gần xa nô nức yến anh.
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe nh nớc áo quần nh nêm.
Gợi ý:
a) B b) C c) 11
ăm học 2009-
JP
Từ mợn
Từ mợn tiếng Hán
(Từ Hán Việt)
Từ mợn các ngôn
ngữ khác (Pháp,
Anh )
Bài tập 2: Tìm các từ láy tợng thanh, từ láy tợng hình trong các câu, đoạn thơ sau:
a. Ao thu lạnh lẽo nớc trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
(Thu điếu - Nguyễn Khuyến)
b. Trời thu trong vắt mấy tầng cao
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu
(Thu vịnh - Nguyễn Khuyến)
c. ôi! Từ không đến có
Xảy ra nh thế nào?
Nay má hây hây gió

Trên lá xanh rào rào
( Quả sấu non trên cao - Xuân Diệu)
Gợi ý: Từ láy tợng thanh: rào rào; từ láy tợng hình: lạnh lẽo, tẻo teo, lơ phơ, hắt
hiu, hây hây, rào rào.
Bài tập 3: Xác định các từ địa phơng có trong đoạn thơ sau:
Chuối đầu vờn đã lổ
Cam đầu ngõ đã vàng
Em nhớ ruộng nhớ vờn
Không nhớ anh răng đợc!
(Thăm lúa - Trần Hữu Thung)
Gợi ý: lổ:trổ, răng (sao)
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà
- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học; Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT
- BTVN:
1. Giải nghĩa các thuật ngữ sau và cho biết nó thuộc môn, lĩnh vực khoa học
nào: đơn chất, truyện, đơn bào,truyện Nôm.
2. Đọc đoạn thơ: Gần miền có một mụ nào Dớp nhà thờ t ợng ngời thơng
dám nài ! - Truyện Kiều (Nguyễn Du). Thống kê từ Hán Việt theo mẫu:
+ Năm từ theo mẫu viễn khách:
+ Năm từ theo mẫu tứ tuần:
+ Năm từ theo mẫu vấn danh
- Chuẩn bị: Khái quát về các biện pháp tu từ từ vựng
Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buổi 6 : Khái quát về các biện pháp tu từ từ vựng
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu : Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Củng cố những hiểu biết về các biện pháp tu từ tiếng Việt. Phân biệt một số

phép tu từ so sánh - ẩn dụ - hoán dụ - nhân hoá.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng làm bài tập
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học
* ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: Làm bài tập GV giao về nhà.
* Tổ chức dạy học bài mới
Hoạt động 1: Củng cố lí thuyết
i. Củng cố lí thuyết
Các biện pháp tu từ từ vựng: So sánh, ẩn dụ, nhân hoá,
ăm học 2009-
Jy
- GV cho HS nêu khái
niệm các phép tu từ từ
vựng và lấy đợc các VD.
- HS làm theo yêu cầu
của GV.
hoán dụ, điệp ngữ, chơi chữ, nói quá, nói giảm - nói
tránh.
1. So sánh: Là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật,
sự việc khác có nét tơng đồng để làm tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn đạt.
VD: Trẻ em nh búp trên cành
2. Nhân hoá: là cách dùng những từ ngữ vốn dùng để
miêu tả hành động của con ngời để miêu tả vật, dùng
loại từ gọi ngời để gọi sự vật không phải là ngời làm cho
sự vật, sự việc hiện lên sống động, gần gũi với con ng-

ời.
VD: Chú mèo đen nhà em rất đáng yêu.
3. ẩn dụ: Là cách dùng sự vật, hiện tợng này để gọi tên
cho sự vật, hiện tợng khác dựa vào nét tơng đồng (giống
nhau) nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
VD: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.
4. Hoán dụ: Là cách dùng sự vật này để gọi tên cho sự
vật, hiện tợng khác dựa vào nét liên tởng gần gũi nhằm
tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
VD: Đầu bạc tiễn đầu xanh (Ngời già tiễn ngời trẻ: dựa
vào dấu hiệu bên ngoài).
5. Điệp ngữ: là từ ngữ (hoặc cả một câu) đợc lặp lại
nhiều lần trong khi nói và viết nhằm nhấn mạnh, bộc lộ
cảm xúc
VD: Võng mắc chông chênh đờng xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
6. Chơi chữ là cách lợi dụng đặc sắc về âm, nghĩa nhằm
tạo sắc thái dí dỏm hài hớc.
VD: Mênh mông muôn mẫu màu ma
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ
7. Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, qui mô,
tính chất của sự vật, hiện tợng đợc miêu tả để nhấn
mạnh, gây ấn tợng, tăng sức biểu cảm.
VD: Lỗ mũi m ời tám gánh lông
Chồng khen chồng bảo râu rồng trời cho.
8 Nói giảm, nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách
diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá
đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
Ví dụ: Bác Dơng thôi đã thôi rồi
Nớc mây man mác ngậm ngùi lòng ta.

