35 câu hỏi ôn tâp triết học Mac-Lenin part 10 pdf

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 91

CÊU 30: Giai cêëp lâ gò? Vai trô ca àêëu tranh giai cêëp trong xậ hưåi
cố giai cêëp. Tđnh têët ëu ca cåc àêëu tranh giai cêëp trong thúâi k
quấ àưå tûâ ch nghơa tû bẫn lïn ch nghơa xậ hưåi.
I. Giai cêëp lâ gò?
1. Àõnh nghơa giai cêëp ca Lïnin:
"Giai cêëp lâ nhûäng têåp àoân ngûúâi to lúán khấc nhau vïì àõa võ
ca hổ trong mưåt hïå thưëng sẫn xët xậ hưåi nhêët àõnh trong lõch sûã,
khấc nhau vïì quan hïå ca hổ (thûúâng thò nhûäng quan hïå nây àûúåc
phấp låt quy àõnh vâ thûâa nhêån) àưëi vúái tû liïåu sẫn xët, vïì vai
trô ca hổ trong tưí chûác lao àưång xậ hưåi, vâ nhû vêåy lâ khấc nhau
vï
ì cấch thûác hûúãng th vâ vïì phêìn ca cẫi xậ hưåi đt hóåc nhiïìu mâ
hổ àûúåc hûúãng. Giai cêëp lâ nhûäng têåp àoân ngûúâi mâ têåp àoân nây
cố thïí chiïëm àoẩt lao àưång ca têåp àoân khấc do chưỵ cấc têåp àoân
cố àõa võ khấc nhau trong mưåt chïë àưå kinh tïë - xậ hưåi nhêët àõnh".
2. Nhûäng àùåc trûng cú bẫn ca giai cêëp
Cấc giai cêëp cố àõa võ khấc nhau trong mưåt hïå thưëng sẫn xët
xậ hưåi nhêët àõnh; cố quan hïå khấc nhau àưëi vúái tû liïåu sẫn xët; cố
vai trô khấc nhau trong tưí chûác lao àưång xậ hưåi; cố phûúng thûác vâ

quy mư khấc nhau trong thu nhêåp ca cẫi xậ hưåi.
3. nghơa, àõnh nghơa giai cêëp ca Lïnin
Àõnh nghơa giai cêëp ca Lïnin lâ cú súã àng àùỉn àïí phên
àõnh giai cêëp; phên tđch cấc quan hïå giai cêëp trong àêëu tranh giai
cêëp vâ liïn minh giai cêëp; bấc bỗ mổi quan àiïím sai lêìm trong viïåc
phên chia giai cêëp trong xậ hưåi nhû quan àiïím phên chia giai cêëp
theo tâi nùng, theo ngânh nghïì, theo mûác thu nhêåp, theo mâu da,
v.v
II. Vai trô ca àêëu tranh giai cêëp trong xậ hưåi cố giai cêëp vâ

tđnh têët ëu ca àêëu tranh giai cêëp trong thúâi k quấ àưå
1. Ngun nhên ca àêëu tranh giai cêëp
- Àêëu tranh giai cêëp nẫy sinh do sûå àưëi lêåp vïì lúåi đch vâ àõa võ
ca cấc giai cêëp khấc nhau trong mưåt hïå thưëng sẫn x
ët xậ hưåi
nhêët àõnh. Cấc giai cêëp bốc lưåt ca cấc hònh thấi xậ hưåi khấc nhau
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 92

cng cố thïí àưëi khấng vïì lúåi đch, nhû giûäa giai cêëp tû sẫn vâ giai
cêëp phong kiïën. Nhûng trûúác sûå phẫn khấng ca giai cêëp bõ bốc
lưåt, chng dïỵ dâng liïn kïët vúái nhau. Do àố thûåc chêët ca àưëi
khấng giai cêëp lâ àưëi khấng lúåi đch giûäa giai cêëp bõ bốc lưåt vâ giai
cêëp bốc lưåt.
2. Àêëu tranh giai cêëp lâ àưång lûåc phất triïín ca xậ hưåi cố giai
cêëp
- Thưng qua cåc àêëu tranh giai cêëp, sûå xung àưåt giûäa lûåc
lûúång sẫn xët múái vâ quan hïå sẫn xët lẩc hêåu àûúåc giẫi quët,
thûåc hiïån bûúác quấ àưå tûâ mưå
t chïë àưå xậ hưåi lưỵi thúâi sang chïë àưå múái
cao hún.
- Àêëu tranh giai cêëp lâ àưång lûåc phất triïín ca xậ hưåi cố giai
cêëp khưng chó thïí hiïån trong thúâi k cấch mẩng xậ hưåi, mâ côn
trong thúâi k hoâ bònh. Nhûng cố nhûäng nưåi dung hònh thûác biïíu
hiïån vâ àùåc àiïím khấc nhau.
- Khi àêëu tranh giai cêëp phất triïín thânh cấch mẩng xậ hưåi
thò mổi mùåt ca àúâi sưëng xậ hưåi phất triïín vúái mưåt nhõp àưå chûa
tûâng thêëy - nhõp àưå "mưåt ngây bùçng hai mûúi nùm".
- Àêëu tranh giai cêëp lâ quy låt chung ca mổi xậ hưåi cố
giai
cêëp, song quy låt êëy cố nhûäng biïíu hiïån àùåc th trong tûâng xậ hưåi

c thïí. Àiïìu àố do kïët cêëu giai cêëp, do àõa võ lõch sûã ca mưỵi giai
cêëp trong tûâng phûúng thûác sẫn xët, do tûúng quan lûåc lûúång giai
cêëp trong tûâng giai àoẩn quët àõnh.
3. Tđnh têët ëu ca àêëu tranh giai cêëp trong thúâi k quấ àưå
lïn ch nghơa xậ hưåi
ÚÃ nhûäng nûúác giai cêëp vư sẫn àậ giânh àûúåc chđnh quìn,
cåc àêëu tranh giai cêëp vêỵn tiïëp tc, búãi vò:
- Sûå chưëng àưëi ca giai cêëp bốc lưåt sau khi àậ mêët chđnh
quìn vêỵn trúã nïn àùåc biïåt gay gùỉt àïí hông giânh lẩi chđnh quìn
va
â ca cẫi àậ mêët.
- Trong mưåt thúâi gian dâi sau khi giai cêëp vư sẫn giânh àûúåc
chđnh quìn, nhûäng cú súã vêåt chêët àïí nẫy sinh giai cêëp bốc lưåt vâ
sûå phên chia giai cêëp nối chung vêỵn tưìn tẩi. Vò vêåy, giai cêëp cưng
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 93

