Quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử pdf

VI. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ VỀ CON NGƯỜI VÀ VAI TRÒ
SÁNG TẠO LỊCH SỬ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN
1. Con người và bản chất của con người
a. Khái niệm con người
Con người là một thực thể tự nhiên mang đặc tính xã hội; có sự thống nhất biện chững giữa hai
phương diện tự nhiên và xã hội.
Nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội của con người
Tiền đề vật chất đầu tiên quy định sự hình thành, tồn tại và phát triển của con người là giới tự
nhiên, do đó trước hết con người có bản tính tự nhiên. Nghiên cứu, khám phá khoa học về cấu
tạo tự nhiên và nguồn gốc tựnhiên của con người là cơ sở khoa học để con người hiểu biết về
chính bản thân mình, tiến đến làm chủ bản thân trong mọi hành vi hoạt động sáng tạo ra lịch sử.
Bản tính tự nhiên của con người thể hiện trên hai giác độ sau đây:
Thứ nhất, con người là kết quả tiến hóa và phát triển lâu dài của giới tự nhiên, cơ sở khoa học
của kết luận này đã được chứng minh bằng sự phát triển của chủ nghĩa duy vật và khoa học tự
nhiên, đặc biệt là học thuyết của Đácuyn về sự tiến hóa của các loài.
Thứ hai, con người là bộ phận của giới tự nhiên do đó những biến đổi của giới tự nhiên và tác
động của quy luật tự nhiên trực tiếp hoặc gián tiếp thường xuyên quy định sự tồn tại của con
người và xã hội loài người, nó là môi trường trao đổi vật chất giữa con người với giới tự nhiên;
ngược lại, sự biến đổi và hoạt động của con người luôn tác động trở lại môi trường tự nhiên và
làm biến đổi môi trường tự nhiên.
Tuy nhiên, con người cũng không đồng nhất với các tồn tại khác của giới tự nhiên, nó có đặc tính
xã hội. Bản tính xã hội của con người là bản tính đặc thù của nó trong quan hệ với các tồn tại
khác của giới tự nhiên. Bản tính xã hội của con người thể hiện ở các mặt sau:
Một là, nguồn gốc hình thành con người không chỉ là quá trình tiến hóa của giới tự nhiên mà
trước hết và cơ bản nhất là nhân tố lao động. Chính nhờ lao động mà con người có khả năng vượt
qua loài động vật để tiến hóa và phát triển thành người.
Hai là, sự tồn tại và phát triển của con người luôn bị chi phối bởi các nhân tố xã hội và các quy
luật xã hội. Xã hội biến đổi thì mỗi con người cũng biến đổi và ngược lại, sự phát triển của mỗi
cá nhân lại trở thành tiền đề cho sự phát triển xã hội.
Hai phương diện tự nhiên và xã hội của con người tồn tại trong tính thống nhất của nó, quy định
lẫn nhau, tác động lẫn nhau, làm biến đổi lẫn nhau, nhờ đó tạo nên khả năng hoạt động sáng tạo

của con người trong quá trình làm ra lịch sử của chính mình. Vì vậy, để lý giải bản tính sáng tạo
của con người cần kết hợp chặt chẽ cả hai phương diện tự nhiên và xã hội nhằm tránh rơi vào
phiến diện, không triệt để, dẫn đến những sai lầm trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.
b. Bản chất của con người
Theo C.Mác, “Bản chất con người không phải là một cái trừu tượng cố hữu của cá nhân riêng
biệt. Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hòa những quan hệ xã hội”(C.Mác
và Ph.Ăngghen: Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1995, t.3, tr.11).
Trong lịch sử tư tưởng nhân loại đã có nhiều quan điểm khác nhau và bản chất, “bản tính người”
của con người song về cơ bản những quan niệm đó đều mang tính phiến diện, trừu tượng và duy
tâm thần bí, tuyệt đối hóa phương diện tự nhiên của con người, xem nhẹ việc lý giải con người từ
phương diện lịch sử xã hội.
Quan điểm của C.Mác đã khắc phục được hạn chế của quan điểm duy vật siêu hình về con
người, trong khi thừa nhận bản tính tự nhiên của con người còn lý giải con người từ giác độ các
quan hệ lịch sử xã hội, từ đó phát hiện ra bản tính xã hội của nó, hơn nữa chính bản tính xã hội
của con người là phương diện bản chất nhất của con người, là cía phân biệt con người với các tồn
tại khác của giới tự nhiên.
Năng lực sáng tạo lịch sử của con người và các điều kiện phát huy năng lực sáng tạo của con
người:
Con người làm ra lịch sử của chính mình. Theo quan điểm duy vật biện chứng về bản chất xã hội
của con người thì sự hình thành và phát triển của con người cùng những khả năng sáng tạo lịch
sử của nó là xuất phát từ sự hình thành và phát triển của những quan hệ xã hội của nó trong lịch
sử., khi những quan hệ này thay đổi thì cũng có sự thay đổi về bản chất của con người. Vì vậy,
sự giải phóng bản chất con người cần phải hướng vào sự giải phóng những quan hệ kinh tế,
chính trị, xã hội của nó, thông qua đó mà phát huy khả năng sáng tạo lịch sử của con người.
Không có con người phi lịch sử mà trái lại luôn gắn với điều kiện hoàn cảnh lịch sử nhất định.
Con người là sản phẩm của lịch sử, lịch sử sáng tạo ra con người trong chừng mực nào thì con
người lại sáng tạo ra lịch sử trong chừng mực đó. Đây là biện chứng của mối quan hệ giữa con
người – chủ thể của lịch sử với chính lịch sử do nó tạo ra và đồng thời lại bị quy định bởi chính
lịch sử đó.
Với tư cách là thực thể xã hội, con người trong hoạt động thực tiễn tác động vào giới tự nhiên,