Hoạt động 2: Luyện tập
Bài tập 1: Phân biệt ẩn dụ, hoán dụ từ vựng học và ẩn dụ, hoán dụ tu từ học?
Gợi ý: 1.( 1điểm)
Trả lời đợc :
- ẩn dụ, hoán dụ từ vựng học là phép chuyển nghĩa tạo nên nghĩa mới thực
sự của từ, các nghĩa này đợc ghi trong từ điển.
- ẩn dụ, hoán dụ tu từ học là các ẩn dụ, hoán dụ tạo ra ý nghĩa lâm thời
(nghĩa ngữ cảnh) không tạo ra ý nghĩa mới cho từ. Đây là cách diễn đạt bằng hình
ảnh, hình tợng mang tính biểu cảm cho câu nói; Không phải là phơng thức chuyển
nghĩa tạo nên sự phát triển nghĩa của từ ngữ.
Bài tập 2: Biện pháp tu từ đợc sử dụng trong hai câu thơ sau là gì ?
Ngời về chiếc bóng năm canh
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi .
( Truyện Kiều - Nguyễn Du )
A. ẩn dụ C. Tơng phản
ăm học 2009-
J~
B. Hoán dụ D. Nói giảm , nói tránh .
Gợi ý: C
Bài tập 3: Hai câu thơ sau sử dụng những biện pháp tu từ nào ?
Mặt trời xuống biển nh hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
A. Nhân hoá và so sánh C. ẩn dụ và hoán dụ.
B. Nói quá và liệt kê. D. Chơi chữ và điệp từ.
Gợi ý: A
Bài tập 4: Hãy chỉ ra biện pháp tu từ từ vựng trong hai câu thơ sau:
Ngày ngày mặt trờ đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trog lăng rất đỏ.
Gợi ý: Phép tu từ ẩn dụ: Mợn hình ảnh mặt trời để chỉ Bác Hồ.
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà

- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học; Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT
- BTVN: Viết đoạn văn kể về một con vật trong gia đình em, trong đó vận
dụng các phép tu từ.
- Chuẩn bị: Luyện tập làm bài tập về các biện pháp tu từ từ vựng

Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buổi 7: Luyện tập làm bài tập về các biện
pháp tu từ từ vựng
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu: Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Củng cố những hiểu biết về các biện pháp tu từ tiếng Việt qua làm các bài
tập thực hành.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng làm bài tập
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học
* ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: Làm bài tập GV giao về nhà.
* Tổ chức HS luyện tập
Bài tập 1: Xác định và phân tích phép tu từ có trong các đoạn thơ sau:
A. Đau lòng kẻ ở ngời đi
Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm. (Nguyễn Du)
B. Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù (Nguyễn Duy)
C. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Chinh phụ ngâm khúc)
D. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức ngời sỏi đá cũng thành cơm (Chính Hữu)
Gợi ý: A. Nói quá: thể hiện nỗi đau đớn chia li khôn xiết giữa ngời đi và kẻ ở.
B. Nhân hoá - ẩn dụ: Phẩm chất siêng năng cần cù của trenh con ngời Việt Nam
trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.
C. Điệp ngữ: Nhấn mạnh không gian xa cách mênh mông bát ngát gia ngời đi và
kẻ ở. Từ đó tô đậm nỗi sầu chia li, cô đơn của ngời chinh phụ.
ăm học 2009-
J
D. Hoán dụ: bàn tay để chỉ con ngời.
Bài tập 2: Câu nào sau đây sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh?
A. Thôi để mẹ cầm cũng đợc.
B. Mợ mày phát đạt lắm, có nh dạo trớc đâu.
C. Bác trai đã khá rồi chứ.
D. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt.
Gợi ý: D
Bài tập 3: Cho các ví dụ sau: Chân cứng đá mềm, đen nh cột nhà cháy, dời non
lấp biển, ngàn cân treo sợi tóc, xanh nh tàu lá, long trời lở đất.
Nhận xét nào sau đây nói đúng nhất về các ví dụ trên?
A- Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp so sánh.
B- Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá.
C- Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp nói quá.
D- Là các câu thành ngữ dùng biện pháp so sánh.
Gợi ý: B
Bài tập 4: Vận dụng các phép tu từ đã học để phân tích đoạn thơ sau:
Cứ nghĩ hồn thơm đang tái sinh
Ngôi sao ấy lặn, hoá bình minh.