nhên phẫi tiïën hânh tưí chûác, xêy dûång mưåt hïå thưëng quan hïå xậ
hưåi múái theo u cêìu phất triïín ca lûåc lûúång sẫn xët hiïån àẩi;
àõnh hûúáng cấc thânh phêìn kinh tïë ài lïn xậ hưåi ch nghơa. Ngoâi
ra, giai cêëp vư sẫn côn phẫi tûâng bûúác khùỉc phc nhûäng tû tûúãng,
têm l, têåp quấn, vùn hoấ lẩc hêåu ca xậ hưåi c côn in sêu vâo àúâi
sưëng tinh thêìn ca xậ hưåi.
- Bổn àïë qëc vâ cấc lûåc lûúång phẫn àưång bïn ngoâi phưëi húåp
cng cấc lûåc lûúång chưëng àưëi th àõch bïn trong ha
âng ngây hâng
giúâ thûåc hiïån êm mûu phấ hoẩi, can thiïåp nhùçm xoấ bỗ thânh quẫ
cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 94

CÊU 31: Ngìn gưëc vâ bẫn chêët ca nhâ nûúác. Tđnh têët ëu vâ àùåc

àiïím ca nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa.
I- Ngìn gưëc vâ bẫn chêët nhâ nûúác
1. Ngìn gưëc nhâ nûúác
- Nhâ nûúác lâ mưåt phẩm tr lõch sûã. Nhâ nûúác khưng àưìng
nghơa vúái xậ hưåi, khưng phẫi xậ hưåi loâi ngûúâi hònh thânh lâ àậ cố
nhâ nûúác. Lõch sûã xậ hưåi àậ cố mưåt thúâi k chûa cố nhâ nûúác - thúâi
k xậ hưåi cưång sẫn ngun thu; chó àïën khi xậ hưåi phên chia
thânh giai cêëp nhâ nûúác múái ra àúâi.
- Chïë àưå tû hûäu ra àúâi, xậ hưå
i phên chia thânh nhûäng giai
cêëp àưëi khấng - ch nư vâ nư lïå. Mêu thỵn giûäa cấc giai cêëp, cåc
àêëu tranh giûäa giai cêëp àố khưng ngûâng diïỵn ra vâ ngây câng
quët liïåt khưng thïí àiïìu hoâ àûúåc. Àïí bẫo vïå lúåi đch ca mònh,
giai cêëp ch nư àậ lêåp ra mưåt bưå mấy bẩo lûåc, trêën ấp. Bưå mấy àố
lâ nhâ nûúác.
- Nhâ nûúác àêìu tiïn trong lõch sûã lâ nhâ nûúác chiïëm hûäu nư
lïå, tiïëp àố lâ nhâ nûúác phong kiïën, nhâ nûúác tû bẫn àïìu xët hiïån
tûâ mêu thỵn àưëi khấng giai cêëp vưën cố c
a mưỵi xậ hưåi àố. Nhû
vêåy, nhâ nûúác lâ sẫn phêím vâ biïíu hiïån ca nhûäng mêu thỵn
giai cêëp khưng thïí àiïìu hoâ àûúåc. ÚÃ àêu cố mêu thỵn giai cêëp
khưng thïí àiïìu hoâ thò úã àố nhâ nûúác xët hiïån.
2. Bẫn chêët nhâ nûúác
- Bẫn chêët nhâ nûúác lâ nïìn chun chđnh ca mưåt giai cêëp
nây àưëi vúái giai cêëp khấc vâ àưëi vúái toân xậ hưåi. Nhúâ cố bưå mấy nhâ
nûúác, giai cêëp thưëng trõ chiïëm sưë đt trong dên cû duy trò àûúåc sûå ấp
bûác, bốc lưåt ca mònh àưëi vúái giai cêëp bõ trõ bao giúâ cng chiïëm sưë
àưng. Bẫ
n chêët àố àûúåc thïí hiïån úã chûác nùng vâ àùåc trûng ca nhâ
nûúác.

- Vúái tđnh cấch lâ nïìn chun chđnh ca mưåt giai cêëp àưëi vúái
giai cêëp khấc, nhâ nûúác ca giai cêëp bốc lưåt khưng thïí lâ kễ "cưng
bùçng" bẫo vïå lúåi đch cho cấc giai cêëp trong xậ hưåi.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 95

- Theo bẫn chêët àố, nhâ nûúác, lâ mưåt bưå phêån quan trổng
nhêët ca kiïën trc thûúång têìng ca xậ hưåi cố giai cêëp. Do àố, "Nhâ
nûúác nối chung chó lâ sûå phẫn ấnh, dûúái hònh thûác têåp trung ca
nhûäng nhu cêìu kinh tïë ca giai cêëp thưëng trõ trong sẫn xët".
(Mấc -Ph.Ùngghen: Tuín têåp, t.VI, Nxb. Sûå thêåt, HN, 1984,
tr.413).
II. Tđnh têët ëu vâ àùåc àiïím ca nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa
1. Tđnh têët ëu
Sûå tưìn tẩi ca nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa lâ mưåt têët ëu lõch
sûã, bùỉt ngìn tûâ bẫn chêët ca cåc cấch mẩ
ng xậ hưåi ch nghơa -
mưåt cåc cấch mẩng sêu sùỉc vâ triïåt àïí nhêët trong lõch sûá xậ hưåi.
Giai cêëp cưng nhên vâ nhên dên lao àưång cêìn phẫi thiïët lêåp
nhâ nûúác ca mònh àïí:
- Àê bểp sûå phẫn khấng ca giai cêëp bốc lưåt vâ cấc lûåc lûúång
phẫn àưång.
- Xêy dûång nïìn kinh tïë xậ hưåi ch nghơa - tiïìn àïì vêåt chêët xậ
hưåi cố tđnh têët ëu bẫo àẫm cho nhên dên lao àưång nùỉm àûúåc
quìn lûåc xậ hưåi, lâm cho ngûúâi lao àưång trúã thânh ngûúâi ch xậ
hưåi.
- Phất triïín vâ khưng ngûâng hoa
ân thiïån nïìn dên ch xậ hưåi
ch nghơa, phất huy tđnh tđch cûåc sấng tẩo ca nhên dên lao àưång.
- Xêy dûång vâ cng cưë lûåc lûúång qëc phông àïí chưëng lẩi mổi
êm mûu xêm lûúåc ca bổn àïë qëc vâ cấc lûåc lûúång phẫn àưång