cải biến giới tự nhiên theo nhu cầu của mình thì đồng thời con người cũng sáng tạo ra lịch sử của
chính nó, thực hiện sự phát triển của lịch sử đó.
Ý nghĩa phương pháp luận:
Từ quan niệm khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin về con người, có thể rút ra ý nghĩa phương
pháp luận quan trọng sau đây:
Một là, để lý giải một cách khoa học những vấn đề về con người phải căn cứ cả vào phương diện
tự nhiên và phương diện xã hội, trong đó vấn đề có tính quyết định là phương diện bản tính xã
hội của nó, từ những quan hệkinh tế xã hội của nó.
Hai là, động lực cơ bản của tiến bộ và phát triển của xã hội là năng lực sáng tạo lịch sử của con
người, vì vậy phát huy năng lực sáng tạo của mỗi con người là phát huy nguồn động lực quan
trọng thúc đẩy sự tiến bộ và phát triển của xã hội.
Ba là, sự nghiệp giải phóng con người, nhằm phát huy khả năng sáng tạo lịch sử của nó phải
hướng vào việc giải phóng những quan hệ kinh tế xã hội. Trên cơ sở đó có thể khẳng định giá trị
căn bản nhất của cách mạng xã hội chủ nghĩa là ở mục tiêu xóa bỏ triệt để các quan hệ kinh tế xã
hội áp bức, bóc lột nhằm giải phóng con người, phát huy cao nhất năng lực sáng tạo của con
người, đưa con người tới sự phát triển tự do và toàn diện.
2. Khái niệm quần chúng nhân dân và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân.
a. Khái niệm quần chúng nhân dân
Quần chúng nhân dân là một cộng đồng liên kết những con người trong xã hội có tổ chức, có
lãnh đạo của những cá nhân hay tổ chức chính trịxã hội nhất định nhằm giải quyết các nhiệm vụ
lịch sử trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa của xã hội.
Lực lượng cơ bản tạo thành quần chúng nhân dân bao gồm:
- Những người lao động sản xuất ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần, đó là hạt nhân cơ bản
trong cộng đồng quần chúng nhân dân. - Bộ phận dân cư chống lại giai cấp thống trị, áp bức, bóc
lột đối kháng với cộng đồng nhân dân. - Các giai cấp, tầng lớp xã hội thúc đẩy sự tiến bộ xã hội
thông qua hoạt động của mình trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Quần chúng nhân dân không phải là một cộng đồng bất biến mà trái lại nó thay đổi cùng với sự
biến đổi của những nhiệm vụ lịch sử ở mối thời đại, mỗi giai đoạn phát triển nhất định. Tuy
nhiên, lực lượng cơ bản nhất của mỗi cộng đồng nhân dân chính là những người lao động; ngoài
ra, tùy theo mối điều kiện lịch sử nhất định còn bao gồm những lực lượng giai cấp và tầng lớp xã

