Tăng hiệu quả phòng chống lao - Làm thế nào? pot

Tăng hiệu quả phòng chống lao - Làm thế nào?
Hiện nay bệnh lao vẫn là một bệnh có nguy cơ cao nhất
về số lượng người mắc bệnh và tử vong. Phòng chống
bệnh lao không chỉ là công việc của ngành y tế mà còn
là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Mọi người cần có
nhận thức toàn diện đối với bệnh lao để phòng bệnh,
điều trị, tạo hành vi tốt trong bảo vệ sức khỏe cộng
đồng.
Để công tác phòng chống lao hoạt động hiệu quả trong thời
gian qua, các nguồn lực đã được huy động một cách đáng
kể, ngoài các nguồn lực con người, trang thiết bị , việc
huy động và sử dụng nguồn lực tài chính là đặc biệt quan
trọng. Cùng với cam kết của Nhà nước Việt Nam, Chương
trình Chống lao quốc gia đã nhận được sự hỗ trợ tài chính
rất hiệu quả của các tổ chức quốc tế và chính phủ các nước.
Với đặc điểm dịch tễ học bệnh lao hiện nay, tình hình lao
đa kháng thuốc và lao siêu kháng thuốc sẽ làm cho công tác
điều trị lao trở nên khó khăn, phức tạp và tốn kém kinh phí,
thời gian cho người bệnh và cộng đồng. Tác động của dịch
HIV/AIDS có nguy cơ làm cho tình hình bệnh lao ở Việt
Nam thêm phức tạp, gánh nặng bệnh tật tác động mạnh đến
kinh tế-xã hội đất nước; vấn đề tiếp cận các dịch vụ chăm
sóc sức khỏe trong chiến lược hóa trị liệu ngắn ngày có
kiểm soát trực tiếp của nhân viên y tế (DOTS: Directly
Observed Treatment, Short-course) đối với vùng dân tộc,
vùng sâu, vùng xa, dân nghèo thành thị và nông thôn là
thách thức đối với công tác phòng chống lao.

Trạm y tế xã Tân Phú, huyện Thới Bình
,
Cà Mau truyền thông phòng chố

ng lao
trong cụm dân cư
Hiện nay, trên thế giới, xu hướng là phát hiện và quản lý
sớm người nhiễm lao; ở Việt Nam, cần thiết nâng cao vai
trò của y tế cơ sở, duy trì chiến lược DOTS. Các biện pháp
đồng bộ để giải quyết các khó khăn của công tác này đã và
đang tồn tại, như cán bộ nhân viên y tế làm công tác phòng
chống lao - đặc biệt là ở tuyến y tế cơ sở và sau khi thực
hiện Nghị định 172 của Chính phủ về cấu trúc lại hệ thống
y tế tuyến huyện, kinh phí mua thuốc, đào tạo, huấn luyện,
kiểm tra, giám sát, hệ thống xét nghiệm, phối hợp y tế tư
nhân trong phòng chống lao, đặc biệt hiện nay có sự tác
động của HIV/AIDS đến phòng và điều trị lao. Các nghiên
cứu trên thế giới đều cho thấy triển khai DOTS là biện
pháp hiệu quả nhất để quản lý ca bệnh, để đạt mục tiêu này,
nhân viên y tế phải giám sát chặt chẽ. Theo đó, giảm tới
77% số ca bỏ điều trị, tiết kiệm cả chi phí điều trị. Nếu
nguồn lực dành cho phòng chống lao là hạn chế, cố định ở
mức nào đó, với tỷ lệ bỏ điều trị thấp cần nghiên cứu kỹ
hơn về chi phí - hiệu quả của việc mở rộng DOTS với đẩy
mạnh các hoạt động phòng chống lao khác để xác định
cách tiếp cận nào có thể hiệu quả hơn để giảm tỷ lệ mắc
lao. Nghiên cứu về chi phí - hiệu quả với các vấn đề khác
như phát hiện, chẩn đoán ca bệnh và điều trị cũng còn ít
được quan tâm. Các thông tin chính thức về chi phí điều trị
các thể lao được công bố và sử dụng còn ít như soi đờm âm
tính, ca bệnh dương tính mới phát hiện, lao/HIV, trường
hợp lao tái trị, lao kháng thuốc Những thông tin này giúp
cho xác định cấu trúc chi phí của hệ thống điều trị từ tuyến
trên xuống tuyến dưới trong chuyên ngành lao, là cơ sở để

xem xét vai trò, chức năng và cấu trúc chi phí điều trị bệnh
nhân lao của cơ sở y tế ở từng tuyến điều trị. Trên cơ sở đó,
các nhà quản lý có thể xây dựng kế hoạch, chiến lược tối đa
hóa chi phí - hiệu quả của Chương trình Chống lao quốc
gia.