qëc tïë bïn ngoâi.
- Múã rưång giao lûu qëc tïë, tiïëp cêån vâ vêån dng nhûäng giấ
trõ ca nïìn vùn minh nhên loẩi phc v cho sûå nghiïåp xêy dûång
ch nghơa xậ hưåi vâ àúâi sưëng hẩnh phc ca nhên dên.
2. Nhûäng àùåc àiïím cú bẫn ca nhâ nûúá
c xậ hưåi ch nghơa
- Nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa lâ nhâ nûúác ca dên, do dên vâ
vò dên, lâ mưåt tưí chûác thûåc hiïån quìn lâm ch ca nhên dên lao
àưång do àẫng cưång sẫn lậnh àẩo. Àêy lâ àùåc àiïím ch ëu nhêët
ca nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 96

- Nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa vûâa lâ mưåt bưå mấy chđnh trõ -
hânh chđnh, mưåt cú quan cûúäng chïë, vûâa lâ mưåt tưí chûác quẫn l
kinh tïë - vùn hoấ xậ hưåi ca nhên dên lao àưång. Àố lâ sûå kïët húåp
giûäa hai chûác nùng trêën ấp vâ tưí chûác xêy dûång, trong àố tưí chûác
xêy dûång lâ mùåt ch ëu.
- Sûå thưëng nhêët giûäa tđnh chêët dên tưåc vâ tđnh chêët qëc tïë lâ
mưåt àùåc àiïím ca nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa.
- Nhâ nûúác xậ hưåi ch nghơa lâ tưí chûác, thưng qua àố àẫng
ca giai cêëp cưng nhên thûåc hiïån vai trô
lậnh àẩo ca mònh àưëi vúái
tiïën trònh phất triïín ca xậ hưåi. Sûå lậnh àẩo ca àẫng cưång sẫn
quët àõnh bẫn chêët giai cêëp cưng nhên ca bưå mấy nhâ nûúác, lâ
àiïìu kiïån quët àõnh àïí bẫo àẫm thûåc hiïån quìn lâm ch têåp thïí
ca nhên dên lao àưång, bẫo àẫm lâ nhâ nûúác ca dên, do dên vâ vò
dên.
Nhûäng àùåc àiïím ch ëu àậ nối úã trïn ca nhâ nûúác xậ hưåi
ch nghơa xấc àõnh rộ lâ nhâ nûúác kiïíu múái trong lõch sûã.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 97

CÊU 32: Tiïën bưå xậ hưåi; nhûäng tiïu chín khấch quan vâ àưång lûåc
ca sûå tiïën bưå xậ hưåi.
I- Khấi niïåm tiïën bưå xậ hưåi
1. Tiïën bưå xậ hưåi lâ mưåt khấi niïåm phẫn ấnh con àûúâng tiïën
lïn ca xậ hưåi àûúåc xem nhû mưåt hïå thưëng toân vển, hoân chónh tûâ
mưåt hònh thấi thêëp lïn mưåt hònh thấi cao hún, àem lẩi nhûäng giấ
trõ vêåt chêët vâ tinh thêìn tưët àểp hún cho sûå hoân thiïån bẫn chêët
con ngûúâi.
2. "Khưng thïí hiïíu khấi niïåm tiïën bưå xậ hưåi vúái mưåt sûå trûâu
tûúång hoấ têìm thûúâng" (Cấc Mấc). Sûå
tiïën bưå xậ hưåi trong mưåt thúâi
k lõch sûã nây sệ trúã thânh lưỵi thúâi trong mưåt thúâi k lõch sûã khấc
vâ nố khưng phẫi lâ con àûúâng thùèng tùỉp, mâ quanh co, phûác tẩp.
3. Tiïën bưå xậ hưåi lâ do cấc quy låt khấch quan chi phưëi vâ
àûúåc thûåc hiïån thưng qua hoẩt àưång ca con ngûúâi cố thûác.
4. Xậ hưåi loâi ngûúâi lâ mưåt hïå thưëng rêët phûác tẩp bao gưìm
nhiïìu hïå thưëng nhỗ nhû nhâ nûúác, gia àònh, nghïå thåt, khoa hổc
v.v Cấc hïå thưëng nhỗ thûúâng phất triïín khưng àïìu, nïëu chó dûåa
vâo mưåt hïå thưëng nhỗ thò khưng thïí àấ
nh giấ xậ hưåi àố lâ tiïën bưå
hay suy thoấi àûúåc. Vò vêåy, phẫi xem xết sûå tiïën bưå xậ hưåi mưåt
cấch toân vển vúái nhûäng tiïu chín khấch quan ca nố.
II. Tiïu chín chung, khấch quan ca sûå tiïën bưå xậ hưåi
1. Tiïu chín chung vâ thêåt sûå ca sûå tiïën bưå xậ hưåi lâ dûåa
vâo phûúng thûác sẫn xët vêåt chêët ca xậ hưåi. Phûúng thûác sẫn
xët lâ sûå thưëng nhêët biïån chûáng ca lûåc lûúång sẫn xët vâ quan
hïå sẫn xët. Do àố, khi àấnh giấ sûå tiïën bưå hay sûå lẩc hêåu ca mưåt
chïë àưå
xậ hưåi thò khưng thïí chó dûåa vâo nhõp àưå phất triïín ca lûåc

