Thi nhân Việt Nam.

THI NHÂN VIỆT NAM – Hoài Thanh, Hoài Chân
Nhà thơ
T ế Hanh

Họ Trần, sinh ngày 15 tháng 05 năm Tân Dậu ( 1921) ở làng Đông Yên, phủ Bình Sơn ( Quảng Ngãi). Chánh
quán: làng Giao Thuỷ, cách làng kia một con sông. Đậu sơ học rồi ra Huế học trường Khải Định. Ở đó quen
Huy Cận, và được Huy Cận chỉ vẽ cho nhiều. Hiện học năm thứ hai ban trung học.
Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm. Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê
hương. Người nghe thấy cả những điều không hình sắc, không thanh âm như “ mảnh hồn làng” trên “ cánh buồm
giương”, như tiếng hát của hương đồng quyến rũ con đường quê nho nhỏ. Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất
gần gũi thường ta chỉ thấy một cách mờ mờ, cái thế giớ những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật: sự mỏi
mệt say sưa của con thuyền lúc trở về bến, nỗi khổ đau chất chứa trên toa tàu nặng trĩu, những vui buồn sầu tủi của
một con đường. Tế Hanh luôn nói đến những con đường. Cũng phải. Trên những con đường nhưng lại biết bao
nhiêu bâng khuâng hồi hộp!
Nhưng Tế Hnah sở dĩ nhìn đời một cách sâu sắc như thế là vì người sẵn có một tâm hồn tha thiết. Hôm đầu tôi gặp
người thiếu niên áy, người rụt rè ngượng nghịu như một chàng rể mới. Nhưng tôi vẫn nhớ đôi mắt. Đôi mắt nồng
nàn lạ. Tôi nghĩ ở một người như thế những điều cảm xúc, những mỗi đau xót sẽ quá mực thường và có khi khác
thường.
Như khi yêu, người thấy:
Kìa em, lên! Rực rỡ bốn phương trời;
Đôi mắt to ném lửa sáng nơi nơi;
Vừng trán rộng, hào qung loà chói rực’
Ta thấy sáng! Hồn phiêu diêu thoát tục’
Lòng lâng lâng không muốn ước mơ chi’
Mát lim dim đầu cúi gục chân quỳ…
Tuy lời thơ còn có gì lệch với hồn thơ nhưng không có một tâm hồn đắm đuối không thể viết nên những lời thơ
như thế.
Khi thất vọng thi nhân ước cho người yêu chết đi để được ngồi trên mồ nhỏ từng giọt nước mắt thấm xuống tấm
thân lạnh lẽo.
Tệ hơn nữa, người muốn hưởng cái thú tàn nhẫn được thấy người yêu” đau quằn quại”, được nghe tiếng khóc của
người yêu, tiếng khóc.

Rách đau thương như lụa xé tơi bời
Chúng ta sẽ ngạc nhiên và băn khoăn không biết ở những chỗ sâu kín trong lòng ta có gì giống như thế không. Dầu
sao, sự thành thực của thi nhân không thể ngờ được.
Nhưng tôi chưa muốn nói nhiều về Tế Hanh, Tế Hanh còn trẻ lắm và cũng mới bước vào làng thơ, chưa có thể biết
rõ những con đường người sẽ đi.
Tháng 4- - 1941
( Theo Thi nhân Việt Nam)