Cơn ma vừa tạnh, Ba Đình nắng
Bác đứng trên kia, vẫy gọi mình
(Tố Hữu)
Gợi ý: - Xác định đợc các phép tu từ có trong đoạn thơ:
hoán dụ: Hồn thơm; ẩn dụ: Ngôi sao, bình minh
Từ ngữ cùng trờng từ vựng chỉ các hiện tợng tự nhiên: Ngôi sao, lặn, bình minh,
cơn ma, tạnh, nắng.
- Phân tích cách diễn đạt bằng hình ảnh để thấy cái hay cái đẹp của đoạn thơ: thể
hiện sự vĩnh hằng, bất tử của Bác: hoá thân vào thiên nhiên, trờng tồn cùng thiên
nhiên đất nớc, giảm nhẹ nỗi đau xót sự ra đi của Ngời. Hình ảnh thơ vừa giàu sắc
thái biểu cảm vừa thể hiện tấm lòng thành kính thiêng liêng của tác giả đối với Bác
Hồ.
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà
- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học;
- BTVN: Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT
- Chuẩn bị: Trau dồi vốn từ.
Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buôỉ 8
luyện tập trau dồi vốn từ

Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu : Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Củng cố những hiểu biết về cách trau dồi vốn từ: Cách nắm vững nghĩa của
từ và cách dùng từ, cách làm tăng vốn từ.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng trau dồi vốn từ qua làm các bài tập.
B. Chuẩn bị của GV và HS:

- GV: Soạn bài và đọc tài liệu tham khảo.
- HS: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà; tham khảo tài liệu có liên quan đến bài học.
C. tổ chức hoạt động dạy học
* ổn định lớp, kiểm tra bài cũ.
Bài cũ: ? Nêu những cách trau dồi vốn từ?
* Tổ chức HS hoạt động
Hoạt động 1: Củng cố kĩ năng rèn luyện trau dồi vốn từ
ăm học 2009-
J
? Nêu những cách để trau dồi vốn từ?
- HS xác định đợc 2 cách rèn luyện để
trau dồi vốn từ chính.
? Tại sao cần phải nắm vững nghĩa của
từ và cách dùng từ?
- HS lí giải
? Ta có thể làm tăng vốn từ cho bản thân
bằng những cách nào?
- HS rút ra kinh nghiệm cá nhân. GV bổ
sung, rút ra kết luận chung.
i. kĩ năng rèn luyện trau dồi
vốn từ
1. Rèn luyện để nắm vững nghĩa của
từ và cách dùng từ
- Một từ có thể nhiều nghĩa, ngợc lại
một khái niệm có thể đợc biểu hiện
bằng nhiều từ.
- Vì vậy cần phải có ý thức nắm đợc
nghĩa của từ và sắc thái ý nghĩa của từ
trong từng trờng hợp thì mới có thể dùng
từ một cách chính xác.

