Chương 6 - Kế toán nợ phải trả pdf

I. Đinh nghia va phân loai n phai tra      
N phai tra la trach nhiêm cua môt doanh nghiêp vê viêc tra tiên, c             huyên
giao tai san, hay cung c p dich vu cho môt tô ch c khac trong t ng lai. N          
phai tra phan anh quyên s h u cua chu n trên sô tai san cua doanh nghiêp.              
N phai tra đ c chia ra lam hai phân d a trên th i gian đao han cua          
chung: N ngăn han va n dai han.       
 N ngăn han   thi han thanh toan cua chung trong vong môt năm hay      
môt chu ky hoat đông binh th ng nêu lâu h n môt năm. Đ c thanh toan          
băng tai san ngăn han hay băng môt khoan n ngăn han khac. N ngăn han              
gôm:
− Th ng phiêu phai tra   
− Khoan phai tra  
− N dai han đên han tra     
− Tiên l ng va tiên công phai tra     
− Thuê phai tra  
− Khach hang tra tr c (doanh thu ch a th c hiên)      
 N dai han   la khoan n đao han trên môt năm hay h n môt chu ky hoat         
đông kinh doanh binh th ng, hay chung đ c tra b i tai san không phai la tai           
san ngăn han. N dai han gôm:      
− N thê châp  
− Th ng phiêu n dai han    
− Trai phiêu phai tra   
− Tiên h u tri phai tra nhân viên    
− Thuê tai chinh 
II. N ngăn han:  
N ngăn han đap ng nhu câu cân phai co tiên trong môt chu ky hoat đông.             
N ngăn han th ng chiêm khoang 25% đên 50% tông tai san.         
Đê xac đinh va quan ly n ngăn han, cân phai hiêu va lam sao co thê ghi               
nhân, đanh gia, phân loai va trinh bay chung.       
1. Kiêm soat kha năng thanh toan va dong tiên      
N ngăn han đap ng nhu câu cân phai co tiên trong môt chu ky hoat đông.             

Hoat đông kinh doanh chuyên hoa tiên thanh hang mua, ban hang, khoan phai          
thu, va tr vê hinh thai tiên. Phân l n n ngăn han tai tr cho chu ky nay.              
Thât bai trong viêc quan ly dong tiên co thê dân đên nh ng hâu qua nghiêm             
trong. Nêu nha cung câp không đ c tra n thi ho se không cung câp n a. Liên           
tuc không chi tra đung han nh ng khoan n se dân đên pha san.           
Vong quay n phai tra va ngay n binh quân la cach xac đinh th i gian ma             
chu n mong đ i môt công ty tra khoan phai tra.       
1
VD:
Radio Shack Corp co khoan n phai tra la $312.6 triêu trong năm 2002 va       
$206.7 triêu trong năm 2001. Gia vôn hang ban trong năm 2002 la $2,338.9     
triêu va hang tôn kho tăng lên $21.4 triêu.    
Nghia la binh quân tai khoan phai tra cua Radio Shack đ c chi tra 9.1 lân          
trong suôt ky kê toan.   
Nghia la, binh quân, Radio Shack Corporation cân 40.1 ngay đê tra khoan       
phai tra. 
Ghi nhân n phai tra   
Th i han la rât quan trong đê ghi nhân n phai tra. Viêc bo sot môt khoan              
n keo theo  viêc bo sot không ghi chep chi phi. Sai sot nay lam cho chi phi bi         
xac đinh thiêu, l i nhuân đ c xac đinh cao h n. Khoan n đ c ghi nhân khi            
trach nhiêm tra n xay ra. Nguyên tăc nay rât kho khi ap dung. N ngăn han             
th ng it khi thê hiên tr c tiêp t môt nghiêp vu. But toan điêu chinh se ghi              
nhân nh ng khoan n ch a đ c ghi chep      
 N xac đinh nh tiên l ng phai tra       
 N c tinh nh thuê phai tra      
Nghiêp vu hay nh ng cam kêt ma không co trach nhiêm hiên tai thi không          
ghi nhân la khoan n   
N phai tra chi liê    n quan đên qua kh , không liên quan đên nghiêp vu hay     
nh ng cam kêt trong t ng lai.  
Đanh gia n phai tra    

Noi chung gia tri n phai tra đ c trinh bay trên bang cân đôi kê toan theo            
môt trong hai gia: 
 Sô tiên cân đê tra n , hay     
 Gia thi tr ng cua hang hoăc dich vu se cung câp         
Gia tri cua n phai tra th ng la co thê biêt đ c, nh ng thinh thoang phai               
c tinh 
2
Vong quay n phai tra =    
Khoan phai tra binh quân   
GVHB+/- thay đôi trong hang tôn kho  
=
($312.6 + $206.7) / 2
$2,338.9 + $21.4
=

$259.1
$2,360
.3
9.1 lân=
Ngay n binh quân =   
Vong quay n phai tra   
365 ngay
=

9.1
365 ngay
40.1 ngay=
 Dich vu bao hanh xe   
 Nh ng c tinh d a trên kinh nghi m va nh ng thay đôi cua môi        
tr ng kinh doanh.

