Tâm lý giao tiếp potx

Tâm lý giao tiếp
Tự học cách khích lệ
Đình Khánh
Có lẽ trong cuộc đời, chắc không ít lần bạn rơi vào tình trạng gặp một chút trắc trở đã buồn
phiền, tâm trạng không vui, tinh thần chán nản. Và tất nhiên sau đó, sự chán nản còn ảnh hưởng
rất nhiều đến công việc của bạn. Có khi sự ảnh hưởng còn kéo dài tới cả tháng, tệ hơn là vài
tháng. Vì thế, vào những lúc mình chỉ vấp ngã nhỏ, bạn chớ nên nản lòng mà hãy biết cách tự
mình khích lệ mình để vượt qua. "Mỗi lần vấp là một lần trót dại, ai nên khôn mà chẳng dại đôi
lần" – Khi bạn đã có thể nói được điều đó thì cũng có nghĩa là bạn đã có thể thắng được cảm giác
thất bại mà vươn lên.
Bạn tự nhủ với bản thân như thế nào thì bạn sẽ phát triển theo hướng như thế. Vì thế, bạn phải
học cách tự khích lệ. Những người thành công từ trước đến nay đều không phải thành công trong
chán nản, buồn rầu thối chí. Dù gặp phải trắc trở phiền phức đến thế nào, họ cũng đều tin tưởng
bản thân nhất định vượt qua được cửa ải cam go đó. Hãy chủ động tìm kiếm phương pháp giải
quyết vấn đề, biết tự đốc thúc bản thân mình, không ngừng nỗ lực thì khó khăn nào cũng vượt
qua được.
Có một thực tế rõ ràng, nhiều việc được xem là khó khăn vô cùng nhưng người có ý chí nên vượt
qua được còn phần lớn những người không thể bởi ngay từ lúc chưa bắt tay vào việc họ đã sẵn ý
nghĩ không chắc mình sẽ thành công. Phải chăng trong lòng bạn cũng có một giới hạn như thế,
rất khó vượt qua nên bạn luôn tự nhủ: mình làm không nổi. Hãy đừng bao giờ để mình rơi vào
hoàn cảnh như vậy.
Trong công việc, chỉ cần bạn cảm thấy bản thân mình làm được thì cứ mạnh dạn làm, rồi bạn sẽ
có của cải và thành công, của cải và thành công đều từ đó mà ra. "Không có việc gì khó - Chỉ sợ
lòng không bền – Đào núi và lấp biển - Quyết chí ắt làm nên" – Không phải ngẫu nhiên mà lời dạy
của Bác Hồ lại trở thành chân lý.
Vì vậy, để giúp mình có thể thành công trong cuộc sống, trong kinh doanh, bạn đừng bỏ qua ba
nguyên tắc quan trọng đã được những người thành đạt tổng kết:
1. Thường xuyên khích lệ mình để bản thân duy trì một trạng thái tâm lý tốt.
2. Chỉ cần bản thân có tinh thần lạc quan muốn vươn lên, càng đặt mục tiêu cao thì thành tích sẽ
lớn.
3. Bất kể bạn muốn thành công trên lĩnh vực nào cũng đều phải hiểu được quy luật phát triển của

sự việc ở phương diện đó và cần hiểu được áp dụng quy luật này như thế nào, đồng thời không
ngừng tiến hành suy nghĩ, nghiên cứu, học tập và lên kế hoạch.
Tự khích lệ không chỉ giúp con người đạt thành công lớn hơn trên cơ sở hiện có mà còn khích lệ
con người từ kẻ yếu trở thành kẻ mạnh, từ thất bại đi đến thành công, từ tai họa đi đến may
mắn, từ nghèo khó trở thành người giàu có. Trong cuộc sống bạn đừng bao giờ quên điều này: Dù
phải đối diện với bất kể khó khăn lớn đến đâu cũng không được chùn bước mà phải biết tự khích
lệ, tin tưởng vào bản thân mình thì thành công sẽ luôn mỉm cười với bạn
Cách thắt cà-vạt
Những chiếc cà-vạt nhỏ bé mà hiệu quả làm đẹp thì lại không hề bé nhỏ chút nào. Đôi khi người
1
ta không mặc áo complé, nhưng vẫn thắt cà-vạt, còn một khi đã mặc áo comple thì chắc chắn cà-
vạt là vật bất ly cổ. Nếu biết cách thắt cà-vạt, biết chọn cà-vạt hợp thời trang, hợp màu áo và
hợp với vóc dáng thì bạn luôn là người lịch lãm và sành điệu trong mắt tất cả mọi người đấy! Dưới
đây là 2 cách thắt cà-vạt bạn có thể tham khảo:
Cách thứ nhất: gồm 6 bước
Bước 1: Quấn vòng qua cổ áo, kéo phần "A" dài hơn "B" và "A" vắt ngang qua "B".
Bước 2: Vòng "A" phía mặt sau "B".
Bước 3: Tiếp tục đem "A" từ mặt sau quấn qua mặt trước "B".
Bước 4: Kéo "A" vào bên trong cổ, tạo một thòng lọng
Bước 5: Cầm chắc như một cái nơ và cắm "A" vào thòng lọng
2
Bước 6: Dùng tay giữ cái nơ, thắt chặc nút thòng lọng sao cho gọn gàng chính giữa "B" và cổ áo
Cách thứ hai: gồm 8 bước
Bước 1: Đặt cà-vạt sao cho đoạn cuối "A" phải dài hơn đoạn cuối "B" và "A" đè lên "B"
Bước 2: Cầm "A" vòng phía sau "B"
Bước 3: Cầm "A" đưa lên phía trên
Bước 4: Kéo "A" từ phía trên xuyên qua vòng thòng lọng
3
Bước 5: Kéo "A" vòng qua phía trước - và nắm giữ "B" - từ trái qua phải
Bước 6: Một lần nữa, nắm "A" kéo lên trên và xuyên qua thòng lọng

Bước 7: Cắm "A" xuống và xuyên qua cái nơ phía trước
Bước 8: Dùng hai tay, kéo dần sao cho cái nơ ôm chặc cà vạt và vừa vặn cổ áo
5 cách để tiếp nhận lời khen duyên dáng nhất
Điều thường thấy ở người Việt chúng ta nói riêng và người phương Đông nói chung: rất khiêm tốn
khi nhận lời khen từ ai đó. Câu trả lời chung nhất thường là: "Ồ, có gì đâu, chuyện vặt mà!" hay
"Em thấy cũng chẳng tài giỏi gì, chỉ là may thôi"…
4
Bạn giỏi thật sự hay không điều đó bạn tự biết, nhưng hãy nhường quyền phán xét ấy cho người
khác, nó sẽ công tâm hơn (tất nhiên bạn cũng nên tỉnh táo để nhận ra đâu là lời khen giả tạo,
nịnh hót). Và cách bạn đáp lại lời khen ấy sẽ thêm lần nữa khẳng định giá trị thật của bạn cũng
như nhận xét của người khen bạn. Sau đây là 5 gợi ý để bạn trở nên lịch thiệp hơn trong cách
tiếp nhận lời khen.
1. Lưu tâm. Bắt đầu bằng việc lưu tâm đến cách bạn sẽ đáp trả như thế nào. Bạn sẽ chối đây
đẩy những khen ngợi ấy? Hay bạn sẽ lúng túng như gà mắc tóc?
2. Thực hành. Sau khi đã lưu tâm đến cách bạn thường áp dụng nhất khi đón nhận một lời khen,
bạn hãy quyết định cách thức đáp lại tích cực hơn trong lần sau. Sau đó bạn hãy diễn tập nhiều
lần (tốt nhất là trước gương) sao cho trở nên tự nhiên nhất và thành thật nhất.
Bạn sẽ nói gì? Thường thì một lời cám ơn chân thành cộng với nụ cười ấm áp, thân thiện là đủ để
bày tỏ sự cảm kích của bạn rồi. Hãy lưu ý đến cảm xúc của bạn khi cần giải thích vì sao mình đạt
được thành công xứng đáng với những ngợi khen đó, hoặc trường hợp bạn cần có những lời khen
đáp lại khi bạn và người khen bạn cùng chia sẻ một vinh quang chẳng hạn.
3. Tạm ngừng. Đây chính là điều tạo nên khác biệt; khi có ai đó khen bạn, hãy dừng một chút
trước khi đáp lại. Trong khoảng thời gian đó bạn hãy hít thở thật sâu và nhẩm lại điều bạn đã tập
luyện trước ở nhà. Nếu bạn không có điểm dừng này, rất có thể bạn lại tiếp tục lặp lại thói quen
"khiêm tốn" đang muốn sửa từ lâu.
4. Chú ý đến mục đích thật của lời khen. Bạn nên thoải mái khi đón nhận lời khen nhưng vẫn
cần suy xét ẩn ý thật sự của chúng là gì. Nhờ đó bạn có thể nhận ra đâu là lời khen thật sự hay
mang hàm ý mỉa mai. Nếu biết được người khen mình chân thành, bạn hãy đối xử lại chân thành
như thế, và họ sẽ tiếp tục dành cho bạn tình cảm tốt đẹp những lần sau. Ngược lại, khi bạn cố ra
vẻ ta đây không đáng, lần sau bạn cũng sẽ nhận được đúng những gì bạn muốn.

5. Và sau cùng là hãy cho nhiều hơn nhận. Luôn luôn là thế, khi bạn cho đi nhiều và chân
thành, bạn sẽ được đền bù lại đúng những gì bạn đã cho. Đó có thể là rút tỉa được thêm kinh
nghiệm ứng xử qua cách quan sát người bạn khen đáp lại với bạn chẳng hạn. Ngoài ra, việc này
còn giúp bạn giảm thiểu tối đa những suy nghĩ tiêu cực (mà rất có thể do bạn gán ghép hay
tưởng tượng ra) khi bạn chọn cách sống tích cực về mọi mặt.
Tạo ấn tượng tốt trong giao tiếp trực tiếp
Tạo ấn tượng tốt trong giao tiếp trực tiếp là một việc rất quan trọng. Ấn tượng ban đầu thường là
diện mạo dễ nhìn và tác phong nhanh nhẹn và tự tin khiến đối tác nghĩ ngay là chúng ta thạo
công việc, lành nghề; như vậy việc đại diện cho công ty để giao tiếp mới dễ dàng thành công.
Để có ấn tượng tốt, chúng ta phải luôn luôn bắt đầu buổi giao tiếp bằng một nụ cười thân thiện.
Tất nhiên khi cười thì ánh mắt cũng phải vui vẻ. Đừng cười như người máy. Không được đeo kính
râm khi tiếp khách. Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn bị che đậy, sẽ tạo ấn tượng giả tạo, mờ ám
khi giao tiếp. Ngoài ra, đeo kính râm trong phòng còn là thái độ bất lịch sự, không tôn trọng
người khác, dù cho đó là kính đổi màu cũng không nên đeo. Nếu Bạn không phải là vệ sĩ hay
người phụ trách an ninh của Công ty thì đừng đeo kính râm khi tiếp khách.
Trang phục khi giao tiếp phải tươm tất, không phục sức sặc sỡ hay rườm rà, không nên trang
điểm lòe loẹt, không nên bôi sực nức nước hoa, đặc biệt khi giao tiếp với người Nhật.
Tạo ấn tượng tốt còn là việc tôn trọng khách. Bạn phải đúng giờ. Nếu tiếp tại văn phòng của bạn,
nên chấm dứt ngay các công việc khác ngay trước giờ hẹn và trong khi tiếp xúc. Nếu tiếp tại văn
phòng của khách, Bạn phải đến sớm trước giờ hẹn khoảng 5 phút. Bạn phải trù tính thời gian và
lộ trình đến nơi. Nếu chưa biết rõ văn phòng của khách, nên gọi điện hỏi đường truớc. Mọi lời cáo
lỗi do đến trễ dù hợp lý cách mấy vẫn làm mất đi ấn tượng tốt về bạn.
5
Để trình bày ngắn gọn, súc tích
1. Đừng nên sa đà vào những chi tiết không thật cần thiết. "Tôi đã đến đó vào thứ 5, cũng có thể
là thứ 4, à mà chắc là thứ 5 thì phải ". Không ai quan tâm chính xác bạn đến đó vào ngày thứ
mấy, vì thế hãy bỏ qua những tiểu tiết như thế.
2. Đừng lặp lại những ý tưởng hay phần nội dung đã trình bày, trừ khi người đối diện không nghe
kịp hay ra hiệu cho biết là không hiểu. Chỉ nên trình bày một lần và tiếp tục với những phần khác.
3. Quyết định sử dụng nếu đó là ý tưởng mới xuất hiện trong lúc thảo luận, nếu không thì đừng

