Một vài đặc điểm của sầu
riêng, chôm chôm và nhãn
Lâm Đồng là tỉnh phía Nam Tây Nguyên, cao độ từ 130 mét đến 1.500
mét, từ đó đã hình thành cơ cấu cây trồng đa dạng và phong phú có
nguồn gốc nhiệt đới, á nhiệt đới, bán ôn đới Do đặc điểm về điều kiện
đất đai, khí hậu, từ lâu 3 huyện phía Nam của tỉnh là Đạ Huoai, Đạ Tẻh,
Cát Tiên đã có những vườn cây ăn quả đem lại thu nhập hiệu quả cho
người dân và diện tích này có xu hướng ngày càng phát triển. Trong
những năm gần đây, nhằm đa dạng hóa sản phẩm cây trồng trên diện
tích vườn hộ, diện tích cây ăn trái của tỉnh đã tăng len hàng năm mà chủ
yếu là cây sầu riêng được mở rộng tại các huyện có cao độ từ 800 đến
1.000 mét như Bảo Lâm, Di Linh, Đức Trọng và thị xã Bảo Lộc. Cây ăn
quả là cây dài ngày, thời gian kiến thiết cơ bản tốn nhiều chi phí và công
sức. Trước khi chọn một loại giống cây ăn quả nào để trồng cần phải
biết các đặc điểm về sinh trưởng, phẩm chất và nguồn gốc chính xác của
giống cây. Nhằm tránh đi những sai lầm gây thiệt hại khi bắt đầu bước
vào thời kỳ thu hoạch. Sau đây là phần giới thiệu đặc điểm một số giống
cây ăn quả có triển vọng:
1. Cây sầu riêng (Durio zibethinus Murr)
Giống sầu riêng tốt cần có những đặc điểm sau:
- Giống có khả năng cho năng suất cao, ổn định, kháng hoặc ít nhiễm
các sâu, bệnh hại quan trọng.
- Cơm dày, vàng sáng, ráo, mịn, vị ngọt béo đặc trưng của giống.
BẢNG 1: ĐẶC ĐIỂM MỘT SỐ GIỐNG SẦU RIÊNG
Giống
Chôm chôm Chôm
Đặc điểm Java chôm
nhãn
Kiểu nhân
giống
ghép ghép
Tuổi vườn
trung bình
15-20 8-15
Năng suất
trung bình
(kg/cây/năm)
300-400 200-300
Thời gian ra
hoa
tháng 11 - 3
dương lịch
tháng
11 - 5
dương
lịch
Trọng lượng
quả (g)
32-34 20-23
Màu khi chín đỏ vàng, sậm vàng,
vàng đỏ
Độ dày thịt
(mm)
7,0 - 7,9 6,0 - 8,5
Tróc thịt tốt rất tốt
Cấu trúc thịt ráo, chắc ráo, rất
dòn
Tỷ lệ thịt (%) 36-49 32-45
Độ Brix (%) 19-22 21-24
Mùi vị ngon, ngọt r
ất ngon
ngọt,
thơm
2.2 Giống chôm chôm nhãn
Đây là giống mới được chú ý trong thời gian gần đây, do có phẩm chất
ngon, thị trường trong nước ưa chộng, giá bán cao hơn giống chôm
chôm Java. Giống có đặc điểm phân cành ngắn hơn với giống chôm
chôm Java, lá có kích thước nhỏ và màu xanh nhạt. Thời gian ra hoa và
thu hoạch gần tương tự như giống Java, nhưng có thể kéo dài hơn do cây
ra hoa ít đồng loạt. Đặc điểm dễ phân biệt của giống này là quả có kích
thước trung bình, trọng lượng quả từ 20-23 g, vỏ quả màu vàng lúc vừa
chín, màu vàng đỏ lúc chín, râu ngắn, vỏ dày, vỏ quả có rãnh dọc kéo
dài từ đỉnh đến đáy quả, giống như 2 nửa vỏ quả ráp lại, nên còn được
gọi là “chôm chôm quả ráp”, phẩm chất quả ngon, tróc rất tốt, thịt quả
ráo, chắc, dòn, vị ngọt.