hội khác.
b. Vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân và vai trò của cá nhân trong lịch sử
Các nhà tư tưởng trước C.Mác đều không nhận thức đúng vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng
nhân dân.
Theo quan điểm duy vật lịch sử, quần chúng nhân dân là chủ thể sáng tạo lịch sử và là lực lượng
quyết định sự phát triển lịch sử, do đó lịch sử trước hết và căn bản là lịch sử hoạt động của quần
chúng nhân dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội.
Vai trò chủ thể sáng tạo lịch sử, quyết định tiến trình phát triển lịch sử của quần chúng nhân dân
được thể hiện ở các mặt sau:
Thứ nhất, quần chúng nhân dân là lực lượng sản xuất cơ bản của mọi xã hội, trực tiếp tạo ra của
cải vật chất đáp ứng nhu cầu tồn tại và phát triển của con người và xã hội.
Thứ hai, quần chúng nhân dân là người sáng tạo ra những giá trị tinh thần của xã hội. Hoạt động
của quần chúng nhân dân là cơ sở hiện thực và là cội nguồn phát sinh những sáng tạo văn hóa
tinh thần của xã hội; mọi giá trị sáng tạo tinh thần dù qua phương thức nào thì cuối cùng cũng là
để phục vụ hoạt động của quần chúng nhân dân, chỉ có ý nghĩa hiện thực khi được vật chất hóa
bởi hoạt động thực tiễn của nhân dân.
Thứ ba, quần chúng nhân dân là lực lượng và động lực cơ bản của mọi cuộc cách mạng và cải
cách trong lịch sử. Cách mạng xã hội hoặc cải cách xã hội chỉ có thể thành công nếu xuất phát từ
lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, do nhân dân thực hiện. Với ý nghĩa đó có thể nói: “cách
mạng là ngày hội của quần chúng”, nhờ đó làm cho lịch sử tiến được những bước dài.
Vai trò của cá nhân, vĩ nhân đối với sự phát triển của lịch sử:
Vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân không thể tách rời vai trò cụ thể của mỗi cá
nhân, nhất là cá nhân là thủ lĩnh hay lãnh tụ của nhân dân.
Cá nhân và vai trò của cá nhân
Cá nhân là khái niệm dùng để chỉ mỗi con người cụ thể trong một cộng đồng xã hội nhất định và
được phân biệt với những con người khác thông qua tính đơn nhất và tính phổ biến của nó. Theo
quan niệm đó, mỗi cá nhân là một chỉnh thể thống nhất, vừa mang tính cá biệt vừa mang tính phổ
biến, là chủ thể của lao động, của mọi quan hệ xã hội và của nhận thức nhằm thực hiện chức
năng cá nhân và chức năng xã hội trong một giai đoạn phát triển nhất định của lịch sử.
Mỗi cá nhân, tùy theo vị trí, chức năng, vai trò và năng lực sáng tạo cụ thể của họ mà có thể

tham gia vào quá trình sáng tạo ra lịch sử của cộng đồng nhân dân. Theo ý nghĩa đó, mỗi cá nhân
của cộng đồng nhân dân đều in dấu ấn của mình vào quá trình sáng tạo ra lịch sử, dù mức độ và
phạm vi có thể khác nhau.
Lãnh tụ và vai trò của lãnh tụ:
Lãnh tụ là những cá nhân kiệt xuất do phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân tạo nên,
gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân.
Để trở thành lãnh tụ của nhân dân, được quần chúng nhân dân tín nhiệm, lãnh tụ phải là người có
các phẩm chất sau:
- Có tri thức khoa học uyên bác, nắm được xu thế vận động, phát triển của lịch sử. - Có năng lực
tập hợp quần chúng nhân dân, thống nhất ý chí và hành động của quần chúng nhân dân. - Gắn bó
mật thiết với nhân dân, hy sinh vì lợi ích của nhân dân. Lãnh tụ nhất là lãnh tụ ở tầm vĩ nhân có
vai trò to lớn trong việc tập hợp, tổ chức, chỉ đạo phong trào cách mạng của quần chúng nhân
dân. Lãnh tụ xuất hiện và thực hiện vai trò của mình từ trong phong trào của quần chúng nhân
dân.
Trong hoạt động thực tiễn cần có quan điểm biện chứng về vai trò của quần chúng nhân dân và
vai trò của cá nhân. Không được tuyệt đối hóa vai trò của quần chúng nhân dân cũng như không
được tuyệt đối hóa vai trò của cá nhân, của lãnh tụ.
Ý nghĩa phương pháp luận.:
Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân và vai trò
của các cá nhân đối với tiến trình lịch sử đã cung cấp một phương pháp luận khoa học quan trọng
cho hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Thứ nhất, lý giải một cách khoa học về vai trò quyết định lịch sử của quần chúng nhân dân,
chống những quan điểm sai trái của chủ nghĩa duy tâm đồng thời đem lại phương pháp luận khoa
học trong việc nghiên cứu, đánh giá vai trò của cá nhân, của vĩ nhân, của lãnh tụ trong cộng đồng
xã hội.
Thứ hai, cung cấp phương pháp luận khoa học để các đảng cộng sản phân tích các lực lượng xã
hội, tổ chức xây dựng lực lượng quần chúng nhân dân trong công cuộc cách mạng xã hội chủ
nghĩa, tập hợp đông đảo lực lượng quần chúng nhân dân để xây dựng thành công chủ nghĩa xã
hội.