nên dùng. Thật lãng phí thời gian nếu bạn lặp lại ý tưởng mà chỉ thay đổi chút ít trong cách thể
hiện.
4. Loại bỏ bớt những từ dư thừa. Cố gắng trình bày càng ngắn gọn, súc tích càng tốt và chuyển
tải chính xác những điều bạn muốn thể hiện.
5. Nói với tốc độ vừa phải để người nghe dễ tiếp thu. Tránh nói quá chậm, kéo dài lê thê khiến
người nghe trở nên mệt mỏi, chán nản và có thể kết thúc câu chuyện của bạn khi dễ dàng đoán
được những gì bạn sắp trình bày tiếp theo.
6. Không nên pha trò khi chỉ có bạn nghĩ là nó buồn cười. Có thể bạn cho rằng những câu nói đùa
sẽ gây ấn tượng nhưng những người xung quanh lại nghĩ bạn đang phí thời gian cho những trò
đùa dai.
7. Loại bỏ những từ hay cụm từ vô nghĩa như: "ừ", "ờ", "bạn biết không" Đừng nên lấp những
từ đó vào các khoảng dừng trong khi trình bày.
8. Trong cuộc thảo luận nhóm, hãy đưa ra những câu hỏi không chỉ liên quan đến cá nhân bạn
mà còn liên quan đến nhiều ngươì khác. Đừng đề cập những thông tin không dính dáng gì tới số
đông; nếu có thắc mắc riêng thì để dành trao đổi sau đó.
Nghệ thuật từ chối
Thật là khó từ chối khi có ai nhờ vả bạn giúp điều gì đó, nhất là lúc bạn không rảnh. Bạn muốn từ
chối nhưng không biết nói sao cho người kia không phật lòng, mà cũng để mình khỏi áy náy.
1. Hãy nhạy bén với động thái từ chối. Cần lưu ý mức độ thân thiết của mối quan hệ và cách
từ chối. Nhờ vậy mà bạn khả dĩ quyết định nên làm gì. Hãy cân nhắc mức ảnh hưởng của sự từ
chối đối với mối quan hệ (bạn bè, thân thuộc, công việc, ).
2. Biết rõ việc được nhờ. Chúng ta có thể quyết định ngay mà lại không biết "lượng" sức mình
có giữ đúng lời hứa hay không. Tuy nhiên, từ chối "thẳng thừng" thì lại kém tế nhị. Hãy "hoãn
binh" một lúc để "chọn" từ ngữ, giọng nói và thể ngữ (ngôn ngữ cơ thể) cho hợp lý để tránh căng
thẳng cho cả hai.
3. Đánh giá yêu cầu. Hãy cân nhắc chi tiết và lĩnh vực được yêu cầu. Cố gắng tìm một thỏa hiệp
để đẹp lòng đôi bên. Bạn có thể phân tích để giúp người kia hiểu rõ hoặc đề nghị cách giải quyết
khác. Như vậy là bạn đã thể hiện sự cảm thông và chia sẻ với người kia.
4. Xác định khả năng. Trước khi từ chối, hãy xác định là bạn không thể thỏa mãn yêu cầu của
họ, vì bạn không đủ khả năng hoặc bạn quá bận. Nếu đúng sở trường mà bạn từ chối thì bạn có

thể mất uy tín, vì vậy bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng.
5. Cảm thông và hiểu biết. Biết người và biết ta để tránh ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ. Hãy
chân thành và xin lỗi nếu bạn không thể giúp họ, đồng thời tỏ ra bạn luôn lắng nghe, nhưng vì
"lực bất tòng tâm".
6
6. Đừng gởi tin nhắn, email hoặc lời nhắn. Nên gặp trực tiếp hoặc gọi điện thoại để tránh hiểu
lầm. Nếu không, bạn có thể bị đánh giá thấp vì họ hiểu là bạn coi thường họ. Gặp nhau trực tiếp
là cách tốt để có thể hiểu nhau hơn, không bị "tam sao thất bổn".
7. Đừng trì hoãn khi đã quyết định. Đừng để đến ngày mai những gì bạn có thể làm ngay hôm
nay. Quán tính sẽ làm bạn lần lữa, e ngại, và khiến người khác hiểu sai về bạn. Đừng quên: "Một
sự bất tín, vạn sự không tin". Đó cũng là chính mình hạ giá mình!
8. Đừng "thế thủ". Bạn không nên tỏ vẻ độc đoán hoặc chê trách họ. Hãy biết phục thiện, nhận
khuyết điểm và cảm thông khi đối thoại. Cố chấp và bảo thủ là các động thái "đào sâu" hố ngăn
cách, không thể tái lập bình thường hóa.
9. Đừng nói "không" đang khi thảo luận. Cũng vẫn từ chối, nhưng thay vì nói "không", bạn
hãy dùng cách nói "nhẹ" hơn như "Tôi hiểu rằng ", "Tôi không thể, vì ". Và nên tránh "cướp
lời", lắng nghe và gật đầu để thể hiện sự cảm thông.
10. Đừng "thổi phồng" vấn đề. Hãy bình tĩnh trước vẻ tức giận và thất vọng của đối phương,
chú ý những gì họ nói ngoài những từ ngữ không đẹp mà họ nói. Đừng "nhiễm" cơn nóng của họ
hoặc đừng "đổ dầu vào lửa".
Biết rằng không dễ từ chối, nhưng trước khi từ chối, hãy đặt mình vào hoàn cảnh của họ và hiểu
sự ảnh hưởng đối với họ khi bạn từ chối. Khi họ nhận thấy bạn vẫn quan tâm và cảm thông, họ sẽ
dễ chấp nhận lời từ chối của bạn hơn.
Từ chối lời đề nghị của người khác là chuyện thường gặp hàng ngày, nhưng để tìm ra một phương án từ chối
hiệu quả thật là khó. Trong bài này tác giả đưa ra chỉ là những cách ứng sử một cách rất chung chung, theo
tôi nên đi thẳng vào từng sự việc hoặc ít nhất cũng đưa ra một số sự việc điển hình. Trong thời đại ngày nay
lời nhờ vả suông ngày một ít dần, mà đổi lại nó thường đi theo với vật chất từ đó làm tha hoá đạo đức của
một bộ phận con người trong xã hội, chính vì vậy cũng nên chỉ ra một cách từ chối những cán dỗ về vật
chất. Như vậy theo tôi xã hội sẽ bớt đi nhiều tiêu cực
Nghệ thuật từ chối ở trên mới chỉ đúng trong trường hợp có lời đề nghị được giúp đỡ. Trong thực tế, còn có

nhiều hoàn cảnh phải từ chối như: từ chối một lời mời (cái này khó nếu như lời mời đó xuất phát từ một
người bạn thân & không hề vụ lợi nhưng lại không phù hợp với hoàn cảnh thực tại của mình); từ chối một
cuộc hẹn, từ chối một lời đề nghị vào vị trí mới cao hơn nhưng tự bản thân người được đề nghị thấy mình
không phù hợp với vị trí ấy
Xin quý vị cho thêm những lời khuyên.
Từ chối! Nhiều lúc đó là một quyết định dễ dàng nhưng không ít trường hợp đó là một quyết định thay đổi cả
cuộc đời.
Chắc chắn rằng, trong cuộc đời mỗi chúng ta sẽ gặp trường hợp đó, hãy quyết định sao cho bản thân bạn
không cảm thấy áy náy và đúng với nguyên tắc của bản thân bạn. Bạn phải từ chối khi điều mà người khác
nhờ vượt quá khả năng hay vi phạm nguyên tắc của bạn.
Với bạn bè thân thiết, có lẽ từ chối là điều khó khăn nhất. Những lúc đó, con người ta cần phải rộng lòng và
đòi hỏi hiểu nhau nhiều hơn nhưng dù thế nào đi chăng nữa, xin bạn hãy ra quyết định bằng chính tiếng nói
trong tâm hồn bạn. Chúc các bạn thành công và đừng bao giờ ngại ngùng khi từ chối
Quà tặng và cách tặng quà
Trong cuộc sống, tất cả chúng ta đều phải trải qua việc tặng quà và nhận quà tặng từ người khác.
Một năm 365 ngày, có bao nhiêu là dịp để tặng quà cho nhau, nào dịp sinh nhật, nào dịp lễ tết,
nào dịp kỷ niệm hay thậm chí đơn giản tặng quà chỉ để làm vui lòng ai đó. Tặng quà là cách
chúng ta thể hiện sự quan tâm đến nhau. Có một điểm chung mà ta dễ dàng nhận thấy được khi
tặng quà là, món quà luôn làm cho người nhận cảm thấy vui vẻ.
Khi tặng quà cho một người nào đó, giá trị của món quà không quan trọng bằng việc bạn đã nghĩ
đến người đó và muốn làm điều gì cho người đó. Một câu nói mà ta cần nhớ là: "Quà tặng không
quan trọng bằng cách tặng". Khi một người nhận được một món quà, người đó cảm thấy vui, xúc
7
động vì món quà đó, thì ngay bản thân người tặng là chúng ta cũng cảm thấy rất vui.
Những món quà đặc biệt là những thứ ta tặng cho gia đình và bạn bè của chúng ta vào các dịp lễ,
tết hay các ngày quan trọng như Giáng Sinh, Sinh nhật, Valentine, 8-3, 1-6 Những món quà
này nên được lựa chọn với sự thận trọng đặc biệt. Quà tặng không cần phải mắc tiền để chứng tỏ
rằng mình đã dành cho họ những tình cảm tốt đẹp nhất. Món quà sẽ trở nên ý nghĩa nếu như
món quà đó thích hợp với người nhận, và người nhận sẽ cảm thấy thích thú với món quà ấy. Kiểu
như, có một người bạn nói vui rằng: "Giá trị món quà cũng tuỳ theo lúc, tuỳ theo hứng lúc đó. Có

