skkn sử thcs

Phần : Mở đầu.
I/ Lý do chọn đề tài.
1/ Cơ sở lí luận:
Trớc yêu cầu đổi mới của Bộ Giáo dục, ngoài việc đổi mới chơng trình
và SGK, là tập trung vào đổi mới phơng pháp dạy học. Dạy học thay vì lấy Dạy
làm trung tâm sang lấy Học làm trung tâm. trong phơng pháp tổ chức, ngời học -
đối tợng của hoạt động Dạy, đồng thời là chủ thể của hoạt động học cuốn
hút vào các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thông qua đó HS tự
khám phá những điều mình cha rõ, cha có chứ không thụ động tiếp thu những tri
thức đã đợc GV sắp đặt. Giáo viên không chỉ đơn giản truyền đạt tri thức mà còn h-
ớng dẫn HS tích cực hoạt động, lĩnh hội kiến thức.
Do đặc điểm của việc học tập Lịch sử không trực tiếp quan sát các sự
kiện- nên phơng pháp trực quan có ý nghĩa rất quan trọng. Có nhiều loại đồ dùng
trực quan khác nhau, cách sử dụng và hiệu quả cũng khác nhau, song đều có tác
dụng nâng cao chất lợng dạy học lịch sử. Việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy
học hiệnh nay không chỉ giới hạn ở việc sử dụng bản đồ, tranh ảnh, mô hình mà
còn có các loại phơng tiện kĩ thuật hiện đại. Việc sử dụng kĩ thuật không hạ thấp vai
trò của ngời thầy mà vẫn tăng hiệu quả bài học ở các mặt: thu thập thông tin, t
duy(nhận thức), ghi nhớ và vận dụng kiến thức.
Trong dạy học lịch sử, phơng pháp trực quan góp phần quan trọng tạo biểu t-
ợng cho học sinh, cụ thể hoá các sự kiện và khắc phục tình trạng hiện đại hoá
lịch sử của học sinh.
Đồ dùng trực quan giúp học sinh hiểu biết sâu sắc bản chất của sự kiện lịch
sử, nó là phơng tiện rất có hiệu lực để hình thành các khái niệm lịch sử tạo điều
kiện cho học sinh nắm vững các quy luật của sự phát triển xã hội. đồ dùng trực
quan có vai trò rất lớn trong việc giúp học sinh nhớ kĩ hiểu sâu những hình ảnh,
những kiến thức lịch sử. Hình ảnh đợc giữ lại đặc biệt vững chắc trong trí nhớ
chúng ta là hình ảnh mà chúng ta thu nhận đợc bằng trực quan. Xem bức tranh Xô
viết Nghệ- Tĩnh, học sinh không thể quên đợc sự biểu hiện chủ nghĩa anh hùng
cách mạng của ngời công nhân, nông dân.
Cùng với việc góp phần tạo biểu tợng và hình thành khái niệm lịch sử đồ

dùng trực quan còn phát triển khả năng quan sát, trí tởng tợng, t duy và ngôn ngữ
của học sinh. Nhìn vào bất cứ loại đồ dùng trực quan nào, học sinh cũng nhận xét,
phán đoán, hình dung quá khứ lịch sử đợc phản ánh, minh hoạ nh thế nào. Học sinh
1
suy nghĩ và tìm cách diễn đạt bằng lời nói chính xác, có hình ảnh rõ ràng, cụ thể về
bức tranh xã hội đã qua.
2/ Cơ sở thực tiễn.
Thứ nhất là qua thực tiễn giảng dạy nhiều năm ở trờng THCS, thông qua kết
quả kiểm tra đánh giá học sinh, thông qua kết quả điều tra. Trớc yêu cầu đổi mới
chơng trình Sách giáo khoa, đổi mới phơng pháp giảng dạy, đổi mới cách học của
học sinh, đổi mới kiểm tra đánh giá của Bộ giáo dục đào tạo. Yêu cầu giáo dục hiện
nay là giáo dục học sinh phát triển toàn diện, học lí thuyết phải gắn liền với thực
hành.