 !"#$$

%&'()*&$'&&$#*+,-
.'&
.'&*$/$0$1#& 21$&&+$#
$$&
'&&3* .'&$&1#&$(4-$5&$&
(!6$-

)*$$#
)$&$$$&3&$$'*&$&& 7+$&$$
'
8'&&$0$1$$$ 8#&$$
$$
$$


49:;<!6$
(='&-(0-

>##
4?@A$B0CD#@$E$$A@6$FGH$
F$I





2 JCD#@$E$$A

7K$DKHC@#L$$MHC0$H$$EA$N$A$A OK
@HC#@PCQ@+F@RS3TU#L$&T&VH$ ;P
M$E$C$@+6WL6@$XC$@@#L$$$T#CQ
@RSYCZC[B$\ 7]$T#F&FF$E$F6WL
   NH$&A#$&^CW0$T#CE@+PNRSK _
]RSCKCKRC`K&]DE$@@#Q
)aH$S#L$]@+F]$E$ZK#T$b$0CD#F$S
@KCWTR&]CH$+PE$+@N M3$c$$XCL$S
@$T#MRS+@CKCWCM$$dAG0E$
+
;C3$AHC@$E$CD$]e]H$@X@CDf#$G
TeCK3GG0E$@Z$#T$b$c ;3TU@$E$
YCZ@#L$'Dg$hF@#L$$]$Dei$$EALAFGH$
@GH$g$h 7@$0H$$$CH$F@\$D#P@ 7jCS
&$? 7CQ@#3?@3?6@3?k 7$T#@$P
$Xl4?k@$QCE&m0CF3`#Z$CL3?6FI
$k$Z#W#W 7$$XQZl3?60E$C@3`
3?kF+PKk@@H$$^GF@0$X$SCK+PNCQ3$B 
7@@@$E$f#CQGH$@+PN+V3h$A
CK
E$$E+nop"op2223$$D0CD#$E$$Ra&d+$]RCW
+V3h@V$C?3$$D 7$##K#L$L#CL
$#L$0$Y )$T#0@$E$+P$DE$#L$#[$$P@
G#$P@$$T#&$Z+P$PF#[$+Gl$P+PK+Gq
Q$0G##XRGH$@eiEA$F3h$LCH$A 7@$E$
$L#L$#[$C$I&$ZUF#[$+F#[$+
@&G3r#$]R@@G
7@$E$YCDCSF$N7$aCE)CW3$$D0CD#$R$$
A$T# O[B$)0B#@B$TB#$B$C`
@$S@CKC&`jCQ6#6i$s#[$'$?>)g@

C?'R$P0B6#6i$aEZ$CLC&`'$?#@3$B0$
&]3$$DC&`'$?T Ok$)gCWRSGH$0
$X$+0$0$aG0$XCK
>+CZ$B$A$T#)F3aCW3R3U&R$]RF3$D6
$0B#$E$)FP0B#@&G3r#$]RFKGq$]
RF@&$]0F3h$L@@GFPCW&^h$@$]+
$]RCDS##`RB+P$DV$$AM0$X$H$t
$a$DF&+G$c$#`RBLCk$X3aZa
@3$$T#
K#Z70B#$E$K$RCWCCEM$S6#6i$#L$$N
$Q OK@+E$0GB$B$C`3?k$@$N$Q ]$SI
$$]0$X$B$C`3?6$@$N$Q >F$R
bIZEF0B#K$RC\C?CCEGH$
>@CW+E$N@+V3hM#[$ZECKFCk$3$$DM
0B#CWK$$E$$E$$ACTCDC$A0B#
$B$]F$]'tG$Z$]R@6WLA$@B$] 7
N@&G3r#$]R@6WLCk$N@$DG$Z$]R

22 JCD#
 uGH$
76WL@X vFX$@#A0BC\CV
$I$&]3$$D6WLKF$6WLKR@#L$H
C+P$D$ECQ$EA0"R
"R@+B#jM$D#L$j$D$&]
$`H$M#[$&@#[$6WLK 7@&G3r#&]'ET@$NA
$]R@A&$ v0$&$w$k$Z@$CLCE OD
$k$ZA$@#L$$AE$g3GqF3G` OCKG$cX
&l$AE$3GqF#[dk#A@#c$
jNZd#L$&`$L$j&$X+P$DG$cCQGH$
 ;PjKx@$Y@0B6WLy#@$]0CD#

@#L$0CD#$@B
@z?+{CZ0CD#M@$E$C$Al 7@
#L$L3A$]RF@#L$CL$6WLF+AFFzm6#6i$#[$$]
RFqFFCZFR$c ;PI@#U$]Rd$
#@CWCQ6WL E$xuGH$+P3G@#L$$N$Q`M
TRB$ UB$]KGH$@$Y@M#`0
B6WLy@&]+E$Q3M#[$$]R@#[$6WLR?CW&&
A$F&&AM$KGq?`A p@CDf#
&]+B$CK CWj&]+B$d_jK@#$B&Z$
#XFECY$]R$0$$]RF@$ACZ$F
&G6H$Ph&G6H$ CD#6#@&$E$E$ZPh&G
6H$CQ6#@CD#'RD
CD#xuGH$@$Y@0B6WLy@$@+P
K3$IE$`@C[CD#&FPjC`3CD#
Ca$?#L$3?A$]RIe0F+PKXCE#[$6WL
 ;6CGH$$AE$R$F+P$D$E@K
UH$0E$C@#$d$@#L$ >F$X+KCEx>]CA
Q3#[$&yRgjeE$`6WL$6R$CL@Gd$
AC`AGH$@&]3$$D 7cRgCW+P$$@0CD#
l#C#[$& |E$x$]B#L$&]XC{&S]@$@
q$XCK@#L$C6r K$AXC{$XCKPP@&]XC{6WLF
XC{Cj+P3G@&]XC{$D]@$c]Ty
OD+{C'E$X3$$D&^6WL@@&]$$EbX
$+$E"6WLFCWK$ABH&]3$$D$@B@#$AC
&]3$$D6WLFl6A'E$X3$$D&^CQ0C
d&]3$$D]Q&G6H$6WLk#@MPhCL
$ZF&]3$$D]Q&G6H$6WLF$]KCWKR$XCL3$$D6WL
0BCWE#6WL@&^h@@]Q$]RA$@a
&d$H$Z$CL&`c@0E$C0BMA$
&G6H$ >G6H$@@3$$DUH$6WL@@$q pB'E@&G6H$$3

