Người kể chuyện trong văn tự sự - Thi GVG huyện

Ngày soạn: 22/11/2009
Ngời soạn: Nguyễn Sỹ Dơng
Trờng THCS Hiên Vân
Tiết 50: Cách làm bài văn biểu cảm về TPVH
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh
1. Kiến thức: Biết cách trình bày cảm nghĩ về TPVH.
2. Rèn kỹ năng: - Phân tích văn bản mẫu lập dàn ý cho một đề bài.
- Tập trình bày cảm nghĩ về một số TPVH trng chơng trình.
3. Tích hợp: - Phơng pháp làm bài văn biểu cảm.
- Một số văn bản đã học.
B. chuẩn bị
Giáo viên: - Giáo án + máy chiếu
Học sinh: - Chuẩn bị bài ở nhà
C. Tiến trình các hoạt động dạy - học:
1. Kiểm tra bài cũ:
? Thế naò là văn biêủ cảm? Đôí tợng cuả văn biêủ cảm là gì?
2. Bài mới :
Các em thấy văn b/c là trình bày cảm xúc suy nghĩ của ngời viết, cách đánh giá của con ng-
ời với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi ngời đọc. Đối tợng b/c có thể là
các sự vật, con ngời hoặc tác phẩm văn học. ở các bài học trớc, các em đã đợc làm quen với
cách làm bài văn biểu cảm về sự vật con ngời. Vậy còn cách làm bài văn biểu cảm về tác
phẩm văn học oó giống với cách làm bài văn biểu cảm về sự vật, con ngời không? Tiết học
này sẽ giúp các em tìm hiểu về điều đó.
GV ghi tên bài => baì văn biểu cảm về 1 TPVH có nhiều dạng: b/c về 1 TP truyên, thơ hoặc
b/c về 1 nhân vật VH. Trong bài học ngày hôm nay thầy sẽ hớng dẫn các em cách làm bài
vănb/c nói chung.
Hoạt động của giáo viên Nội dung ghi bảng
*HĐ 1 : H ớng dẫn học sinh tìm hiểu cách làm
bài văn biểu cảm về TPVH
I. Tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về
TPVH.

1. Ví dụ
Bài văn: Cảm nghĩ về một bài ca dao.
Giáo viên đọc -> gọi 1 học sinh đọc bài văn.
? ở những tiết học trớc, em đã đợc học bài văn
biểu cảm về đối tợng nào?
Biểu cảm về sự vật, con ngời.
? Đối tợng biểu cảm trong bài văn trên có
giống với đối tợng biểu cảm mà chúng ta đã
học ở những tiết trớc không?
không.
? Vậy đối tợng biểu cảm trong bài văn này là
gì?
Bài ca dao
? Bài ca dao có phải là một tác phẩm văn học
không? ( Là tác phẩm VH )
2 Nhận xét
- Đối tợng biểu cảm là bài ca dao ( một tác
phẩm VH )
? Trong bài văn trên tác giả biểu cảm về những
câu ca dao nào? Em hãy đọc liền mạch những
câu ca dao đó?
Giáo viên đa bài ca dao trọn vẹn cho học
sinh quan sát.
Đêm qua ra đứng bờ ao
Trông cá cá lặn, trông sao sao mờ
Buồn trông con nhện chăng tơ
Nhện ơi nhện hỡi, nhện chờ mối ai?
Buồn trông chênh chếch sao mai
Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ
Đêm đêm tởng dải Ngân Hà