3. Cây nhãn (Dimocar-pus longan Lour)
3.1 Nhãn tiêu da bò (tiêu Huế, tiêu da vàng)
Có khả năng sinh trưởng mạnh, năng suất rất cao, thịt quả khá dày, ráo,
dài, hạt nhỏ. Quả khi chín có màu da bò, chùm rất sai. Nhược điểm của
giống này là cần phải xử lý để cây ra hoa, do đó nó cũng có ưu thế là
nhà vườn có thể điều tiết thời điểm thu hoạch theo ý muốn với chu kỳ
hai năm, cây có thể cho ba vụ quả.
3.2 Nhãn tiêu lá bầu
Có khả năng sinh trưởng rất mạnh, tiềm năng năng suất cao, có thể đạt
90 kg/cây/năm ở giai đoạn cây 4-5 tuổi. Chùm quả rất sai, đóng thưa vừa
phải, quả có kích thước to hơn nhãn tiêu da bò, trọng lượng quả trung
bình 9-14 g, vỏ quả khi còn non màu xanh, khi chín có màu vàng da bò.
Thịt quả khá dày, màu trắng đục, khá ráo, dai, vị ngọt, thơm, hạt nhỏ,
dài, có màu nâu đen. Tiêu lá bầu cho 3 vụ quả trong 2 năm, cây dễ ra
hoa hơn nhãn tiêu da bò, thời gian từ khi ra hoa đến lúc thu hoạch từ 5-
5,5 tháng.
3.3 Nhãn Super
Đây là giống được ông Nguyễn Trí Nghiệp ở huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh
Long sưu tập. Cây ra hoa tự nhiên và cho 2 vụ
quả/năm. Chùm quả khá sai, đóng thưa vừa, quả khá to, trọng lượng
trung bình từ 14 đến 14 g, vỏ quả khi chín có màu vàng sáng đến hơi
sậm. Thịt quả rất dày, màu trắng đục, cấu trúc ráo, dòn, vị ngọt, ít hơn.
3.4 Nhãn Xuồng cơm vàng
Giống có nguồn gốc ở thành phố Vũng Tàu, được trồng bằng hạt, thịt
quả dày, màu hanh vàng, ráo, dòn, rất ngọt, được thị trường ưa chuộng.
Đặc điểm dễ nhận diện là quả có dạng hình xuồng. Quả chưa chín gần
cuống có màu đỏ, quả chín vỏ quả có màu vàng da bò. Xuồng cơm vàng
thích hợp trên vùng đất cát; nếu trồng trên đất thịt hoặc sét nhẹ nên ghép
qua gốc ghép là giống tiêu da bò.
BẢNG 3: ĐẶC ĐIỂM MỘT SỐ GIỐNG NHÃN
Giống nhãn
Đặc điểm
Super
Tiêu
da
bò
Tiêu
lá
bầu
Xu
ồng
cơm
vàng
Tuổi cây 4 8-10
4-6 15-20
Năng suất
(kg/cây/năm)
30
120-
180
60-
90
100-
140
Số vụ thu
hoạch/năm
2
vụ/năm
3
vụ/2
năm
3
vụ/2
năm
1
vụ/năm
Khả năng
sinh trưởng
khá
rất
mạnh
rất
mạnh
khá
Thời gian từ
ra hoa đến
thu hoạch
(tháng)
4 5 5 4-4,5
Tập tính ra
hoa
tự
nhiên
phải
xử lý
tự
nhiên
tự
nhiên
Khả năng
đậu trái
cao
rất
cao
rất
cao
trung
bình
Trọng lượng
10-14 8-12
9-14
16-25
trái (g)
Bề dày thịt
(mm)
5-8 4-5 4-5 5,5-6,2
Màu sắc thịt
trắng,
hơi
vàng
tr
ắng
đục
tr
ắng
đục
trắng,
hơi
vàng
Cấu trúc thịt
ráo,
dòn
ráo,
dai
ráo,
ít dai
ráo,
dai,
dòn
Tỷ lệ thịt
(%)
21-25
20-
23
23-
26
21-24
Mùi vị
ng
ọt, ít
thơm
ngọt
trung
bình,
ít
thơm
rất
ngọt,
ít
thơm
ngọt,
khá
thơm