2. Rèn luyện để làm tăng vốn từ
- Gặp từ ngữ khó không hiểu thì ta phải
nhờ họ giải thích để hiểu biết và nắm
chắc đợc nghĩa của từ.
- Khi xem sách vở, báo chí nếu gặp từ
ngữ nào mình không hiểu nghĩa thì phải
tra từ điển hoặc hỏi những ngời tin cậy
để nắm đợc nghĩa của từ đó để hiểu đợc
nội dung của văn bản.
- những từ mới cần ghi chép cẩn thận
Hoạt động 2: Luyện tập
ii. luyện tập
Bài tập 1: Tìm nghĩa của các từ: đánh, chín , gánh, nắm trong các trờng hợp sau:
- đánh cho mấy đòn, đánh đuổi giặc, đánh đàn, đánh cờ, đánh chuối để trồng,
đánh hàng ra chợ.
- quả cây đã chín, cơm canh đã chín, vá chín săm xe, ngợng chín mặt.
- gánh lấy thất bại, gánh lúa về nhà.
- nắm tay lại để đấm, nắm vắt xôi, nắm chính quyền, nắm kiến thức.
Bài tập 2: Phát hiện lỗi dùng từ sau và chữa lại cho đúng:
a. Anh em công nhân đã nhận đầy đủ tiền bù lao của mấy ngày làm thêm ca.
b. Ba tiếng kẻng dóng lên một hồi dài.
c. một kĩ s ngời Nga là cha ruột của súng AK.
d. Trong chiến tranh, nhiều chiến sĩ cách mạng đã bị tra tấn hết sức cực đoan.
e. Cách đây 25 năm, điểm chuẩn dể du học nớc ngoài là 21 điểm vào năm 1981.
Bài tập 3: Phân biệt sự khác nhau giữa nghĩa của các từ trong từng cặp từ sau:
thám báo - quân báo; tình báo - gián điệp; trinh sát - trinh thám; đối thủ - đối ph-
ơng.
Bài tập 4: Đặt câu với các từ ngữ Hán Việt sau : tinh tú, điều tiết, tiết tháo, phá
gia chi tử, công luận, độc thoại.
Gợi ý:

Bài tập 1: đánh (đánh cho mấy đòn): làm đau, làm tổn thơng bằng tác động của
một lực (nghĩa gốc), các từ đánh còn lại dùng theo nghĩa chuyển.
Bài tập 2: a. bù lao = thù lao; b. cha ruột = cha đẻ; c. cực đoan = dã man;
Bài tập 3: Mẫu : lính có nhiệm vụ dò xét thu thập tình hình quân sự phục vụ chiến
đấu cho địch thì gọi là thám báo, cho ta thì gọi là quân báo.
Bài tập 4: Mẫu: Ông ấy vẫn giữ vững tiết tháo của một nhà nho.
* Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà
- Nắm vững toàn bộ kiến thức tiết học;
- BTVN: Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở BT.
Bài tập: Tìm những từ Hán Việt đồng nghĩa với các từi Hán Việt sau: vấn đáp,
tứ tuần, phụ mẫu, ẩm thực, trờng độ, cờng độ, không phận, t duy, an khang,
thông minh, thiên kiến.
- Chuẩn bị: Chủ đề 4: Hệ thống hoá một số vấn đề về lịch sử văn học Việt
Nam.
Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buổi 9 n tập văn bản nhật dụngÔ
ăm học 2009-
J
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A . Mục tiêu cần đạt :
- Nắm một cách có hệ thống nội dung , ý nghĩa và cách tiếp cận các văn bản
nhật dụng đã học ở THCS .
- Tiếp tục bồi dỡng năng lực viết bài nhật dụng về các chủ đề xung quanh
cuộc sống của em .
B . Chuẩn bị :
Giấy trong , máy chiếu , bút dạ .
C . Tiến trình tổ chức các hoạt động trên lớp :
* Kiểm tra bài cũ : Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh .

* Bài mới : Đây là tiết ôn tập cuối cùng , ôn tập toàn bộ các văn bản nhật
dụng đã học trong chơng trình Ngữ văn THCS .
Hoạt động 1 : Hớng dẫn ôn tập
I . Khái niệm văn bản nhật dụng .
Hoạt động 2 : II Hệ thống hoá nội dung văn bản nhật dụng .
Lớp Tên văn bản
ND
Nội dung Chủ đề , đề tài PT biểu
đạt
6
1. Cầu Long
Biên chứng nhân
lịch sử .
2. Động Phong
Nha .
3. Bức th của
thủ lĩnh da đỏ .
- Nơi chứng kiến những sự
kiện lịch sử hào hùng , bi
tráng của Hà Nội .
- Là kì quan thế giới , thu hút
khách du lịch , tự hào và bảo
vệ danh thắng này .
- Con ngời phải sống hoà
hợp với thiên nhiên , lo bảo
vệ môi trờng .
- Giới thiệu và bảo
vệ di tích lịch sử ,
danh lam thắng
cảnh.