Chuôi sao Tinh Đẩu đã ba năm tròn
Đá mòn nhng dạ chẳng mòn
Tạo khê nớc chảy hãy còn trơ trơ.
? Tác giả có biểu cảm cả bài ca dao không?
Còn câu nào không biểu cảm? Vì sao vậy?
=> Tác giả chỉ cảm nhận về những câu ca dao
để lại ấn tợng sâu sắc, độc đáo
GV: Để thể hiện cái độc đáo của bài ca dao,
tác giả đã tởng tợng, liên tởng, hồi tởng, suy
ngẫm về các hình ảnh trong bài ca dao. Các em
thấy bài văn trên có 4 đoạn mỗi đoạn tơng ứng
với 2 câu lục bát. Vậy em hãy tìm những yếu
tố liên tởng tợng tợng, suy ngẫm ở trong từng
đoạn của bài văn?
* Các yếu tố liên t ởng, t ởng t ợng, hồi t -
ởng, suy ngẫm.
+ Đoạn1 : Tởng tợng hình ảnh ngời đàn ông
(đội khăn, mặc áo dài, chắp tay sau lng,
quay mặt trông trời; đứng bên cầu rửa ở bờ
ao) liên tởng tới ngời quen đang nhớ quê.
GV: Khi đọc đến hai câu Buồn trông con
nhện chăng tơ - Nhện ơi nhện hỡi, nhện chờ
mối ai? Tác giả lại nhớ về những lời thầy giáo
giảng, từ đó, ông đã hình dung cái bóng ngời
đội khăn, tay chắp sau lng ấy đang nấc lên mà
gọi trời gọi sao gọi nhện.
+ Đoạn 2: Tởng tợng cảnh ngóng trông tiếng
nấc, tiếng kêu của ngời mong ngóng.
GV: Với hình ảnh dải Ngân Hà trong câu
Đêm đêm tởng dải Ngân Hà - Chuỗi sao Tinh

Đẩu đã ba năm tròn, thì tác giả nhớ đến câu
chuyện Ngu Lang Chức Nữ cặp vợ chồng bị
ngăn cách mỗi năm chỉ đợc gặp mặt một lần.
Từ đó , tác giả tởng tợng nhân vật trữ tình
ấy đang ngóng trông, mong đợi với tâm trạng
bàng hoàng da diết.
+ Đoạn 3: Suy ngẫm về sông Ngân Hà gắn
liền với hình ảnh Ngu Lang Chức Nữ
tởng tợng ra tâm trạng của nhân vật trữ
tình trong bài ca dao.
? Những yếu tố tởng tợng, liên tởng, hồi tởng,
suy ngẫm của tác giả đợc gợi lên là dựa vào
đâu? ( Các hình ảnh, nội dung và hình thức của
bài ca dao )
* Đoạn 4: Hồi tởng về 40 năm sau khi đọc
bài ca dao mới đợc đến sông Tào Khê
suy ngẫm về lòng chung thủy của con ngời.
? Đây là bài văn PBCN về một tác phẩm VH
cụ thể là một bài ca dao. Vậy từ việc tìm hiểu
bài văn, em hiểu thế nào là phát biểu cảm nghĩ
về TPVH?
3. Bài học.
a. Phát biểu cảm nghĩ về một TPVH là nêu
cảm xúc (tởng tợng, liên tởng, suy ngẫm) về:
- Cảnh ngời trong TP
- Tâm hồn con ngời, số phận nhân vật trong
TP.
- Vẻ đẹp ngôn từ trong TP.
? TPVH có thể là 1 bài thơ, bài văn. Theo
em muốn làm bài văn b/c về TPVH trớc hết

em phải làm gì? -> Đọc kĩ TP xác định
những cảm xúc cần thể hiện.
- T tởng của TP.
*** GV: Lu ý học sinh các yêu cầu khi làm
bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.
Muốn trình bày cảm nghĩ về TPVH, các em
phải đọc kỹ TP để có thể kể lại sự việc miêu tả
lại các cảnh tợng trong tác phẩm. Từ đó làm cơ
sở cho việc trình bày cảm xúc trong mình.
Đa lên máy chiếu
? Bài văn PBCN về TPVH có gì giống và khác
với bài văn PBCN về sự vật con ngời? ->
Giống: Văn b/c; khác: đối tợng b/c
? Em hãy nêu các bớc làm bài văn b/c nói
chung?
? Em hãy nhắc lại bố cục của bài văn biểu cảm
nói chung gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng
phần?
? Bài văn PBCN về bài ca dao trên có đầy đủ 3
phần không? Chỉ ra và nêu nội dung của từng
phần?
a) TB: Từ đầu đến của ta=> Những cảm xúc
suynghĩ do bài ca dao gợi lên
b) KB: Phần còn lại: Khẳng định lại cảm nghĩ
về bài ca dao.
GV: Bài văn chúng ta vừa tìm hiểu lại không
có bố cục 3 phần Có nhiều cách viết phần
MB Đẻ viết phần MB cho bài văn trên một
bạn học sinh đã viết phần MB nh sau: GV đa
lên màn chiếu