Thứ hai., Đặc trng bộ môn Lịch Sử là Tái hiện lại những gì đã diễn ra
trong quá khứ. Một trong những phơng pháp không thể thiếu là đổi mới cách sử
dụng đồ dùng trực quan để nâng cao hiệu quả bài học.
Thứ ba, Qua thực tiễn sử dụng đồ dùng trực quan nh thế nào ? Làm thế nào
để sử dụng đồ dùng trực quan có hiệu quả, học sinh sẽ sử dụng ra sao để thu đợc kết
quả tốt nhất.
Với những kết quả đã thu đợc trong thực tiễn giảng dạy, bài viết này Tôi xin
đa một số kinh nghiệm của bản thân về Sử dụng đồ dùng trực quan để nâng cao
hiệu quả bài dạy môn Lịch Sử trong giảng dạy Lịch sử hiện nay ở trờng THCS.
II/ Lịch sử vấn đề.
Phơng pháp dạy học Lịch Sử đã đợc rất nhiều các nhà s phạm Lịch Sử nghiên
cứu, đa vào áp dụng trong thực tiễn giảng dạy. Các tài liệu khoa học đã công bố nh:
Phơng pháp giảng dạy lịch sử (Nhà xuất bản Giáo dục -1960)., Phơng pháp dạy học
lịch sử (Nhà xuất bản Giáo dục -1978-1980). Phơng pháp dạy học lịch sử (Nhà xuất
bản Giáo dục -1998) Hệ thống các phơng pháp dạy học Lịch sử( Nhà xuất bản Đại
học s phạm Hà nội- 2006)
Cân cứ vào tài liệu Một số vấn đề đổi mới phơng pháp dạy học Lịch sử

hiện nay ở trờng trung học cơ sở( Viện khoa học giáo dục), cuốn Phơng pháp
dạy học lịch sử ( Nhà xuất bản giáo dục -1998), Để có một giờ lên lớp đạt hiệu
quả theo tinh thần đổi mới phơng pháp ( Đ/c Nguyễn Kim Phụng- Trởng Phòng
GD- ĐT Thuận Thành), Bớc đầu đổi mới kiểm tra kết qủa học tập các môn học
của học sinh (Bộ giáo dục và đào tạo).
Phần II: Nội dung
-
I/ Thực trạng tình hình.
2
1/ Những biểu hiện.
Thứ nhất, Thông qua quá trình giảng dạy Lịch Sử ở THCS .Tôi nhận thấy
rằng, học sinh hiện nay kĩ năng sử dụng đồ dùng trực quan còn nhiều yếu, kém và
nhiều học sinh khi lên học lớp 6 khi giáo viên cho học sinh sử dụng bản đồ thì các
em cảm tháy rất khó và lúng túng, do vậy nếu ngay từ lớp 6 các em HS đợc học và
sử dụng đồ dùng trực quan thì lên đến lớp 7,8,9 các em thao tác, sử dụng thuần
thục các đồ dùng trực quan và giờ học đó tạo đợc không khí học tập sôi nổi, học
sinh hoạt động tích cực và hiệu quả giờ học đó sẽ tăng lên nhiều so với các giờ học
sinh không đợc sử dụng các loại đồ dùng trực quan.
Thứ hai, Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phơng pháp dạy học, đặc biệt đó là sử
dụng các loaị đồ dùng trực quan để nâng cao chất lợng giờ dạy. Giáo viên không chỉ
sử dụng các kĩ năng nói, viết. Mà còn phải sử dụng thuần thục các loại đồ dùng
trực quan đó, biết khai thác triệt để các nội dung đợc thể hiện trên đồ dùng trực
quan. Giáo viên phải biết phân loại đồ dùng trong bài giảng đó thuộc loại nào: Đồ
dùng trực quan hiện vật, tạo hình, qui ớc, tự tạo
Thứ ba, Qua trực tiếp theo dõi thông các tiết dạy, dự giờ, thông qua kết quả
đánh giá chất lợng học tập của học sinh. Tôi nhận thấy học sinhh rất thích bài giảng
giáo viên sử dụng và hớng dẫn các em sử dụng đồ dùng trực quan.và làm đồ dùng
trực quan.