- Giới thiệu danh
lam thắng cảnh .
- Quan hệ giữa
thiên nhiên và con
ngời .
- TS + MT
+ biểu
cảm .
- TM +
MT .
- NL + BC
7
4. Cổng trờng
mở ra .
5. Mẹ tôi .
6. Cuộc chia tay
của những con
búp bê .
7. Ca Huế trên
sông Hơng .
- Tình cảm thiêng liêng của
cha mẹ với con cái . Vai trò
của nhà trờng đối với mỗi
con ngời .
- Tình yêu thơng , kính trọng
cha mẹ là tình cảm thiêng
liêng của con cái .
- Tình cảm thân thiết của hai
anh em và nỗi đau chua xót
khi ở trong hoàn cảnh gia

đình bất hạnh .
- Vẻ đẹp của sông Hơng VH
và những con ngời tài hoa xứ
Huế .
- Giáo dục , nhà tr-
ờng , gia đình , trẻ
em .
- nt
- nt
- Văn học dân gian
- TS + MT
+ TM +
NL + BC .
TS+ MT +
NL + BC
- TS + NL
+ BC .
- TM +
NL + TS +
BC .
8
8. Thông tin về
ngày trái đất
năm 2000 .
9. Ôn dịch và
thuốc lá .
10. Bài toán dân
số .
- Tác hại của việc sử dụng
bao bì ni lông với môi trờng

- Tác hại của thuốc lá đến
kinh tế và sức khoẻ .
- Mối quan hệ giữa dân số và
sự phát triển xã hội .
- Môi trờng
- Chống tệ nạn ma
tuý , thuốc lá
- Dân số và tơng
lai nhân loại .
NL + TM
- TM +
NL + BC
- TM+ NL
9 11. Tuyên bố thế
giới về sự sống
còn , quyền đợc
bảo vệ và phát
triển của trẻ
em .
12. Đấu tranh
cho một thế giới
- Trách nhiệm chăm sóc ,
bảo vệ và phát triển của trẻ
em của cộng đồng quốc tế .
- Nguy cơ chiến tranh hạt
nhân và trách nhiệm ngăn
- Quyền sống con
ngời .
- Chống chiến
tranh , bảo vệ hoà

- NL +
TM + BC
- NL + BC
ăm học 2009-
J
hoà bình .
13. Phong cách
Hồ Chí Minh .
chặn chiến tranh vì hoà bình
thế giới .
- Vẻ đẹp của phong cách
HCM , tự hào , kính yêu về
Bác .
bình thế giới .
- Hội nhập với thế
giới và giữ gìn bản
sắc văn hoá dân
tộc .
- NL + BC
Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày bảng hệ thống hoá của cá nhân , giáo
viên bổ sung , chiếu trên màn hình bảng trên .
? Những vấn đề trên có đạt các yêu cầu của một văn bản nhật dụng không ?
Có mang tính cập nhật không ? Có ý nghĩa lâu dài không ? Có giá trị văn học
không ( có ) .
? Ta có thể rút ra kết luận gì về hình thức biểu đạt của văn bản nhật dụng ?
( Có thể sử dụng tất cả mọi phơng thức biểu đạt của văn bản ) .
Hoạt động 3 :
III . Phơng pháp học văn bản nhật dụng .
+ Lu ý nội dung các chú thích của văn bản nhật dụng .
+ Liên hệ các vấn đề trong văn bản nhật dụng .

+ Có ý kiến , quan điểm riêng trớc vấn đề đó .
+ Vận dụng tổng hợp kiến thức các môn học khác để làm sáng tỏ các vấn đề
đợc đặt ra trong văn bản nhật dụng .
+ Căn cứ vào đặc điểm và phơng thức biểu hiện để phân tích một văn bản nhật
dụng .

:!X*"Y"!!Z"![S\!
K7]
(gv hớng dẫn hs tìm hiểu các nội dung )
E?4O9I3.0W7?.y9.a?.
X @LO
JII7,3BJ)*:i7>@#);@
S.uQ(i=<xv')2X(#);K$:N67
[$=\<$H8;%&6ZLF).
]^>W34P?
R#6>&')PX
FTX;uOvi=<x-];>&3,2,
'(.
QXs' p1('DDi=<x.
E?e.0W7451m@1
_`!N"-S+Ea(4b4
()6=2S(2X*,*L.
q&"7>.
qF;>&@-7@rL;-.
E2']8*i=<xH,/@3,2)>&;
-OTl-.
E@-7;->&@rL;-.
:;@( 7')@@.
$)7,/;l*L,.
c`D./(Q>E>?1C4434"3C!N"-S

