Chương I. CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG SINH HỌC 10

Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
Trường: Đại Học Đồng Tháp Ngày 12 tháng 6 năm 2010
Người soạn: Trần Minh Tiến Tiết:…………
GIÁO ÁN
Chương I. CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
A. CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở THỰC
VẬT
BÀI 1: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
Qua bài này HS phải :
- Mô tả được cấu tạo của rễ thích nghi với chức năng hấp thụ nước và ion khoáng
- Trình bày được cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng của rễ cây, phân biệt được sự
khác nhau đó
- Ảnh hưởng của các tác nhân môi trường đối với quá trình hấp thụ nước và ion
khoáng
2. Kỹ năng
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích tranh vẽ
- Rèn luyện tư duy phân tích- tổng hợp, kĩ năng hợp tác nhóm và làm việc độc lập
3. Thái độ, hành vi
- Thấy được mọi cơ thể TV để tồn tại và phát triển luôn luôn cần có sự hấp thụ
nước và ion khoáng
- Thấy được mối quan hệ thống nhất giữa cấu tạo và chức năng
II. PHƯƠNG TIỆN GIẢNG DẠY
- Tranh phóng to hình 1.1, 1.2, 1.3 SGK., sgk, sgv, sách tham khảo
III. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
- Hỏi đáp - tìm tòi bộ phận
- Quan sát tranh- tìm tòi bộ phận.
- Thuyết trình - giảng giải
- Hoạt động nhóm

IV.TRỌNG TÂM:
- Đặc điểm thích nghi hình thái của rễ TV trên cạn đối với sự hấp thụ nước và
các ion khoáng.
- Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng
V. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY
1. Ổn định lớp( 1’)
2. Kiểm tra bài cũ (4’)
Giáo viên không kiểm tra bài củ mà giới thiệu khái quát chương trình sinh học 11.
Chúc các bạn thành công!!
1
Đỉnh sinh
trưởng
Miền
lông hút
già chết
Miền ST kéo
dài
Rễ chính
Rễ Bên
Miền lông
hút
Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
3.Bài giảng: 35
’
Giáo viên yêu cầu hs khái quát về chương trình sinh học lớp 10: Sinh học tế bào
Tại sao tế bào được xem là một cơ thể sống?
HS: N1: Vì tế bào có những đặc trưng của cơ thể sống.
GV: Đặc trưng cơ bản nhất là khả năng trao đổi chất với môi trường. Vậy cơ thể thực vật
thực hiện quá trình trao đổi chất với môi trường ntn?

T
G
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CHÍNH
1
0
Hoạt động 1
GV cho hs quan sát hình
1.1 và 1.2
N? Mô tả cấu tạo bên ngoài
của hệ rễ ở một số TV ở
cạn?
GV Nhận xét và kết luận
T ? Đặc điểm cấu tạo nào
của rễ thích nghi với chức
năng hút nước?
T?Mối quan hệ giữa ngùon
nước trong đất và sự pháy
triển của hệ rễ?
GV bổ sung: Sự phát triển
của hệ rễ thể hiện khả năng
thích nghi rất cao với điều
kiện nước trong môi
trường : những cây mọc
trong mt đất có đủ nước thì
rễ pt với độ rộng và sâu vừa
phải. ngược lại trong mt
khan hiếm nước thì sâu và
rộng. Cây cỏ lạc đà mọc sâu
10m để hút nước ngầm
HS quan sát tranh vẽ 1 và 2

sgk
- Rễ chính, rễ bên, lông hút,
miền ST kéo dài, đỉnh ST.
đặc biệt miền lông hút có
lông hút rất phát triển
- Miền lông hút với số
lượng lông hút rất nhiều.
- Rễ cây luôn phát triển về
hướng có nguồn nước.
I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP
THỤ NƯỚC VÀ ION
KHÓANG
1. Hình thái của hệ rễ:
Rễ bao gồm: rễ chính, rễ bên,
lông hút, miền ST kéo dài,
đỉnh ST. đặc biệt miền lông
hút có lượng lông hút rất phát
triển
2. Rễ cây phát triển
nhanh bề mặt hấp thụ
- Cây trên cạn hấp thụ nước
và ion khoáng chủ yếu qua
miền lông hút
Chúc các bạn thành công!!
2
Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
? Bộ phận nào của rễ thích
nghi với chức năng hút
nước và muối khoáng?

