35 câu hỏi ôn tâp triết học Mac-Lenin part 8 ppt

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 71

- Nhêån thûác cẫm tđnh vâ nhêån thûác l tđnh lâ hai giai àoẩn
ca mưåt quấ trònh nhêån thûác, dûåa trïn cú súã thûåc tiïỵn vâ hoẩt
àưång thêìn kinh cao cêëp. Giûäa chng cố sûå tấc àưång qua lẩi: nhêån
thûác cẫm tđnh cung cêëp tâi liïåu cho nhêån thûác l tđnh, nhêån thûác
l tđnh tấc àưång trúã lẩi nhêån thûác cẫm tđnh lâm cho nố chđnh xấc
hún, nhẩy bến hún.
- Quan àiïím ca ch nghơa duy vêåt biïån chûáng vïì sûå thưëng
nhêët giûäa nhêån thûác cẫm tđnh vâ nhêån thûác l tđnh hoân toân àưëi
lêåp vúái ch
nghơa duy cẫm (àïì cao vai trô ca nhêån thûác cẫm tđnh)
vâ ch nghơa duy l (àïì cao vai trô ca nhêån thûác l tđnh).
2. Tûâ tû duy trûâu tûúång àïën thûåc tiïỵn
- Nhêån thûác phẫi trúã vïì thûåc tiïỵn àïí kiïím tra, khùèng àõnh
chên l hay lâ sai lêìm. Ngoâi ra, mc àđch ca nhêån thûác lâ àïí
àõnh hûúáng cho hoẩt àưång thûåc tiïỵn cẫi tẩo thïë giúái.
- Quay trúã vïì thûåc tiïỵn, nhêån thûác hoân thânh mưåt chu trònh
biïån chûáng ca nố. Trïn cú súã hoẩt àưång thûåc tiïỵn múái mưåt chu
trònh nhêån thûác tiïëp theo lẩ
i bùỉt àêìu vâ cûá nhû thïë mậi mậi.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 72

CÊU 24 : Quan àiïím ca ch nghơa duy vêåt biïån chûáng vïì mưëi
quan hïå biïån chûáng giûäa l lån vâ thûåc tiïỵn.
I. Khấi niïåm thûåc tiïỵn vâ khấi niïåm l lån
1. Thûåc tiïỵn lâ phẩm tr triïët hổc chó toân bưå hoẩt àưång vêåt
chêët cố tđnh chêët lõch sûã - xậ hưåi ca con ngûúâi lâm biïën àưíi tûå
nhiïn vâ xậ hưåi.
- Bẫn chêët ca hoẩt àưång thûåc tiïỵn àố lâ sûå tấc àưång qua lẩi
ca ch thïí vâ khấch thïí.

- Hoẩt àưång thûåc tiïỵn àa dẩng, song cố thïí chia thânh ba
hònh thûác cú ba
ãn: hoẩt àưång sẫn xët vêåt chêët, hoẩt àưång biïën àưíi
chđnh trõ - xậ hưåi vâ hoẩt àưång thûåc nghiïåm khoa hổc, trong àố
hoẩt àưång sẫn xët vêåt chêët lâ hoẩt àưång cố nghơa quët àõnh cấc
hònh thûác khấc, hoẩt àưång biïën àưíi chđnh trõ - xậ hưåi hònh thûác cao
nhêët vâ hoẩt àưång thûåc nghiïåm khoa hổc lâ hònh thûác àùåc biïåt -
nhùçm thu nhêån nhûäng tri thûác vïì hiïån thûåc khấch quan.
2. L lån vúái nghơa chung nhêët lâ sûå khấi quất nhûäng kinh
nghiïåm thûåc tiïỵn, lâ tưíng húåp cấc tri thûác vïì tûå nhiïn, xậ hưå
i àậ
àûúåc tđch lu trong quấ trònh lõch sûã ca con ngûúâi.
- Nhû vêåy l lån lâ sẫn phêím cao ca nhêån thûác, lâ nhûäng
tri thûác vïì bẫn chêët, quy låt ca hiïån thûåc.
- Lâ sẫn phêím ca quấ trònh nhêån thûác nïn bẫn chêët ca l
lån lâ hònh ẫnh ch quan ca thïë giúái khấch quan.
II. Mưëi quan hïå biïån chûáng giûäa thûåc tiïỵn vâ l lån
1. Trong quan hïå vúái l lån, thûåc tiïỵn cố vai trô quët àõnh,
vò thûåc tiïỵn lâ hoẩt àưång vêåt chêët, côn l lån lâ sẫn phêím ca
hoẩt àưå
ng tinh thêìn. Vai trô quët àõnh ca thûåc tiïỵn àưëi vúái l
lån thïí hiïån úã chưỵ:
- Thûåc tiïỵn lâ cú súã, àưång lûåc vâ mc àđch ca nhêån thûác (l
lån). Thûåc tiïỵn côn lâ tiïu chín ca l lån.
- Thưng qua hoẩt àưång thûåc tiïỵn, l lån múái àûúåc vêåt chêët
hoấ, hiïån thûåc hoấ, múái cố sûác mẩnh cẫi tẩo hiïån thûåc.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 73

