35 câu hỏi ôn tâp triết học Mac-Lenin part 4 ppsx

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 31

sẫn múái thûåc hiïån àûúåc sûá mïånh lõch sûã lâ lêåt àưí xậ hưåi c, tûâng
bûúác xêy dûång mưåt xậ hưåi múái.
- Khấc vúái têët cẫ cấc hïå thưëng triïët hổc trûúác àố, triïët hổc
Mấc àậ chó ra vai trô quët àõnh ca hoẩt àưång thûåc tiïỵn trong sûå
tưìn tẩi, phất triïín ca xậ hưåi vâ trong nhêån thûác. Nïëu khưng hiïíu
àng vai trô ca thûåc tiïỵn, nhêët lâ thûåc tiïỵn sẫn xët xậ hưåi, thò
têët ëu dêỵn àïën ch nghơa duy têm. Trong nhêån thûác, thûåc tiïỵn lâ
cú súã, àưång lûåc, m
c àđch ca nhêån thûác, lâ núi mâ l lån hûúáng
àïën àïí giẫi thđch vâ cẫi tẩo thïë giúái. Mấc àậ cho rùçng: "Cấc nhâ
triïët hổc trûúác kia chó giẫi thđch thïë giúái bùçng nhiïìu cấch khấc
nhau, song vêën àïì lâ úã chưỵ cẫi tẩo thïë giúái". Têët nhiïn, khi nhêën
mẩnh àïën vai trô ca hoẩt àưång thûåc tiïỵn, Mấc vâ Ùngghen khưng
coi nhể vai trô ca l lån. Cấc ưng cho rùçng, l lån khi àậ thêm
nhêåp vâo qìn chng, sệ trúã thânh lûåc lûúång vêåt chêët vư cng to
lúán.
- Bûúác ngóåt cấch mẩ
ng vơ àẩi nhêët mâ ch nghơa Mấc thûåc
hiïån lâ àậ àûa ra quan àiïím duy vêåt vïì lõch sûã. Trûúác Mấc, cấc
nhâ triïët hổc hiïíu sûå phất triïín ca xậ hưåi mưåt cấch duy têm - coi
àưång lûåc phất triïín ca xậ hưåi lâ úã trong thûác, tinh thêìn ca con
ngûúâi. Àưëi lêåp vúái quan àiïím trïn, Mấc, Ùngghen àậ giẫi quët
àng àùỉn vêën àïì cú bẫn ca triïët hổc trong àúâi sưëng xậ hưåi; khưng
phẫi thûác xậ hưåi quët àõnh tưìn tẩi xậ hưåi, mâ ngûúåc lẩi tưìn tẩi
xậ hưåi quët àõnh thûác xậ hưåi; sûå phấ
t triïín ca xậ hưåi ph thåc
vâo ngun nhên vêåt chêët, chûá khưng ph thåc vâo thûác ca
con ngûúâi; sûå phất triïín ca xậ hưåi mang tđnh quy låt, lâ quấ
trònh lõch sûã tûå nhiïn. Do sûå tấc àưång ca cấc quy låt vưën cố ca

xậ hưåi, cấc hònh thấi kinh tïë - xậ hưåi thay thïë nhau mưåt cấch
khấch quan àưåc lêåp vúái chđ vâ thûác ca con ngûúâi; trong sûå
phất triïín êëy, qìn chng nhên dên lâ lûåc lûúång quët àõnh sấng
tẩo ra lõch sûã
Vúái ch nghơa duy vêåt biïån chûáng vâ ch nghơa duy vêåt lõch
sûã, Mấc vâ Ùngghen àậ biïë
n àưíi cùn bẫn tđnh chêët ca triïët hổc,
àưëi tûúång nghiïn cûáu vâ mưëi liïn hïå ca nố vúái cấc khoa hổc khấc.
Triïët hổc Mấc àống vai trô lâ thïë giúái quan vâ phûúng phấp lån
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 32