khi chỉ đáng giá vài đồng xu lẻ, ví dụ như cái lần Sinh nhật người bạn, chỉ mua cho hắn ấy 2 ổ
bánh mì. Tại hắn đói, hắn thiếu ăn, và như thế lại vui."
Khi tặng cho nhau những món quà kỷ niệm, nên lựa chọn những món quà có ý nghĩa bất ngờ,
ngộ nghĩnh. Những món quà ấy nên là những thứ… để lâu mà không cũ, không hư hỏng, có thể
trưng bày được.
Những cánh thiệp được gửi kèm theo quà, tùy theo người nhận mà ta có thể viết nhiều cách khác
nhau. Như cho cha mẹ, thầy cô hay những người lớn hơn thì cần đầu tư cẩn thận chút xíu, để ý
những từ ngữ, câu chữ mình viết ra; còn nếu là bạn bè thì… thoải mái, vui vẻ, hài hước. Chính
những gì ta ghi trên các tấm thiệp ấy mới làm cho người nhận quà cảm thấy vui vẻ, và ghi nhớ.
Khi có người tặng quà cho mình, ta nên nhận với sự nhiệt tình và thích thú, ngay cả khi những
món quà ấy không phải là thứ ta thích. Hãy nghĩ đến tình cảm của người tặng quà mà vui vẻ đón
nhận. Dù sao thì, món quà không quan trọng bằng ý nghĩa và tình cảm đằng sau nó.
"Cám ơn bạn!" là câu đầu tiên để nói khi nhận một món quà. Sau đó, nói một điều gì theo lời lẽ
riêng của mình để chứng tỏ là bạn đã rất vui khi nhận quà. Bất cứ điều gì chứng tỏ rằng bạn "hài
lòng" và cám ơn thì đều đúng, đều nên làm. Không nên nghĩ đây là những câu nói khách sáo, xã
giao. Chính những câu nói như vậy lại làm cho người tặng quà cảm thấy cũng… hài lòng.
Cách giới thiệu
Có khi bạn cảm thấy lúng túng không biết giới thiệu một người bạn của mình với một người lớn
hơn, hay một người khác… Kiểu như, bạn chẳng biết nói gì hoặc là nói vậy thì có đúng không. Vậy
thì bạn hãy xem thử những chỉ dẫn sau đây:
Trước tiên, nên nhớ là hãy từ từ thôi, đừng vội vàng khi giới thiệu. Hãy dừng một phút để suy
nghĩ xem bạn đang giới thiệu ai, và với ai mà họ đang được giới thiệu.
Giới thiệu hai người bạn khác phái: Người con trai luôn được giới thiệu với cô gái, bất kể tuổi
tác của anh ta. Hãy nhìn vào cô bạn gái của bạn và nói tên cô ta trước, rồi xoay sang người con
trai giới thiệu tên anh ta. Ví dụ: "Chi, đây là Danh. Còn đây là Chi".
Giới thiệu hai người bạn cùng phái: Nếu hai người, có một người lớn hơn người kia, thì giới
thiệu người nhỏ hơn với người lớn hơn. Ví dụ: "Anh Khoa, đây là Thanh bạn em. Còn đây là Khoa,
anh tôi". Còn nếu như họ tuổi gần nhau, thì giới thiệu người nào trước cũng được.
Con trai thường bắt tay nhau: Khi giới thiệu bạn trai với nhau thì họ thường bắt tay nhau.
Nhưng nếu là hai người khác phái thì chỉ khi nào người con gái đưa tay ra trước, thì người con trai

mới nên bắt tay. Nếu cô ta không tỏ ý muốn bắt tay thì người con trai chỉ nên khẽ cuối đầu thôi.
Con gái thì lại ít khi bắt tay với nhau. Dù không có quy luật nào nói rằng việc các cô gái bắt
tay nhau là không hay, nhưng khi họ được giới thiệu thì thường họ chỉ mỉm cười và chào hỏi bình
thường thôi.
Giới thiệu một người bạn của mình với người lớn tuổi hơn: Luôn nói tên của người lớn tuổi
trước. Ví dụ: "Thưa Dì, đây là Thanh, bạn của con. Thanh, đây là dì tôi".
8
Giới thiệu bạn bè với cha mẹ mình: Không nên nêu rõ tên cha mẹ của mình. Câu đúng để nói
là: "Thưa cha, đây là Thanh, bạn của con".
Giới thiệu một cô gái trên mười sáu tuổi với người lớn hơn là đàn ông: Người đàn ông luôn
được giới thiệu với cô ta trước, bất kể đến tuổi tác của ông. Ví dụ: "Chi đây là cha của tôi. Thưa
cha, đây là Chi, bạn con".
Giới thiệu cha mẹ bạn với người lớn tuổi: Nên giới thiệu về cha mẹ mình trước. Chẳng hạn,
để giới thiệu mẹ bạn với cô giáo, nên nói "Thưa cô, đây là mẹ em".
Khi bạn được giới thiệu với người bạn khác, bạn nên nhìn vào người đó, mỉm cười và nói
"Anh khỏe không?"… Câu hỏi này sẽ tốt hơn nếu bạn muốn tạo sự thân mật, thoải mái giữa bạn
và người bạn mới. Những câu như "Rất vui mừng được gặp anh!" hay "Chào!" sẽ tạo cảm giác sáo
hoặc đơn điệu…
Việc biết khi nào cần giới thiệu cũng quan trọng như việc biết cách giới thiệu như thế nào. Khi
bạn đưa một người bạn đến nhà của người khác thì bao giờ cũng phải giới thiệu người đó với
người mà bạn tới nhà. Nếu gặp người nào đó ngoài đường phố, mà người đó dừng lại nói chuyện
khá lâu thì người đó cần phải được giới thiệu với bất kỳ ai đang đi cùng bạn. Bất kỳ người bạn nào
mà bạn dẫn về nhà cũng phải được giới thiệu với các thành viên của gia đình mình. Không nên để
một người đứng chờ trong khi bạn nói chuyện với người trong nhà mà anh/cô ta không quen biết.
Không nên giới thiệu những người gặp nhau ngắn ngủi, chẳng hạn như người chỉ gặp nhau qua
đường mà bạn chỉ có đủ thời gian để nói lời chào vui vẻ…
Hai mươi bí quyết để loại trừ căng thẳng
1/ Hãy yêu thích việc mình làm, bạn sẽ cảm thấy thú vị hơn và làm việc hiệu quả hơn
2/ Xét lại các yếu tố gây căng thẳng. Cố loại bỏ những yếu tố nào gây trói buộc và gây bực mình
vô ích

3/ Đừng tìm cách làm vừa lòng tất cả mọi người. Bạn cần hiểu rằng: ta không thể nào làm được
điều đó.
4/ Hãy sống đúng với con người mình. Tránh phí phạm năng lực một cách vôp ích.
5/ Hãy biết làm vui lòng mình và lo nghĩ đến mình.
6/ Thỉnh thoảng hãy ra nơi thanh vắng và nhìn lại nội tâm mình.
7/ Hãy bộc lộ xúc cảm: Hãy nói ra những điều mình nghĩ, những điều mình cảm nhận.
8/ Muốn tránh dằn vặt suy tư, hãy đối diện với các vấn đề của mình. Đừng hoãn lại hôm sau
những gì mình làm được hôm nay.
9/ Đừng để những thay đổi quan trọng trong cuộc sống xảy ra liên tục trong thời gian quá gần
nhau. Những căng thẳng chồng chất sẽ làm bạn không đủ thời gian để giải quyết.
10/ Dành thì giờ để làm việc mình ưa thích, hoặc chỉ ngồi mà mơ mộng vẩn vơ.
11/ Mỗi ngày thực hiện hai lần thư giãn (mỗi lần 15 phút).
12/ Hãy tập thể dục, hãy làm tiêu hao bớt năng lượng. Hans Selye nói "Như khi ta đói thì ăn ngon
miệng hơn, ta cần phải mệt thì nghỉ ngơi mới thoải mái trọn vẹn".
13/ Thỉnh thoảng để xe ở nhà mà đi bộ.
14/ Đừng hy sinh thì giờ nhàn rỗi của mình.
9
15/ Hãy sống điều độ, dùng thức ăn đầy đủ, đúng bữa và ngủ đủ giấc.
16/ Hãy bắt đầu với bữa ăn sáng đầy đủ chất bổ.
17/ Hãy mỉm cười! Tương quan của bạn với những người xung quanh sẽ tốt hơn.
18/ Hãy hít sâu vào khi mình bực bội. Khi chú ý đến hơi thở thì nỗi bực tức đã vơi đi một nửa rồi.
19/ Hãy học cách yêu đương (bằng những cử chỉ âu yếm). Tình yêu là liều thuốc an thần tốt nhất.
20/ Tránh xa tiếng ồn, đừng xem truyền hình trong khi ăn. Hãy tìm cho mình những giây phút
thinh lặng và yên tĩnh.
Nghệ thuật xin lỗi
Bạn có lỡ lời hay làm gì ảnh hưởng đến danh dự, tổn hại đến tình cảm của người thân thì
hãy nén lại sự kiêu hãnh mà thật lòng xin lỗi. Chần chừ để thời gian trôi qua, lỗi lầm ấy
sẽ nhân đôi và sự giận dỗi oán hận của "đối phương" sẽ tăng theo dần. Lúc đó mọi quan
hệ cũng như tình cảm của hai người sẽ bị đe dọa. Chính vì vậy bạn hãy
* Xin lỗi càng sớm càng tốt

Nếu bạn đã biết hay làm điều gì sai, đừng để quá lâu rồi mới nói lời xin lỗi. Bạn không nên chần
chừ hãy đợi đến lúc thích hợp mới xin lỗi mà phải nói ngay. Khi xin lỗi bạn không cần kiểu cách
hay trau chuốt lời nói mà chỉ cần sự chân thành.
* Mặt đối mặt
Tùy theo từng hoàn cảnh nhưng nếu có thể, bạn nên xin lỗi mặt đối mặt là hay nhất. Nếu không
bạn có thể dùng nhiều phương cách khác nhau như gọi điện thoại, viết mail, gởi hoa… Bằng cách
này người bị tổn thương sẽ cảm thấy đỡ hơn rất nhiều do sự chân thành của bạn và do sự trung
thực của bạn.
* Chân thành lắng nghe
Bạn đã làm điều lỗi với "đối phương", nay bạn chịu nhận lỗi và lắng nghe sự giận dữ một cách
chân thành. Hãy để "đối phương" nói ra hết suy nghĩ, bực bội oán giận và rồi mọi thứ sẽ sớm
được giải quyết. Bạn không nên mất kiên nhẫn khi nghe hay tỏ thái độ nóng lòng.
* Cử chỉ đẹp tiếp theo sau
Nếu bạn nghĩ rằng việc gởi thiệp, hoa hay kẹo tiếp sau đó có thể giúp "đối phương" vui hơn… thì
bạn cứ tiếp tục làm. Việc này có ý nghĩa hơn nếu bạn trực tiếp mang hoa, quà tặng đến cho họ.
* Không vội vàng
Thật là khó để bắt "đối phương" chịu tha lỗi cho bạn ngay được vì nó còn tùy thuộc vào việc họ
cảm thấy bị lỗi ít hay nhiều. Nó đòi hỏi phải có thời gian cho họ tha lỗi và quên đi. Bạn không nên
tạo áp lực cho họ khi họ chưa thật sự sẵn sàng. Trong những khoảng thời gian này điều cần thiết
ở bạn chính là sự chân thành. Bạn đã làm một điều sai vậy hãy chờ thời gian để chúng phai nhạt
dần.
10
Thương hiệu cá nhân - Tại sao không ?
Thương hiệu cá nhân là gì?
Ngày nay, khái niệm thương hiệu không chỉ gắn với sản phẩm mà có thể gắn vời bất kỳ chủ thể
nào: tổ chức, địa đanh thậm chí cả con người. Có thể nói, mọi thứ đều có thương hiệu. Chẳng
hạn người ta sử dụng từ Lasvegas cho điểm cờ bạc, phố Wall cho trung tâm tài chính, thung lũng
Silicon cho các trung tâm phần mềm. Madona cho những phụ nữ gợi tình và bốc lửa Như vậy
Lasvegas, phố Wall, Madona đã là những thương hiệu.
Cũng giống như thương hiệu hàng hóa, thương hiệu cá nhân là giá trị của một cá nhân giúp phân