S công bô trên bao cao tai chinh co thê đ c yêu câu.         
Phân loai n phai tra   
Viêc phân loai cac khoan n phai tra phu h p v i viêc phân loai tai san.             
N ngăn han: hy vong se tra trong vong môt năm hay môt chu ky hoat đông           
binh th ng, va dung tai san ngăn han hoăc tiên co đ c t hoat đông kinh              
doanh đê tra. 
N dai han: đao han trên môt năm hoăc trên môt chu ky hoat đông kinh          
doanh binh th ng va dung đê tai tr tai san dai han.          
Viêc phân biêt n ngăn han va n dai han la rât quan trong vi anh h ng              
đên kha năng thanh toan.  
Trinh bay n phai tra    
Cach trinh bay nay rât h u ich trong viêc đanh gia kha năng m           ôt công ty co 
thê vay n thêm, vi viêc ch a dung hêt han m c n se cho phep môt công ty            
co thê vay thêm cho đat han m c ma chi cân th ng l ng rât nhanh hoăc co            
khi không cân phai th ng l ng.   
VD: L ng l n th ng phiêu phai tra; Thoa thuân n đăc biêt; Ch ng           
khoan; va Han m c tin dung.     
2. Nh ng thanh phân thông th ng cua n ngăn han       
a. Đinh nghia n xac đinh:    
N xac đinh đ c chăc chăn b i h p đông hay theo luât đinh va co thê đo             
l ng môt cach chinh xac.    
Cac loai n co thê xac đinh:      
 Khoan phai tra  
 N ngân hang va Chi phiêu th ng mai.     
 Th ng phiêu phai tra.   
 N dôn tich.  
 Cô t c phai tra.   
 Thuê ban le phai tra.    
 N dai han đên han.    
 Phai tra nhân viên. 

 Doanh thu nhân tr c. 
 Khoan phai tra   :
Khoan phai tra la nghia vu ngăn han đô        i v i nha cung câp vê hang hay dich     
vu đa nhân.  
Sô tiên trong tai khoan tông h p vê khoan phai tra đ c chi tiêt trong hê            
thông sô chi tiêt khoan phai tra. Sô chi tiêt khoan phai tra m sô theo doi chi             
tiêt cho t ng ng i hay t ng công ty cung câp.    
 N ngân hang  :
Khoan n cho phep môt công ty co thê vay      đê tai tr cho cac hoat đ ng     
ngăn han. 
3
Ngân hang co thê đoi hoi công ty phai bao đam đat đ c muc tiêu tai chinh,            
duy tri m c l i nhuân biên tê, ty sô thanh toan hiên tai, va ty sô đon cân n .              
 Chi phiêu th ng mai   :
Khoan vay không co bao đam đ c ban trên thi tr ng.       
Phân han m c tin dung đa vay va sô tiên cua cac chi phiêu th ng phiêu             
th ng mai đa phat hanh th ng đ c trinh bay chung v i muc th ng phiêu            
phai tra trong ph  n n ngăn han trên b ng cân đôi kê toan.       
Cac chi tiêt đ c trinh bay trong phân ghi chu trên bao cao tai chinh.          
 Th ng  phiêu phai tra:  
Nghia vu đôi v i giây hen n .      
Th ng phiêu phai tra co thê dung đê đam bao khoan vay ngân hang; tra            
cho nha cung câp, hay môt khoan n khac.     
Tiên lai co thê nêu riêng biêt v i mênh gia cua th ng phiêu, va tr tr c             
băng cach chiêt khâu chung ra khoi mênh gia cua th ng phiêu.          
Co hai loai th ng phiêu: Môt la tiên lai tinh riêng; Môt la tiên lai năm             
trong mênh gia 
VD:
Phát hành th ng phi u: Ngày 31 tháng 8, phát hành m t th ng phi u có    
h n thanh toán là 60 ngày, lãi su t 12%. 