lûúång sẫn xët mưåt cấch biïåt lêåp vúái quan hïå sẫn xët.
2. Tiïu chín ca sûå tiïën bưå xậ hưåi côn àûúåc thïí hiïån úã cấc
thânh tûåu khoa hổc, trẩng thấi chđnh trõ - xậ hưåi, trònh àưå hổc vêën,
bẫo vïå sûác khoễ, lưëi sưëng, thûác àẩo àûác, thïë giúái quan, k låt lao
àưång, vùn hoấ lao àưång, qua àố ẫnh hûúãng àïën hiïåu quẫ sẫn xët.
Xậ hưåi nâo àem lẩi nhiïìu khẫ nùng hún cho sûå phất huy sûác mẩnh
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 98

vâ nùng lûåc sấng tẩo ca con ngûúâi, hoân thiïån bẫn chêët con ngûúâi
thò xậ hưåi àố àûúåc coi lâ tiïën bưå.
III- Àưång lûåc ca sûå tiïën bưå xậ hưåi
1. Àưång lûåc ch ëu ca sûå tiïën bưå xậ hưåi lâ lûåc lûúång sẫn
xët. Lûåc lûúång sẫn xët phất triïín sệ thc àêíy nïìn sẫn xët phất
triïín, tûâ àố thc àêíy tiïën bưå xậ hưåi. Trong lûåc lûúång sẫn xët, con
ngûúâi lâ ëu tưë quan trổng nhêët, cho nïn xết àïën cng, bêët k sûå
tiïën bưå xậ hưå
i nâo cng lâ do nhên dên lao àưång trûåc tiïëp thûåc
hiïån vâ do àố nhên dên lao àưång lâ àưång lûåc chđnh ca mổi sûå tiïën
bưå xậ hưåi.
2. Khoa hổc, nhûäng tû tûúãng tiïën bưå àống vai trô quan trổng
tấc àưång mẩnh mệ àïën sûå tiïën bưå xậ hưåi.
3. Lúåi đch, trûúác hïët lâ lúåi đch kinh tïë lâ mưåt àưång lûåc quan
trổng àưëi vúái sûå phất triïín sẫn xët thc àêíy tiïën bưå xậ hưåi.
4. Trong xậ hưåi cố giai cêëp, àêëu tranh giai cêëp ca cấc giai
cêëp tiïn tiïën chưëng lẩi giai cêëp lưỵi thúâi àậ vâ àang trúã
thânh mưåt
àưång lûåc mẩnh mệ thc àêíy sûå tiïën bưå xậ hưåi.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 99

CÊU 33: Bẫn chêët con ngûúâi. Mưëi quan hïå giûäa cấ nhên vâ têåp

thïí; giûäa cấ nhên vâ xậ hưåi.
I- Bẫn chêët con ngûúâi
Trûúác Mấc, cấc nhâ triïët hổc coi bẫn chêët con ngûúâi hóåc lâ úã
ngìn gưëc thêìn thấnh ca nố (ch nghơa duy têm tưn giấo) hóåc lâ
mưåt bưå phêån vâ lâ sûå thïí hiïån cao nhêët ca giúái tûå nhiïn (ch
nghơa duy vêåt siïu hònh). Ngûúåc lẩi, triïët hổc Mấc coi "bẫn chêët
con ngûúâi lâ tưíng hoâ cấc quan hïå xậ hưåi" vâ bẫn chêët àố cng biïën
àưíi cng vúái sûå phất triïín ca xậ hưåi.
- Khi khù
èng àõnh bẫn chêët con ngûúâi lâ tưíng hoâ cấc quan hïå
xậ hưåi, triïët hổc Mấc khưng tuåt àưëi hoấ mùåt xậ hưåi trong con
ngûúâi, mâ cho rùçng con ngûúâi lâ thûåc thïí thưëng nhêët ca cấi sinh
vêåt vâ cấi xậ hưåi.
- Cấi sinh vêåt lâ toân bưå cấc quấ trònh sinh vêåt diïỵn ra trong
con ngûúâi vâ cẫ cêëu tẩo giẫi phêỵu ca nố. Côn cấi xậ hưåi lâ cấc
phêím chêët xậ hưåi ca con ngûúâi do cấc quan hïå xậ hưåi tẩo ra nhû
biïët lao àưång, cố ngưn ngûä, thûác vâ tû duy.
+ Cú súã àïí xem xết sûå thưë
ng nhêët giûäa cấi sinh vêåt vâ cấi xậ
hưåi lâ hổc thuët ca Ùngghen vïì cấc hònh thûác vêån àưång cú bẫn
ca vêåt chêët. Theo hổc thuët nay, cấc hònh thûác vêån àưång ca vêåt
chêët khấc nhau vïì chêët, nïn khưng thïí quy hònh thûác cao vâo hònh
thûác thêëp, vâ ngûúåc lẩi. Trong nhûäng hïå thưëng vêåt chêët phûác tẩp
nhû cú thïí sưëng chùèng hẩn, hònh thûác vêån àưång cao (sinh vêåt)
quët àõnh cấc hònh thûác thêëp (hoấ hổc vâ vêåt l), côn cấc hònh
thûác thêëp cng tưìn tẩi vúái hònh thûác cao, nhûng bõ "lổc vỗ" búãi hònh
thûác cao.
+ Vú
ái cú súã nhû vêåy, trong con ngûúâi, cấi sinh vêåt lâ tiïìn àïì,
àiïìu kiïån ca cấi xậ hưåi. Thiïëu cấi sinh vêåt, cấi xậ hưåi khưng thïí

tưìn tẩi vâ biïíu hiïån ra àûúåc. Song, cấi sinh vêåt trong con ngûúâi bõ
biïën àưíi búãi cấc xậ hưåi vâ mang tđnh xậ hưåi. Ngûúåc lẩi, khi ra àúâi,
cấi xậ hưåi cố vai trô quët àõnh, chïë ûúác cấi sinh vêåt vâ quy àõnh
bẫn chêët xậ hưåi ca con ngûúâi.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 100