2. Thûåc tiïỵn cố vai trô quët àõnh àưëi vúái l lån, song theo
ch nghơa duy vêåt biïån chûáng, l lån cố sûå tấc àưång trúã lẩi àưëi vúái

thûåc tiïỵn.
- L lån cố vai trô trong viïåc xấc àõnh mc tiïu, khuynh
hûúáng cho hoẩt àưång thûåc tiïỵn, vò thïë, cố thïí nối, l lån lâ kim chó
nam cho hoẩt àưång thûåc tiïỵn.
- L lån cố vai trô àiïìu chónh hoẩt àưång thûåc tiïỵn, lâm cho
hoẩt àưång thûåc tiïỵn cố hiïåu quẫ hún.
- L lån cấch mẩng cố vai trô to lúán trong thûåc tiïỵn cấch
mẩng. Lïnin viïët: "Khưng cố l l
ån cấch mẩng thò khưng thïí cố
phong trâo cấch mẩng".
3. Giûäa l lån vâ thûåc tiïỵn cố sûå liïn hïå, tấc àưång qua lẩi
tẩo àiïìu kiïån cho nhau cng phất triïín. Búãi vêåy, sûå thưëng nhêët
giûäa l lån vâ thûåc tiïỵn lâ ngun l cao nhêët vâ cùn bẫn nhêët
ca triïët hổc Mấc - Lïnin.
III- nghơa phûúng phấp lån
- Khưng àûúåc àïì cao thûåc tiïỵn, hẩ thêëp vai trô ca l lån àïí
rúi vâo ch nghơa thûåc dng, ch nghơa kinh nghiïåm.
- Vâ ngûúåc lẩi, khưng àûúåc àïì cao l lån àïën mûác xa rúâi thûåc
tiïỵn, rúi vâ
o bïånh ch quan duy chđ.
- Àưíi múái tû duy trong sûå gùỉn liïìn vúái hoẩt àưång thûåc tiïỵn lâ
mưåt trong nhûäng ch trûúng lúán hiïån nay ca Àẫng ta. Chó cố àưíi
múái tû duy l lån, gùỉn l lån vúái thûåc tiïỵn thò múái cố thïí nhêån
thûác àûúåc cấc quy låt khấch quan vâ trïn cú súã àố, àïì ra àûúåc
àûúâng lưëi cấch mẩng àng àùỉn trong cưng cåc xêy dûång ch nghơa
xậ hưåi úã nûúác ta hiïån nay.
PTS. TRNG VN PHC (Chuó biùn) 74

CấU 25: Chờn lyỏ theo quan iùớm cuóa chuó nghụa duy vờồt biùồn
chỷỏng.