Tr ng h p ti n lãi tính riêng:  
Dr Cr
31/8Ti n $5,000
Th ng phi u ph i tr    $5,000
Thanh toán th ng phi u: ngày 30 tháng 10, thanh toán th ng phi u và   
ti n lãi
Ti n lãi th ng phi u:  
$5,000 x (60/360) x 0.12 = $100
Dr Cr
30/10Th ng phi u ph i tr    $5,000
Chi phí lãi $100
Ti n $5,100
Tr ng h p ti n lãi bao g m trong m nh giá:    
Dr Cr
31/8 Ti n $4,900
Chi t kh u trên th ng phi u ph i tr     $100
Th ng phi u ph i tr    $5,000
Thanh toán th ng phi u: ngày 30/10 thanh toán th ng phi u   
Dr Cr
30/10Th ng phi u ph i tr    $5,000
Ti n $5,000
Dr Cr
30/10 Chi phí lãi $100
Chi t kh u trên th ng phi u ph i tr      $100
 N dôn tich   :
4
Cân phai co cac but toan điêu chinh đê ghi nhân va ghi chep cac khoan n              
ch a đ c ghi chep trong sô sach kê toan. Bao gôm: lai phai tra; tiên công phai            
tra; thuê thu nhâp phai tra. Cac khoan n dôn tich co thê bao gôm ca n c               
tinh.

Ghi chep lai phai tra   
Lai phat sinh ngay qua ngay trên th ng phiêu. Vao cuôi ky kê toan, môt           
but toan điêu chinh đ c lâp đê đam bao nguyên tăc phu h p, ghi chep nghia             
vu vê khoan lai tinh đên th i điêm đo.        
VD:
Ngày 30 tháng 9, ghi chép chi phí lãi đã phát sinh 30 ngày cho th ng
phi u phát hành ngày 31 tháng 8
Tr ng h p lãi tính riêng: 
Ghi chép chi phí lãi 30 ngày trên th ng phi u: 
$5,000 x (30/60) x 0.12 = $50
Dr Cr
30/9 Chi phí lãi $50
Lãi ph i tr  $50
Tr ng h p lãi bao g m trong m nh giá:   
Ghi chép chi phí lãi 30 ngày trên th ng phi u: 
$100 x (30/360) = $50
Dr Cr
30/9 Chi phí lãi $50
Chi t kh u trên th ng phi u ph i tr      $50
 Cô t c phai tra    :
Cô t c phai tra la cô t c       đa thông bao nh ng ch a tra. Tiên cô t c la s         
phân chia l i nhuân cua công ty cô phân. Viêc phân chia cô t c do hôi đông         
quan tri quyêt đinh. Không co khoan n nao cho đên khi hôi đông quan tri            
thông bao cô t c se chia.   
Trong khoang th i gian t khi thông bao đên khi chi tra, cô t c la khoan n          
ngăn han cua công ty cô phân.    
 Thuê ban le    va tiêu dung phai tra    :
Hâu hêt cac bang va nhiêu thanh phô đanh thuê trên cac nghiêp vu ban le.             
Thuê ban le do cac công ty th ng mai thu va sau đo nôp lai cho nha n c.           
Tiên thuê đa thu se ghi chep la khoan n phai tra ch nôp lai cho c quan             

ch c năng cua nha n c.   
VD:
Ngày 01 tháng 6: bán hàng $ 100; thu bán l 5% và 10% thu tiêu dùng  
Dr Cr
01/6 Ti n $115
Bán hàng $100
Thu bán l  $5
Thu tiêu dùng $10
5
 N dai han đên han tra      :
N dai han đên han tra se đao han trong năm t i va đ c tra băng tai san               
ngăn han nên đ c xêp vao nhom n ngăn han. Chu y răng không cân lâp but              
toan ghi chep. Khi lâp bao cao tai chinh, phân n nay se đ c tach ra xêp loai.              
VD:
M t kho n n $ 500,000 s tr $ 100,000 m i năm trong vòng 5 năm.     
T ng s n này s đ c trình bày trên b ng cân đ i k toán nh sau        
N Ng n H n  
N dài h n đ n h n tr     $100,000
N Dài H n 
N dài h n  $400,000
 Phai tra nhân   viên:
Kê toan phai tra nhân viên la quan trong vi co nh n         g luât đinh ph c tap va    
liên quan đên nh ng khoan n quan trong.    
Nh ng nha tuyên dung lao đông co trac       h nhiêm đôi v i ng i lao đ ng vê     
viêc tra tiên công va l ng. Ng i s dung lao đông co trach nhiêm v i chinh             
phu va cac tô ch c khac vê nh ng khoan đang năm gi va khoan thuê co liên              
quan. Rât quan tr ng khi ta phân biêt gi a ng i lao đông va ng i cung câp       
đôc lâp. 
But toan ghi chep tinh hinh thanh toan v i ng i lao đông th ng ph c          
tap.