biệt cá nhân đó với những người khác. Thương hiệu cá nhân không chỉ đơn thuần là gây dựng một
hình ảnh ra thế giới bên ngoài mà nó còn là sự tự nhận thức về các điểm mạnh, điểm yếu, kỹ
năng, cảm xúc cũng như cách sử dụng các yếu tố đó để tạo nên sự khác biệt cho bản thân và
định hướng cho các quyết định của cá nhân đó. Ngày nay, thương hiệu cá nhân đã và đang trở
thành một yếu tố thiết yếu để đạt tới một sự thành công chuyên nghiệp.
Tại sao phải xây dựng thương hiệu cá nhân?
Thương hiệu cá nhân mang lại cho người sở hữu nhiều lợi ích.
Hiểu bản thân tốt hơn, giúp tăng sự tự tin và tính khẳng định. Quá trình phát triển thương hiệu cá
nhân chính là quá trình "truyền bá" những thông điệp, khắng định những giá trị cá nhân của bạn.
Xây dựng được một thương hiệu cá nhân thành công cũng đồng nghĩa với việc bạn có một công
cụ hữu ích để kiểm soát bản thân mình.
Tạo sự khác biệt. Một khi bạn đã tạo dựng được thương hiệu cho riêng mình thì đó chính là một
công cụ hữu hiệu giúp phân biệt bạn với đồng nghiệp và các đối thủ cạnh tranh.
Mang lại những lợi ích cụ thể trong ngắn hạn cũng như dài hạn (có công việc tốt hơn, ôn định,
tăng thu nhập, mở rộng lĩnh vực kinh doanh ). Mục đích cuối cùng của xây dựng thương hiệu
doanh nghiệp hay thương hiệu cá nhân cũng đều là sự phát triển bền vững, là lợi nhuận.
Khi bạn đã có một thương hiệu nổi tiếng, đương nhiên bạn sẽ có nhiều cơ hội hơn trong lĩnh vực
hoạt động của mình. Chẳng hạn, khi cần tư vấn tài chính người ta sẽ tìm đến anh A, muốn có
được tư vấn về quản lý người ta sẽ đến gặp chị B
Xây dựng thương hiệu cá nhân như thế nào?
Bước 1: Xác định thương hiệu riêng
Để xây dựng thương hiệu cá nhân, cần định hướng rõ ràng. Hãy suy nghĩ xem bạn muốn cuộc
sống của bạn sẽ thế nào trong 1, 2, 3 hay 5 năm tới. Các mục tiêu cần được xác định tập trung,
trọng điểm, cụ thể và sát thực.
Ngạn ngữ có câu: "Biết mình biết người, trăm trận trăm thắng". Xây đựng thương hiệu cá nhân
cũng vậy. Để xác định được một thương hiệu phù hợp và thành công cần phải hiểu rõ về bản thân
mình cũng như về đối thủ cạnh tranh. Nếu bạn là người năng động và hướng ngoại, bạn sẽ khó
thành công với những công việc có thể dự đoán trước, những gì quá ổn định. Ngược lại, nếu bạn
là người ưa ổn định, bạn sẽ thất bại khi hướng đến một môi trường đòi hỏi tính năng động, sáng
tạo và khả năng thích nghi cao.

Để hiểu rõ hơn nội dung của bước này, hãy giả sử hiện bạn đang là một chuyên viên tài chính và
bạn định hướng sẽ trở thành người điều hành của một tập đoàn tài chính trong tương lai. Việc
định hướng này là dựa trên cơ sở bạn tự đánh giá năng lực, môi trường làm việc cũng như trình
độ học vân của bạn và cũng là nhằm khẳng định mình, mong muốn có cơ hội được thể nghiệm
11
những gì bạn khao khát được thực hiện nhằm mang lại lợi ích tối đa cho Công ty cũng như cho
bản thân. Để đạt được mục đích đó, bạn xác định các mục tiêu ngắn hạn, ví dụ: sau 5 năm phải
đạt đến một vị trí quản lý cấp thấp (trưởng phòng), sau 10 năm đạt đến cấp cao hơn (ví dụ thành
viên Ban giám đốc) và sau 15 năm phải đạt đến vị trí cao nhất - Giám đốc điều hành
Để đạt được từng mục tiêu, bạn phải xây đựng cho mình một chương trình hành động cụ thế. Bạn
đánh giá xem liệu rang có những đối thủ cạnh tranh nào cũng đang nhằm tới mục tiêu của bạn.
Bạn cần phải tìm được điểm khác biệt của bạn so với họ, phân tích những thuận lợi, khó khăn
trong quá trình phấn đấu đạt đến các mục tiêu. Bạn cần làm thế nào để the hiện được là mình hội
đủ các khả năng và tố chất để có thể trở thành người lãnh đạo tập đoàn hơn những ứng viên
khác.
Bước 2: Biểu đạt và thể hiện thương hiệu
Một khi bạn đã hiểu về bản thân mình, về đối thủ cạnh tranh, đã xây dựng được những mục tiêu,
bạn có thể dễ đàng xác định một tổ hợp các công cụ liên kết giúp bạn mang hình ảnh, tuyên ngôn
của mình đến công chúng một cách hiệu quả nhất. Đó có thể là những bài báo viết, các bài phát
biểu, các buổi thuyết trình Bạn cần đánh giá tất cả các phương tiện đế chọn ra tổ hợp thích hợp
nhất nhằm đạt đến nhóm công chúng hướng đích của mình. Tổ hợp đó có thề thay đổi tuỳ thuộc
mục tiêu của bạn ở từng giai đoạn nhất định. Mỗi hành động của bạn cần được gắn với thương
hiệu cá nhân của bạn. Khi bạn có một buổi thuyết trình, khi tham gia một cuộc họp, khi viết một
bản báo cáo, hoặc ngay cả trong những bữa ăn, xin bạn đừng quên thương hiệu của mình. Mặt
khác, cần thường xuyên đánh giá những việc bạn đã làm những thủ pháp bạn đã sử dụng xem
chúng có nhất quán với thương hiệu của bạn hay không. Hãy sử dụng lịch in hay một cuốn sổ tay
để liệt kê những việc cần làm và phải luôn chắc chắn rằng mọi việc bạn làm phải gắn với bản chất
thương hiệu của bạn. Đó là cách để giữ cho thương hiệu của bạn luôn rõ ràng, nhất quán và ổn
định.
Bước 3: Đánh giá và liên hệ

Bạn phải định lượng được thương hiệu của mình, phải phát triển các phương tiện liên kết đê đến
được với nhóm công chúng mục tiêu. Nhưng bạn sẽ đo lường sự thành công của thương hiệu cá
nhân như thế nào?
Điểm mấu chốt là phải thu thập những thông tin phản hồi. Nếu bạn làm việc cho một công ty hãy
sử dụng hệ thống đánh giá công việc của Công ty, thu nhận những phản hồi từ người quản lý, từ
những đồng nghiệp. Hãy tham vấn những người mà bạn tin rằng họ sẽ đưa ra những nhận xét
trung thực nhất. Nếu bạn là một nhà tư vấn, hãy gửi cho khách hàng của bạn mẫu nhận xét qua
từng dự án. Thu thập các thông tin phản hồi trên trang web cá nhân của bạn. Hãy cố gắng thu
thập càng nhiều thông tin càng tốt vì điều đó giúp bạn nhận thức rõ hơn về thương hiệu cá nhân
của mình.
Trong một thế giới mà bất kỳ cái gì cũng đều gắn với một thương hiệu thì bạn cũng nên nghĩ tới
thuật ngữ đó cho riêng mình. Hãy xây dựng và nuôi dưỡng thương hiệu cá nhân của bạn - yếu tố
giúp bạn luôn thành công trên con đường sự nghiệp của mình.
Làm thế nào để cải thiện kỹ năng nghe?
Đối thoại là một nghệ thuật. Mọi người có thể cùng trò chuyện vui vẻ với nhau, hoặc than phiền
với nhau những điều buồn tẻ trong cuộc sống. Khi trò chuyện, điều quan trọng không hẳn là nội
dung bạn sẽ nói những gì mà là khả năng hiểu người khác đến đâu. Người biết lắng nghe phải tạo
cho người đối diện cảm giác họ thật sự bị lôi cuốn, hiểu được sáng tỏ và sâu sắc những gì mà bạn
muốn truyền tải. Có ý kiến cho rằng để trở thành một người lắng nghe giỏi thì phải biết chịu
đựng, điều này tuy khó nhưng rất nên làm. Lắng nghe là kỹ năng có thể học, luyện tập và hoàn
thiện nếu bạn cố gắng. Bạn có thể bắt đầu rèn luyện theo những bước sau để trở thành một
người lắng nghe giỏi.
12
1. Kỹ năng đầu tiên là thái độ lắng nghe, bao gồm sự tiếp xúc bằng mắt, nhìn hướng về người đối
diện, khẽ gật đầu mỗi khi muốn thể hiện sự đồng ý hoặc tán thành. Những cử chỉ đó phải được
thực hiện nhịp nhàng theo lời nói, và phải phù hợp với thông tin đang trình bày.
2. Bước thứ hai là sự phản hồi. Điều này có nghĩa là bạn đang muốn xác định lại những cảm nghĩ
mà người đối diện đã thể hiện thông qua bài đối thoại vừa rồi. Khi trò chuyện, ai cũng đều muốn
người khác lắng nghe suy nghĩ của mình, do đó hãy sử dụng những kỹ thuật để khiến cho họ biết
rằng bạn cũng đang thực sự chăm chú lắng nghe. Sự đáp lại một cách thông cảm thường bắt đầu