ca cấc khoa hổc c thïí. Cấc tri thûác ca cấc khoa hổc c thïí lâ cú
súã àïí c thïí hoấ vâ phất triïín triïët hổc Mấc.
Lïnin àậ bẫo vïå vâ tiïëp tc phất triïín triïët hổc Mấc trong
thúâi k ch nghơa tû bẫn chuín sang giai àoẩn àïë qëc ch nghơa.
Ưng cho rùçng, àêy lâ thúâi k cấch mẩng xậ hưåi xậ hưåi ch nghơa vâ
cưång sẫn ch nghơa, vâ ưng àậ trûåc tiïëp lậnh àẩo, thûåc hiïån cåc
Cấch mẩng Thấng Mûúâi Nga. Lc nây, khoa hổc cố nhiïìu phất
minh lúán, nhêët lâ trong vêå
t l hổc, Lïnin àậ khấi quất nhûäng
thânh tûåu ca khoa hổc, phất triïín hún nûäa ch nghơa duy vêåt
biïån chûáng vâ ch nghơa duy vêåt lõch sûã.
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN TRIÏËT HOÅC MAÁC - LÏNIN 33

PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Chuã biïn) 34

II- CHUÃ NGHÔA DUY VÊÅT BIÏÅN CHÛÁNG
VÏÌ THÏË GIÚÁI
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 35

CÊU 8: Phên tđch nưåi dung vâ nghơa àõnh nghơa vêåt chêët ca
V.I.Lïnin.
Lïnin àậ àõnh nghơa: "Vêåt chêët lâ mưåt phẩm tr triïët hổc
dng àïí chó thûåc tẩi khấch quan àûúåc àem lẩi cho con ngûúâi trong
cẫm giấc, àûúåc cẫm giấc ca chng ta chếp lẩi, chp lẩi, phẫn ấnh
vâ tưìn tẩi khưng lïå thåc vâo cẫm giấc" (V.I.Lïnin: Toân têåp, t.18,
Nxb. Tiïën bưå, M., 1980, tr.151).
Trong àõnh nghơa nây, Lïnin àậ chó rộ:
+ "Vêåt chêët lâ mưåt phẩm tr triïët hổc". Àố lâ mưåt phẩm tr
rưång vâ khấi quất nhêët, khưng thïí hiïíu theo nghơa hểp nhû cấc
khấi niïåm vêåt chêët thûúâng dng trong cấc lơnh vûåc khoa hổc c thïí

hóåc àúâi sưëng hâng ngây.
+ Thåc tđnh cú bẫn ca vêåt chêët lâ "thûåc tẩi khấch quan",
"tưìn tẩi khưng lïå thåc vâo cẫm giấc". Àố cng chđnh lâ tiïu chín
àïí phên biïåt cấi gò lâ vêåt chêët vâ cấi gò khưng phẫi lâ vêåt chêët.
+ "Thûåc tẩi khấch quan àûúåc àem lẩi cho con ngûúâi trong
cẫm giấc", "tưìn tẩi khưng lïå thåc vâo cẫm giấc". Àiïìu àố khùèng
àõnh "thûåc tẩi khấch quan" (vêåt chêët) lâ cấi cố trûúác (tđnh thûá
nhêët), côn "cẫm giấc" ( thûác) lâ cấi cố sau (tđnh thûá hai). Vêåt chêët
tưìn tẩi khưng lïå thåc vâo thûác.
+ "Thûåc tẩ
i khấch quan àûúåc àem lẩi cho con ngûúâi trong
cẫm giấc, àûúåc cẫm giấc ca chng ta chếp lẩi, chp lẩi, phẫn
ấnh". Àiïìu àố nối lïn "thûåc tẩi khấch quan" (vêåt chêët) àûúåc biïíu
hiïån thưng qua cấc dẩng c thïí, bùçng "cẫm giấc" ( thûác) con ngûúâi
cố thïí nhêån thûác àûúåc Vâ "thûåc tẩi khấch quan" (vêåt chêët) chđnh lâ
ngìn gưëc, nưåi dung khấch quan ca "cẫm giấc" ( thûác).
Àõnh nghơa ca Lïnin vïì vêåt chêët àậ giẫi quët àûúåc cẫ hai
mùåt ca vêën àïì cú bẫn ca triïët hổc theo lêåp trûúâng ca ch nghơa

duy vêåt biïån chûáng.
Àõnh nghơa vêåt chêët ca Lïnin cố nghơa:
1. Chưëng lẩi têët cẫ cấc loẩi quan àiïím ca ch nghơa duy têm
vïì phẩm tr vêåt chêët
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 36