VD:
Gi s ngày 15/02, t ng s ti n công $32,500, trong đó gi l i thu thu       
nh p liên bang $5,400, thu thu nh p bang $1,200, thu b o hi m xã h i!  !   " 
$2,015, thu chăm sóc tu i già b o hi m tu i già $900 và ti n tr c p l ng   "     
h u $1,300. Bút toán ghi chép nh sau: 
Dr Cr
15/02 Chi phí ti n công $32,500
Thu thu nh p liên bang c a ng i lao  ! # 
đ ng ph i tr   $5,400
Thu thu nh p bang c a ng i lao  ! # 
đ ng ph i tr   $1,200
Thu b o hi m xã h i ph i tr  "    $2,015
Thu chăm sóc tu i già ph i tr    $471
Thu b o hi m tu i già ph i tr  "    $900
Ti n tr c p l ng h u ph i tr       $1,300
Ti n công ph i tr   $21,214
 Doanh thu ch a th c hiên:  
Doanh thu ch a th c hiên la trach nhiêm vê hang hay dich vu ma công ty          
phai giao hay cung câp trong kỳ kê toan t ng lai cho khoan do khach hang tra        
tr c.
6
VD:
M t nhà xu t b n t p chí nh n ti n đ t báo năm c a khách hàng là $240    !  $ #
s l p bút toán nh sau: ! 
Dr Cr
Ti n $240
Ti n đ t báo năm ch a đ c h ng $    $240
Hàng tháng, khi t p chí đ c n hành và giao đi:  
Dr Cr
Ti n đ t báo năm ch a đ c h ng $    $20

Doanh thu giao báo $20
b. N phai tra c tinh    
N phai tra c tinh la khoan n ma sô tiên không thê xac đinh ro cho đên               
sau nay.
Không co gi phai nghi ng vê nh ng khoan n nay. Vân đê ma kê toan phai              
giai quyêt  la c tinh va ghi chep cac khoan n nay.        
VD: Thuê thu nhâp; Thuê bât đông san; Tiên bao hanh san phâm; Thuê bât            
đông san; Tiên bao hanh san phâm; Tiên nghi lê         .
 Thuê thu nhâp  :
Sô thuê thu nhâp phu thuôc vao      kêt qua hoat đông kinh doanh. Sô tiên nay      
th ng không biêt đ c la bao nhiêu cho đên cuôi năm tai chinh. Công ty phai        
lâp but toan điêu chinh ghi chep thuê c tinh phai tra.          
VD:
Bút toán đi u ch nh thu thu nh p c tính ph i tr : %  !   
Dr Cr
31/12Chi phí thu thu nh p ! $53,000
Thu thu nh p ph i tr c tính !    $53,000
 Thuê bât đông san phai tra      :
Thuê bât đông san d a vao bât đông san hiên h u. Chung đ c đanh gia              
hang năm, nh ng gi a nă   m tai chinh cua chinh phu v i năm tai chinh cua công        
ty không t ng ng. Công ty phai c tinh thuê bât đông san cho môi thang          
trong năm.
VD:
M t chính quy n đ a ph ng có năm tài chính t ngày01/7 đ n ngày 30/6  &   
năm sau. Ngày xác đ nh thu cho năm tài chính hi n hành là ngày 01/11. Ngày&  
thanh toán là ngày 15/12.
Ngày 01/7, Janis Corporation c tính thu b t đ ng s n c tính cho     
năm t i là $24,000.
Bút toán l p ngày 31/7, 31/8, 30/9 và 31/10 nh sau:! 
Thu b t đ ng s n ph i tr c tính cho tháng là: $24,000/12 = $2,000      