- Vúái quan àiïím nhêët ngun lån coi con ngûúâi lâ mưåt thûåc
thïí sinh vêåt - xậ hưåi, triïët hổc Mấc àậ khùỉc phc cẫ hai quan àiïím
sai lêìm trong vêën àïì con ngûúâi: hóåc lâ tûå nhiïn hoấ (sinh vêåt hoấ)
con ngûúâi, tûác lâ tuåt àưëi hoấ cấi sinh vêåt, khưng thêëy vai trô
quët àõnh lâ cấi xậ hưåi; hóåc lâ xậ hưåi hoấ giẫn àún con ngûúâi, tûác
lâ tuåt àưëi hoấ cấi xậ hưåi, khưng thêëy àûúåc tiïìn àïì tûå nhiïn, sinh
vêåt trong con ngûúâi.
II- Quan hïå giûäa cấ nhên vâ têåp thïí
1. Cấ nhên - cấ thïí ngûúâi vúái tđnh cấch lâ sẫn phêím ca sûå
phất triïí
n xậ hưåi, lâ ch thïí ca lao àưång, ca mổi quan hïå xậ hưåi
vâ ca nhêån thûác. Cấ nhên lâ mưåt con ngûúâi hoân chónh trong sûå
thưëng nhêët giûäa khẫ nùng riïng cố ca ngûúâi àố vúái chûác nùng xậ
hưåi do ngûúâi àố thûåc hiïån. Trong mưëi quan hïå vúái têåp thïí, cấ nhên
nhû lâ "bưå phêån" ca cấi toân thïí, thïí hiïån bẫn sùỉc ca mònh
thưng qua têåp thïí nhûng khưng "hoâ tan" vâo têåp thïí.
2. Têåp thïí lâ hònh thûác liïn hïå cấc cấ nhên thânh tûâng nhốm
cố tđnh chêët xậ hưåi xët phất tûâ lúåi đch, nhu cêìu vïì kinh tïë, chđnh
trõ, àẩ
o àûác, thêím m, quan àiïím khoa hổc, tû tûúãng, nghïì nghiïåp
v.v Do àố, trong xậ hưåi cố nhiïìu têåp thïí khấc nhau.
3. Quan hïå giûäa cấ nhên vâ têåp thïí lâ mưëi quan hïå biïån
chûáng cố mêu thỵn.
- Bẫn chêët ca quan hïå giûäa cấ nhên vâ têåp thïí lâ quan hïå

lúåi đch - cấi mốc nưëi, liïn kïët hóåc chia rệ cấc thânh viïn. Trong têåp
thïí cố bao nhiïu thânh viïn (cấ nhên) lâ bêëy nhiïu lúåi đch. Lúåi đch
lẩi àûúåc thïí hiïån úã nhu cêìu - nhu cêìu vêåt chêët vâ vùn hoấ tinh
thêìn. Nhu cêìu ca mưỵi cấ nhên trong têåp thïí lâ khưng hoân toân
nhû nhau. Mùåt khấc, khẫ nùng ca têåp thïí thoẫ mậ
n nhu cêìu cấ
nhên thûúâng thêëp hún u cêìu vïì nhu cêìu ca mưỵi cấ nhên xết vïì
sưë lûúång, chêët lûúång vâ tđnh àa dẩng ca nố.
Bẫn chêët ca mưỵi cấ nhên lẩi khưng thïí tưìn tẩi vâ phất triïín
mưåt cấch cư lêåp, àưåc lêåp hoân toân vúái nhûäng cấ nhên khấc vâ vúái
têåp thïí. Àố lâ cú súã hònh thânh tđnh têåp thïí, tđnh cưång àưìng, tđnh
nhên àẩo ca nhên cấch.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 101

- Tu theo tđnh chêët ca mêu thỵn vâ khẫ nùng giẫi quët
nhûäng mêu thỵn àố, mâ quan hïå giûäa têåp thïí vâ cấ nhên cố thïí
àûúåc duy trò, phất triïín hóåc tan rậ.
- Nhûäng têåp thïí bẫo àẫm sûå ưín àõnh vïì tưí chûác vâ phất triïín
ca cấ nhên thò têåp thïí àố sệ àûúåc cng cưë vâ phất triïín. Têåp thïí
bïìn vûäng lâ têåp thïí àûúåc xêy dûång trïn ngun tùỉc: Kïët húåp hâi
hoâ lúåi đch, nhu cêìu cấ nhên vúái lúåi đch, nhu cêìu têåp thïí; sûå tûúng
trúå theo tinh thêìn hûäu ấi; hiïíu rộ vâ thûåc hiïån nghơa v àưëi vúá
i têåp
thïí; bònh àùèng trong têåp thïí; tưn trổng têåp thïí vâ cấc quët àõnh
ca têåp thïí, cố thûác trấch nhiïåm trûúác têåp thïí vïì hânh vi ca
mònh; têåp thïí ln ln quan têm àïën cấ nhên, àïën viïåc thoẫ mận
lúåi đch vâ nhu cêìu chđnh àấng ca cấ nhên, àïën sûå phất triïín tâi
nùng vâ phêím chêët ca cấ nhên v.v Xêy dûång mưëi quan hïå àng
àùỉn giûäa cấ nhên vâ têåp thïí cêìn phẫi chưëng hai khuynh hûúáng:
tuåt àưëi hoấ têåp thïí, bùỉt cấ nhên phẫi hy sinh mưåt chiïìu; vâ