Thứ t, Trong nhiều giờ học, một số giáo viên rất lúng túng trong việc sử
dụng bản đồ. Một số thầy cô sử dụng tuỳ tiện, không theo đúng qui trình. Do vậy

việc học sinh tiếp thu kiến thức mới qua sử dụng đồ dùng trực quan còn nhiều hạn
chế, đặc biệt là các em không đợc rèn kĩ năng sử dụng bản đồ, tranh ảnh
2. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn.
a/ Thuận lợi.
Thông qua chơng trình cải cách giáo dục từ năm 2000 đến nay, nhìn chung
các trờng đã có đợc hệ thống đồ dùng trực quan với giá trị tơng đối lớn, nhiều
chủng loại: Bản đồ, tranh ảnh, máy chiếu phim dơng bản, máy chiếu hắt, máy chiếu
qua đầu, kết nối mạng Internet
Thông qua các cuộc thi làm đồ dùng tự tạo, nên các trờng cũng làm đợc một
khối lợng lớn đồ dùng bổ sung cho đồ dùng còn thiếu. Trong đánh giá giờ dạy, việc
sử dụng đồ dùng còn đợc coi là một trong năm nội dung đánh giá tiết dạy đó.
Giáo viên sử dụng thành thạo đồ dùng trực quan thì hiệu quả giờ học tăng lên
rõ riệt. Học sinh hứng thứ hơn khi đợc học và làm việc với đồ dùng trực quan và các
thấy thích học môn Lịch Sử.
3
b/ Khó khăn.
Bên cạnh những thuận lợi trên, việc sử dụng đồ dùng trực quan còn gặp
nhiều khó khăn nh: Thiếu phòng để đồ dùng, thiếu phòng chức năng. Một số loại đồ
dùng( Bản đồ) còn quá nhiều chi tiết, kí hiệu phức tạp, không phù hợp với nội dung
bài học và thời gian thực hiện. Kí hiệu hiệu ghi chú trên một số bản đồ không khớp
với nội dung trong Sách giáo khoa. Thiếu sách hớng dẫn sử dụng mẫu vật phục
chế .Do vậy để sử dụng tốt một giờ học có sự kết hợp của nhiều loại đồ dùng trực
quan đòi hỏi ngời giáo viên phải mất nhiều thời gian đầu t, chuẩn bị
Bên canh đó là các trờng còn thiếu phòng chức năng do vậy giáo viên muốn
sử dụng giáo án điện tử để dạy thì phải mất nhiều công cho việc lắp đặt máy và di
chuyển từ lớp này sang lớp kia. Cha có giáo viên chuyên trách về đồ dùng, mà phần
lớn các trờng sử dụng giáo viên kiêm nhiệm giữ và bảo quản đồ dùng. Do đó khi
giáo viên muốn mợn thì lại mất nhiều thời gian tìm mợn đồ dùng .
II/ Các biện pháp đã thực hiện.
1/ Yêu cầu.

Ngay từ những tiết bài tập đầu tiên của chơng trình lịch sử lớp 6 , giáo viên
cần phải hớng dẫn các em về cách nhận biết kí hiệu, cách vẽ lợc đồ, cách sử dụng
các loại đồ dùng trực quan thông qua các phơng pháp, thông tin cho học sinh đợc
tiếp các loại đồ dùng trực quan một cách hiệu quả.