bởi: "Dường như bạn đang …………… (tức giận, thất vọng, hứng khởi ); Bạn đang cảm thấy
…………… (chán nản, buồn bã, hồi hộp…); Tôi có thể cảm nhận được bạn đang …………… (mong
muốn ai đó quan tâm, thất vọng…)". Đây là vài ví dụ về cách xác định cảm xúc của người nói. Mỗi
câu có thể được dùng để làm rõ nhiều cảm xúc khác nhau. Hãy dùng chúng thường xuyên trong
cuộc đối thoại.
3. Hãy diễn giải nội dung bạn muốn trình bày. Thường thì khi bạn không nắm vững một vấn đề,
bạn sẽ chỉ chú tâm vào nói, nói và nói, thay vì phải diễn giải. Giải thích một cách chính xác có thể
làm cho cả người nói và người nghe đều hiểu rõ vấn đề. Thật không dễ dàng khi phải suy đoán ý
nghĩa ẩn sau những từ ngữ, lúc này diễn giải là rất cần thiết. Kỹ thuật này có thể giúp mọi người
mở rộng cuộc nói chuyện, có thể khám phá những gì mà bạn thật sự muốn diễn đạt.
4. Đặt câu hỏi. Đây cũng là một công cụ có giá trị nhưng rất nguy hiểm. Nếu đặt câu hỏi sai, có
thể buổi nói chuyện sẽ kết thúc không tốt đẹp. Nếu một người thanh niên đang mong chờ sự
thông cảm về nỗi đau sau cuộc chia tay với người yêu, nhưng câu hỏi dành cho anh ta là: "Tại sao
anh lại để cô ấy ra đi? Đó là một cô gái tuyệt đẹp", thì anh ta sẽ càng buồn hơn vì cảm thấy mình
là một người thất bại. Trong hầu hết các trường hợp, người nói không muốn được hỏi những câu
bắt đầu bởi: "Tại sao…" vì thường thường những câu như thế mang ý nghĩa trách móc hoặc phê
bình. Những câu hỏi tốt sẽ là: "Anh cảm thấy thế nào về chuyện đó?", "Điều đó có nghĩa gì đối
với anh?", "Tiếp theo anh sẽ đi đâu?" Tất cả những ví dụ này đều nhằm khơi gợi để khám phá chứ
không hề có ý đánh giá hoặc nhận xét gì cả.
5. Kỹ thuật cuối cùng và cũng là quan trọng nhất, đó là sự im lặng. Im lặng làm cho người ta cảm
thấy không thoải mái. Nó tạo một không khí nặng trĩu suy nghĩ và đôi khi là nỗi đau. Một người
biết lắng nghe phải thật sự thoải mái khi ở trong môi trường đó. Thỉnh thoảng, chờ đợi vài phút
trong im lặng sẽ giúp người nói có thể khai thác hết những cảm xúc thầm kín trong lòng. Làm chủ
được sự im lặng, điều đó có nghĩa là bạn đã thành công. Rèn luyện những kỹ năng này để trở
thành một người lắng nghe tốt, nhưng một người như thế không có nghĩa là họ không thể diễn tả
những cảm xúc của họ để đáp lại. Phải có lúc nào đó để nói, và lắng nghe. Sự quan tâm đến
người khác thể hiện ở chỗ, bạn cố gắng lắng nghe họ khi họ đang trong tình trạng khủng hoảng.
Những kỹ thuật này rất quan trọng và cực kỳ hiệu quả nếu bạn muốn phát triển mối quan hệ bạn
bè thân thiết hoặc có thể là quan hệ tình cảm. Cố gắng lắng nghe sẽ giúp bạn nâng cao khả năng
hiểu và thông cảm mọi người, cũng như có cải thiện những kỹ năng giao tiếp tổng quát.

Học cách lắng nghe
Lắng nghe là cả một nghệ thuật. Đó không chỉ đơn thuần là nghe qua. Nó đòi hỏi người nghe phải
biết chủ động trong buổi nói chuyện cũng như biết cách kết hợp một số kĩ năng và kĩ thuật nhất
định. Dưới đây là một vài mẹo vặt bạn có thể áp dụng để trở thành một người thực sự biết lắng
nghe, một người mà người khác luôn muốn trò chuyện.
Lắng nghe một cách chủ động
Nên nhớ rằng bạn đang lắng nghe. Hãy hướng sự chú ý vào người nói và làm cho họ thấy rằng
dường như lúc này chỉ có một điều khiến bạn quan tâm: những gì họ đang nói.
Tập trung
Bày tỏ sự tôn trọng với người nói là việc làm cần thiết. Xem xét những quan điểm, ý kiến của họ
13
thật kĩ lưỡng. Không nên đánh giá thấp hay tỏ ra coi thường những gì bạn đang nghe. Vẻ mặt
cũng không được lộ sự thiếu tôn trọng hay sự xao nhãng. Dĩ nhiên bạn không nhất thiết phải
đồng ý với mọi việc họ nói, nhưng hãy đợi cho đến khi họ trình bày hết quan điểm của mình.
Đặt câu hỏi
Bạn sẽ có thắc mắc về những gì đã nghe. Và khi gặp thời điểm thích hợp, hãy đưa ra những câu
hỏi để xác nhận lại thông tin, mà cũng là một cách để bạn bày tỏ sự quan tâm với người nói.
Không nên lèo lái đề tài câu chuyện theo ý mình. Khi người nói bỗng dưng đề cập đến vấn đề nào
đó khiến bạn đặc biệt quan tâm, bạn sẽ rất dễ bị lôi cuốn vào, rồi sẽ cắt ngang người nói để thao
thao bất tuyệt với chủ đề đó. Và thường dẫn đến kết quả là làm cho người nói chuyển đề tài sang
câu chuyện của bạn. Những người biết lắng nghe luôn để người kia làm chủ tình hình. Cách tốt
nhất là ghi nhớ câu hỏi đó và sau khi người nói đã nói hết những điều họ muốn thì bạn hãy đặt
câu hỏi. Trong lúc lắng nghe, bạn cũng không nên suy nghĩ xem đến phiên mình bạn sẽ nói gì. Vì
nếu như vậy thì bạn sẽ không tập trung vào những gì người kia đang nói.
Hãy biết hưởng ứng người nói
Đôi lúc khi bạn muốn khuyến khích người nói tiếp tục, hãy tỏ ra rằng bạn vẫn đang rất chú tâm
tới câu chuyện của họ chỉ bằng cách nói: "Vậy ý của bạn là " hay "Để xem tôi có hiểu đúng ý
bạn không " Và lặp lại những gì bạn nghĩ là mình đã nghe. Đây cũng là một cách hướng người
nói sang chủ đề mới mà ngay chính họ cũng không định nói đến.
Sử dụng ngôn ngữ cơ thể đúng cách

Hãy cởi mở với người nói. Mặt đối mặt và nhìn họ. Đừng để vật gì tạo ra khoảng cách giữa bạn và
người nói. Nếu có thể, hãy bước ra khỏi bàn và ngồi bên cạnh họ. Cũng không nên khoanh tay
trước ngực, hướng ra xa người nói, quay mặt đi chỗ khác, nhìn vào những thứ xung quanh trong
phòng, hoặc liếc nhìn màn hình máy tính hay đọc sách báo. Hãy thực sự chú tâm vào người nói.
Những vật cản vật chất như vậy sẽ trở thành những rào cản tâm lý cho những cuộc trò chuyện.
Nếu bạn áp dụng nhhững kĩ thuật trên, những người nói chuyện với bạn sẽ càng quý trọng bạn
hơn vì họ cảm thấy được tôn trọng và quan tâm. Hơn nữa tin chắc rằng bạn sẽ học được nhiều
hơn cả những gì bạn nghe, vì bạn đã thực sự lắng nghe hơn là chỉ nghe thoáng qua.
Lắng nghe hiệu quả - không phải chuyện dễ
Gerry Trickle
Để lắng nghe tốt hơn thì trước hết, chúng ta phải hiểu được thế nào là "lắng nghe thật sự". Lắng
nghe một cách hiệu quả chẳng những tiết kiệm thời gian, hạn chế rắc rối mà còn thắt chặt hơn
các mối quan hệ. Trong học tập, kĩ năng nghe tốt rất cần thiết vì lắng nghe là phương pháp cơ
bản để tập hợp thông tin.
Lắng nghe không đồng nhất với nghe. Nghe chỉ là một hoạt động vô ý thức của con người. Chúng
ta nghe những âm thanh xung quanh nhưng không nhất thiết phải hiểu chúng. Lắng nghe thì lại
khác. Lắng nghe là một khả năng của hệ thần kinh. Khi lắng nghe chúng ta đã chuyển những gì
nghe được thành một dạng dễ hiểu và dễ sử dụng.
Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy, chúng ta sử dụng khoảng 45% thời gian giao tiếp để lắng
nghe. Mặc dù vậy, suốt thời gian học tập và lớn lên chúng ta biết rất ít về "làm thế nào để lắng
nghe tốt". Suốt quá trình học tập, chúng ta dành 40% thời gian để học đọc, 35% thời gian để học
viết, 25% thời gian để học nói và chẳng có thời gian nào để học nghe hay giao tiếp.
Hầu hết những rắc rối trong quan hệ giữa người với người xuất phát từ sự yếu kém trong kĩ năng
lắng nghe. Qua thời gian, chúng ta đã hình thành nên những thói quen xấu khi nghe. Chẳng hạn,
thay vì lắng nghe, chúng ta lại nghĩ về điều sắp nói hoặc xao lãng khi người khác nói do mãi chú
ý đến cử chỉ của họ hoặc những gì đang diễn ra xung quanh. Trong đó thói quen xấu nhất là ngắt
lời khi người khác chưa nói xong. Chúng ta cứ ngỡ đã biết được điều họ định nói trong khi lại
14
không biết được điều họ thật sự muốn nói. Hoặc là, chúng ta chỉ "nghe đánh giá", tức là đánh giá
người nói, bỏ ngoài tai những điều họ nói chỉ vì không thích điệu bộ, cử chỉ của họ hay đơn giản là

cho rằng những điều đó không đáng nghe. Hoặc là, chúng ta chỉ nghe những gì mình thích.
Như vậy, lắng nghe không phải dễ. Đó không phải là một hành động thụ động, mà ngược lại, có
sự tương tác qua lại với nhau. Mục tiêu chính để lắng nghe là hiểu, học hỏi, thưởng thức, giúp đỡ
và hỗ trợ. Ngày nay, có quá nhiều thông tin đến nỗi chúng ta thường bỏ ngoài tai những điều
nghe thấy. Vì thế, chúng ta xao lãng với người khác, không chú ý hay không giao tiếp bằng mắt
với họ. Các chuyên gia cho biết, trong quá trình giao tiếp, 7% là từ ngữ, 55% là những ngôn ngữ
không lời như cử chỉ, điệu bộ và 38% là ngữ điệu, giọng nói. Người Mỹ bị xem là những người
nghe tệ nhất trên thế giới.
Tuy nhiên, mọi thói quen xấu đều có thể sữa chữa và mọi người đều có thể học cách lắng nghe.
Đó là một việc khó, đòi hỏi sự luyện tập nhưng rất xứng đáng và có giá trị. Tiến sĩ Joyce Brothers
cho rằng "lắng nghe, chứ không phải bắt chước, là biểu hiện chân thành nhất của sự ủng hộ hay
khen ngợi".
Lắng nghe là một kĩ năng cần thiết. Bước đầu tiên là quyết định lắng nghe và phải biết khi nào
chúng ta không lắng nghe. Tự hỏi "mình có thể lặp lại, diễn đạt lại hay làm rõ điều vừa nói hay
không?". Câu trả lời không có nghĩa là chưa thực sự lắng nghe. Sau đây là những lời khuyên để có
được kĩ năng lắng nghe.
-Chuẩn bị lắng nghe bằng cách tập trung sự chú ý vào người nói. Tránh xem TV, nhìn ra cửa sổ
hoặc xung quanh.
-Tạo sự giao tiếp bằng mắt bằng cách nhìn người nói. Nhìn thẳng người nói để hiểu được những
tín hiệu không lời. Nhìn người nói giúp họ biết rằng chúng ta đang thật sự lắng nghe và vì thế mà
truyền đạt tốt hơn. Đáp lại người nói bằng cách gật đầu, hướng người về phía trước hay mỉm
cười. Những dấu hiệu này cho thấy sự lắng nghe một cách chăm chú.
-Tuyệt đối không nói chuyện riêng hay ngắt lời người nói. Một người nghe tốt phải biết dành thời
gian cho người khác bày tỏ ý kiến cá nhân. Khi muốn nói điều gì, hãy đợi người nói dứt câu và
dừng trong giây lát. Điểm dừng này cho phép chúng ta xem xét lại những gì vừa trình bày cũng
như người nói xem xét cách lắng nghe của chúng ta. Hãy để ý đến từng lời của người nói bởi vì
chúng ta suy nghĩ cũng như lắng nghe đến 1000 từ/phút và tốc độ nói trung bình là 125 từ/phút.
Cho người nói biết chúng ta đang chú ý lắng nghe bằng những từ như "à", "uh", "thế à", "sau đó
thế nào"…
-Tránh phán xét hay kết luận. Hầu hết các lý do dẫn đến không lắng nghe là quá chú trọng đến