khuynh hûúáng tuåt àưëi hoấ lúåi đch cấ nhên mưåt cấch cûåc àoan
theo ch
nghơa cấ nhên.
III. Quan hïå giûäa cấ nhên vâ xậ hưåi
1. Xậ hưåi lâ sẫn phêím ca mưëi quan hïå giûäa ngûúâi vúái ngûúâi
vâ nố àûúåc xấc àõnh trïn bònh diïån rưång, hểp khấc nhau. Nghơa
rưång lâ xậ hưåi loâi ngûúâi (toân nhên loẩi); nghơa hểp lâ nhûäng hïå
thưëng xậ hưåi nhû qëc gia, dên tưåc, giai cêëp, chng tưåc v.v
2. Mưëi quan hïå giûäa cấ nhên vâ xậ hưåi lâ mưëi quan hïå biïån
chûáng, mâ nïìn tẫng ca mưëi quan hïå nây lâ quan hïå lúåi đch. Xậ hưåi
lâ àiïìu kiïån, lâ mưi trûúâng, lâ phûúng thûác àïí lúåi đch cấ nhên àûúåc
thûå
c hiïån. Xậ hưåi câng phất triïín thò mưỵi cấ nhên tiïëp nhêån àûúåc
ngây câng nhiïìu nhûäng giấ trõ vêåt chêët vâ tinh thêìn do xậ hưåi àố
àấp ûáng. Thoẫ mận nhu cêìu chđnh àấng ca cấ nhên lâ àưång lûåc
liïn kïët mổi thânh viïn xậ hưåi vâ lâ mc àđch ca sûå liïn kïët àố.
Àưìng thúâi, mưỵi cấ nhên trong xậ hưåi câng phất triïín vïì thïí lûåc vâ
tâi nùng thò câng cố àiïìu kiïån gốp phêìn mònh thc àêíy xậ hưåi phất
triïín. Vai trô ca cấ nhên ẫnh hûúãng túá
i xậ hưåi tu thåc vâo trònh
àưå phất triïín nhên cấch. Nhûäng cấ nhên cố nhên cấch lúán, nhiïìu
tâi nùng, cố trấch nhiïåm cao vúái xậ hưåi, thûåc hiïån tưët nghơa v àưëi
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 102

vúái xậ hưåi thò cố tấc dng tđch cûåc àïën xậ hưåi. Nhûäng cấ nhên bõ
thoấi hoấ, biïën chêët vïì nhên cấch thò gêy hêåu quẫ xêëu àïën xậ hưåi,
trúã thânh mưåt gấnh nùång cho xậ hưåi. Cấ nhên lâ vơ nhên thò sûå tấc
àưång àưëi vúái xậ hưåi rêët to lúán.
3. Mưëi quan hïå giûäa lúåi đch cấ nhên vâ lúåi đch xậ hưåi, cố mùåt
khấch quan vâ ch quan. Mùåt khấch quan biïíu hiïån úã trònh àưå ca

nïìn sẫn xët xậ hưåi, úã mûác àưå tùng nùng sët lao àưång xậ hưåi, cho
phếp àấp ûáng nhu cêìu ngây câng cao ca mưỵi thâ
nh viïn xậ hưåi.
Mùåt ch quan thïí hiïån úã khẫ nùng nhêån thûác vâ vêån dng quy
låt vïì sûå kïët húåp giûäa lúåi đch cấ nhên vâ lúåi đch xậ hưåi.
4. Bẫo àẫm cưng bùçng vïì quìn lúåi vâ nghơa v àưëi vúái mổi
cưng dên; chưëng àùåc quìn, àùåc lúåi; phất huy nhên tưë con ngûúâi vâ
lêëy viïåc phc v lúåi đch con ngûúâi lâ mc àđch cao cẫ ca mổi hoẩt
àưång kinh tïë, vùn hoấ, xậ hưåi lâ mưåt nhiïåm v quan trổng vâ lâ
u cêìu bûác thiïët trong viïåc giẫi quët mưëi quan hïå giûäa cấ nhên
vâ xậ hưåi úã
nûúác ta hiïån nay, tẩo àiïìu kiïån cho xậ hưåi ta tưìn tẩi vâ
khưng ngûâng phất triïín theo sûå tiïën bưå xậ hưåi.
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 103

CÊU 34: Vai trô ca qìn chng nhên dên vâ vơ nhên - lậnh t
àưëi vúái sûå phất triïín ca xậ hưåi.
I. Khấi niïåm qìn chng nhên dên, vơ nhên, lậnh t
1. Qìn chng nhên dên
Khấi niïåm qìn chng nhên dên cố sûå thay àưíi vâ phất triïín
gùỉn liïìn vúái nhûäng hònh thấi kinh tïë — xậ hưåi nhêët àõnh. Nhûng
trong bêët cûá giai àoẩn nâo ca lõch sûã, khấi niïåm qìn chng
nhên dên cng àûúåc xấc àõnh búãi: 1) Nhûäng ngûúâi lao àưång sẫn
xët ra ca cẫi vêåt chêët vâ ca cẫi tinh thêìn ca xậ hưåi - lûåc lûúång
cú bẫn ca qìn chng nhên dên; 2) Nhûäng bưå phêån dên cû chưëng
la
åi nhûäng lûåc lûúång xậ hưåi phẫn àưång ngùn cẫn sûå tiïën bưå xậ hưåi;
3) Nhûäng giai cêëp, nhûäng têìng lúáp xậ hưåi thc àêíy sûå tiïën bưå xậ
hưåi.
2. Vơ nhên - lậnh t