Để một giờ học có hiệu quả tốt yêu cầu Giáo viên phải nắm chắc mục tiêu bài
học( kiến thức, t tởng, thái độ), bài giảng đó thuộc dạng bài Chính trị, kinh tế, chiến
tranh để từ đó lựa chọn đồ dùng trực quan tơng ứng, thích hợp với dạng bài đó. Vì
vậy cần phải xây dựng một hệ thống đồ dùng trực quan phong phú, phù hợp với các
bài học Lịch Sử.
Có phơng pháp sử dụng thích hợp đối với việc sử dụng mỗi loại đồ dùng trực
quan. Phải đảm bảo đợc hiệu quả khi sử dụng đồ dùng trực quan. Phát huy tính tích
cực của học sinh khi sử dụng đồ dùng trực quan (Không chỉ cụ thể hoá kiến thức
mà cần đi sâu phân tích bản chất sự kiện).
Đảm bảo kết hợp lời nói với việc trình bày các đồ dùng trực quan đồng thời
rèn luyện khả năng thực hành của học sinh khi sử dụng đồ dùng trực quan (đắp sa
bàn, vẽ bản đồ, tờng thuật trên bản đồ, miêu tả hiện vật )
Tuỳ theo yêu cầu của bài học và loại đồ dùng trực quan trên cơ sở biết đợc
các kí hiệu trên bản đồ, học sinh phải nắm đợc những nét chính của lịch sử, có biểu
tợng cụ thể về biến cố, hiện tợng, sự kiện
4
Phải biết so sánh diễn đạt, phân tích, trình bày lại bằng ngôn ngữ diễn đạt của
mình sau khi nghe giáo viên trình bày bản đồ.
2/ Cách thực hiện.
a/ Sử dụng bản đồ lịch sử.
- Dùng bản đồ đúng chỗ đúng lúc: treo bản đồ lên bảng khi nội dung bài học
liên quan. Khi nội dung bài học không liên quan đến cần phải cất đi
- Trớc khi dùng bản đồ để tờng thuật, để miêu tả một trận đánh, một sự kiện
nào đó. Giáo viên cần phải giới thiệu chú thích trớc, cho học sinh nắm đợc.
Xác định đúng vị trí khi sử dụng bản đồ, sử dụng bản đồ phải kết hợp giữa lời
nói và tay chỉ, nói đến đâu chỉ đến đó.Trên bản đồ lịch sử, các sự kiện luôn đợc thể

hiện trong một không gian, thời gian, địa điểm cùng một yếu tố địa lí nhất định nên
phải kết hợp lời noí để tạo biểu tợng cho sự kiện lịch sử.
Ví dụ: Khi dạy về diễn biến chiến dịch Điện Biên Phủ. Nếu nh chỉ dùng lời
nói giáo viên khó có thể tạo cho học sinh biểu tợng về tập đoàn cứ điểm Điện Biên
Phủ mà thực dân Pháp cho là Pháo đài bất khả xâm phạm Rõ ràng khi chọn vị trí
chiến lợc cho kế hoạch của mình, Na-Va đã nghĩ đến Điện Biên Phủ với địa hình
cánh đồng Mờng Thanh có núi cao bao bọc, địa hình hiểm trở gây khó khăn cho ta
khi tiến công . Hơn nữa đây còn là vị trí chiến lợc có thể kiểm soát cả chiến trờng
Lào và Tây Bắc của Việt Nam. Nếu ta sử dụng bản đồ chiến lợc Đông Dơng (1953-
1954), bản đồ chiến dịch điện Biên Phủ và một số tranh ảnh minh hoạ khác thì học
sinh sẽ có biểu tợng khá rõ Thế nào là Pháo đài bất khả xâm phạm Là x ơng
sống của kế hoạch Na-Va. Kết hợp sử dụng bản đồ nh vậy, chúng ta đã góp phần
bồi dỡng quan điểm duy vật lịch sử cho học sinh, đặt sự kiện lịch sử trong hoàn
cảnh không gian, thời gian cụ thể và các ảnh hởng tuy không quyết định của yếu tố
địa lí. Thông qua quan sát, trí tởng tợng, t duy và ngôn ngữ, đặc biệt là kĩ năng đọc
và sử dụng bản đồ. Củng cố thêm kiến thức địa lí cho học sinh.
