NGHIÊN cứu đặc điểm NHẬN DẠNG

TP CH Y - DC HC QUN S S 1-2014

16

NGHIấN CU C IM NHN DNG V S PHN B CC LOI NM
THNG GY NG C TI TNH CAO BNG

Nguyn Tin Dng*; Phm Du**; Hong Cụng Minh*
TóM TắT
Ng c ny ra tnh Cao Bng. Kt qu u tra n
n c ti Cao Bng (Amanita verna), nc tr
Amanita virosa), n Inocybe rimosa ng phin xanh
(Chlorophyllum molybdites c trng
tn Bo Lc trng
ti huyn Thch An. N huyn Bo Lc. N
trng phin x tt c u tra (
ch An, H Lang, Bo Lc, B c ti
Cao B m nhn d
* T m nhn d; Cao Bng.

STUDY ON THE IDENTIFYING CHARACTERISTCS AND THE DISTRIBUTION OF
MUSHROOMS CAUSED POISONING IN CAOBANG PROVINCE
SUMMARY
Mushroom poisoning occurs frequently in Caobang province. The survey results of poisonous
mushrooms in the province showed that there were four species of poisonous mushrooms, caused
poisoning in Caobang such as Amanita verna, Amanita virosa, Inocybe rimosa and Chlorophyllum
molybdites. The two species of deadly mushrooms are Amanita verna and Amanita virosa. Amanita
verna is distributed at Baolac, Tralinh, Trungkhanh districts and Amanita virosa is distributed at Thachan
district. Inocybe rimosa is distributed at Baolac district. Chlorophyllum molybdites is distributed at all
surveyed districts such as Nguyenbinh, Haquang, Trungkhanh, Tralinh, Phuchoa, Thachan, Halang,
Baolac and Baolam. The mushrooms caused poisoning in Caobang were characterized and

identified with the images attached.
* Key words: Mushroom; Characteristics identification; Distribution; Caobang province.

T VN

Ng c n y ra ti
nh mi c ta, trong
nh Cao Bu tra ca Trung
ng nhic (Hc vi
y), t-


* Học viện Quân y
** Bệnh viện Bạch Mai
Ng-ời phản hồi (Corresponding): Hoàng Công Minh ()
Ngày nhận bài: 30/11/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/12/2013
Ngày bài báo đ-ợc đăng: 16/12/2013
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

18

 c
nng xy ra v   
ti u v  li hu qu rt
nng n. T     
    ng c n   i
trong m t vong. Viu tr
ng c nm rt t ng
i t t 
phi l      

ng r
 
cu v nh     
ng c ti tnh Cao B   
ni. S c
m nhn d
         
i mXác định đặc điểm nhận
dạng và phân bố các loài nấm thường gây
ngộ độc tại tỉnh Cao Bằng.
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Đối tƣợng nghiên cứu.
       c
ti tnh Cao Bng.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu.
u tra n c theo mu phi u
p nh mu nm ti tha
  ng c
v 
a Trnh Tam Kit (1996).

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
 ng c ti Cao Bng:

TT
NG VIT
C; H
1
Nng

Amanita verna (Bull.:Fr)Roques
H: n
2
Nc tr
Amanita virosa Lam.Ex Secr.,
H: n
3
N
Inocybe rimosa (Bull.:Fr)Kumm hoc Inocybe fastigiata

H: nm r st (Cortinariaceae)
4
Nng phin xanh
Chlorophyllum molybdites (Meyer)Pat.,
H: n

u tra ti tnh Cao B c. m
nhn d 
1. Nấm độc tán trắng [Amanita verna (Bull.:Fr)Roques].
u v ng c chi ti Cao Bng. T
huyi b t 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

19



Hình 1: Nng (Amanita verna).
* Mô tả đặc điểm nhận dạng:
Dng nm: th qung,

   gi     t. B
m        
khi tri  
       ng,
  m ln d    
    ng tri phng
v   ng 5 - 10 cm. Phin
nm (phn nm  mi cm):
ng. Cung n
cung d
cung c
hoa. Tht nm: mu.
* Nơi mọc: m hoc
ng cm  trong rng. Ti Cao Bng,
ng mc  i r
* Phân bố: huy
 o Lc. Ti nh   
y ra v ng c vi nhii b t
vong.
2. Nấm độc trắng hình nón (Amanita
virosa Lam.Ex Secr.,).