Vơ nhên lâ nhûäng cấ nhên kiïåt xët cố khẫ nùng nùỉm bùỉt
àûúåc nhûäng vêën àïì cùn bẫn nhêët vâ àẩt àûúåc nhûäng thânh tûåu
trong mưåt lơnh vûåc nhêët àõnh ca hoẩt àưång khoa hổc vâ thûåc tiïỵn.
Nhûäng vơ nhên thûúâng xët hiïån trong cấc lơnh vûåc hoẩt àưång
chđnh trõ, qn sûå, kinh tïë, triïët hổc, vùn hổc, nghïå thåt, khoa
hổ
c v.v
Lậnh t trûúác hïët lâ vơ nhên, song khưng phẫi bêët cûá vơ nhên
nâo cng lâ lậnh t. Trong mưëi quan hïå vúái qìn chng nhên dên,
lậnh t lâ nhûäng vơ nhên kiïåt xët àống vai trô àõnh hûúáng vâ dêỵn
dùỉt hoẩt àưång ca qìn chng nhên dên. Lậnh t cố nhûäng phêím
chêët cú bẫn nhû: cố tri thûác khoa hổc un bấc, nùỉm bùỉt àûúåc xu
hûúáng vêån àưång ca dên tưåc vâ thúâi àẩi; àõnh ra àûúâng lưëi àng
àùỉn àïí àûa sûå nghiïåp cấch mẩng ca qìn chng àïën thùỉng lúåi; cố
khẫ nùng têåp húåp qìn chng nhên dên, thưë
ng nhêët chđ vâ hânh
àưång ca hổ hûúáng vâo mưåt nhiïåm v c thïí ca dên tưåc hay thúâi
àẩi; hiïën mònh cho lúåi đch ca dên tưåc, qëc tïë vâ thúâi àẩi.
II- Vai trô ca qìn chng nhên dên vâ vơ nhên - lậnh t
1. Qìn chng nhên dên lâ ngûúâi sấng tẩo chên chđnh ra lõch
sûã, lâ ch thïí ca lõch sûã
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 104

- Hổ lâ ngûúâi trûåc tiïëp sẫn xët ra ca cẫi vêåt chêët vâ ca cẫi
tinh thêìn ca xậ hưåi - nhên tưë quët àõnh sûå tưìn tẩi vâ phất triïín
ca xậ hưåi loâi ngûúâi.
- Hổ lâ ch thïí ca hoẩt àưång cẫi tẩo cấc quấ trònh kinh tïë,
chđnh trõ, xậ hưåi.
- Lúåi đch ca qìn chng nhên dên vûâa lâ àiïím khúãi àêìu vûâa
lâ mc àđch cëi cng ca cấc hânh àưång cấch mẩng.

- Trong bêët k thúâi àẩi nâo, qìn chng nhên dên cng lâ
ngûúâi sấng tẩo ra lõch sûã. Nhûng trònh àưå sấng tẩo ca q
ìn chng
nhên dên àïën mûác nâo lâ tu thåc vâo tđnh tđch cûåc, vâo tri thûác
ca qìn chng vïì tûå nhiïn vâ xậ hưåi, vâo trònh àưå tưí chûác ca
qìn chng v.v Têët cẫ nhûäng cấi àố lâ ph thåc vâo phûúng
thûác sẫn xët, vâo chïë àưå xậ hưåi. Vai trô sấng tẩo ca qìn chng
nhên dên ngây câng tùng cng vúái sûå phất triïín ca xậ hưåi. Àố
cng lâ mưåt quy låt phất triïín ca xậ hưåi.
Trong sûå nghiïåp xêy dûång ch nghơa xậ hưåi úã nûúác ta, àïí
phấ
t huy mẩnh mệ vai trô tđch cûåc, sấng tẩo ca qìn chng nhên
dên, Àẫng ta ch trûúng àưíi múái toân diïån, xêy dûång mưåt hïå thưëng
quan hïå giûäa ngûúâi vâ ngûúâi thïí hiïån quìn lâm ch ca nhên dên
trïn têët cẫ cấc mùåt ca àúâi sưëng xậ hưåi; àưìng thúâi àïì ra nhûäng biïån
phấp cố hiïåu lûåc àïí àưång viïn nhên dên tđch cûåc tham gia cåc àêëu
tranh xoấ bỗ mổi hiïån tûúång quan liïu, tham nhng, vi phẩm
quìn lâm ch ca nhên dên ca nhûäng phêìn tûã thoấi hoấ, biïën
chêët trong bưå mấy Àẫng vâ Nhâ nûúác, lêëy lẩi lông tin trong nhên
dên, lâm cho nhên dên gùỉn bố vúái Àẫng vâ Nhâ nûúác.
2. Vai trô ca vơ nhên - lậnh t
Trong mưëi quan hïå vúái qìn chng nhên dên, lậnh t cố
nhûäng chûác nùng ch ëu: àõnh hûúáng chiïën lûúåc, sấch lûúåc trïn cú
súã nùỉm bùỉt nhûäng quy låt khấch quan ca cấc quấ trònh kinh tïë,
chđnh trõ, xậ hưåi ca àêët nûúác vâ thúâi àẩi; tưí chûác lûåc lûúång, giấo
dc, thuët phc qìn chng nhên dên hûúáng vâo giẫi quët
nhûäng vêën àïì then chưët nhêët, tûâ àố, cố khẫ nùng giẫi quët cố hiïåu
quẫ nhûäng vêën àïì
phûác húåp, tưíng thïí cấc nhiïåm v ca àêët nûúác
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 105

vâ thúâi àẩi; àẩi biïíu cho nguån vổng vâ lúåi đch ca dên tưåc vâ
qìn chng nhên dên.
Tûâ chûác nùng trïn àêy cho thêëy vai trô ca lậnh t:
- Lậnh t lâ ngûúâi thc àêíy nhanh tiïën trònh cấch mẩng,
mang lẩi hiïåu quẫ cao nhêët cho hoẩt àưång ca qìn chng nïëu
lậnh t cố tâi, àûác cao, gùỉn bố mêåt thiïët vúái qìn chng vâ àem lẩi
lúåi đch thiïët thûåc cho qìn chng.
- Lậnh t thûúâng lâ ngûúâi sấng lêåp ra cấc tưí chûác chđnh trõ,
xậ hưåi, têåp húåp àûúåc nhên tâi vâ lâ linh hưìn ca cấc tưí chûá
c àố.
- Lậnh t ca mưỵi thúâi àẩi chó cố thïí hoân thânh nhiïåm v
ca thúâi àẩi hổ. Khưng cố lậnh t chung cho mổi thúâi àẩi. Sau khi
hoân thânh chûác nùng lậnh àẩo qìn chng nhên dên, lậnh t ài
vâo lõch sûã nhû nhûäng vơ nhên vâ sưëng mậi trong têm tûúãng ca
cấc thúâi àẩi sau.
PTS. TRÛÚNG VÙN PHÛÚÁC (Ch biïn) 106