? Theo em phần mở bài của bạn đã ăn nhập với
phần TB và MB cha?
? Dựa vào bố cục của bài văn biểu cảm nói
chung ,em hãy nêu bố cục của bài văn b/c về
TPVH nói chung gồm mấy phần, nhiệm vụ của
từng phần?
b. Bố cục bài văn biểu cảm về TPVH: 3
phần
* MB: - Giới thiệu tác phẩm: đề tài, thể loại,
tác giả
- Hoàn cảnh tiếp xúc với TP.
- Nêu cảm xúc chung về tác phẩm.
* TB: Trình bày những cảm xúc, suy nghĩ
do TP gợi lên.
+ Cảm nhận, tởng tợng về các hình ảnh trong
TP.
+ Cảm nghĩ về từng chi tiết.
+ Cảm nghĩ về t tởng của TP
* KB: Nêu ấn tợng chung về TP.
HĐ 2: H ớng dẫn học sinh luyện tập . II. Luyện tập.
BT 1/148.
GV: Yêu cầu hs đọc BT 1. Y/c của BT là gì?
GV: Đây là đề văn lựa chọn. Chúng ta sẽ
cùng chọn bài Cảnh khuya . Các em hãy
thực hiện các bớc tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn
ý cho đề văn PBCN về bài thơ Cảnh
khuya
1 Tìm hiểu đề, tìm ý.
? Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ?
Em hãy xác định thể loại và đối tợng b/c của

bài thơ?
-Thể loại: Văn b/c
- Đối tợng b/c: Bài thơ Cảnh khuya
Đã đợc tìm hiểu bài thơ. Vậy những hình
ảnh nào trong bài thơ gây cho em cảm xúc?
- Cảm nghĩ cụ thể qua các hình ảnh.
+ Thích thú trớc hình ảnh so sánh mới mẻ,
hấp dẫn (Câu1).
+ Hình ảnh bóng trăng, bóng cây, bóng hoa
quấn quýt, lung linh, huyền ảo. ( Câu 2)
+ Cảm động: Tấm lòng yêu thiên nhiên, đất
nớc của Bác
GV: Phát phiếu học tập cho học sinh yêu
cầu thảo luận nhóm để lập dàn ý:
Nhóm1: Làm phần MB
Nhóm 2: Phần TB
Nhóm 3: Phần TB
Nhóm 4: Phần KB
2 Dàn ý
a) Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả HCM.
- Hoàn cảnh sáng tác: Những năm đầu cuộc
k/c chống Pháp
- ấn tợng chung: Cảnh đẹp và tâm trạng của
Bác
Yêu cầu: Các nhóm cử đại diện lên trình
bày -> GV nhận xét bổ sung
b) Thân bài.
*Câu 1, 2: Cảnh đêm trăng rừng êm đềm thơ
mộng.

- Giữa không gian tĩnh lặng của đêm, nổi bật
lên tiếng suối chảy róc rách -> NT so sánh
độc đáo.
- ánh trăng chiếu sáng mặt đất với những
mảng sáng tối đan xen hoà quện tạo khung
cảnh lung linh huyền ảo=> Tạo bức tranh
rừng tuyệt đẹp
Sau khi làm xong bài tập1 GV chốt lại
Khi làm bài văn biểu cảm ngoài những cảm
nghĩ về giá trị nội dung, chúng ta phải cảm
nghĩ cái hay cái đẹp về nghệ thuật vì nếu
không bài văn chỉ nh sự diễn xuôi TP. Hơn
thế nữa trong quá trình viết văn b/c các từ
các cụm từ mang sắc thái b/c luôn luôn phải
xuất hiện trong bào văn: Yêu thơng, tự hào,
căm giận, nhớ thơng
GV Yêu cầu hs viết phàn MB?
* Câu 3,4: Tâm trạng của Bác trong đêm
khuya.
- Trớc khung cảnh lung linh huyền ảo Bác
say mê ngắm cảnh.
- Bác không ngủ đợc vì Bác yêu thiên nhiên
và lo lắng cho vận mệnh của đất nớc
c) Kết bài.
Khẳng định lại tình cảm: Đây là bài thơ
haythể hiện tâm hồn tinh tế nhạy cảm, tinh
thần trách nhiệm ca cả của Bác.
3 Củng cố.
Học sinh nhắc lại bố cục bài văn b/c về TPVH
4. Dặn dò

HS về nhà hoàn thiện dề văn trên