Lu ý: Trong tiến trình giảng dạy, giáo viên phải xác định đúng thời điểm để
treo bản đồ, không nên treo ở giữa bảng vì bảng còn dùng để viết, phải treo ở góc
bên phải nơi có đủ ánh sáng cho tất cả học sinh nhìn rõ. Khi dùng xong phải cất đi
để tránh sự phân tán của học sinh. Giáo viên phải đứng bên phải bản đồ dùng que
chỉ để chỉ, chỉ các địa điểm một cách chính xác. Hoặc sử dụng giáo án điện tử giáo
viên cũng nên treo phông chiếu ở một bên của bảng, không nên đặt giữa bảng.
b/ Sử dụng mẫu vật phục chế.
Đây là lọai đồ dùng thuộc nhóm đồ dùng trực quan tạo hình, nó có khả năng
khôi phục lại hình ảnh của những con ngời, đồ vật, biến cố, một sự kiện lịch sử một
5
cách cụ thể sinh động và khá sát thực. Biện pháp thực hiện các loại đồ dùng phục
chế nh sau:
+ Đối với loại đồ dùng phục chế thờng đợc sử dụng ở lớp 6. Khi giáo viên
trình bày về cuộc sống, xã hội, văn hoá của lịch sử loài ngời thờì tiền sử. Nên khi sử

dụng đồ vật phục chế minh hoạ cho bài giảng, giáo viên cần phải xem trớc và có sự
so sánh với các loại tài liệu, sách hớng dẫn xem mẫu vật đó đợc sử dụng trong thời
gian nào ? ở đâu ? Nếu không xem trớc giáo viên sẽ lúng túng, nhầm lẫn khi sử
dụng và hiệu quả đạt đợc sẽ thấp. Những mẫu vật ở lớp 6 các trờng đợc Bộ giáo dục
cấp, nhng không có sách hớng dẫn do đó Giáo viên phải tự tìm hiểu cách sử dụng
nh thế nào.
c/ Sử dụng sa bàn:
Đây là những đồ dùng do giáo viên tự làm để mô tả lại các trận đánh. Khởi
nghĩa Lam Sơn, Chiến thắng Bach Đằng, Chiến thắng Điện Biên Phủ Trớc khi sử
dụng Giáo viên phải kiểm tra lại toàn bộ các thiết bị lắp đặt trên sa bàn, vận hành
thử trớc khi mang lên lớp. Giáo viên chuẩn bị tốt sử dụng thành thạo thì bài giảng
rất sinh động, gây đợc hứng thú cho học sinh.
d/ Sử dụng ph ơng tiện kĩ thuật.
Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kĩ thuật, việc áp dụng các phơng
tiện kĩ thuật giáo dục vào dạy học lịch sử ngày càng tăng. Nói đến phơng tiện kĩ
thuật hỗ trợ cho bài giảng ở đây phải kể đến Máy vi tính, máy chiếu đa năng, máy
chiếu hắt, ti vi, đài Những phơng tiện này rất cần thiết trong quá trình giảng dạy
Lịch Sử, song máy móc không thể thay thế cho các hoạt động của Giáo viên và học
sinh, vấn đề đặt ra ở đây đó là sử dụng nh thế nào để đạt hiệu quả, không nên quá
lạm dụng, lệ thuộc quá vào máy móc để không đạt đợc mục tiêu bài học đề ra. Do
đó khi sử dụng giáo viên phải xác định rõ mục đích sử dụng, cách sử dụng nh thế
nào để phát huy hiệu quả phơng tiện kĩ thụật, phơng tiện kĩ thụật chỉ là một biện
pháp hỗ trợ cho việc sử dụng tranh ảnh , bản đồ, phim t liệu minh hoạ để làm cho
bài giảng đó thêm sinh động, tăng hiệu qủa bài học.