những kinh nghiệm bản thân và không chú ý đúng mức đến người khác. Tránh làm một người
nghe thụ động, thay vào đó, thử so sánh ý kiến của bản thân và người nói khi lắng nghe. Cố gắng
không át lời hoặc ngắt lời người nói. Đừng bỏ ngoài tai hoặc xem nhẹ những điều được nói.
-Lắng nghe và tìm hiểu ẩn ý, chú ý vào nội dung được trình bày và cả những điều không được thể
hiện bằng cảm nhận qua giọng điệu, nét mặt hay điệu bộ của người nói.
-Tự đặt câu hỏi, dùng nghi vấn từ ai, cái gì, ở đâu, tại sao, khi nào để hiểu rõ điều người nói
muốn truyền đạt hơn là chỉ lắng nghe quan điểm của họ. Hỏi lại nếu không chắc về những điều
được trình bày. Diễn đạt bằng ngôn ngữ của mình và hỏi người nói "tôi hiểu như thế có đúng
không?".
-Hiểu rõ bản thân, tự biết khi nào chúng ta mất tập trung. Để ý và vượt qua nó.
Lắng nghe là một nghệ thuật và cũng là một tặng vật. Epictetus từng nói với người Hy Lạp rằng
"tạo hoá cho chúng ta một cái lưỡi, nhưng đến hai cái tai, vì thế chúng ta phải lắng nghe gấp hai
lần nói". Những người nghe thật sự là những người đã áp dụng lời khuyên khôn ngoan này.
Kỹ năng lắng nghe
Thạc sĩ Nguyễn Huy Hoàng
15
"Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương"
Vậy thế nào là lắng nghe?
Để hiểu rõ khái niệm, bạn hãy làm bài tập sau đây: Nhắm mắt lại 1 phút. Bạn nghe được gì?
Những gì bạn nghe được là đó gọi là nghe thấy. Nghe thấy là quá trình sóng âm đập vào màng
nhĩ và chuyển lên não. Nghe thấy là quá trình hoàn toàn tự nhiên từ khi bạn sinh ra đã như vậy
rồi. Lúc bạn ngủ thì quá trình đó vẫn xảy ra.
Bây giờ bạn hãy làm bài tập thứ hai: Nhắm mắt lại và cố nghe xem người ở phòng bên cạnh đang
nói gì? Đây chính là quá trình lắng nghe. Quá trình này nối tiếp ngay sau quá trình nghe thấy. Nó
biến đổi sóng âm thanh thành ngữ nghĩa. Quá trình này cần sự tập trung và chú ý rất cao.
Như vậy lắng nghe là quá trình tập trung chú ý để giải mã sóng âm thanh thành ngữ nghĩa.
"Ba tuổi đủ để học nói nhưng cả cuộc đời không đủ để biết lắng nghe". Có miệng không có nghĩa
là biết nói. Có mắt không có nghĩa là biết đọc. Có tay không có nghĩa là biết viết. Vậy có tai đâu
có nghĩa là biết lắng nghe. Ta được học nói, học đọc, học viết rất nhiều. Vậy ta học lắng nghe ở
đâu và ai dạy ta? Một kỹ năng mà chiếm đến 53% thời gian giao tiếp lại không được dạy. Từ bé

ta được dạy nói, dạy đọc, dạy viết rất nhiều. Nhưng lắng nghe ta chỉ được dạy vẻn vẹn có vài
câu: "Con phải biết nghe lời bố mẹ!", "Có nghe không thì bảo?!" Nhưng làm thế nào để nghe hiệu
quả thì không bao giờ được dạy.
Thiên nhiên cho ta 2 tai chỉ để dùng mỗi một việc là lắng nghe. Đôi khi ta dùng vào việc phụ như
đeo khuyên tai, hay để cho người khác kéo tai. Còn chỉ có mỗi một cái miệng để nói, để ăn và rất
nhiều việc phụ khác nữa. Phải chăng ta nên nói ít và nghe nhiều gấp đôi. Khi ta có kỹ năng lắng
nghe tốt thì công việc sẽ thuận lợi hơn, cuộc sống gia đình vui vẻ hơn, giải quyết xung đột dễ
dàng hơn.
"Nói là gieo, nghe là gặt". Nhưng một thực tế đáng buồn là ta dùng hơn một nửa thời gian giao
tiếp cho lắng nghe mà hiệu quả chỉ đạt 25 – 30%. Nếu ta thực tế ta đi gặt mà như vậy thì chắc
là chết đói. Vậy ta còn 75% tiềm năng nữa chưa khai thác. Nếu bạn là nhà đầu tư khôn ngoan
thì tôi tin chắc bạn sẽ đầu tư vào mảnh đất tiềm năng 75% này.
Vậy điều gì làm ta nghe không hiệu quả?
Thái độ lắng nghe chưa tốt: Điếc hơn người điếc là người không muốn nghe. Ta thường hay
ngộ nhận là ta biết rồi nên không muốn nghe hoặc chỉ nghe một phần, nhưng đến khi cần nhắc
lại thì ta lại không nhớ. Tệ hại hơn nữa là ta chỉ nghe xem đối tác có gì sai, xấu để phản ứng lại.
Không chuẩn bị: Để nói một điều gì ta chuẩn bị rất kỹ tất cả các phương án. vậy mà trong giao
tiếp ta chưa bao giờ chuẩn bị lắng nghe cả. Không chuẩn bị là chuẩn bị cho thất bại. Đó chính là
nguyên nhân làm ta nghe kém hiệu quả.
Lắng nghe như thế nào?
"Cuộc hành trình ngàn dặm bắt đầu từ một bước nhỏ". Để nghe hiệu quả bước đầu chúng ta cần
thay đổi một số thói quen nhỏ:
Thay đổi thái độ: Muốn lắng nghe hiệu quả thì đầu tiên phải Muốn. Nếu không muốn lắng nghe
thì mọi kỹ năng đều vô ích.
Thay đổi cử chỉ: Thay vì nhìn lơ đãng thì hãy chú ý vào người nói thể hiện sự mong muốn lắng
nghe. Gật đầu hòa nhịp cùng người nói. Vẻ mặt thể hiện sự hào hứng lắng nghe. Đơn giản ta có
thể tổng kết bằng một câu: "Mắt chớp chớp, mồm đớp đớp, mặt hóng hớt, đầu gật như lạy phật".
Thay đổi lời nói: Thay vì ngồi im thì hãy thể hiện cho người nói biết mình đang lắng nghe họ
bằng những tiếng đế: "Tuyệt! Hay quá! Ối giời ơi! "; tiếng đệm: "Dạ! Vâng! "; hoặc câu hỏi:
"Vậy à? Thế á? Cái gì cơ? Thật không? Gì nữa? ". Đơn giản hóa ta có thể tổng kết bằng một câu:

"Thế á! Thật không? Ối giời ơi!".
16
Học cách lắng nghe hiệu quả
Giao tiếp là cả một nghệ thuật. Chẳng hạn như, qua trò chuyện, chúng ta có thể làm người đối
diện thêm hứng thú hoặc chán ngán hơn; hay tại sao chúng ta lại thích trò chuyện với người này
mà không phải là người khác. Chúng ta thích trò chuyện với một người, nhiều khi không phải vì
những gì họ nói mà vì cách họ nói và lắng nghe chúng ta. Một người nghe chân thành là người tạo
được lòng tin, nói chuyện lôi cuốn, họ sáng suốt và thấu hiểu. Những người này thường có nhiều
bạn cũng như được lòng rất nhiều người.
Một số người cho rằng khả năng lắng nghe là bẩm sinh, trong khi thật sự nó là cả một quá trình
nỗ lực. Đó còn là một kĩ năng mà chúng ta có thể học tập, thực hành và hoàn thiện từng ngày.
Hãy bắt đầu bằng việc hình thành các thói quen, sau đó là thực tập chúng mỗi ngày. Những bí
quyết dưới đây sẽ giúp chúng ta biết cách lắng nghe một cách chân thành.
1. Tập trung chú ý: Bao gồm giao tiếp bằng mắt, hướng về phía người nói hay gật nhẹ đầu biểu
lộ sự tán thành và thông hiểu. Điều này cho thấy người nghe đang thật sự chú ý và lĩnh hội được
thông tin.
2. Đáp lại một cách chân thành: Nó nhằm xác nhận những ẩn ý bên trong mà người nói muốn
bày tỏ. Khi giãi bày chuyện gì, điều mà người nói thật sự muốn cho chúng ta biết chính là thái độ
cũng như cảm xúc của họ. Hãy cho họ biết là chúng ta đang thật sự lắng nghe và thấu hiểu họ
bằng những câu như "Chắc hẳn bạn… (giận, buồn, vui, ) lắm", "Bạn thấy… (vui, buồn, giận…)
lắm đúng không?", "Mình thấy là bạn…"… Đây chỉ là một số cách để làm rõ cảm xúc của người nói
hay biểu lộ những cảm xúc khác nhau trong đàm thoại. Đó cũng là những câu hỏi mở để khuyến
khích người nói bày tỏ những ý kiến và cảm xúc riêng.
3. Diễn giải lại điều vừa được chia sẻ: Thường, khi người ta quá phấn khích, họ sẽ chẳng thể
nhận ra là mình đang nói lòng vòng đâu. Thử diễn giải lại một cách ngắn gọn và gợi mở để họ nói
nhiều hơn. Bí quyết này có thể khiến người đối diện bày tỏ những điều họ thật sự muốn chia sẻ.
4. Đặt câu hỏi: Bí quyết này rất có giá trị nhưng cũng mang khuyết điểm Một câu hỏi không
đúng chỗ có thể làm buổi trò chuyện rơi vào ngõ cụt. Chẳng hạn như một người bạn đang muốn
nói rằng cậu ấy đau khổ như thế nào khi chia tay mà lại nhận được câu hỏi đại loại như "Sao cậu
lại để cô ấy đi? Cô ấy thật đẹp". Người bạn này dĩ nhiên sẽ càng buồn hơn. Hầu hết các trường

hợp chúng ta không nên hỏi "Tại sao…?" vì nó có vẻ như một lời trách cứ hay phán xét. Nên hỏi
"Cậu cảm thấy như thế nào" "Điều đó rất có ý nghĩa với cậu đúng không", "Bây giờ cậu định sẽ
thế nào?". Đó là những ví dụ để khuyến khích người đối diện bày tỏ nhiều hơn mà không tỏ ý
phán xét hay phê phán họ.
5. Cuối cùng, hãy im lặng: Im lặng làm nhiều người cảm thấy không thoải mái. Họ cho rằng nó
thể hiện sự suy tính hoặc đau khổ. Chúng ta thường sợ những khoảnh khắc im lặng và thường cố
nói một điều gì đó. Một người nghe chân thành lại khác, họ cũng sẽ thoải mái trong lúc im lặng vì
biết rằng nó chứa đựng nhiều điều để suy ngẫm. Thỉnh thoảng, chờ đợi một vài phút sẽ làm cho
người nói đi sâu hơn vào những điều muốn bày tỏ. Đôi khi, chúng ta phải im lặng để người đối
diện vượt qua những cảm xúc của mình.
Thực tập những bí quyết trên đây không có nghĩa là một người nghe chân thành thì không cần
phải trình bày những ý kiến cá nhân. Dĩ nhiên, cần phải lắng nghe và nói đúng lúc. Tuy nhiên,
một người nghe chân thành là người biết cách lắng nghe khi người khác cần được chia sẻ. Những
bí quyết này sẽ giúp chúng ta thêm yêu quý và thông cảm nhau hơn. Lắng nghe sẽ giúp chúng ta
thấu hiểu vấn đề một cách sâu sắc cũng như phát triển các kĩ năng đàm thoại khác
Tạo ấn tượng để thành công
Bạn muốn mình có một vẻ ngoài đầy tự tin và thành đạt, phong thái của bạn toát lên vẻ thông
minh và nhanh nhẹn? Hãy dùng những "mẹo tâm lý" sau đây, để tạo cho mình những ấn tượng
đẹp khi tiếp xúc trong xã hội.
17
Tạo cảm giác thon thả hơn, trẻ trung hơn
Dáng đứng thẳng:
Đừng khom lưng, rụt rè, co cụm người lại. Nghiên cứu cho thấy dáng đứng thẳng có thể giúp bạn
"giấu" bớt gần 5 kg thể trọng!
Đứng thẳng còn nâng cao lòng tự trọng. Dáng đứng thẳng giúp người phụ nữ mạnh mẽ hơn và
sẵn sàng đón nhận trách nhiệm, thử thách hơn.
Tạo ấn tượng mạnh mẽ và thành công hơn
Đưa bàn tay ra trước tiên:
Nghiên cứu cho thấy những ai chủ động bắt tay trong khi giao tiếp với các đối tác sẽ phát ra một
thông điệp ngầm về sự thành công và tự tin.