(Àưëi chiïëu vúái cấc quan àiïím duy têm úã hổc phêìn I).
2. Àêëu tranh khùỉc phc triïåt àïí tđnh chêët trûåc quan, siïu
hònh, mấy mốc vâ nhûäng biïën tûúáng ca nố trong quan niïåm vïì
vêåt chêët ca cấc nhâ triïët hổc tû sẫn hiïån àẩi. Do àố, àõnh nghơa
nây cng àậ giẫi quët àûúåc sûå khng hoẫng trong quan àiïím vïì
vêåt chêët ca cấc nhâ triïët hổc vâ khoa hổc theo quan àiïím ca ch
nghơa duy vêåt siïu hònh.
3. Khùèng àõnh thïë giúái vêåt chêët khấch quan lâ vư cng, vư
têån, ln vêån àưång vâ phất triïín khưng ngûâng, nïn àậ cố tấ
c àưång
cưí v, àưång viïn cấc nhâ khoa hổc ài sêu nghiïn cûáu thïë giúái vêåt
chêët, tòm ra nhûäng kïët cêëu múái, nhûäng thåc tđnh múái vâ nhûäng
quy, låt vêån àưång ca vêåt chêët àïí lâm phong ph thïm kho tâng
tri thûác ca nhên loẩi.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 37

CÊU 9: Quan àiïím ca ch nghơa duy vêåt biïån chûáng vïì ngìn
gưëc vâ bẫn chêët ca thûác. nghơa ca viïåc nùỉm vûäng vêën àïì nây.
Ch nghơa duy vêåt biïån chûáng khùèng àõnh: thûác ca con
ngûúâi lâ sẫn phêím ca quấ trònh phất triïín tûå nhiïn vâ lõch sûã -
xậ hưåi. Àïí hiïíu àûúåc ngìn gưëc vâ bẫn chêët ca thûác cêìn phẫi
xem xết trïn cẫ hai mùåt tûå nhiïn vâ xậ hưåi.
I. Ngìn gưëc ca thûác
1. Thåc tđnh phẫn ấnh ca vêåt chêët vâ sûå ra àúâi ca thûác

- Phẫn ấ
nh lâ thåc tđnh chung ca mổi dẩng vêåt chêët. Àố lâ
nùng lûåc giûä lẩi, tấi hiïån ca hïå thưëng vêåt chêët nây nhûäng àùåc
àiïím ca hïå thưëng vêåt chêët khấc trong quấ trònh tấc àưång qua lẩi.
- Cng vúái sûå tiïën hoấ ca thïë giúái vêåt chêët, thåc tđnh phẫn
ấnh ca nố cng phất triïín tûâ thêëp àïën cao, tûâ àún giẫn àïën phûác
tẩp. Trong àố thûác lâ hònh thûác phẫn ấnh cao nhêët ca thïë giúái
vêåt chêët.
- thûác lâ mưåt thåc tđnh ca mưåt dẩng vêåt chêët cố tưí chûác
cao ca bưå nậo ngûúâi, lâ sûå phẫn ấnh thïë giúái khấch quan vâo bưå ốc
con ngûúâi.
2. Vai trô ca lao àưång vâ ngưn ngûä trong sûå hònh thânh vâ
phất triïín ca thûác
- Lao àưång lâ hoẩt àưång àùåc th ca con ngûúâi, lâm cho con
ngûúâi khấc vúái têët cẫ cấc àưång vêåt khấc.
+ Trong lao àưång, con ngûúâi àậ biïët chïë tẩo ra cấc cưng c vâ
sûã dng cấc cưng c àïí tẩo ra ca cẫi vêåt chêët.
+ Lao àưång ca con ngûúâi lâ hânh àưång cố mc àđch - tấc
àưång vâo thïë giúái vêåt chêët khấch quan lâ
m biïën àưíi thïë giúái nhùçm
thoẫ mận nhu cêìu ca con ngûúâi.
+ Trong quấ trònh lao àưång, bưå nậo ngûúâi àûúåc phất triïín vâ
ngây câng hoân thiïån, lâm cho khẫ nùng tû duy trûâu tûúång ca
con ngûúâi cng ngây câng phất triïín.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 38