=%Bi=<x>2>Dr63B
G[7G')GG;))nT&')G;7T&')G
')7iSh')G%.
ăm học 2009-
JI
F&g63B#24X(#)#&7;(O%73p'D
D#(7&'27)D7((&
:%&SD&&(
E,*6')'DD/"%& (S](t(
>.
E,*h6')]X>&7]')(S7GS.
E,*')D>>&7J4&81/'@-
]63B7]L.
R;@D%&:76'L[;B@;)*&
*_F9:$X*&4DX7[8.
*_:UKL')4&7[8.
d` P((2P?QeP2./(
E>34!N"-S
K; &)#H'$.E&M 'S') 'S#H'$O]
Lu=>><B'9g)('&@@3,2),3,
;-7>&;-,/%Bi=<xv
=' ;L#.
E&MG%&B@;7W3gTR(S
O*]Xh &%Bi=<x-B@;%&3,2.
CW3g$D'$?,);l63B7Xh7&@
>&,'(7);l3,27;lR&7
^1;kz9
.#&/]
K;)s& &*;-'$'$.
='; &*;-'$'$.

TW3g8].
.#8]
R01(8Oi=<x')];)s& &*@D
>&3,2-(&>&,'(.
K; &?)#H3B.
K; &*@D).
Rút kinh nghiệm
* * * * * * * * *
Buổi 10: Lục Vân Tiên Nguyễn Đình Chiểu
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Nắm đợc những nội dung cơ bản nhất về tác phẩm.
- Rèn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.
B. Phơng pháp: Hớng dẫn ôn luyện kiến thức cũ.
C. Nội dung:
JF6^JPPJa7g')Ei=.C4L1F,F-b&
EBe4L&Q(E@7FT&FLb;.
FS=;2(;)*_*L;627]3,Q
,'-O)&7,3,r'X&7@2[?&#B
OH(#.
ăm học 2009-
P
=2S
qt("#O7r's&7O3[3&7,#2-7O-.
q')OG72,'-@B']D)D;(S7@
's*L-)X#OOD!(,.
C]}9'@G>B-P%@e
q*@3*('<')SZgR,FL7`GFT)x$.

q="hX*L-7A<l-=*!7;?&?=X
2‡
PF8
&.F'(F*G
#.B%&8
23
qVMH?&h&(S-(S.
qE@&(X?&7Š)lDs*.
qF%&,3,-@'\#+) @D1
(2S.
$
q=>;OM(TG7i.
qV,*3],$M('D'<[>&7<%&,$#2'24&
WU7'S>7)2.
q #H3,7$O&:2.
y.y=<(
Rb{ |-}(f
&.JRB<+[XX8.
&.PEAQ6O%&&,$<7)2?&%&ZRF4&
>lSS%&6.
&.yQ,<
,$ZgR,FL
q)2-
f‡p'#L)
:0,*‡
€‹)2&'17BS<(((.
f‡62 
K)(‡EG`&
€‹)2173h6%&2#$&r76(.
q=DW-K@*&

• ŒX(.
• '_(.
• KLS7TD]@G%&*&7(lS
')'\]L7')#"$.
€‹')2,$'<[7<]7)(7?&))h
OT,,$.
,$*&
qZS>FTD73B3)7>l€‹$&A?&('-%&)2
lS%&ZgR,FL)(,?&>.
q=WUu'*i\&v
€‹*&')2S(+/7,?&.
¨m häc 2009-
PJ
&.~$K/&<,$4&)27'S>.D
&37r-H;%&].]27#H3B
&)/B&G&:2.
_b7Zện tập
Hãy phân tích nhân vật Lục Vân Tiên
D Hớng dẫn học ở nhà :
Làm trọn vẹn bài tập .
Rút kinh nghiệm

* * * * *
Kf"Dg\h*i:jk
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Nắm đợc những nội dung cơ bản nhất về tác phẩm.
- Rèn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.