I- Chờn lyỏ laõ gũ?
- Chờn lyỏ laõ nhỷọng tri thỷỏc phuõ hỳồp vỳỏi hiùồn thỷồc khaỏch
quan vaõ ỷỳồc thỷồc tiùợn kiùớm nghiùồm.
Khaỏc vỳỏi chuó nghụa duy tờm coi chờn lyỏ laõ chuó quan, chuó
nghụa duy vờồt biùồn chỷỏng coi:
- Chờn lyỏ bao giỳõ cuọng laõ chờn lyỏ khaỏch quan. Chờn lyỏ khaỏch
quan laõ nhỷọng tri thỷỏc maõ nửồi dung cuóa noỏ khửng phuồ thuửồc vaõo
con ngỷỳõi.
- Chờn lyỏ laõ mửồt quaỏ trũnh, vũ nhờồn thỷỏc cuóa con ngỷỳõi laõ mửồt
quaỏ trũnh.
II- Chờn lyỏ tuyùồt ửởi vaõ chờn lyỏ tỷỳng ửởi
1. Chờn lyỏ tuyùồt ửở
i laõ tri thỷỏc coỏ nửồi dung phuõ hỳồp hoaõn
toaõn vỳỏi thùở giỳỏi hiùồn thỷồc maõ noỏ phaón aỏnh. Coỏ chờn lyỏ tuyùồt ửởi,
vũ con ngỷỳõi hoaõn toaõn coỏ khaó nựng nhờồn thỷỏc uỏng ựổn vùỡ thùở
giỳỏi khi noỏ coỏ ờỡy uó caỏc iùỡu kiùồn.
2. Chờn lyỏ tỷỳng ửởi laõ tri thỷỏc phaón aỏnh uỏng hiùồn thỷồc
khaỏch quan nhỷng chỷa hoaõn toaõn, chỷa ờỡy uó. Sỷồ phuõ hỳồp giỷọa
nửồi dung cuóa noỏ ửởi vỳỏi khaỏch thùớ ỷỳồc phaón aỏnh laõ sỷồ phuõ hỳồp bửồ
phờồn, ỳó mửồt sửở mựồt nhờởt ừnh.
- Tủnh tỷỳng ửởi cuóa chờn lyỏ biùớu hiùồn ỳó chửợ noỏ
phaón aỏnh sỷồ
vờồt tửỡn taồi trong mửồt phaồm vi coỏ giỳỏi haồn, trong nhỷọng iùỡu kiùồn
xaỏc ừnh vùỡ khửng gian vaõ thỳõi gian, vũ con ngỷỳõi hoaõn toaõn coỏ khaó
nựng nhờồn thỷỏc ỷỳồc thùở giỳỏi, nhỷng khửng phaói nhờồn thỷỏc diùợn
ra mửồt lờỡn laõ xong maõ laõ quaỏ trũnh i tỷõ chỷa biùởt ờỡy uó ùởn biùởt
ờỡy uó hỳn vùỡ sỷồ vờồt vaõ hiùồn tỷỳồng.
3. Quan hùồ biùồn chỷỏng giỷọa chờn lyỏ tuyùồt ửởi vaõ chờn lyỏ
tỷỳng ửởi
Chờn lyỏ tỷỳng ửởi vaõ chờn lyỏ tuyùồt ửởi ùỡu laõ chờn lyỏ khaỏch

quan.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 75

- Chên l tûúng àưëi bao giúâ cng cố nhûäng ëu tưë lâ chên l
tuåt àưëi.
- Chên l tuåt àưëi àûúåc hònh thânh tûâ cấc chên l tûúng àưëi,
cố sûå bưí sung cấc chên l tûúng àưëi.
- Sûå khấc biïåt giûäa chên l tuåt àưëi vâ chên l tûúng àưëi
khưng thåc vïì bẫn chêët mâ úã mûác àưå ph húåp giûäa chng vúái
khấch thïí phẫn ấnh. Mûác àưå hay ranh giúái giûäa chng bao giúâ
cng tưìn tẩi nhûng khưng ngûâng àûúåc xoấ bỗ vâ àûúåc xấc lêåp.
- Khi thûâa nhêån chên l lâ khấch quan, lâ sûå thưë
ng nhêët
giûäa hai trònh àưå - chên l tuåt àưëi vâ chên l tûúng àưëi, thò àiïìu
àố cng cố nghơa: chên l lâ c thïí. Chên l lâ c thïí vò cấc sûå vêåt,
hiïån tûúång ln ln tưìn tẩi dûúái dẩng c thïí. Khưng cố sûå vêåt
chung, trûâu tûúång, do àố khưng cố chên l trûâu tûúång.
III- Tiïu chín ca chêùn l vâ thûåc tiïỵn
- Thûåc tiïỵn lâ tiïu chín duy nhêët ca chên l. Nhúâ thûåc
tiïỵn, chng ta phên biïåt àûúåc chên l vâ sai lêìm.
- Thûåc tiïỵn cố vai trô nhû vêåy, vò nố cố ûu àiïím ca "tđnh phưí
biïën" vâ lâ "hiïån thûå
c trûåc tiïëp", nhúâ àố thûåc tiïỵn cố thïí "vêåt chêët
hoấ" àûúåc tri thûác, biïën tri thûác thânh cấc khấch thïí vêåt chêët cố
tđnh xấc thûåc cẫm tđnh.
- Tiïu chín thûåc tiïỵn vûâa mang tđnh tuåt àưëi vûâa mang
tđnh tûúng àưëi. Tuåt àưëi vò nố lâ tiïu chín khấch quan duy nhêët;
tûúng àưëi lâ vò bẫn thên thûåc tiïỵn ln ln biïën àưíi, phất triïín.
Sûå biïën àưíi nây dêỵn àïën chưỵ tiïëp tc bưí sung, phất triïín nhûäng tri
thûác àậ cố trûúác àố.

PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Chuã biïn) 76

HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN TRIÏËT HOÅC MAÁC - LÏNIN 77

III- CHUÃ NGHÔA DUY VÊÅT BIÏÅN CHÛÁNG
VÏÌ XAÄ HÖÅI
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 78

CÊU 26: Sẫn xët ca cẫi vêåt chêët lâ cú súã ca àúâi sưëng xậ hưåi vâ
vai trô ca phûúng thûác sẫn xët àưëi vúái sûå tưìn tẩi vâ phất triïín xậ
hưåi.
I. Sẫn xët ca cẫi vêåt chêët lâ cú súã àúâi sưëng xậ hưåi
1. Sẫn xët vêåt chêët
Sẫn xët vêåt chêët, vúái nghơa chung nhêët, lâ quấ trònh con
ngûúâi sûã dng cưng c lao àưång tấc àưång vâo tûå nhiïn nhùçm cẫi
biïën cấc dẩng vêåt chêët ca tûå nhiïn àïí tẩo ra ca cẫi vêåt chêët cêìn
thiïët cho àúâi sưëng con ngûúâi vâ cho xậ hưåi.
Chđnh nhúâ cố hoẩ
t àưång lao àưång bẫn thên con ngûúâi vâ xậ
hưåi loâi ngûúâi tưìn tẩi, phất triïín; àem lẩi nhûäng sûå biïën àưíi to lúán
vâ cố tđnh chêët quët àõnh: cú thïí con ngûúâi khưng ngûâng hoân
thiïån vïì phất triïín, cố dấng ài àûáng thùèng, phên hoấ rộ chûác nùng
tay vâ chên, ốc vâ cấc giấc quan phất triïín - thoất khỗi loâi àưång
vêåt; ngưn ngûä, phûúng tiïån giao tiïëp, trao àưíi, tđch lu, truìn àẩt
kinh nghiïåm lao àưång xậ hưåi xët hiïån vâ phất triïín; hònh thânh
nïn nhûäng quan hïå xậ hưåi vïì vêåt chêët vâ tinh thêìn, tûác lâ hònh
thânh xậ hưåi. Trïn nghơa ào
á mâ Ùngghen àậ nối: lao àưång sấng
tẩo ra con ngûúâi vâ xậ hưåi loâi ngûúâi.
2. Sẫn xët vêåt chêët lâ cú súã tưìn tẩi vâ phất triïín ca xậ hưåi

- Sẫn xët vêåt chêët lâ u cêìu khấch quan ca sûå sinh tưìn
ca xậ hưåi. Mổi ngûúâi trong xậ hưåi àïìu cố nhu cêìu tiïu dng (thûác
ùn, qìn ấo, nhâ úã vâ cấc àưì dng khấc). Mën vêåy thò phẫi sẫn
xët. Búãi vò, sẫn xët lâ àiïìu kiïån ca tiïu dng, sẫn xët vêåt chêët
câng phất triïín thò mûác tiïu dng ca con ngûúâi vâ xậ hưåi câng
cao; va
â ngûúåc lẩi. Bêët cûá xậ hưåi nâo cng khưng thïí tưìn tẩi àûúåc
nïëu khưng tiïën hânh sẫn xët ra ca cẫi vêåt chêët.
- Sẫn xët vêåt chêët lâ cú súã hònh thânh têët cẫ cấc quan hïå xậ
hưåi khấc nhû: chđnh trõ, phấp quìn, àẩo àûác, nghïå thåt v.v
- Sẫn xët vêåt chêët côn lâ cú súã cho sûå tiïën bưå xậ hưåi. Sẫn
xët vêåt chêët ca xậ hưåi nối chung khưng ngûâng tiïën lïn tûâ thêëp
lïn cao. Mưỵi khi sẫn xët phất triïín àïën mưåt giai àoẩn múái, cấch
thûác sẫn xët ca con ngûúâi thay àưíi, k thå
t àûúåc cẫi tiïën, nùng
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 79

