Nhân tố cơ bản giúp trẻ phát triển ngôn ngữ doc

Nhân tố cơ bản giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ



Chỉ cho trẻ các bộ phận cơ trên cơ thể, đọc truyện, bài thơ bài hát và
cho trẻ đóng vai các nhân vật là các trò chơi đơn giản nhưng hữu ích giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ.
Từ 2-2.5 tuổi là thời gian vàng để kích thích ngôn ngữ ở trẻ
Theo các chuyên gia tâm lý nghiên cứu ngôn ngữ trẻ em, trong
khoảng thời gian giữa lần sinh nhật thứ nhất và thứ ba, những trẻ phát triển
bình thường nhất đã có thể năm bắt được những yếu tố cơ bản của lời nói và
ngôn ngữ nói.
Nhu cầu nói của trẻ 1 tuổi là rất lớn và giai đoạn đỉnh cao là cuối tuổi
lên 1 (11-12 tháng) và cuối tuổi lên 3. Đặc biệt là khi được 2 tuổi, ngôn ngữ
phát triển một cách đột phát. Thời kỳ từ 2 tuổi đến 2 tuổi rưỡi là thời kì
quan trọng nhất, đây là thời điểm tối ưu, mẫn cảm với ngôn ngữ nhất trong
suốt cả cuộc đời.
PGS.TS. Nguyễn Công Khanh - Chuyên gia cao cấp của Trường
mầm non Hoàng Gia (Hà Nội) cho biết: Khi đến 36 tháng tuổi, trẻ có một
vốn từ vựng khoảng trên một ngàn từ, lúc này chúng biết dùng các cụm từ và
câu dài từ 7-8 từ, biết đặt câu hỏi và bày tỏ ý kiến. Trẻ biết yêu cầu, một
cách lịch sự. Chúng có thể nói về những sự việc trong tương lai và nhắc lại
những gì đã qua. Lúc này trẻ đã có thể nói câu đầy đủ (có đủ chủ vị ngữ và
động từ), sau đó hoàn thiện hơn với những câu kép, có thán từ. Chúng biết
“hứa hẹn” Chúng biết đặt yêu cầu. Chúng biết nói dối… Từ 3 tuổi trở đi, trẻ
tiếp tục mở rộng vốn từ, hoàn thiện những pháp và nâng cao khả năng sử
dụng ngôn ngữ hơn nữa.
Tuy nhiên vốn từ của trẻ cũng rất khác nhau, chênh rất xa có trẻ từ
vài trăm từ nhưng cũng có trẻ tới vài ngàn từ. Với trẻ 6 tuổi đã có vốn từ
tương đương với một cuốn từ điển nhỏ, 10 ngàn từ, ngược lại cũng có những

trẻ chỉ vài ngàn từ. Với những trẻ có vốn từ phong phú sẽ mạnh dạn hơn
trong giao tiếp, ngược lại thì ngại giao tiếp và gặp nhiều cản trở trong việc
phát triển sau này.
Mẹ là nhân tố tác động lớn tới ngôn ngữ của trẻ
Khả năng ngôn ngữ tăng nhanh và làm cho quá trình tương tác giữa
trẻ và những người xung quanh diễn ra thuận lợi và là tiền đề quan trọng
nhất để phát triển trí tuệ – ngôn ngữ là vỏ của tư duy. Theo PGS.TS. Nguyễn
Công Khanh thì người mẹ có vai trò quyết định trong khả năng phát triển
ngôn ngữ của trẻ.
Trong việc hỗ trợ con học nói, thì hát ru còn là một trong những kinh
nghiệm quan trọng để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Mà đây lại là một khả
năng thiên phú của các bà mẹ. Trong đó sự gắn bó giữa mẹ và con phải được
thiết kế trước hai tuổi.
Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay do bận rộn với công việc, nhiều
bậc cha mẹ chỉ chăm lo cho con về mặt vật chất chứ quên mất việc là phải
chơi cùng còn, phải tạo những mối giao cảm với con. Quan hệ gắn bó với
mẹ và con là tiền đề quan trọng để trẻ phát triển vốn từ và khả năng phát âm.
Trẻ phát triển xúc cảm từ rất sớm từ tuần tuổi đầu tiên tới tuần tuổi
thứ 3 thì âm thành của bà mẹ, lời ru của mẹ có tác động rất lớn tới trẻ. Đây
được gọi là giai đoạn tiền ngôn ngữ vô cùng quan trọng, một đứa trẻ không
nghe được ngôn ngữ của người mẹ thì không thể phát triển được.
Ngôn ngữ nói thì phải tới tháng 10 – 12 thì trẻ mới nói được từ đầu
tiên, như ba, bà, a, và đây cũng là cơ hội để bà mẹ luyện cho con tập rung
những giây âm thanh, và chuyển dần thành tiếng. Đây là quá trình phát triển
về mặt thần kinh, sẽ giúp trẻ nhuần nhuyễn hơn trong phát âm vào thời gian
sau.
Những phản xạ về âm thanh và màu sắc, cho thấy trẻ có thể hiểu ngôn
ngữ từ 3 – 6 tháng tuổi, người lớn nói và trẻ đã biết lắng nghe thậm chí có
thể hiểu, thông qua những hành động trẻ có thể chỉ được các đồ vật, con vật
hoặc các bộ phận trên cơ thể.