CÊU 35: Mưëi quan hïå giûäa tưìn tẩi xậ hưåi vâ thûác xậ hưåi.
I- Tưìn tẩi xậ hưåi vâ thûác xậ hưåi
1. Tưìn tẩi xậ hưåi lâ toân bưå nhûäng àiïìu kiïån sinh hoẩt vêåt
chêët ca xậ hưåi, bao gưìm:
- Hoân cẫnh àõa l.
- Àiïìu kiïån dên sưë.
- Phûúng thûác sẫn xët ra ca cẫi vêåt chêët.
Trong ba nhên tưë àố thò phûúng thûác sẫn xët ra ca cẫi vêåt
chêët lâ nhên tưë quët àõnh àưëi vúái tưìn tẩi xậ hưåi.
2. thûác xậ hưåi lâ toân bưå àúâi sưëng tinh thêìn ca xậ hưåi, bao
gư
ìm nhûäng tû tûúãng, quan àiïím, l lån, tònh cẫm, têm trẩng, têåp

quấn, truìn thưëng v.v. phẫn ấnh tưìn tẩi xậ hưåi trong nhûäng giai
àoẩn phất triïín khấc nhau ca lõch sûã.
thûác xậ hưåi bao gưìm têm l xậ hưåi vâ hïå tû tûúãng. Àố lâ hai
trònh àưå, hai phûúng thûác phẫn ấnh khấc nhau ca thûác xậ hưåi.
Nố cố chung mưåt ngìn gưëc lâ phẫn ấnh tưìn tẩi xậ hưåi vâ giûäa
chng cố quan hïå tấc àưång lêỵn nhau. Nhûng hïå tû tûúãng xậ hưåi
khưng nẫy sinh tûå phất tûâ têm l xậ hưåi vâ khưng phẫi lâ
sûå biïíu
hiïån trûåc tiïëp ca têm l xậ hưåi. Trong xậ hưåi cố giai cêëp thûác xậ
hưåi cố tđnh giai cêëp.
II- Quan hïå biïån chûáng giûäa tưìn tẩi xậ hưåi vâ thûác xậ hưåi
1. Tưìn tẩi xậ hưåi quët àõnh thûác xậ hưåi
- Vai trô quët àõnh ca tưìn tẩi xậ hưåi àưëi vúái thûác xậ hưåi
thïí hiïån: tưìn tẩi xậ hưåi sinh ra thûác xậ hưåi, côn thûác xậ hưåi lâ
sûå phẫn ấnh ca tưìn tẩi xậ hưåi; tưìn tẩi xậ hưåi nhû thïë
nâo thò
thûác xậ hưåi nhû thïë êëy; mưỵi khi tưìn tẩi biïën àưíi, nhêët lâ phûúng
thûác sẫn xët biïën àưíi thò nhûäng tû tûúãng vâ l lån xậ hưåi, nhûäng
quan àiïím vïì chđnh trõ, phấp quìn, triïët hổc, àẩo àûác, vùn hổc,
nghïå thåt v.v. súám mån sệ biïën àưíi theo.
- Tưìn tẩi xậ hưåi quët àõnh thûác xậ hưåi, thûác xậ hưåi lâ
phẫn ấnh tưìn tẩi xậ hưåi, nhûng khưng phẫi bêët cûá tû tûúãng, quan
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN TRIÏËT HỔC MẤC - LÏNIN 107

àiïím l lån xậ hưåi nâo, tấc phêím vùn hổc nghïå thåt nâo cng
nhêët thiïët trûåc tiïëp phẫn ấnh nhûäng quan hïå kinh tïë ca thúâi àẩi,
mâ chó xết àïën cng thò cấc quan hïå kinh tïë múái àûúåc phẫn ấnh
bùçng cấch nay hay cấch khấc vâo trong nhûäng tû tûúãng àố. Búãi vò
thûác xậ hưåi trong sûå phất triïín ca mònh cố tđnh àưåc lêåp tûúng
àưëi.

2. Tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi vâ vai trô ca thûác xậ hưåi
Tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi vâ vai trô ca thûác xậ hưåi biïíu hiïån
úã nhûäng mù
åt dûúái àêy:
- thûác xậ hưåi thûúâng lẩc hêåu hún so vúái tưìn tẩi xậ hưåi.
- thûác xậ hưåi cố tđnh vûúåt trûúác tưìn tẩi xậ hưåi. Àố lâ nhûäng
tû tûúãng tiïën bưå, khoa hổc.
- thûác xậ hưåi cố nhiïìu hònh thấi khấc nhau, giûäa chng cố
sûå tấc àưång qua lẩi lêỵn nhau trong sûå phất triïín ca chng.
- Sûå tấc àưång trúã lẩi ca thûác xậ hưåi àưëi vúái tưìn tẩi xậ hưåi lâ
biïíu hiïån quan trổng nhêët ca tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi ca thûác xậ
hưåi, biïí
u hiïån têåp trung vai trô ca thûác xậ hưåi àưëi vúái tưìn tẩi xậ
hưåi.
Mûác àưå ẫnh hûúãng ca tû tûúãng xậ hưåi àưëi vúái sûå phất triïín
xậ hưåi ph thåc vâo tđnh chêët ca cấc mưëi quan hïå kinh tïë mâ
trïn àố nẫy sinh nhûäng tû tûúãng nhêët àõnh; ph thåc vâo vai trô
lõch sûã ca giai cêëp giûúng cao ngổn cúâ tû tûúãng àố; ph thåc vâo
mûác àưå phẫn ấnh àng àùỉn ca tû tûúãng àố àưëi vúái cấc nhu cêìu
phất triïín ca xậ hưåi, ph thåc vâo mûác àưå xêm nhêåp ca tû
tûúãng àố vâo qìn chng àưng àẫo.