Màu sắc của trang phục:
Màu xanh dương đậm: Các nhà khoa học cho rằng màu xanh dương đậm được gắn kết với màu
sắc của sự thành công và kính trọng, vì có nhiều người được mang những bộ trang phục của sức
mạnh này - chẳng hạn như các nhân viên quân sự, sĩ quan hải quân
Màu hồng phấn: Nghiên cứu cho thấy trang phục màu hồng phấn tạo cảm giác thân ái, thư giãn -
và chủ nhân của những trang phục này hẳn phải điềm đạm, hay quan tâm người khác.
Màu đỏ: Các nhà tâm lý học cho biết: Khi đàn ông nhìn thấy những phụ nữ trong trang phục màu
đỏ, họ sẽ "bị" cuốn hút và phấn chấn ngay lập tức.
Màu đỏ tía: Màu đỏ tía tạo cảm giác dễ gần gũi và khiến bạn dễ trò chuyện hơn.
Tạo phong thái của người học thức và thông minh
Nói năng từ tốn:
Tiến sĩ David Niven, tác giả cuốn sách 100 bí quyết đơn giản của những người thành công, cho
biết: Người nói năng từ tốn không những được xem là thông minh hơn, biết sắp xếp tổ chức hơn
mà còn được người khác lắng nghe nhiều hơn.
Hỏi ý kiến người khác:
Chỉ cần hỏi: "Bạn nghĩ thế nào về điều này?" sau khi đưa ra ý kiến cá nhân sẽ có nhiều tác dụng
tốt trong giao tiếp. Điều đó ngầm cho thấy rằng bạn tôn trọng và đang muốn lắng nghe những tư
tưởng cũng như sự góp ý của người khác.
Biết lắng nghe:
Hãy im lặng và lắng nghe ý kiến của người khác bày tỏ những suy nghĩ và cảm xúc của họ hơn là
bạn thao thao bất tuyệt, không cần biết những người xung quanh là ai.
Như thế nào là quyết đoán?
Quyết đoán không phải là độc đoán. Quyết đoán là luôn bảo vệ cho những điều bạn muốn nhưng
không bỏ mặc quyền lợi của người khác. Hầu hết mọi người đều cố gắng tỏ ra quyết đoán bằng
một cách nào đó. Nhưng ít khi người ta thực hiện được như ý muốn. Tại sao?
18
Hãy phân tích để thấy điểm khác biệt giữa sự quyết đoán và các thái độ khác:
- Sự độc đoán: Hùng hổ để đạt được những điều mong muốn của bản thân bất chấp người khác
bị ảnh hưởng ra sao.
- Sự độc đoán gián tiếp: bạn cố gắng đạt được điều mình mong muốn, nhưng không cho người

khác biết bạn đang muốn gì. Có thể hiểu rằng bạn đang lừa dối người khác cho mục đích của
mình. Ví dụ như một người đang cố tìm cách thoái thác việc tham dự một sự kiện nào đó.
- Bị động: Bạn thể hiện thái độ bị động khi lúc nào bạn cũng tự hạ thấp bản thân, chẳng bao giờ
ủng hộ cho nhu cầu của mình mà cứ nhường cho thiên hạ. Bị động thường có nghĩa là tránh xung
đột bằng mọi giá. Những kẻ bị động thường luôn miệng xin lỗi cho dù mình sai hay đúng.
- Quyết đoán: Quyết đoán nghĩa là bạn biểu lộ cảm xúc và nhu cầu của mình, nhưng bằng một
cách thẳng thắn và chân thật. Bạn biết rằng mọi người xung quanh cũng có những mong muốn
và hiểu rằng không ai hoàn hảo kể cả bạn, ai cũng có một giá trị đóng góp nhất định.
Làm thế nào để trở nên kiên định hơn?
Bạn phải mất thời gian rèn luyện để trở nên kiên định. Nhưng sau đây có một vài lời khuyên giúp
bạn có thể ứng dụng ngay.
- Hãy nói thẳng: Điều này làm cho lời nói của bạn đơn giản và chân thật. Đừng nghĩ những nhu
cầu của mình là tội lỗi.
- Hãy dùng đại từ "tôi": Bạn nên làm chủ lời nói của mình. Nghĩa là, thay vì nói "Có vẻ tôi cần
giúp đỡ" hãy nói "Tôi mong bạn giúp tôi". Thay vì nói "Ở đây khó chịu quá" hãy nói "Tôi không
thích ở đây".
- Tìm cách thông tin điều mình muốn nói: Nếu điều bạn nói không được chú ý đến, hãy nói lại
và đừng tỏ ra giận dữ. Hãy phát biểu như ban đầu cho đến khi được đón nhận.
- Tỏ ra thấu hiểu: Hãy để người khác biết bạn đang lắng nghe và cảm thông họ, ví dụ "Tôi hiểu
rằng bạn muốn đi sớm hơn, nhưng chúng ta sẽ phải chờ đến tháng sau".
- Tận dụng ngôn ngữ của dáng điệu cơ thể: Luôn để ý đến điệu bộ bản thân. Hãy luôn đứng
thẳng, vững vàng và nhìn vào mắt người đối diện.
Để trở thành người quyết đoán
Hãy tìm cách để bạn có thể quyết đoán hơn sau khi đọc xong bài viết này. Có phải bạn thường lẻ
loi trong những lễ hội. Bạn có gặp khó khăn khi nói "không" lúc bạn thật sự muốn? Bạn có
khuynh hướng chiều theo ý người khác bởi vì bạn ngại không thể nói lên điều bạn muốn nói? Nếu
điều này xảy ra ở bạn thì bạn cần tìm cách làm mình thêm quyết đoán hơn.
Những người quyết đoán thường là những người tự tin, hướng ngoại và biết mình cần gì ở cuộc
sống. Họ cũng theo đuổi những gì họ muốn với tất cả nhiệt huyết và lòng quyết tâm. Họ thường
là những người thành công trên hầu hết mọi phương diện của cuộc sống, đặc biệt khi có cạnh

tranh. Nhưng bạn đừng nhầm lẫn cho rằng đây là những người ưa bắt nạt người khác. Bây giờ,
điều đầu tiên bạn cần học là không được tự mãn với tính quyết đoán một khi bạn đã chiếm lĩnh
nó. Tính quyết đoán không phải là hiếu chiến hay bắt nạt người khác Nó chỉ đơn giản là một
cách để bạn có thể đứng trên quan điểm của mình và không để bị chi phối bởi những người có thể
lợi dụng bạn. Đồng thời quyết đoán là tôn trọng cảm xúc và ý kiến người khác.
Bạn có thể tập tính quyết đoán bằng cách dành thời gian để phân tích thật ra bạn cảm thấy như
thế nào. Hãy thành thật với chính mình. Điều này có nghĩa là nếu một nhóm bạn cùng đi ăn trưa
và mọi người đều gọi món mì, bạn không phải máy móc gọi theo họ món đó. Nếu bạn muốn goị
món Chef's Salad chẳng hạn, bạn cứ cảm thấy thoải mái mà làm thế. Thay vì có nguy cơ bị trêu
chọc vì bỗng dưng trở thành "người chơi nổi", bạn sẽ ngạc nhiên trước việc có nhiều người đổi
19
món Salad cho bữa trưa giống như bạn cho mà xem. Đừng sợ bị người khác trêu chọc hay nói
móc. Bạn chỉ đơn giản thể hiện điều mình muốn và ao ước, trong trường hợp này là bạn muốn
món CHEF'SALAD.
Một cách khác giúp bạn thêm quyết đoán trong cuộc sống là luôn tự chủ. Điều này có nghĩa là
bạn hãy giữ bình tĩnh tối đa khi đối mặt với những tình huống kịch tính. Bạn càng tự chủ bao
nhiêu thì bạn càng quyết đoán bấy nhiêu. Và chỉ khi tự chủ, bạn mới có thể quyết đoán được. Hãy
giữ sự sáng suốt và đừng để người khác chọc giận mình. Bạn có thể kiểm soát mình - và hãy luôn
như thế. Khi có những xung đột trong cuộc sống ,như nó vốn thế, sự thoả hiệp có thể là một giải
pháp hiệu qủa để giải quyết vấn đề giữa hai hay nhiều người.
Tuy thế, phải luôn nhớ rằng "thoả hiệp" không có nghĩa là "nhượng bộ". Bạn không phải đầu hàng
và từ bỏ mọi thứ bạn muốn. Chẳng hạn, người ấy của bạn muốn ra ngoài ăn tối nay nhưng bạn
muốn ở nhà và xem sách. Bạn sẽ cần thoả hiệp một chút để giải quyết vấn đề này. Hãy nhớ đừng
cho rằng bạn biết đối phương nói gì hay làm gì, bạn không thể đọc được suy nghĩ của họ đâu. Hãy
từng bước thoả thuận vấn đề. Nhớ luôn bình tĩnh và làm chủ tình hình. Nếu đối phương mất kiên
nhẫn và dùng bài cũ "Anh/em chẳng bao giờ/luôn luôn ". Đừng để họ làm thế, "Em chẳng bao
giờ đi ra ngoài hoặc em lúc nào cũng muốn ở nhà " là những lời người ta thường dùng khi cố
gắng thuyết phục người khác. Tuy nhiên một sự thoả hiệp khôn khéo lúc này sẽ là "Hãy ở nhà
hôm nay và đi ra ngoài hôm khác nhé". Và, nếu không thoả thuận được thì ít ra đó cũng là một
bước khởi đầu tốt để bạn có thể trở nên quyết đoán hơn rồi đấy.