$Dl]Q$@6WL@&]3$$D#A&G6H$K#Z&}?CE
M@$@#A MKq]3$$D$@B@CEQ$KF
&G6H$&}$ZRM#AF&}@#RM$@R$6WLK+Gq&^
h#L$$@Bq]3$$D#X$~3$$D&G6H$X&]3k
6WLFXL&`$`$C•3a#_$@R$LCk6WL@3$$D$@
B@#L$0$X$`H$CD@#$q$R#&G6H$6WL~CD&G6H$M
3$$D$@BaMF&]+E$Q[$}M3$$D&G6H$@3$$D
@#L$$MB33#Z#}CDGE6WL
7+Pj@$DZ$CL&G6H$$H$@E$`@C?FE$`CK$I
0E$C$]Q&G6H$6WL#@aMFICK$I@$DZ$
CL0$X&^ P0Z$CL&G6H$$$&$Z&^
#XF&^€6WL@@ NCK0B#CK+{C&]3$$D]Q&G
6H$6WLK@&]3$$D33\GH$F@#L$#hCc$]$T 
ud$&^#hCcG&]3$$D6WL@3$$D$@
BFTq]@3r#FG3KFZ$N+eL&`
CDCQ&`AL&`Cc$] p@A0$H$$RCCK@
G3K#[$6WL 
OCK$H$0B#$]H$'E$X3$$D&^6WL@@
XFXL&`@@$`$C•3aF3$$D$@B@G
3KFK$z@C$Na0`$H$E&a0`$]
F`wg@$P$Z6WLc#XFCk$g$d$@
$]RFG$T#X OK@0$X#@TZCW$]$Z#XM
C+BFM+Gqc#Xl#C#Z&]3$$D$@BF$]@@@
#_$LCkTZ$Zq]@#'E$X&^c
#X
JB#CA3$$D6WLH&]3$$D@#$AC
@CQ+{C$`G&^6WL@ @@C&`$
`G0`$EC?MECLFLCk$EAC$DBE$&S•@UCZ
$X$S3$$DK6WL@+D$N$'&^CEg@
#L$B$`$`H$$Rg@#L$B$`E$&S3S$Z3@cX&]3S$Z3CKCW

$ZRU+PCkC$&]3$$D+$E6WLdAF+]+ OE
Q$#XFU+PCkC&]3$$D@ZX$@R#L$S$#@&V
CA@F$X#CA3$$Db3GA$A$TqK"$A&]
3$$D
oWLg$k$ZH3CKC0$@H3CKK3h$wCQIT
+P G0$+‚3$$D6WLZjKH3P&G@H3C3SC?
C#0$L&`@CKc@$Z&#ZHH3P&GCDRS$
CK$3$RSP&G@E
FP&G@Na&G6H$G$H$6WLBCZFCL
Z$FCL$N_VKA$dR6ZR#$aMcKCW$`
$Ff$ZH$Q3@?3GCQG0E$ pAFP&G@'RD
3a$S&G6H$#AFK&S#B@@$@K+GqG3K#XFG3K6WLCD
6T]6WL#A$`$C•3a ~CE6WLL&GF+PI$H$
B3F+PI@L@#L$B3H$CK$D@#H$+‚#L$@E
K+Gq@$c$\FK0@#$q]FA$?$RM#`
CK+P6GdX#ZL&G+Pt$ K+Pt
CkZ$$$H$GA$GFc$@dA$G'R'EF$ZKZtdM
A6WL'RD@A(RoPg-ƒL$APB33$$DFP
TE#&`CP$T&` pX0B#P+KKC+BCQS
#
 7@$D&CLH$6WL
>]x&CLydCTK@K$D3h$]RFj$Z$]R l
CWe6ACL$$0$X'E$E+PK@CWL$
e$H$GM$]RCD+PI#L$&]RB@A$Y'R#X 7@&G
3r#$]RF@+E$0G0$X'ET@AM&FCW@$X3G$G
0CZ&$dF$^F#_CK?qF#[dF&Z$ >
+3G@CL$$?$CL$+#@6i$$R+cZ6WL$X
@CL$KU6WLF@&G3r#6WLF#GU6WL ME$`6WL
@$H$GM0BFMECY6H$BGdC+B6WL+F
M0C#[$6WL$ZR 7jK$D$k$CQ+'E@