B. Phơng pháp: Hớng dẫn ôn luyện kiến thức cũ.
Nội dung
YRB<QXP%&6.
YYEA]D'$h&)7h&,&(6)
(&<Ot7iS@%&6)( @
D1[S.
YYYQ,<
)22%&FB,
q*L,3('sMp7>BT-
q()6ZRF#Br's&7()()g2)(F.
q)2
FSL*&
K&h&S
E2V&*76;
)2&'173l(7>;(T-C]#O,7&6(7
2.F'),%&.
R'),l)<&(6%&
qR'),l
-&*'L#S
D(!)*
ZSG$O&:27)2lS8G7D
67@((7<(.E>')2)217X*,l.
q's'9(jG
`D's6G
ZSG3l(7jB//4&D?&
)%&)h<')%&S'&(2.
q=2D%&
)*3()&
ZSG>(7(O*>')22Ds&$-L
L7(7()s3&'.x22D]3(7]%7>

l>-H;:2'2,&(6%&.
ăm học 2009-
PP
}'),%&F,l7)(7?&
).
IV Luyện tập
Vấn đề đạo đức mà tác giả gửi gắm trong tác phẩm Lục Vân Tiên .
D Hớng dẫn học ở nhà :
Làm trọn vẹn bài tập .
Rút kinh nghiệm

* * * * *
Buổi 12: Nguyễn du và Truyện Kiều
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Nắm đợc những nội dung cơ bản nhất về tác phẩm.
- Rèn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.
B. Phơng pháp: Hớng dẫn ôn luyện kiến thức cũ.
C. Nội dung:
I/ Giới thiệu tác giả :
GV nêu khái quát nội dung.
1/ Tác giả : - Nguyễn Du tên tự là Tố Nh- hiệu là Thanh Hiên. Quê ở Tiên Điền
Nghi Xuân Hà Tĩnh
- Sinh trởng trong một gia đình quí tộc, có truyền thỗng văn học, nhiều đời
làm quan.
- Cha là tiến sĩ Nguyễn Nghiễm, anh là Nguyễn Khảm, từng giữ chức tể tớng.
Bao giờ Ngàn Hống hết cây
Sông Rum hết nớc họ này hết quan

2/ Thời đại :
Cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, chế độ phong kiến khủng hoảng trầm trọng,
bão táp khởi nghĩa Tât Sơn. Đỉnh cao là diệt: Nguyễn Trịnh Xiêm đại phá quân Thanh,
nhng rồi lại nhanh chóng thất bại- Nguyễn ánh đánh bại Tây Sơn:
Một phen thay đổi sơn hà
Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu .
Với thời đại ấy, xã hội ấy đã ảnh hởng lớn đến cuộc đời , sự nghiệp, tính
cách của Nguyễn Du.
3/ Sự nghiệp - cuộc đời của Nguyễn Du:
* Cuộc đời:
- Giai đoạn ấu thơ và thanh niên: Mồ côi cha lúc 9 tuổi, mồ côi mẹ lúc 12
tuổi . Sống và học tập ở Thăng Long (anh trai ).là ngời hào hoa, phong nhã, học
giỏi nhng đi thi chỉ đậu tam trờng.
- Những năm lu lạc: Sống cuộc đời gió bụi, lúc ở quê vợ Thái Bình, (1786
1796 ), lúc ở Hà Tĩnh (1796 1802 ). Trung thành với nhà Lê, chống lại Tây
Sơn ông sống gần gũi với nhân dân.
- Giai đoanh làm quan với nhà Nguyễn: Đợc nhà Nguyễn tin dùng, giữ
chức Cai bạ, Tham tri bộ lễ, Chánh sứ tuế cốngnhng ông vẫn cảm thấy bất đắc
chí, gò bó.
1820 đi sứ sang Trung Quốc lần thứ 2- Cha kịp đi qua đời.
Hiểu sâu rộng cuộc sống con ngời, có tấm lòng nhân ái.
* Đánh giá : Tố Nh có con mắt trôngkhắp sáu cõi, có tấm lòng nghĩ đến cả
nghìn đời. Lời văn tả hình nh có máu chảy đầu ngọn bút, nớc mắt thấm trên tờ
giấy, khiến ai đọc đến cũng cảm thấy thấm thía, ngậm ngùi .
( Mộng Liên Đờng chủ nhân ).
4/ Tác phẩm:
Chữ Hán: Thanh hiên Thi tập, Bắc hành tạp lục, Nam trung tạp ngâm
(có tới 243 bài chữ Hán ).
Chữ Nôm: Truyện Kiều, Văn chiêu hồn, Thác lời trai phờng nón,
Văn tế sống hai cô gái Trờng Lu

