Dâu tằm tơ (phần I ) ppsx

Dâu tằm tơ (phần I )
Dâu tằm tơ là một ngành nghiên cứu về cây dâu, con tằm và tơ kén.
Lịch sử ngành dâu tằm
Trung Quốc là nước có nghề trồng dâu nuôi tằm sớm nhất trên thế giới,
sau đó dâu tằm mới được phát triển và lan rộng đến các vùng khác trên
thế giới. Cách đây 4-5 nghìn năm người Trung Quốc đã biết nuôi tằm và
thuần hoá giống tằm, cuốn
Biên niên sử
[cần dẫn nguồn]
đã
đề cập tới dâu tằm vào triều
vua Châu Vương (2200
trước Công
nguyên)
[cần dẫn nguồn]
. Tơ lụa
thời đó được dành riêng
cho vua chúa và hàng quí
tộc, nó thể hiện sự thuần
phục của dân đối với vua.
Bí mật của ngành dâu tằm
tơ được người Trung Quốc
giữ kín rất lâu, phải gần
1000 năm sau ngành nghề này mới được để lộ và lan truyền sang các
nước lân cận bằng Con đường tơ lụa
[cần dẫn nguồn]
.
Theo một số tài liệu khác cho rằng nghề dâu tằm được lan truyền sang
Triều Tiên vào khoảng năm 1200 trước Công nguyên, sau đó là Nhật Bản
thế kỷ thứ 3 trước Công
nguyên, Ấn Độ giữa thế kỷ 2

trước Công nguyên.
[cần dẫn nguồn]

Theo các nhà lịch sử phương
Tây
[cần dẫn nguồn]
, cây dâu được
trồng phát triển ở Ấn Độ thông
qua Tây Tạng vào khoảng năm
1400 trước Công nguyên và
nghề trồng dâu, nuôi tằm bắt
đầu ở vùng châu thổ sông Hằng.
Theo các nhà lịch sử Ấn Độ,
nơi nuôi tằm đầu tiên ở đây là
thuộc vùng núi Hymalaya. Khi
người Anh đến Ấn Độ, do buôn
bán tơ lụa mà nghề dâu tằm được phát triển và lan rộng sang vùng khác
như Mysore, Jamu,
Kashmir.
Ả Rập do nhập trứng tằm và
hạt dâu từ Ấn Độ nên cũng
là một trong những nơi sớm
có nghề dâu tằm.
Vào thế kỷ 4, nghề dâu tằm
được thiết lập ở Ấn Độ như
là trung tâm của châu Á và
tơ lụa được xuất khẩu tới
Roma (Ý), nhưng đến thế kỷ
6 người Roma đã học được
kỹ nghệ sản xuất tơ và tơ đã

được sản xuất ở châu Âu, người Roma đã hoàn toàn chiếm lĩnh trong lĩnh
vực sản xuất này. Từ Ý, dâu tằm được phát triển tới Hy Lạp, Áo và Pháp.
Ở Áo, dâu tằm được phát triển mạnh vào thế kỷ 9-11, ở Pháp trồng dâu
nuôi tằm được bắt đầu từ năm 1340. Ngành dâu tằm của Pháp được thành
lập vào cuối thế kỷ 17 và phát triển tới
giữa thế kỷ 18. Trong thế kỷ 19, dâu
tằm Pháp bị dịch tằm gai (Nosema) và
bệnh đã lan truyền sang châu Âu và
Trung Đông. Do đó ngành dâu tằm đã
bị khủng hoảng do bệnh dịch này. Năm
1870 Louis Pasteur đã phát hiện ra bào
tử gai là nguyên nhân gây bệnh và ông
đã đưa ra cách loại trừ bệnh dịch này,
do vậy mà ngành dâu tằm đã thoát khỏi
khủng hoảng và nay được tiếp tục được
mở rộng phát triển. Vì lợi ích kinh tế
đem lại nên ngành dâu tằm tơ được nhiều nước quan tâm.
Các loại tằm
Có 4 loại tơ tằm tự nhiên, loại sản xuất nhiều chiếm 95% sản lượng trên
thế giới đó là tơ của tằm dâu và mục tiêu chính của tơ là tơ tằm dâu.
Ngoài ra còn có loại khác đó là tơ tằm thầu dầu lá sắn, tơ tằm tạc, tơ tằm
sồi.
Tằm dâu được con người khai thác trên 4.000 năm, tất cả các giống được
nuôi hiện nay thuộc loài Bombyx mori L, nó được phân ra từ gốc tằm
Mandarina có tên khoa học Bombyx mandarina (Moore).
Tằm dâu sau này được phân chia và xác định giống có nguồn gốc: Nhật
Bản, Trung Quốc, châu Âu,
Ấn Độ trên cơ sở phân bố
địa lý hoặc gọi theo tính hệ
như: độc hệ, lưỡng hệ, đa hệ