? Số lượng lông hút nhiều
có ý nghĩa gí?
Nhận xét và kết luận
GV nêu hiện tượng thực
tế: Cây lúa sau khi cấy 4
tuần đã có hệ rễ với tổng
chiều dài gần 625km và
tổng diện tích bề mặt tiếp
xúc 285m
2
, chủ yếu là tăng
số lượng tb lông hút. ở họ
lúa số lượng lông hút của 1
cây có thể đạt 14tỉ cái(lúa
mì đen)
T? TB lông hút có cấu tạo
thích nghi với chức năng
hút nước và muối khoáng
như thế nào?
T?Với những loài thực vật
không có lông hút thì rễ cây
hấp thụ nước và ion khoáng
bằng cách nào?
Gv gợi ý hs trả lời:
VD cây thông, sồi trên rễ
chúng có nấm rễ bao bọc.
nhờ có nấm rễ mà các cây
đó hấp thụ nước và ion
khoáng dễ dàng và nước và
ion khoáng còn dược hấp

thụ qua TB rễ còn non(chưa
bị suberin hoá)
? Với những loài cây sống
trong môi trường nước thì
quá trình hấp thụ nước và
muối khoáng diễn ra như
thế nào?
? Môi trường có ảnh hưởng
đến sự tồn tại và phát triển
của lông hút như thế nào?
ứng dụng này như thế nào
trong trồng trọt?
HS kết hợp với hình1.2
trả lời : - Qua lông hút.
-Tăng diện tích tiếp xúc
giữa rễ với môi trường, tạo
điều kiện cho quá trình trao
đổi chất.
- TB lông hút có thành tb
mỏng, không thấm cutin.
HS vận dụng kiến thức thực
tế trả lời:
- Cây thuỷ sinh thì rễ ít
pt, không có lông hút,
nước được hấp thụ qua
khắp bề mặt của rễ thân
lá.
- Trong mt quá ưu trương,
- Rễ đâm sâu, lan rộng và st
liên tục hình thành nên số

lượng khổng lồ lông hút các
lông hút tăng bề mặt tiếp xúc
với đất giúp cây hấp thụ được
nhiều nước và muối khoáng
- TB lông hút có thành tb
mỏng, không thấm cutin, có
ASTT lớn.
Chúc các bạn thành công!!
3
Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
Hoạt động 2
GV chuyển ý: Nước và ion
khoáng được vận chuyển
vào tế bào lông hút theo cơ
chế nào?
GV yêu cầu HS nghiên
cứu SGK và trả lời câu
hỏi:
N? Dòng di chuyển của
nước như thế nào?
GV hoàn thiện
? Cơ chế này gọi là gì?
GV Nhận xét và kết luận:
? Điều kiện cho cơ chế vận
chuyển nước xảy ra là gì?
GV Nhận xét và bổ sung:
Cần có sự chênh lệch thế
nước giữa đất( môi trường
dinh dưỡng ) với tế bào

lông hút:
* Do quá trình thoát hơi
nước ở lá hút nứơc lên phía
trên làm giảm lượng nước
trong tế bào lông hút
* Nồng độ các chất tan
trong tế bào rễ cao.
Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK và trả lời câu hỏi :
? Các ion khoáng di
chuyển vào tế bào lông hút
theo những cơ chế nào?
quá acid hay thiếu oxi thì
lông hút sẽ tiêu biến. vì vậy
nếu trong trồng trọt nếu ta
bón nhiều phân quá thì cây
bị héo và dễ bị chết. nguyên
nhân là do mt quá ưu
trươngà lông hút tiêu biến
à nước không cung cấp
đủ
HS nghiên cứu nội dung
SGK trả lời:
- Nước di chuyển từ môi
trường nhược trương trong
môi trường đất sang môi
trường ưu trương trong tế
bào lông hút.
- Gọi là cơ chế thẩm thấu.
- Phải có sự chênh lệch thế

nước giữa bên trong và bên
ngoài môi trường.
- Theo cơ chế chủ động và
thụ động.
- Có sự chênh lệch nồng độ
ion khoáng giữa môi trường
II CƠ CHế HẤP THỤ
NƯỚC VÀ ION
KHOÁNG Ở RỄ CÂY.
1 Hấp thụ nước và ion
khoáng từ đất vào tế bào
lông hút
a. Hấp thụ nước
+ Cơ chế: Sự xâm nhập
của nước từ đất vào tế bào
lông hút theo cơ chế thụ động
+ Điều kiện: Có sự chênh
lệch thế nước giữa đất( hoặc
môi trường dinh dưỡng) và tế
bào lông hút

b. Hấp thụ ion khoáng
+ Cơ chế:
- Cơ chế thụ động: đi từ đất
có nồng độ ion cao vào TB
lông hút nơi có nồng độ ion
đó thấp hơn
- Cơ chế chủ động: di chuyển
Chúc các bạn thành công!!
4

Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
GV hoàn thiện:
? Điều kiện để xảy ra quá
trình hấp thụ ion khoáng là
gì?
GV Nhận xét và kết luận:
Treo tranh vẽ hình 1.3SGK
hướng dẫn HS quan sát và
yêu cầu HS cho biết:
? Sự xâm nhập của nước và
các ion khoáng từ đất vào
mạch gỗ của rễ bằng những
con đường nào? Mô tả cụ
thể từng con đường?
T? Đai Caspari có vai trò
gì?
GV hoàn thiện: Đai Caspari
có vai trò điều chỉnh dòng
vận chuyển các chất vào
trung trụ.
Hoạt động 3:
Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK và thực hịên lệnh
III.1SGK:
? Kể ra nhữn yếu tố ngoại
cảnh ảnh hưởng đến lông
hút và qua đó giải thích sự
ảnh hưởng của môi trường
đối với quá trình hấp thụ

nước và ion khoáng ở rễ
cây.?
V? Biện pháp được sử dụng
trong nông nghiệp hoặc
trong việc chăm sóc cây
cảnh để tạo điều kiện cho
cây hút nước và ion
khoáng?
bên ngoài và bên trong tế
bào lông hút Hoặc cần sử
dụng năng lượng ATP
( Chủ động)
HS quan sát tranh vẽ và
nghiên cứu SGK trả lời câu
hỏi :
- Nước và ion khoáng từ
đất và mạch gỗ theo hai con
đường:
+ Con đường gian bào: đi
theo không gian giữa các
TB và không gian giữa
các bó sợi xenlulôzơ trong
thành TB
+ Con đường tế bào chất: đi
xuyên qua tế bào chất của
các TB
HS nghiên cứu SGK và trả
lời câu hỏi
- Các nhân tố ngoại cảnh
như áp suất thẩm thấu, đô

PH.
Ngoài ra rễ cây cũng ảnh
hưởng ngược lại môi trường
thông qua quá trình hô hấp
ở rễ : Giải phóng CO
2
và
hấp thụ O
2
, thải các dịch tiết
chứa các axit, vitamin …
làm cải biến môi trường đất
ngược chiều Građien nồng
độ(tiêu tốn năng lượng ATP)

+ Điều kiện:
- Có sự chênh lệch nồng độ
ion khoáng giữa môi trường
bên trong và bên ngoài tế bào(
thụ động)
- Có sử dụng năng lượng
ATP( chủ động)
2. Dòng nước và các ion
khoáng đi từ đất vào mạch
gỗ của rễ
Sự xâm nhập của nước và
các ion khoáng từ đất vào
mạch gỗ của rễ qua 2 con
đường:
- Con đường gian bào: đi

theo không gian giữa các
TB và không gian giữa các
bó sợi xenlulôzơ trong
thành TB
-Con đường tế bào chất:đi
xuyên qua tế bào chất của các
TB
III ẢNH HƯỞNG CỦA
CÁC TÁC NHÂN MÔI
TRƯỜNG ĐỐI VỚI QUÁ
TRÌNH HẤP THỤ NƯỚC
VÀ ION KHOÁNG Ở RỄ
CÂY.
Các nhân tố ngoại cảnh
như áp suất thẩm thấu của
dung dịch đất, độ pH, độ
thoáng(O
2
) của đất ảnh hưởng
Chúc các bạn thành công!!
5
Hotlink : sinh2007B
Number phone 01686812012
* Giáo dục môi
trường:
V? Vai trò của nước đối với
đời sông thực vật?
V? Ô nhiễm môi trường
đất, nước sẽ ảnh hưởng như
thế nào đến rễ cây?

V? Làm gì để boả vệ cây
xanh?
HS vận dung kiến thức
thực tế trả lời câu hỏi:
- Vai trò:
+ Là nguyên liệu cho QH
+ Là nguyên liệu của các
phản ứng hoá sinh…
- Môi trường đất và nước ô
nhiễm gây tổn thương lông
hút ở rễ cây, ảnh hưởng đến
sụ hút nướcvà khoáng của
thực vật.
- Tham gia bảo vệ môi
trường đất và nước.
- chăm sóc, bón phân và
tưới tiêu hợp lí.
đến sự hấp thụ nước và các ion
khoáng ở rễ cây
V. CỦNG CỐ:
1. BT4:Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau:
Câu1- Sự hút khoáng thụ động của TB lông hút phụ thuộc vào:
A. hoạt động trao đổi chất B. chênh lệch nồng độ ion
B. cung cấp năng lượng D. hoạt độnh thẩm thấu
Câu2- Sự hút khoáng chủ động của TB lông hút phụ thuộc vào:
A. građien nồng độ chất tan B. hiệu điện thế màng
C. trao đổi chất của TB D. tham gia của năng lượng ATP
VI. DẶN DÒ:
Trả lời câu hỏi trong sgk.
Làm bài tập sách bài tập.

Đọc bài tiếp theo.

Chúc các bạn thành công!!
6