CL&G6H$G$H$CD$G#W?#X@cCL&G6H$@E$`0E$C
X$@@$S CL@k`H$$H$F$H$0E$C'
$?$$XCL@k`q$H$@'$?
[$+$CL0BA$]&G6H$FCK@M0B
$GCD$NCKX$@0B6WL+$]C&`@'$?
7cX@&G3r#$]R@6WLR&]3`#P
$$]R@6WLw0$ECY\ 70$$]R0$&]
3wQ3Ma$D@#P$F0$0$X$CYH$ $CL$ZR3aB
& 70$$T#F$SX$@@Z$CL$R$G&
X$@$$dfG#+$#'Fc 70$6WL0C#`0
BMAFCj@ )B$`0$$Rg$CLR
F$ZR$D$`H$@jM&6WL$
pA$@6WLF@Z$CL$]'t&G6H$@G$H$F
$CL@$]RCDG$Z$]RF@$DG$Z$]R N
$]R&F3h$L@$]RN$CL@$]R XG#$`$$]Rj
K#A+V3hCQ$]Rl$ZM$H$FB$Q+P$]
Rl$ZM$H$FB$Q+P$]R`KlCK
CWECYL#[$$]RFV$$]R3G3hh K@&G3r#$]R 
L$CVVlKjK$D$`$$]REE$$T$@V#V$
0$cG$TCK J$XGE$]RFg$Z&^#X 7
+PM@&G3r#6WL#@I@$DG$Z\ ul#Z$
CLCL&G6H$&$Z$@Lq$H$F'$? ulZ$CL
#Z 7CH$R#$&^#Ac#X#[w$]R@6WLC
CL$M0$+0&0$XCLP6H$3$$N
?FCLa@S$\F$CYM#hCcH$C@CKCWf#ZE[#d
L3Z#$hG0$3wQ3A?@#hCc#X E+PK
A$@$D&CLH$6WL$X+P$DK6WLF+P$DK&]CL
6WL#@Q$R$H$Gc@G$H$

222 p$I$C&`6WL

vT$SCQ$I@$?#0$HCCZB$@HC$
&]B3PB3FBCZCH$A$B OG@TT$CW@C6T]
@3$$DCH$A$@B#[$C[B$@]+$EFK3h$LH$@
EQ7?C@$Z#L$K&TH$$a@
"R@#$GFg$R$EAdA$EQKK#L$E$&S
0$@CD3$$DC\AEQCK?K#L$c&3$$DF
+PCDCB$$d$R$$]$E+Pc$&}Cf#+Gq
3$$DK$$G $d3h&@f#&]@$B$
$P@B$$d$$` 7KZ&$Z$$d$P#A3w
Q3ApB$# >XZ#L$+0@+&]$k$Z
"R$6WLpB$#K}+PK$D3CQ$I$L@$DG
K$&]B33$$D$ZC@A3$$D'E3$&]B3PB3
FBCZ$X#L$ACIdf$Z+i#3$$DA$+P$D+P6T
]#L$c&3$$DT@FK$?#X6$PL3$$DTH$
QCL )aH$S#L$]RS@+F]3$$D
@#h'RGH$$@TFC@$A#L$+nR#AF#d+GqCD
f#MC$`C$A$aC+G0H$&]B33$$D
$&]B3PB3BCZCH$A C&`6WL$]'ta&d
h+@&$Z"R$ZL?$S$H3@
$aOG+p22C0E$@$P00E$B3$$DpB$
#$@BA$@~OL]&]B36T]6WL#AFCk$@#h'R
6WL~OK@~3$$D$c$BF$$DH$33\'
$?F$&CZCS~ ud}FCLA$@@CK$I0$$
#]C&`6WL@$&]3$$D+$ECH$A$AE$$F
A&]0G@AF$CA6WL$XH$QCL@
T$`0E$C0E$CZLCZD$@0`?$Sp222OGCW+{C~T
T$cFk„@3$k]$ApB$#@T$`0E$C$VQ
GPLCY#ACH$A~ ]'tCWS$e6WL$Bf$Z#H$@@#[$
G$D#_T@EF@$H$GG$DT3$$D$@B@@@CZCSF
$c$BF$D]@#h'R6T]$6WL#h'RaG@0

$aG@HC3G$d$@T$`0E$C&^6WL@&^c
#X
7@$$d$&G6R$ZlCK@~+PK~$]$E
$XF@#L$j$D$`H$L3$E$RS0$$E
AF\3$DGH$F#A0B$]R"6WL"Fc$+$EZ0$C
R6WLF6WL+jC@3a33RS 7
@#L$jXFTCZ )$E$CK+PjS#G
H$(~$Y@0B6WL~-@GU(~Pa$A&]@
$B~-#@IZACqCC\GH$@GU#XFG3KF6e&]
$F$ZC+B3$#&S#ZGH$F3$$D$@BF@@$N
T >]3wQ3M$$doc$AGH$@GUCW$3h@@#&#R
Ml#aR6T]6WL#AF#d#+Gq&]3$$D