Hình 2: Nc tr
(Amanita virosa).
* Đặc điểm nhận dạng:
Dng nm: th qung
st  
        

m ln
dc tri phng
- 10 cm. Phin nm ng.
Cung nng sng
d      
dng c t nm:
u.
      t nm
c tri nng.
 dung dch KOH
c cung nc tr
ti v  chuy
* Nơi mọc: ng m hoc tng
t trong rng.
* Phân bố
 
Ti Vic g
n c tr      
tr     i trong r
t trng, ri rc.
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

20

     u g  
nn hy ditdestroying
angel) hon ch
3. NÊm mũ khía n©u x¸m [Inocybe rimosa
(Bull.:FR.) Kumm hoÆc Inocybe fastigiata
(Schaeff.:Fr)Quél)].





H×nh 3: Inocybe
rimosa Inocybe fastigiata).

* Đặc điểm nhận dạng:
Dng nm: th qu    
nh nh
      ra t  
xum b x
ra t n gnh
     m 2 - 6 cm.
Phin n 
tr ng nm:
  -       
cung t t nm:
ng.
* Nơi mọc: mc tt 
ng.
* Phân bố: huyn Bo Lc.
4. Nấm ô tán trắng phiến xanh
[Chlorophyllum molybdites (Meyer)Pat.,]
u v ng c
nht ti Cao B    
i t 


H×nh 4: Nng phin xanh

(Chlorophyllum molybdites).

* Đặc điểm nhận dạng:
Dng nm: th qu
  ng
y nh 

c tri phng 
t   m
n   y m   n, vy
n v m
- 15 cm. Phin nm: l
      xanh nh n
 Cung nm: mng ho
ng ho
cung c 
bao gc. Cung n   - 30 cm. Tht
n
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

21

* Nơi mọc: m    c
    t  ven chu 
chu     t tr  
ng.
* Phân bố



BÀN LUẬN
Theo Trnh Tam Kit (2008), Vi
m,
       nhi 
minh min
       ng phong
 
Li
a Cao Bt s 
nm nht  p v u
  ng. Nhng khu v  m
mc s  nt,
khi g u ki  p nm s 
trin. Vi u tra n c s gp nhiu
      c thi
m nm mc. 
a ch do S Y t Cao Bng cung cp,
n t ng c
n  u tra. Theo ch dn ca nhng
n v m mc
     p nh, ly mu
mang v  n
nm.
        
    
   Amanita verna  
   Amanita virosa  
   Inocybe rimosa   
    Chlorophyllum
molybdites)

        


        


        

        


       
        
--


        
- 
    l    


  


Nc t muscarin
 p c   t
 qun) [4]. Khi b ng c n
n vong rt cao, nht
i sng  
y tc t cng

ri Khu 7, th trn Bo
Li b ng  
c cp cu kp th
 vong.
Nng phing,
i 15 cm)
  ng c.
i loa,
ng, a chy) [3]. G
hc Nht Bt t 
mt loc (metalloendopeptidase)
i Cao
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

22

Bu v ng c
nhng h t vong.

KẾT LUẬN

Ti Cao B   m
   ng
(Amanita verna), n c tr  
(Amanita virosa), n    
(Inocybe rimosang phin
xanh (Chlorophyllum molybdites

trc trc
    t  n Bo Lc,

c tr
 ti huyn Thch An. N
      huyn Bo Lc.
Nng phi  tt
c u tra (
,
Thch An, H Lang, Bo Lc, B.










TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Bách Quang, Phạm Xuân Đà, Hoàng
Công Minh, Đỗ Như Bình. N   c t
nm mc trong thc phm ti Vit Nam. 
xut bn Y hc. 2010, tr.11-138.
2. Trinh Tam Kiet. Poisonous mushroom of
Vietnam. J Genetics and Applications, Special
Issue. Biotechnology. 2008, 4, pp.70-73.
3. Blayney D, Rosenkranz E, Zettner A.
Mushroom poisoning from chlorophyllum molybdites.
West J Med. 1980, 132 (1), pp.74-77.
4. Herman MI, Chyka P. Toxicity, mushrooms -
muscarine; eMedicine. Department of Pediatrics,

Division of Critical Care and Emergency Medicine,
University of Tennessee Health Sciences Center.
2008.
5. Jaeger A, Flesch F, Sauder Ph, Kopferschmitt
J. Amatoxins. Inchem, IPCS-intox data bank. 1989.
6. Yamada M, Tokumitsu N, Saikawa Y,
Nakata M et al. Molybdophyllysin, a toxic
metalloendopeptidase from the tropical toadstool.
Chlorophyllum molybdites. Bioorg Med Chem.
2012, 20 (2), pp.6583-6588.
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2014

23