hoặc gọi giống thuần chủng,
giống lai (lai đơn, lai kép).
Tằm thầu dầu lá sắn có 2
loài Philosamia niconi
(Hutt) hoặc Philosamia
cynthia (Drury) thuộc loại
tằm nhỏ ăn lá thầu dầu và lá
sắn. Nó tạo ra tơ thô, kén
không thích hợp cho ươm tơ,
do đó nó thường được dùng để nấu và kéo sợi.
Tằm tạc thuộc loại tằm dại có nhiều giống:
[cần dẫn nguồn]

 Tằm tạc Trung Quốc: Antheraea pernyi có sản lượng lớn trên thế
giới.
 Tằm tạc Tasa: Antheraea
mylitta (Dury).
 Tằm tạc Nhật Bản:
Antheraea yamamai
(Querin) cho tơ xanh.
 Tằm tạc Ấn Độ:
Antheraea assamensis, ăn
lá cây tạc (Terminalia) và
một số cây tạc khác,
giống tằm độc hệ hoặc
lưỡng hệ kén có thể ươm
tơ giống như tằm dâu. Có
tầm quan trọng thứ 2 thế giới
Tằm dâu (Bombyx mori-Linnaeus) là loài côn trùng biến thái hoàn toàn,
vòng đời trải qua 4 giai đoạn phát dục khác nhau: trứng, tằm, nhộng,

ngài. Mỗi giai đoạn phát dục đều có một vai trò quan trọng trong đời sống
con tằm.
 Giai đoạn tằm: là giai đoạn ăn lá dâu để tích luỹ dinh dưỡng, cơ thể
tằm trong giai đoạn
này lớn lên rất nhanh,
tằm sắp chín (đủ dinh
dưỡng) lớn gấp
8.000-10.000 lần so
với tằm mới nở.
 Giai đoạn ngài: là
giai đoạn trưởng
thành con đực và con
cái tìm nhau để giao
phối và ngài cái đẻ
trứng.
 Giai đoạn trứng: đối
với trứng tằm đa hệ
thì sau khi con cái đẻ trứng 8-10 ngày, ở 25 °C trứng sẽ nở thành
tằm con. Đối với trứng tằm lưỡng hệ và độc hệ thì sau khi đẻ trứng
đi vào trạng thái ngủ nghỉ và bắt buộc trứng phải qua lạnh. Vì đây
là đặc tính
di truyền
của tằm
lưỡng hệ và
độc hệ được
hình thành
trong điều
kiện giá lạnh
của vùng ôn
đới, sau 4-5

tháng lạnh
của mùa
đông thì
trạng thái
ngủ nghỉ
(hay còn
được gọi là hưu miên) bị phá vỡ và trứng được nở ra tằm con.
Người ta đã lợi dụng đặc tính này của trứng tằm để bảo trứng lâu
dài. Đi với nó là các phương pháp đánh thức ngủ nghỉ bằng các
biện pháp nhân tạo.
Đặc điểm trứng tằm: hình bầu dục, nhỏ, dẹt, bên ngoài có vỏ cứng, tuỳ
theo giống mà trứng có hình dạng khác nhau, trứng tằm độc hệ lớn nhất,
sau đến là trứng lưỡng hệ, trứng tằm đa hệ là bé nhất, trứng có màu trắng
sữa hoặc hơi vàng, trên mặt trứng có nhiều lỗ khí.