Để sử dụng tốt giáo viên cũng phải chuẩn bị trớc máy móc, có sự vận hành
thử, kiểm tra độ an toàn về điện, vị trí lắp đặt máy móc, phông chiếu Để tiết dạy
bằng giáo án điện tử thì đòi hỏi ngời giáo viên phải biết sử dụng thành thạo máy vi
tính, phải thực hiện các khâu bớc theo hớng dẫn nh thiết kế, quá trình thực hiện
trên các Sile, sử dụng liên kết giữa các phần mềm, su tầm sử dụng hiệu quả tranh
ảnh t liệu, xác định rõ mục đích khi sử dụng dạy bằng giáo án điện tử không phải

thay thế tất cả các hoạt động của giáo viên mà nên sử dụng máy chiếu là một phơng
6
tiện hỗ trợ cho phần sử dụng đồ dùng trực quan thay thế đồ dùng trực quan cũ: Bản
đồ, tranh ảnh Nếu giáo viên khai thác sử dụng tốt bài giảng bằng giáo án điện tử
thì hiệu quả bài học tăng lên rất nhiều, bài giảng sinh động hơn, cùng một lúc có
thể khai thác nội dung bài giảng trên nhiều loại đồ dùng nh: Tranh ảnh, phim t liệu,
bản đồ động, t liệu tham khảo Theo số liệu khoa học mà UNESCO đã công bố thì
khi nghe, học sinh chỉ nhớ15% thông tin( nhiều kiến thức lại không cơ bản, chủ
yếu), khi nhìn, các em ghi nhớ 25% thông tin và việc nghe nhìn đem lại hiệu quả
cao hơn 65% thông tin. Vì vậy, những phơng tiện kĩ thuật giúp học sinh chú ý, cảm
xúc, tìm tòi, nhận thức, khái quát hoá, biết suy nghĩ, kết hợp cảm xúc và nhận thức
quá trình đào tạo.
e/ Sử dụng tranh ảnh chân dung:
Các tranh ảnh chân dung các nhân vật lịch sử, khi giáo viên sử dụng không
nên chú ý đến miêu tả hình dáng bên ngoài nhân vật, mà phải hớng dẫn học sinh
tìm hiểu đặc diểm,tính cách đặc biệt của nhân vật, quan điểm thể hiện ở hành động
của nhân vật .
Ví dụ: Khi giới thiệu về M.Rô-be-spie (SGK lịch sử lớp 8) giáo viên cho học
sinh quan sát tìm hiểu xem. Vì sao Rô-be-spie lại đợc mệnh danh là Con ngời
không thể bị mua chuộc. Hay Chân dung Bixmacs (SGK lịch sử lớp 8) lại đợc
mệnh danh là Thủ tớng của sắt và máu, hay M. Gan di (SGK lịch sử lớp 8) đ-
ợc nhân dân ấn Độ gọi là Thánh Gan di Khi các em để đợc tìm hiểu rồi thì
các em sẽ dễ ghi nhớ và nhớ lâu.
3/ Kết quả và ý nghĩa.
Thông qua sử dụng đồ dùng trực quan có một ý nghĩa vô cùng to lớn, góp
phần quan trọng tạo biểu tợng cho học sinh, cụ thể hóa các sự kiện và khắc phục
tình trạng hiện đại hoá lịch sử của học sinh.
Kết quả sau khi áp dụng các lọai đồ dùng trực quan giảng dạy ở học sinh
khối 8,9 ở trờng THCS Nghĩa Đạo, thông qua kết quả điều tra Tôi thu đợc kết quả
khảo sát nh sau:

* Kết quả khảo sát.