Dr Cr
31/7 Chi phí thu b t đ ng s n    $2,000
7
Thu b t đ ng s n ph i tr c tính       $2,000
Ngày 01/11, công ty nh n đ c hóa đ n thu b t đ ng s n là $24,720.!      
Tính cho m i tháng là $2,060. Công ty quy t đ nh tính thêm vào chi phí tháng  &
11 s thu đã tính thi u 4 tháng tr c.    
Chi phí thu b t đ ng s n tháng 11 là: $2,060 + $60 x 4 = $2,300   
Dr Cr
30/11 Chi phí thu b t đ ng s n    $2,300
Thu b t đ ng s n ph i tr c tính       $2,300
Thanh toán ti n thu : 
Dr Cr
15/12 Thu b t đ ng s n ph i tr c tính       $10,300
Thu b t đ ng s n tr tr c      $14,420
Ti n $24,720
T 31/12 và m i tháng sau đó cho đ n 30/6, công ty l p bút toán đi u   ! 
ch nh phân b :% 
Dr Cr
Chi phí thu b t đ ng s n    $2,060
Thu b t đ ng s n tr tr c      $2,060
 N bao hanh san phâm     :
Khoan n nay tôn tai trong suôt th i gian bao hanh. Chi phi bao hanh đ c            
ghi n vao tai khoan chi phi cua ky ban hang         .
Môt công ty c tinh chi phi t ng lai cua khoan n d a trên kinh nghiêm         
đôi v i san phâm hay dich vu đo. Môt công ty th ng dung chi phi binh quân           
cua san phâm hay dich vu.    
VD:
M t công ty cung c p b gi m thanh xe h i b o hành là h s thay th       
mi n phí t t c b gi m thanh h h ng trong th i gian ng i mua v n s'      (   ) 

h u chi t xe đó. Công ty tính ti n công d ch v thay th b ph n gi m thanh.   & *   ! 
Trong quá kh , kho n 6% b ph n gi m thanh bán ra b tr l i và c n thay   !  &   
th mi n phí. Chi phí bình quân m t b ph n gi m thanh $25. Gi s trong '   !   
tháng 7, 350 b gi m thanh đ c bán ra. N d n tích đ c ghi chép b ng bút      +
toán đi u ch nh cu i tháng 7 nh sau: %  
Dr Cr
31/7 Chi phí b o hành s n ph m  , $525
B o hành s n ph m ph i tr c tính  ,    $525
Trong đó: S s n ph m thay th c tính: 350 x 6% = 21  ,  
N b o hành c tính: 21 x 25 = $525  
Ngày 05/12, m t khách hàng tr l i và công ty thay th m t cái khác tr giá     &
$20, ti n công $10 (trong th i gian b o hành):  
Dr Cr
05/12 Ti n 10
B o hành s n ph m ph i tr c tính  ,    20
Doanh thu s a ch a  10
Hàng t n kho 20
8
 Tiên nghi phep phai tra     :
Tiên phep (va chi phi khac cho nhân viên, nh tiên th ng, tiên h u) la          
khoan chi phi cua công ty.  
Chi phi nay chi đ c phân bô trong suôt năm đê môi ky không bi sai lêch.          
 Nhân viên th ng dôn tiên nghi phep lai khi ho lam viêc trong năm.        
 Cach x ly đôi v i tiên nghi phep cung đ c ap dung cho cac chi            
phi khac cho nhân viên nh : Kê hoach tiên th ng; Kê hoach tiên         
l ng h u. 
VD:
Ngày 20/4, ghi chép ti n ngh phép ph i tr . Nhân viên đ c h ng 2 %    
tu n ngh phép cho 50 tu n làm vi c, và c tính ch có kho n 75% nhân viên %    % 
ch n cách nh n ti n ngh phép. Ph i tr cho nhân viên hàng tu n là $21,000, !  %   

trong đo $1,000 tr cho nhân viên ngh phép. %
Dr Cr
20/4 Chi phí ngh phép% $600
Tiên ngh phép ph i tr c tính%    $600
Vi c tính toán chi phí ti n ngh phép d a vào s ph i tr nhân viên ch  %     
không ph i là vi c ngh phép  %
Dr Cr
31/8 Ti n ngh phép ph i tr c tính %    $1,000
Ti n $1,000
3. N tiêm ân  
N tiêm ân la sô n co thê xay ra tuy thuôc vao cac s kiên phat sinh sau               
nay t nh ng nghiêp vu đa xay ra, nh viêc tô tung           . Chung khac v i n c    
tinh không phai la khoan n tiêm n ma la n hiên tai, nh ng sô tiên n thi      ,          
không biêt chăc chăn nên phai c tinh.     
Hai điêu kiên đê xac đinh n c tinh đ c ghi vao sô sach kê toan             
 Khoan n co thê xay ra    
 Khoan n phai đ c c tinh môt cach h p ly.         
VD: tiên nghi phep, thuê thu nhâp, va bao hanh.       
Kê toan n tiêm ân    
N tiêm ân đ c dôn tich trong ghi chep cua kê toan. Nh ng khoan n co             
thê xay ra nh ng không đap ng hai điêu kiên trên thi đ c ghi chu trên bao          
cao tai chinh.  
Thiêt hai t n co thê xay ra đ c ghi chep khi cac điêu kiên đ c hôi đu.              
9