Tìm hiểu về chất hữu cơ trong đất trồng trọt docx

Tìm hiểu về chất hữu cơ trong đất trồng
trọt 13/10/2008
Để có một nền sản xuất nông nghiệp
bền vững, năng suất cây trồng luôn
ổn định không những cho cây trồng
cạn (rau cải, hoa, cây ăn trái, bắp,
đậu . . .) mà còn cho cây trồng dưới nước (cây lúa
. . .)
Về khía cạnh nông học có nhiều giải pháp, nhưng
có lẽ thường xuyên hay định kỳ bón phân hữu cơ
vào đất để duy trì chất hữu cơ trong đất (Soil
Organic Matter, SOM) là một trong những giải
pháp cần được quan tâm đầu tiên nhằm duy trì
độ phì nhiêu của đất (soil fertility)

Chất hữu cơ trong đất trồng trọt ở Việt Nam nói
chung mau bị mất đi do nhiệt độ cao, nắng nhiều,
mưa nhiều nhưng phân bổ không đều (khí hậu nhiệt
đới, nóng và ẩm).
Do đó, việc bón phân hữu cơ cho cây trồng hằng vụ,
hằng năm là cần thiết. Hiện nay, trên thị trường có
các loại phân hữu cơ như sau:

1. Phân hữu cơ truyền thống: có nguồn gốc từ
động, thực vật như: phân trâu, bò, dê, gà, cút, vịt,
phân bắc, phân rác sinh hoạt thành phố, nước giải,
bùn cống ở thành phố và các loại phân xanh (cây,
cỏ). Các thứ trên được ủ cho hoai mục. Phần lớn
phân này trang trại, nông dân tự sản xuất.

2. Phân hữu cơ sinh học: được sản xuất từ nguyên

liệu hữu cơ có sự tham gia của vi sinh vật sống có
ích hoặc các tác nhân sinh học khác như phân hữu
cơ sinh học HA 1-5-1, . . .

3. Phân hữu cơ khóang: được sản xuất từ nguyên
liệu hữu cơ, có trộn thêm một hay nhiều dinh dưỡng
khoáng (N, P, K . . .) như phân hữu cơ khoáng HA
3-4-3, . . .

4. Phân hữu cơ vi sinh: được sản xuất từ nguyên
liệu hữu cơ có chứa một hay nhiều chủng vi sinh vật
có ích như phân hữu cơ vi sinh HA 1-1,5, . . . có
chứa 1.106 cfu/g vi sinh vật cố định đạm.
Các loại phân (2), (3), (4) có chất hữu cơ nền (chất
mang, carrier) phần lớn là đất than bùn (peat) đã
được hoạt hóa.

5. Phân bón có bổ sung chất điều hòa sinh
trưởng: là loại phân bón vô cơ hay hữu cơ được bổ
sung một lượng nhỏ các vitamin, các enzim, các axit
hữu cơ, hoặc các chất hóa học có tác dụng điều hòa
sinh trưởng cây trồng như Roots 2, . . .

6. Phân bón lá có chứa axit humic, axit fulvic
Chất hữu cơ trong đất gồm có: (1) vi sinh vật sống,
(2) chất thải hữu cơ chưa phân hủy, (3) chất hữu cơ
đã phân hủy, (4) chất hữu cơ (humus). Humus gồm:
chất humic (humic substances) và chất không là
humic (nonhumic substances). Chất humic là thành
phần quan trọng nhất của chất hữu cơ trong đất.

Bằng cách hoạt hóa chất hữu cơ trong đất, đã ly
trích chất humic thành 2 loại: axit humic và axit
fulvic, hai loại axit này được áp dụng nhiều trên cây
trồng qua ngâm hạt giống, ngâm hom giống, ngâm
rễ cây giống, tưới xuống đất hay phun qua lá. Hiện
nay, vì lý do kinh tế và tiện lợi nên trên thị trường
có nhiều loại phân hữu cơ bón la có chứa 2 loại axit
trên như: K-Humate, Risopla II, Bioking-K (HC:
74,1 (axit Fulvic + axit Humic: 70) hay các loại
phân hữu cơ sinh học, phân hữu cơ khoáng có chứa
axit humic như Risopla V. Hai loại axit này phần
lớn được ly trích từ đất than bùn (peat) hay từ than
(coal).

Tuy nhiên, cũng đừng quên rằng rễ cây trong đất
cũng góp phần quan trọng cho chất hữu cơ trong đ
ất.
Ngoài ra, việc che phủ mặt đất bằng rơm rạ, cỏ khô,
lá cây khô, cây họ đậu bò che phủ không những
giảm sự xói mòn đất, giảm sự rửa trôi. Hậu quả sẽ
làm giảm sự mất chất hữu cơ trong đất mà sau một
thời gian chúng hoai mục đi sẽ cung cấp chất hữu cơ
cho đất. Rất tiếc, vì nhiều lý do khác nhau phần lớn
các líp rau cải, hành . . . như ở huyện Châu thành,
các líp khóm ở huyện Tân phước, và một số vườn
cây ăn trái tỉnh Tiền giang lại không được tủ rơm rạ.


Tóm lại, hai chất chủ yếu của chất hữu cơ trong đất
(SOM) là axit humic và axit fulvic. Hai axit này đã

được ly trích từ than bùn (peat) hay than (coal) bằng
những công nghệ tiên tiến. Hai axit này đã được sử
dụng và bán rộng rãi ở Việt Nam như K-humate,
Risopla II, Bioking-K . . . b
ằng cách phun qua lá hay
rãi, tưới xuống đất không những cho cây lúa (cây
dưới nước) mà cả cho cây trồng cạn. Ap dụng axit
humic và axit fulvic cho cây trồng là một trong
những phương phápbón phân hữu cơ cho đất.

Hy vọng rằng bằng biện pháp phối hợp giữa kỹ
thuật canh tác hợp lý nhằm giảm sự mất chất hữu cơ
trong đất và tùy điều kiện cần bón những loại phân
hữu cơ kể trên định kỳ để duy trì độ phì nhiêu của
đất, giữ vững năng suất cây trồng hầu từng bước có
một nền nông nghiệp xanh và bền vững trong điều
kiện thâm canh, tăng vụ, khí hậu nhiệt đới nóng và
ẩm.
SPC - KS Đỗ văn Chuông