sët lao àưång nêng cao, quan hïå giûäa ngûúâi vúái ngûúâi trong quấ
trònh sẫn xët thay àưíi thò mổi mùåt ca àúâi sưëng xậ hưåi cng thay
àưíi theo.
II. Vai trô ca phûúng thûác sẫn xët àưëi vúái sûå tưìn tẩi vâ
phất triïín ca xậ hưåi
1. Phûúng thûác sẫn xët lâ gò?
- Sẫn xët vêåt chêët àûúåc tiïën hânh trong nhûäng àiïìu kiïån têët
ëu nhêët àõnh:
+ Àiïìu kiïån àõa l.
+ Àiïìu kiïån dên sưë.
+ Phûúng thûác sẫn xët.
Trong ba nhên tưë àố thò phûúng thûác sẫn xët lâ nhên tưë
quët àõnh sûå tưìn tẩi vâ phất triïín ca xậ hưåi.

- Phûúng thû
ác sẫn xët lâ cấch thûác tiïën hânh sẫn xët ra
ca cẫi vêåt chêët trong mưåt giai àoẩn nhêët àõnh ca lõch sûã.
2. Phûúng thûác sẫn xët vâ nhên tưë quët àõnh tđnh chêët, kïët
cêëu ca xậ hưåi, quët àõnh sûå vêån àưång, phất triïín ca xậ hưåi
- Trong mưỵi xậ hưåi, phûúng thûác sẫn xët thưëng trõ nhû thïë
nâo thò tđnh chêët ca chïë àưå xậ hưåi nhû thïë êëy; kïët cêëu giai cêëp vâ
tđnh chêët ca cấc mưëi quan hïå giûäa cấc giai cêëp, cng nhû cấc
quan àiïím vïì chđnh trõ, phấp quìn, àẩo àûác, triïët hổc v.v, àïìu do
phûúng thûá
c sẫn xët quët àõnh.
- Phûúng thûác sẫn xët quët àõnh sûå chuín biïën ca xậ hưåi
loâi ngûúâi qua cấc giai àoẩn lõch sûã. Khi mưåt phûúng thûác sẫn xët
múái ra àúâi, thay thïë phûúng thûác sẫn xët c àậ lưỵi thúâi thò mổi
mùåt ca àúâi sưëng xậ hưåi cng cố sûå thay àưíi cùn bẫn tûâ kïët cêëu
kinh tïë àïën kïët cêëu giai cêëp, tûâ cấc quan àiïím tû tûúãng xậ hưåi àïën
cấc tưí chûác xậ hưåi. Lõch sûã xậ hưåi loâi ngûúâi àậ biïët àïën nùm
phûúng thûác sẫn xët kïë tiïëp nhau tûâ thêëp lïn cao, tûúng ûáng vúái
nố cố
nùm xậ hưåi c thïí: cưång sẫn ngun thu, nư lïå, phong kiïën,
tû bẫn ch nghơa vâ cưång sẫn ch nghơa (mâ ch nghơa xậ hưåi lâ
giai àoẩn thêëp). Do àố, lõch sûã xậ hưåi loâi ngûúâi trûúác hïët lâ lõch sûã
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 80

ca sẫn xët, lõch sûã ca cấc phûúng thûác sẫn xët kïë tiïëp nhau
trong quấ trònh phất triïín. Viïåc thay thïë phûúng thûác sẫn xët c
bùçng phûúng thûác sẫn xët múái diïỵn ra khưng àún giẫn, dïỵ dâng.
Àố lâ quấ trònh cẫi biïën cấch mẩng. Phûúng thûác sẫn xët múái
mën trúã thânh phûúng thûác sẫn xët thưëng trõ thò phẫi trẫi qua
cấch mẩng xậ hưåi vâ gùỉn liïìn vúái chïë àưå chđnh trõ.

Tûâ àố cố thïí rt ra kïët lån: Cấi chòa khoấ àïí nghiïn cûáu
nhûäng quy låt ca lõch sûã xậ hưåi khưng phẫi tòm thêëy úã trong ốc
ngûúâi, trong tû tûúãng vâ
niïåm ca xậ hưåi, mâ lâ úã trong phûúng
thûác sẫn xët ca xậ hưåi, trong mưỵi giai àoẩn nhêët àõnh ca lõch
sûã.