7jK"R#AK$…Z•CQACC\CCR6WL
dpB$#F$]$E$HwA$$d)k7cF"R@pB$#
CW@#R$VQ#ZG3IT$L(†‡ˆ‰-F$`H$CH$A(†‡€‰-$]Bc
CL3$]B$#C#@R$E$$A+P$D3hCQF@
c"RCW@#$CYF$d$@B$$dc$`$@6WLF$CY
KC&`'$?CZC&`TTpB$# ]'tZ$CL#Z6WL
NKT$XCL$S$@B ulB$`hAX$S
C@$ZCZFAX$S+$H#?'$?aG"RCW
X$@+E'E3MA3CL#A@@K$$dF$XCLFR
#P@\$CWK#L$CLgLq+PBA$XCL@
0G$`$CkC$GA
7K$DKj$#L$$VB$$d6c$CW$DB6A#XC`A
qTWF6e??&]$`$Z$$d$]3$FZF$H3+i#$
gF#RUCF#'#w0ƒpA&S#ZKU+F$E$"
RCWZ•CQME$`3+F3TCZFZ$EA0FT&0
&B#@$ACKCW@###L$$c$BFUU]$B$$d$
$` [$+F"RI$DB•UB$$C`Ak$

$d$&GZ34aTF@$@$$d$&GB$ZC@#BA
CMTc$C+BC&`$H$+K+q ?C?'R$&^
T$L66cTY$F&G6H$'DPA$IZEF+
B#F3+$$Eq6WLgCDZCWCQ$$S+
6c$3$ L$$S'R'EC 7U„??g3G_#'+
 7E$`$$BSX$@$C&`$@F$CLFg
$#Z$CL6WL EA0+@@q&TdMP
3HCH$VQ6WLKX$EAF6WLF$&]CL@
3$$D$UB$]@'#rM+GqF&]$k$Z+0@C+B&`@&]
3$$D
EA0CK@#ST&0'ELF+V3h?M0B#&?#F3EB
B$$d+
>]DCYB$$dbCEDCYB$6WL@$F$N
_3h$wD&$]F&$ZF$N_]$R$30D&$cFTF$Nc
f#@CkD&$P$GU@GR 7r#]#A
CIe+Pj3$$D$N#[$R…#@3G@T3$$D@@U#Z
$E$6c$+V3h?`&`$hCLF•3IF@#a&d`&`U]FX6WLF
3$$D$SPaR@#@6T]L&`#A6H$BMT#A
R&]3$$D@+Pj@&G3r#B$$d6c$X+
6c$$d$@B$$dc$`dpB$#$X$PFB$$d@q
GCCWK&S&`RK 7"R$T#3FK#L$B$$d
+Q${RqGCFKg&]3`$CLC6
E$`&"C\FE"#ZF#A"gF  7E$`U]CW$\CrFIE$`'R]$X
+X#W#&]3$$D
>]q#F3$$DpB$#"RNKQ$E&g
+P$+eM&?# >?#@&]`$G$$dqGCCW$@$
$` Q$E@qGCK#L$B$$d+CXMVFK
C$E#L$$E$+ E+PK"R6WLpB$#3$$D
aFCK@$$dM$EDE$#L$6WL'ELFP$A#V$#X
@M$SP$#@jZ$$@FCC$a@?lqpB$

#&}33\aFC[&Va ]$EF$N+6H$B"R6WLpB$#
CQ'E3$R#&S#ZF3$$DK+aFd+cZ@CK$XCLT$cF$XCL
q]FqF+FB$$ƒ7pB$#+P$+i#A
q#+
"RjM$DF@&]$`H$M#[$&@#[$6W
LK 7#@"RCW@#CQCK@$6WLS+Pj
#[$&$ACT p@c#@KCWCQ3h@6WLpB$#F$#Z
6WL@E$`0E$CN@CD#6H$3$N@#h'R#c
&+$E"6WL oT]6WL@6T]CQ#L$6WL#@dCKKCMC
+B$H$@'$?CD$]B$$]$ER$V~>]3$$D$]#_@
C+B&]3$$D$]$H$G#~@d#L$CH$A$F#L$CH$ACI
s@$XB3$$DE$`@#L$HC#@OG$CW6CCK@HC$
`$&]3$$D+$ECH$AH"R@+#j##Z$CL
7\$gCWKMCY#A•B$F&]3$$D@$@3?$aE$
$F&]3T@s&]3T$?6WLFB#dLTC`$Z$&Z$
c$CH$AFB#d^@3$$D0`$E#[$+$EFq@c
$F$R$EA >]ECYKfXc$0`$EF&]3$$DgWL
#Z+@PBƒOCKCIe\$3GE$h#L$
+FQ3@&$ZCDC3SCQMCIe6WL#AE#`$k$Z@a
R#L$$?##A
1. Quan điểm của triết học Mác về bản chất con người:
Tiếp thu những hạt nhân hợp lý trong quan niệm của Hê-ghen và Phơ-bách và các nhà triết học
tiền bối trước Mác về bản chất của con người. Dựa vào những nguyên tắc thế giới quan của
CNDVBC, Mác khẳng định: ” Bản chất con người không phải là một cái trìu tượng cố hữu cá
nhân con người riêng biệt trong tính hiện thực của nó, bQuan niệm hoàn chỉnh về con người và
bản chất con người, phân biệt hai mặt trong bản chất con người là: mặt sinh học và mặt xã hội.
+ Triết học Mác xem xét bản chất con người một cách toàn diện, cụ thể, không phải chung
chung, trừu tượng mà trong tính hiện thực cụ thể của nó trong quá trình phát triển của nó.
+ Con người hoà hợp với giới tự nhiên, là một bộ phận của giới tự nhiên, là kết quả phát triển lâu
dài của thế giới vật chất.