Khối, lớp T.số HS
Giỏi Khá TB Yếu
sl % sl % sl % sl %
Qua kết quả khảo sát trên. Sử dụng đồ dùng trực quan có một vai trò quan
trọng trong quá trình đổi mới phơng pháp giảng dạy. Đồ dùng trực quan là chỗ dựa
để hiểu sâu sắc bản chất của sự kiện lịch sử, là phơng tiện rất có hiệu lực để hình
thành các khái niệm lịch sử. Quan trọng nhất là giúp cho học sinh nắm vững các qui
7
luật cuả sự phát triẻn xã hội. Ví dụ nh khi nghiên cứu bức tranh Hình vẽ trên vách
hang động ( SGK Lịch sử lớp 6 ), học sinh không chỉ có biểu tợng về săn bắn là
công việc thờng xuyên và hàng đầu của thị tộc ,mà còn hiểu nhờ chế tạo cung tên,
con ngời chuyển hẳn từ hình thức săn bắt sang săn bắn, có hiệu quả kinh tế cao hơn.
Điều đó giúp học sinh biết sự thay đổi trong đời sống vật chất của con ngời thời
nguyên thuỷ luôn gắn chặt với tiến bộ trong kĩ thuật chế tác công cụ của họ Khoa
học cho rằng viẹc sử dụng bản đồ kết hợp với các phơng tiện khác là biện pháp
quan trọng, không chỉ gây hứng thú phát huy tính tích cực, thông minh, sáng tạo,
phát triển hình thành các kĩ năng cho học sinh.
Dạy học lịch sử ở THCS phải đi từ trực quan sinh động đến t duy trừu tợng,
từ t duy trừu tợng đến thực tiễn vì vậy nếu không có đồ dùng trực quan thì không
thể hiểu đầy đủ lịch sử. Do đó đổi mới phơng pháp dạy học không chỉ đổi mới ch-
ơng trình sách giáo khoa mà chúng ta phải tích cực đổi mới về sử dụng đồ dùng trực
quan. Việc kết hợp chặt chẽ giữa việc tổ chức hoạt động học của học sinh với lời nói
sinh động của giáo viên cộng với sử dụng tốt các đồ dùng trực quan sẽ góp phần
nâng cao hiệu quả bài học.
ý nghĩa giáo dục t tởng, cảm xúc thẩm mĩ của đồ dùng trực quan cũng rất
lớn. Ngắm nhìn một bức tranh diễn tả cuộc đấu tranh cáh mạng( nh tranh Khởi
nghĩa Nam Kì năm 1940), xem một cuốn phim tài liệu hay đĩa CD ( Chiến thắng
Điện Biên Phủ hay Vài hình ảnh về cuộc đời hoạt động của Hồ chí Minh) xem
xét một di vật lịch sử( chiếc trống đồng Đồng Sơn ) học sinh có những tình cảm

mạnh mẽ về lòng yêu mến lãnh tụ, những anh hùng, chiến sĩ cách mạng, lòng quý
trọng lao động, sự căm thù bọn xâm lợc và chiến tranh
Với tất cả ý nghĩa giáo dỡng, giáo dục và phát triển nêu trên, đồ dùng trực
quan góp phần to lớn nâng cao chất lợng dạy học lịch sử, gây hứng thú học tập cho
học sinh. Nó là chiếc cầu nối gia quá khứ với hiện tại.
Có thể mô hình hoá ý nghĩa của đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử
bắng sơ đồ
8
Sơ đồ trên chỉ rõ tác dụng của đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử ở tr-
ờng THCS trên các lĩnh vực:
Giáo dỡng(bổ sung, củng cố kiến thức khoa học);
Giáo dục( bồi dỡng tình cảm, t tởng
Kĩ năng: ( t duy và năng lực thực hành).
Sử dùng các laọi đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử ở trờng THCS là
một đìu kiện không thể thiếu đợc. Giáo viên không chỉ chuẩn bị chu đáo về việc
Đồ dùng trực quan
Trong dạy học Lịch sử
Rèn luyện kĩ năng
thực hành
Minh họa, khắc sâu
bổ sung sự kiện.