II/ Giới thiệu truyện Kiều :
ăm học 2009-
Py
_`N>k
* Truyện Kiều còn có tên gọi khác là Đoạn trờng tân thanh. Là một truyện thơ
viết bằng chữ Nôm, dài 3254 câu thơ lục bát.
- Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân- một
nhà văn Trung Quốc- sống ở đời nhà Thanh . Kể về cuộc đời Thuý kiều ở thế kỷ
XVI, nhà Minh.
- Truyện Kiều không phải bản dịch, mà là sáng tạo của nhà thơ.`]&M(D
*^.^#%&%&F&F,F),^F4DaX
(%&*_`')O'-.
ZX>LuE(SF,F&v7&")uF*K@v.
K;'$Z)8;#+ .
qF-#n*;D3g7 'D*),$.
qC(@$$]]7*#+G.
q$,*3],$!/.
qF66LL.
fFS
R;)(X;VYV^JJIa
iyP~,G'g#.
$7
_>`]
F*K@')2#l&]@292#O7)#(e');
>G6-D$#B%&(S7;>'L ;
']O&)jB)78O7,<%&
(S.
c`bH()k
GV cho HS tóm tắt tác phẩm -bố cục 3 phần.
1- Gặp gỡ và Đính ớc:

Thân thế tà sắc của hai chị em Thuý Kiều.
Cảnh chơi hội đạp thanh và gặp kim trọng.
Kiều Kim chủ động đính ớc và thề nguyền.
Kim Trọng về Liêu Dơng chịu tang chú.
2- Gia biến và lu lạc:
3- Đoàn viên :
III/ Giá trị Truyện Kiều :
* Nội dung : GV nêu ngắn gọn.
A : Giá trị hiện thực:
Bức tranh XHPK bất công, tàn bạo chà đạp lên quyền sống con ngời.
Số phận bất hạnh của ngời phụ nữ đức hạnh, tài hoa trong xã hội phong kiến.
B : Giá trị nhân đạo :
Lên án chế độ phong kiến vô nhân đạo.
Cảm thông số phận, bi kịch con ngời.
Đề cao khẳng định tài năng, nhân phẩm, ớc mơ, khát vọng chân chính của
con ngời.
Đó là một bản án, một tiếng kêu thơng, một ớc mơ, và một cái nhìn bế
tắc.
* Nghệ thuật :
- Ngôn ngữ: Giầu đẹp, khả năng biểu cảm phong phú.
- Thể loại: Thể thơ lục bát đã đạt tới đỉnh cao của nghệ thuật điêu luỵện. Kể, tả
(tả thiên nhiên, tả cảnh ngụ tình, tả hành động nhân vật, đặc biệt là miêu tả, phân
tích tâm lí nhân vật ) đã đạt thành công vợt bậc.
IV/ Luyện tập:
Viết bài giới thiệu về Nguyễn du -Truyện Kiều .
D/ Bài tập về nhà:
ăm học 2009-
P~
Làm bài tập.
Học bài cũ ở nhà

Buổi 13
CH EM THUy KIU
(Trớch Truyn Kiu - Nguyn Du)
Duyệt ngày : Ngày lập kế hoạch:
Ngày thực hiện :
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Nắm đợc những nội dung cơ bản nhất về đoạn trích .
- Rèn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.
B. Phơng pháp: Hớng dẫn ôn luyện kiến thức cũ.
C. Nội dung:
I3.0W7?.71;4L451m@1
_`F'UB-
1S>
S6D7
c`DC--
E(<+[XX%&8u!k)<-v
d`^>W
E(<>&')yX
:D,XR01%&BMR,K@.
:D,;M(R01%&FAR,.
xS&,s'R01))%&FAK@.
E?A9I3.0W7451m@1
_`*+./(34C$IUD;
a>QR1H1b-C]; &TXR-TR;(
'S-T&]LT&&.
[1$%Q
[c9*9+9
H683g7<X701(/7&&(7&
9;l()6(.5Sm&201L.

[1]H8*11
%]\(1!-
F69PH6'(LLX(-S
; .
c`D./(34<D;`
d1!$9
d^"Q%e]K!X*!71+.
df(31]')*/p7$.
:1911
[%1<)%9(81-
F69W3g#83g7(!/7;- )
3,&')"#$01%&FAR,74&>73]'L2,
3@;>pH7>)/7,&7;S7>.
C/1%&FAR,&-p@3_%&(&'7)7,*
*;7() #$7(0(%&OS.
FAR,')>01(&&7$.
ăm học 2009-
P