+ Con người có tính xã hội: trước hết bản thân hoạt động sản xuất của con người mang tính xã
hội. Hoạt động con người gắn liền với xã hội và phục vụ cho cả xã hội. Xã hội cùng với tự nhiên
là điều kiện tồn tại của con người. Tính xã hội của con người thể hiện ở hoạt động và giao tiếp xã
hội.
+ Bản chất con người được hình thành và phát triển cùng với quá tình lao động, giao tiếp trong
đời sống xã hội.
2. Quan điểm của triết học Mác – Lênin về giải phóng con người
- Triết học Mác nói chung, của triết học về con người trong triết học Mác – Lênin nói riêng là
vấn đề giải phóng con người, từ giải phóng những con người cụ thể sẽ tiến đến giải phóng nhân
loại.
- Các học thuyết triết học duy tâm và tôn giáo quan niệm giải phóng con người là giải thoát về
mặt tâm linh để con người có thể đạt được cuộc sống cực lạc vĩnh cửu ở kiếp sau trong một thế
giới khác ngoài tự nhiên – Chỉ là giải phóng ảo tưởng.
- Triết học Mác – Lênin xác định ‘bất kỳ sự giải phóng nào cũng bao hàm ở chỗ là nó trả thế giới
con người, những quan hệ của con người về với bản thân con người là giải phóng người lao động
thoát khỏi lao động bị tha hóa’.
- Giải phóng con người là xoá bỏ người bóc lột người, xóa bỏ tha hoá để con người trở về với
chính mình, phát triển bản tính chân chính của mình.
- Lênin nhận định: Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là ở chỗ nó làm sáng tỏ vai trò lịch
sử thế giới của giai cấp vô sản là thực hiện sứ mệnh giải phóngcon người.
3. Phát huy vai trò nhân tố con người trong sự nghiệp đổi mới:
+ Con người vừa là chủ thể, vừa là sản phẩm của lịch sử:
+ Con người là sản phẩm của lịch sử: Chính quá trình lao động và việc sáng tạo ra các công cụ
lao động đã là nhân tố quyết định đến sự biến vượn người thành người.
+ Con người là chủ thể của lịch sử: Sau khi xuất hiện, con người đã lao động và cải biến thế giới,
bằng tri thức của mình con người đã là thay đổi bộ mặt của thế giới vật chất, cùng với sự phát
triển của xã hội loài người là sự phát triển của lịch sử, con người trở thành chủ thể của lịch sử.
Bởi vì, con người là nhân tố quyết định đến sự phát triển của lịch sử.
+ Sự nghiệp đổi mới nhằm mục tiêu vì hạnh phúc của con người và do con người làm nên. Để
phát huy vai trò nhân tố con người cần thiết phải tiến hành một số nội dung sau:

- Giải quyết hài hoà mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội, tạo ra một hệ thống chính sách, biện
pháp và cơ chế vận hành đảm bảo sự phối hợp đúng đắn lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội. Trong
đó, lợi ích cá nhân là động lực trực tiếp.
- Nâng cao chất lượng cuộc sống con người, nâng cao trình độ và năng lực lao động, nâng cao
tay nghề.
- Tạo ra một môi trường công bằng, dân chủ, quan tâm đến lợi ích của từng người và lợi ích của
cả cộng đồng.
- Đảng ta khẳng định: kết hợp tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội, kết hợp lợi ích vật chất với
lợi ích tinh thần, chăm lo lợi ích trước mắt với lợi ích lâu dài của nhân dân, kết hợp hài hoà các
lợi ích, chú ý lợi ích cá nhân người lao động. Nguồn lựccon người là cơ bản nhất của sự nghiệp
CNH-HĐH.(coi con người là trung tâm của sự phát triển xã hội).ản chất con người là tổng hoà
những mối quan hệ xã hội”.