Vận dụng kiến thức
T duy về thông tin
9
Thu thập thông tin
nắm vững kiến thức về nội dung các loại đồ dung trực quan, chế tạo mà còn phải
biết, sử dụng thành thạo đồ dùng trực quan trong giảng dạy Lịch sử.
III/ Bài học kinh nghiệm
Muốn sử dụng tốt, hiệu quả đồ dùng trực quan, qua thực tế giảng dạy tôi rút
ra đợc một số kinh nghiệm sau:

Giáo viên phải thực hiện đúng và đủ qui trình sử dụng.
Giáo viên phải xác định đợc dạng bài học ( Chính trị, kinh tế, văn hoá, chiến
tranh ) từ đó giáo viên thiết kế bài giảng, lựa chọn sử dụng loại đồ dùng nào cho
phù hợp.
Tìm hiểu kĩ nội dung đợc thể hiện trên đồ dùng về sự kiện, địa điểm, nhân
vật, thời gian, các kí hiệu Sử dụng thuần thục các đồ dùng đó trớc khi lên lớp,
tránh lúng túng khi sử dụng. Khi sử dụng cần kết hợp tốt giữ lời nói và hành động,
cử chỉ. Giáo viên không chỉ biết sử dụng thành thạo đồ dùng trực quan mà còn giúp
học sinh hình thành kĩ năng sử dụng tốt đồ dùng trực quan.
Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị tốt trớc bài mới ở nhà. Có chuẩn bị tốt ở
nhà thì lên lớp học sinh sẽ sử dụng tốt đồ dùng trực quan( Nhất là bản đồ diễn biến
các trận đánh) dới sự hớng dẫn của giáo viên.
Sáng tạo trong việc sử dụng các loại đồ dùng trực quan, khai thác triệt để khi
sử dụng và nên sử dụng thờng xuyên. Sau mỗi lần sử dụng Giáo viên nên tự rút kinh
nghiệm.
Tăng cờng học hỏi đồng nghiệp, tham khảo sách báo, các phơng tiện thông
tin.
Phần III: Kết luận.
Với đặc trng của bộ môn Lịch sử, các sự kiện lịch sử chỉ diễn ra một lần.
Lịch sử là cụ thể vốn có thật và tồn tại khách quan, đã từng diễn ra trong quá khứ.
Lịch sử không lặp lại, không thể dựng lại một cách hoàn toàn trọn vẹn, học sinh học
lịch sử không thể trực tiếp quan sát giống nh các môn học tự nhiên Toán-Lí-hoá các
em chỉ cần vài thí nghiệm có thể làm nh thật. Còn Lịch sử thì làm cho học sinh biết,
hiểu lĩnh hội kiến thức phải thông qua thông qua bằng nhiều con đờng, trong đó là
thông qua sử dụng đồ dùng trực quan có vai trò quan trọng trong việc giúp học
sinh nhớ kĩ, hiểu sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử.
Cùng với việc góp phần tạo biểu tợng và hình thành khái niệm lịch sử đồ
dùng trực quan còn phát triển khả năng quan sát, trí tởng tợng, t duy và ngôn ngữ
của học sinh. Nhìn vào bất cứ loại đồ dùng trực quan nào, học sinh cũng thích nhận
xét, phán đoán, hình dung quá khứ lịch sử đợc phản ánh, minh hoạ nh thế nào. Các

10
em suy nghĩ và tìm cách diễn đạt bằng lời nói chính xác có hình ảnh rõ ràng, cụ thể
về bức tranh xá hội đã qua.
Với tất cả ý nghĩa giáo dỡng, giáo dục và phát triển nêu trên, đồ dùng trc
quan góp phần to lớn nâng cao chất lợng dạy học lịch sử, gây hứng thú học tập cho
học sinh. Nó là chiếc cầu nối giữa quá khứ với hiện tại.
11