- Lao àưång sẫn xët côn lâ cú súã ca sûå hònh thânh vâ phất
triïín ngưn ngûä.
+ Trong lao àưång, con ngûúâi têët ëu cố nhûäng quan hïå vúái
nhau vâ cố nhu cêìu cêìn trao àưíi kinh nghiïåm. Tûâ àố nẫy sinh sûå

"cêìn thiïët phẫi nối vúái nhau mưåt cấi gò àêëy". Vò vêåy, ngưn ngûä ra
àúâi vâ phất triïín cng vúái lao àưång.
+ Ngưn ngûä lâ hïå thưëng tđn hiïåu thûá hai, lâ cấi "vỗ vêåt chêët"
ca tû duy, lâ phûúng tiïån àïí con ngûúâi giao tiïëp trong xậ hưåi,
phẫn ấnh mưåt cấch khấi quất sûå vêåt, tưíng kïët kinh nghiïåm thûåc
tiïỵn vâ trao àưíi ch
ng giûäa cấc thïë hïå. Chđnh vò vêåy Ùngghen coi:
lao àưång vâ ngưn ngûä lâ "hai sûác kđch thđch ch ëu biïën" bưå nậo
con vêåt thânh bưå nậo con ngûúâi, phẫn ấnh têm l àưång vêåt thânh
phẫn ấnh thûác.
Lao àưång vâ ngưn ngûä, àố chđnh lâ ngìn gưëc xậ hưåi quët
àõnh sûå hònh thânh vâ phất triïín thûác.
II. Bẫn chêët ca thûác
Ch nghơa duy vêåt biïån chûáng cho thûác lâ sûå phẫn ấnh thïë
giúái khấch quan vâo bưå nậo ngûúâi thưng qua hoẩt àưång thûåc tiïỵn,
nïn bẫn chêët ca thûác lâ hònh ẫ
nh ch quan ca thïë giúái khấch
quan, lâ sûå phẫn ấnh sấng tẩo thïë giúái vêåt chêët.
- thûác lâ hònh ẫnh ch quan ca thïë giúái khấch quan. Àiïìu
àố cố nghơa lâ nưåi dung ca thûác lâ do thïë giúái khấch quan quy
àõnh, nhûng thûác lâ hònh ẫnh ch quan, lâ hònh ẫnh tinh thêìn
chûá khưng phẫi lâ hònh ẫnh vêåt l, vêåt chêët nhû ch nghơa duy vêåt
têìm thûúâng quan niïåm.
- Khi nối thûác lâ hònh ẫnh ch quan ca thïë giúái khấch
quan, cng cố nghơa lâ thûác lâ sûå phẫn ấnh tûå giấc, sấng tẩo thïë
giúái.
+ Pha
ãn ấnh thûác lâ sấng tẩo, vò nố bao giúâ cng do nhu cêìu
thûåc tiïỵn quy àõnh. Nhu cêìu àố àôi hỗi ch thïí phẫn ấnh phẫi hiïíu
àûúåc cấi àûúåc phẫn ấnh. Trïn cú súã àố hònh thânh nïn hònh ẫnh

tinh thêìn vâ nhûäng hònh ẫnh àố ngây câng phẫn ấnh àng àùỉn
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 39