Dòng chảy ngôn ngữ cần phải liên tục, và bà mẹ là người quan trọng
để giúp con mình có thể phát triển thông qua các hoạt động như trò chuyện,
ôm ấp.
Những trò chơi đơn giản giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
Để phát triển ngôn ngữ ở trẻ, ngoài việc xác định khoảng thời gian,
việc gần gũi giữa mẹ và con, thì các bậc phụ huynh cần sử dụng linh hoạt
các trò chơi để giúp trẻ có thêm.
Khởi động
Phụ huynh có thể sử dụng trò chơi “đây là cái mũi/cái mắt… của tôi”,
để chỉ cho bé những danh tử chỉ bộ phận trên cơ thể, lặp đi lặp lại nhiều lần
rồi tới các bộ phận khác như mắt, mũi, môi rồi chân tay… càng tỉ mỉ càng
tốt.
Phụ huynh cũng có thể cho trẻ quan sát các đồ vật xung quanh phòng
và đưa ra các câu hỏi về màu sắc về tên gọi của các đồ vật.
Sử dụng các bức tranh, truyện tranh để kích hoạt ngôn ngữ
Để kích hoạt sự phát triển ngôn ngữ của trẻ các phụ huynh có thể chỉ
cho trẻ xem các bức tranh, truyện tranh và đặt các câuhỏi liên quan đến nội
dung, nhân vật , tình tiết (VD Câu hỏi cái gì đang xảy ra, nhân vật nào? Tại
sao như thế/ Và yêu cầu trẻ suy nghĩ tưởng tượng… và lần lượt nói ra những
cụm từ… những ý nghĩ/ cảm xúc/ câu hỏi xuấ thiện trong đầu trẻ liên quan
đến nội dung bức tranh/ các tình tiết/ chủ đề/ tên của bức tranh. Sau đó
chúng ta có thể nhắc lại một cách khai quát các phát hiện… trẻ vừa nói tóm
lược thành những cụm từ.
Đặc biệt, trẻ 2 tuổi rất thích những từ ngữ chỉ quan hệ nhân quả. Phụ
huynh đưa ra tình huống, tập cho trẻ nói thành câu dùng từ chuẩn xác như
người lớn… biểu thị quan hệ nhân quả, ví dụ như trẻ sờ vào lò sưởi nóng, bị
nóng thì nói với trẻ: Không được sở vào lò sưởi đang bật, vì sẽ bị bỏng”.
Sử dụng các câu chuyện, bài thơ, bài hát
Phụ huynh có thể chọn những câu chuyện đọc cho trẻ nghe, sau đó đặt
câu hỏi liên quan đén nội dung, nhân vật, tình tiế câu chuyện VD: câu hỏi

cái đang xay ra/ nhân vật nào? Tại sao? Như thế nào?… rồi yêu cầu trẻ suy
nghĩ và lần lượt trả lời hoặc nói ra những ý nghĩ/ cảm xúc/ câu hỏi xuấ thiện
trong đầu trẻ liên quan đến nội dung câu chuyện.
Với trẻ 2 tuổi nên đọc những câu chuyện dân gian nhiều lần. Dạy trẻ
các bài hát phù hợp với lứa tuổi cũng là cách tốt nhất để giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ. Bên cạnh đó việc đọc thơ cho trẻ là cách giaod dục tốt nhất, dạy
cho trẻ về cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ. Ở độ tuổi này không nhất thiết phải
phân tích tỉ mỉ từng câu từng đoạn thơ, cũng không cần giải thích ý nghĩ của
bài thơ, chỉ cần đọc đi đọc lại để trẻ thuộc và nhớ là được.
Sử dụng các con rối, các con vật mà trẻ yêu thích… chơi đóng vai
Cha mẹ có thể cùng con đóng vai những nhân vật hoạt hình, các con
vật mà trẻ yêu thích để trẻ có thể tự kể ra các câu chuyện xung quanh nhân
vật đó. Trò chơi này giúp trẻ có thể tự do phát triển trí tưởng tượng và phát
triển các câu chuyện hội thoại.