Hình ảnh trực khuẩn lao dư
ới kính hiển
vi.
Tùy vào mục tiêu và phạm vi nghiên cứu, có thể xem xét
chọn mẫu nghiên cứu đại diện cho các tuyến trong hệ thống
điều trị lao, theo khu vực địa lý, kinh tế - xã hội. Về khía
cạnh chi phí, có thể đề cập theo góc độ chịu chi phí, như
chi phí của cơ sở y tế, chi phí của người bệnh, cơ quan bảo
hiểm y tế hay tổng chi phí xã hội. Sau đây xin đề cập rõ
hơn về phân tích chi phí của các cơ sở y tế với công tác
phòng chống lao.
Bao gồm nhóm chi phí điều trị: gồm chi phí trực tiếp, gián
tiếp phụ thuộc số bệnh nhân đến khám, từng loại bệnh
Nhóm xét nghiệm cận lâm sàng, nhóm chẩn đoán hình ảnh,
nhóm chi phí cho thuốc, nhóm chi phí hành chính và các
dịch vụ hỗ trợ khác. Tổng chi phí trực tiếp được tính toán
dựa vào tính toán chi phí nhân lực, chi phí vật lực và chi
phí vốn. Tổng chi phí quản lý/hành chính từng nhóm được
phân bổ theo phương pháp phân bổ chi phí chung. Chi phí
đầy đủ của từng đơn vị dịch vụ là tổng của tổng chi phí trực
tiếp và tổng chi phí gián tiếp được phân bổ từ các đơn vị
cung cấp dịch vụ liên quan. Chi phí đơn vị của dịch vụ
(điều trị, thuốc ) được tính theo tổng số bệnh nhân đến
khám trong khoảng thời gian nghiên cứu. Cũng như vậy với

chi phí đơn vị của dịch vụ xét nghiệm và chẩn đoán lâm
sàng được tính toán theo tổng số xét nghiệm hay đơn vị
dịch vụ chẩn đoán hình ảnh với các yếu tố chi phí tính
trong khoảng thời gian nghiên cứu. Do đặc điểm mỗi nhóm
bệnh có thời gian điều trị khác nhau, sử dụng các dịch vụ
chẩn đoán khác nhau, chi phí dịch vụ thường xuyên nhân
với số lượt bệnh nhân thăm khám hoặc số xét nghiệm. Tính
tổng chi phí của xét nghiệm đờm, cấy vi khuẩn, Xquang
tính tổng các loại vật tư và yếu tố đầu vào cho việc cung
cấp dịch vụ của cơ sở y tế.
Kết quả của những nghiên cứu như vậy sẽ là cơ sở cho việc
xem xét, xây dựng kế hoạch, xem xét vai trò, chức năng và
cấu trúc chi phí của các dịch vụ trong công tác khám, điều
trị và quản lý công tác phòng chống lao của từng tuyến,
từng cơ sở y tế trong hệ thống, nhằm tối đa hiệu quả của hệ
thống phòng chống lao trong điều kiện hiện nay và việc
luôn phải đối mặt với vấn đề hạn chế nguồn lực cho công
tác phòng chống lao.
Bệnh lao đã tác đ
ộng
mạnh tới 70% đối tư
ợng
lao động chính của xã h
ội,
làm lực lư
ợng sản xuất bị
giảm sút, năng su
ất lao
động giảm v
à mùa màng,

kinh doanh, buôn bán s
ẽ
không tham gia đư
ợc.
Bệnh lao l
à nguyên nhân
chủ yếu l
àm nghèo đói dai
dẳng và là tr
ở ngại đối với
phát triển kinh tế - xã hội.
Phạm vi vĩ mô, nghiên c
ứu
chi phí xã h
ội, thấy rằng
gánh nặng bệnh t
ật của
bệnh lao đã ảnh hư
ởng tới
thu nhập quốc dân và ch
ỉ
số phát triển con ngư
ời
c
ủa các quốc gia. Các
nghiên c
ứu về kinh tế y tế
cho th
ấy, mỗi bệnh nhân
lao sẽ mất trung bình 3-

4
tháng lao động, làm gi
ảm
20-30% thu nhập b
ình
quân của gia đình. Nh
ững
gia đình có ngư
ời chết
sớm vì b
ệnh lao có thể sẽ
mất tới 15 năm thu nhập.
TS.BS. Vũ Xuân Phú