hún hiïån thûåc khấch quan. Song, sûå sấng tẩo ca thûác lâ sûå sấng
tẩo ca phẫn ấnh, dûåa trïn cú súã phẫn ấnh.
+ Phẫn ấnh thûác lâ sấng tẩo, vò phẫn ấnh àố bao giúâ cng
dûåa trïn hoẩt àưång thûåc tiïỵn vâ lâ sẫn phêím ca cấc quan hïå xậ
hưåi. Lâ sẫn phêím ca cấc quan hïå xậ hưåi, bẫn chêët ca thûác cố
tđnh xậ hưåi.
Quan àiïím trïn ca triïët hổc Mấc vïì ngìn gưëc vâ bẫn chêët
ca thûác hoân toân àưëi lêåp vúá
i ch nghơa duy têm coi thûác, tû
duy lâ cấi cố trûúác, sinh ra vêåt chêët vâ ch nghơa duy vêåt têìm
thûúâng coi thûác lâ mưåt dẩng vêåt chêët hóåc coi thûác lâ sûå phẫn
ấnh giẫn àún, th àưång thïë giúái vêåt chêët.
III- nghơa phûúng phấp lån
1. Do thûác chó lâ hònh ẫnh ch quan ca thïë giúái khấch
quan nïn trong nhêån thûác vâ hoẩt àưång thûåc tiïỵn phẫi xët phất
tûâ thûåc tïë khấch quan. Cêìn phẫi chưëng bïånh ch quan duy chđ.
2. Do thûác lâ sûå phẫn ấnh tûå giấc, sấng tẩo hiïån thûå
c, nïn
cêìn chưëng tû tûúãng th àưång vâ ch nghơa giấo àiïìu xa rúâi thûåc
tiïỵn.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 40

CÊU 10: Mưëi quan hïå biïån chûáng giûäa vêåt chêët vâ thûác. nghơa
phûúng phấp lån ca viïåc nùỉm vûäng vêën àïì nây trong nhêån thûác vâ
hoẩt àưång thûåc tiïỵn.
1. Phẩm tr vêåt chêët (xem cêu 8) vâ phẩm tr thûác (xem
cêu 9).

2. Mưëi quan hïå biïån chûáng giûäa vêåt chêët vâ thûác.
a) Vêåt chêët quët àõnh thûác:
- Vêåt chêët cố trûúác, thûác cố sau. Vêåt chêët sinh ra thûác,
thûác lâ chûác nùng ca ốc ngûúâi - dẩng vêåt chêët cố tưí chûác cao nhêët
ca thïë giúái vêå
t chêët.
- thûác lâ sûå phẫn ấnh thïë giúái vêåt chêët vâo ốc con ngûúâi.
Thïë giúái vêåt chêët lâ ngìn gưëc khấch quan ca thûác.
b) thûác cố tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi, tấc àưång trúã lẩi vêåt chêët:
- thûác cố thïí thc àêíy hóåc kòm hậm vúái mưåt mûác àưå nhêët
àõnh sûå biïën àưíi ca nhûäng àiïìu kiïån vêåt chêët.
- Sûå tấc àưång ca thûác àưëi vúái vêåt chêët phẫi thưng qua hoẩt
àưång ca con ngûúâi. Con ngûúâi dûåa trïn cấc tri thûác vïì nhûäng quy
låt khấch quan ma
â àïì ra mc tiïu, phûúng hûúáng thûåc hiïån; xấc
àõnh cấc phûúng phấp vâ bùçng chđ thûåc hiïån mc tiïu êëy.
Sûå tấc àưång ca thûác àưëi vúái vêåt chêët d cố àïën mûác àưå nâo
ài chùng nûäa thò nố vêỵn phẫi dûåa trïn sûå phẫn ấnh thïë giúái vêåt
chêët.
c) Biïíu hiïån ca mưëi quan hïå giûäa vêåt chêët vâ thûác trong
àúâi sưëng xậ hưåi lâ quan hïå giûäa tưìn tẩi xậ hưåi vâ thûác xậ hưåi,
trong àố tưìn tẩi xậ hưåi quët àõnh thûác xa
ä hưåi vâ thûác xậ hưåi cố
tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi tấc àưång trúã lẩi tưìn tẩi xậ hưåi. Ngoâi ra, mưëi
quan hïå giûäa vêåt chêët vâ thûác côn lâ cú súã àïí xem xết cấc mưëi
quan hïå khấc nhû: ch thïí vâ khấch thïí, l lån vâ thûåc tiïỵn, àiïìu
kiïån khấch quan vâ nhên tưë ch quan v.v
3. thûác phûúng phấp lån