Xoá bỏ sự rụt rè trong giao tiếp
Sự rụt rè có thể gây nên nỗi lo âu cho một số bạn khi giao tiếp với những người mới quen. Bài
viết sau đây sẽ đưa ra những thông tin bổ ích giúp cho bạn không còn mắc cỡ và bẽn lẽn nữa.
Bạn hay ngại ngùng và e thẹn? Đó chính là bạn thiếu lòng tin vào bản thân mình. Để hết nhút
nhát bạn cần xem lại những đặc điểm tính cách của mình, xem mình có thể làm được gì và không
thể làm gì; nắm bắt những ưu điểm lẫn khuyết điểm và học cách chấp nhận mình như bạn vốn
có. Trước khi bạn cảm thấy tự tin khi gặp gỡ những con người mới và bắt đầu bất kì mối quan hệ
nào, cho dù đấy là mối quan hệ riêng tư hay công việc, bạn phải có được sự tự tin ở mức độ nào
đó ở chính mình. Sự tự tin ấy có ở trong mỗi con người và nó chỉ cần một sự giúp đỡ nho nhỏ từ
bạn để có dịp được thể hiện ra mà thôi.
Nỗi sợ hãi lại là một "thủ phạm" khác làm chúng ta không thể tự do trò chuyện cởi mở với người
lạ. Bạn sợ vì mình sẽ trông ngớ ngẩn và bị quê? Thế là bạn đã nhấn một nút "STOP" cho câu
chuyện chưa kịp bắt đầu ngay từ câu nói đầu tiên rôì đó!
Cách duy nhất để chiến thắng nỗi sợ hãi là hãy làm chính điều bạn đang sợ và kiên trì làm
điều đó. Khi gặp những người bạn mới, hãy tỏ ra thoải mái, mở rộng lòng mình, đừng tự cho
mình là "trung tâm của vũ trụ". Hãy nói những điều mà người nghe thấy thích thú. Không ai
muốn nói chuyện suốt cả buổi chỉ về một người, đặc biệt cố gắng đừng nên quá khoe khoang,
khoác lác hay là thần tượng hóa bản thân mình. Nếu bạn làm vậy, chỉ khiến mọi người càng tránh
xa bạn mà thôi. Họ có thể ghé qua và lắng nghe bạn, nhưng chỉ vì họ không muốn mình bị cho là
thô lỗ, hoặc bất lịch sự. Và thế là bạn tạo ấn tượng xấu ngay từ lần đầu tiên!
Nếu như người khác đang nói, hãy tỏ ra là bạn quan tâm đến vấn đề họ đang trình bày, dù
cho bạn ngượng ngùng, không có nghiã bạn phải sử xự thiếu tế nhị. Hãy tôn trọng người khác
giống như những gì bạn mong muốn nhận lại từ họ! Hãy lắng nghe và bày tỏ sự quan tâm thật
chân thành! Nếu như bạn được hỏi ý kiến, hãy đưa ra lời đánh giá trung thực. Nếu đó là lời phê
bình, hãy cư xử một cách khéo léo chứ đừng nên chỉ có chỉ trích, dè bỉu, hoặc phàn nàn. Bạn biết
đấy, con người thường không thích nghe rằng mình đã sai hoặc cách làm của mình không thỏa
đáng. Hãy nhớ rằng ý kiến của bạn là những điều bạn nghĩ, không phải là những lời khuyên cứng
nhắc đế ép buộc người khác.
Bạn có biết những người bạn đang nói chuyện có thể cũng cảm thấy e ngại? Vì vậy, đây là một
vấn đề thường gặp đối với cả hai phía vào cùng một thời điểm. Giao lưu, gặp gỡ những con người

mới và chiến thắng nỗi nhút nhát là một quá trình chỉ cần bạn bước ra ngoài và trò chuyện. Tin
20
chắc chắn bạn sẽ nhanh chóng cảm thấy bạn cũng thân thiện và có thể làm quen nhiều ngươì bạn
mới.
10 bí quyết để xây dựng lòng tự trọng của bạn
Mary Johnson
Bước 1: Hãy nhớ rằng nếukhông có sự thay đổi, thì sẽ không có sự phát triển.
Nếu bạn chưa bao giờ thử một cái gì mới lạ, bạn sẽ không bao giờ biết được những điều thú vị về
bản thân. Hãy học cách trở thành một người dám mạo hiểm ở một vài lĩnh vực trong cuộc sống.
Và tham gia một lớp học, học hỏi bất cứ điều gì mới mẻ, bạn sẽ khám phá ra nhiều điều khác lạ
về mình.
Bước 2: Hình dung ra những mục tiêu cần đạt.
Dĩ nhiên, chúng ta hiếm khi hoàn thành tất cả những mục tiêu mà mình đề ra. Nhưng nếu bạn
muốn sở hữu một căn nhà, khởi đầu công việc kinh doanh, có con, hay du lịch – bất kể là mục
tiêu nào, bạn hãy hình dung nó và ở một mặt nào đấy, nó sẽ giúp cho giấc mơ của bạn trở thành
hiện thực.
Bước 3: Hãy liệt kê tất cả những thành tích mình đạt được.
Trong suốt cuộc đời, ai cũng đều có những khoảnh khắc khó quên và luôn ấp ủ nó trong lòng. Cho
dù đấy là kỉ niệm thời thơ ấu, một tấm hình về một thời gian hay địa điểm đặc biệt, một vật kỉ
niệm hay là một phần thưởng mà ta đạt được, chúng ta đều có thể trưng bày những chiến thắng
và thành công ấy trong tủ kính. Những thứ này có thể được đính (dán) ở trên một tấm bảng hay
treo trang trọng trên tường.
Bước 4: Hãy nhớ cảm ơn những người đã giúp đỡ bạn.
Bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu bạn chúc mừng những thành công của người khác. Dù cho đó là
con của bạn hay là một người nào khác, một người bạn cần một nơi nâng đỡ, hay một người nào
đấy mà bạn khâm phục hoặc là đã giúp đỡ bạn, bạn sẽ học được rằng động viên tinh thần của
người khác là một điều rất quan trọng lẫn cho cả bạn nữa. Có khả năng phát hiện ra những nguồn
lực và thành công ở những người xung quang là một điều có ích.
Bước 5: Hãy để giấc ngủ của bạn trở thành khoảng thời gian yên tĩnh và thảnh thơi.
Bạn phải xử lí rất nhiều việc phức tạp trong ngày. Nhưng bạn nên cố gắng dành ra ít thời gian vào

buổi chiều tối cho mình. Bạn phải học cách tạo ra một thiên đuờng cho mình, để chăm sóc cho
bản thân. Nói tóm lại, nếu bạn không tạo ra được cảm giác bình yên cho mình thì sẽ là ai đây?
Bước 6: Phác thảo ra những mục tiêu cá nhân của bạn.
Ghi những mục tiêu ấy trên những tờ giấy nhỏ, hoặc dùng một hệ thống tương tự để liệt kê chính
xác những gì bạn muốn làm trong cuộc sống của mình. Như thế này bạn có thể dễ dàng cập nhật
và thay đổi nó thường xuyên. Cuộc sống của chúng ta luôn trong trạng thái vận động, vì vậy mục
đích của chúng ta cũng sẽ có nhiều thay đổi.
Bước 7: Đơn giản hóa cuộc sống của bạn.
Khi bạn học được cách mở rộng không gian sống của mình, bạn sẽ biết được mình có thể ưu tiên
cho nhiều thứ khác trong cuộc sống nữa. Bạn có thể giữ mãi trong lòng điều gì đó thuộc về quá
khứ.Nhưng nếu bạn học cách cho đi những gì thuộc về vật chất, bạn sẽ nhận ra rằng điều duy
21
nhất níu giữ bạn được lại chính là BẠN!
Bước 8: Đừng đầu hàng!
Đôi lúc ta trở nên ngu ngốc, phạm sai lầm, và cảm thấy xấu hổ, hoặc nhầm lẫn trước mặt nhiều
người. Và như thế thì sao nào? Đa số mọi người đều cảm thấy như vậy. Thật là hiếm có người
nào chưa bao giờ phải nếm trải những rủi ro. Điều tốt nhất nên làm là kiên trì ngay từ khi bắt đầu
công việc. Có thể chúng ta không thích nó nhưng một khi chúng ta hoàn thành, chúng ta sẽ lạc
quan hơn về bản thân vì đã hoàn chỉnh nó và thực hiện được lời hứa của mình.
Bước 9: Hàn gắn lại những thỏa thuận đã bị phá vỡ.
Nếu quá khứ đang ngăn cản bạn làm điều gì mà bạn muốn, bạn cần phải vượt qua những khó
khăn đó trước khi tiến lên phía trước. Hãy suy nghĩ đến những lời thất hứa hay lời thề mà bạn cần
hoàn thành. Hay có thể chỉ là một cú điện thoại mà bạn chưa gọi. Trong bất kì trường hợp nào,
bạn cũng phải nhớ điều chỉnh cách nhìn của mình. Thỉnh thoảng sự việc sẽ không được như ta
mong muốn, nhưng chúng ta có thể học cách làm chủ cảm xúc của mình và thay đổi quan điểm
cho phù hợp. Chúng ta không thể điều khiển sự việc hoặc người khác, nhưng thông qua cách
dung hòa điểm nhìn của bản thân - hậu quả của bất kì tình huống nào cũng sẽ trở nên đỡ u ám
hơn chúng ta tưởng tượng.
Bước 10: Eleanor Roosevelt đã từng nói: "Không một ai có thể làm cho bạn cảm thấy mình thấp
kém nếu không có sự đồng ý của bạn".

Bạn cần phải trở thành người bạn tốt nhất và cổ động viên nhiệt tình nhất cho chính mình. Mọi
người đều cần có người ủng hộ, và nếu bạn chẳng may không có, thì bạn hãy tự thân vận động!
Hãy cổ vũ cho chính mình.
Khi người nào nói điều gì xấu hay làm bạn yếu lòng, hãy cố gắng nhìn vào những lời nhận xét ấy
một cách tích cực. Nếu trong lời đánh giá ấy có chỗ đúng sự thật, hãy chấp nhận nó. Và hãy thử
tìm hiểu tại sao người ta lại đưa ra lời phê bình ấy. Có thể nó không có cơ sở, và trong trường hợp
đấy, bạn cần phải nhận ra rằng những người khác cũng đang có những ức chế và lí do cản trở họ
khám phá ra tiềm năng của mình.
Và bây giờ bạn đã có nó. Một danh sách gồm mười cách thật đơn giản giúp bạn đạt được mục
đích của mình. Hãy sử dụng bảng này để bắt đầu xây dựng lòng tự trọng cho bạn và bạn sẽ
nhanh chóng phát hiện ra một người bạn tốt nhất của mình - là BẠN!
6 bước để chiến thắng "bệnh" lưỡng lự
Bước 1:
Hãy quyết định nếu bạn thật sự muốn làm một việc nào đó. Có thể kết quả sẽ không mang lại
cho nỗ lực của bạn một sự đền bù tương xứng, nhưng bạn đã "làm" và "nhận" kết quả công việc.
Bước 2:
Nếu bạn muốn làm một việc nào đó, bạn hãy tự quyết định sẽ thực hiện công việc đó ngay vào
lúc đang suy nghĩ hoặc sẽ làm vào lúc nào. Hãy cho công việc đó một tên gọi cụ thể và thời điểm
để thực hiện và hãy thực hiện.
Bước 3:
Thông thường, giây phút lưỡng lự xảy ra khi bạn chợt nhận ra mình nên làm việc này, việc kia
hoặc khi bạn vấp phải một vấn đề khá nan giải. Lúc đó, bạn hãy dũng cảm nói to với chính mình:
"Nào, STOP" và bắt tay vào làm việc.
22
Bạn hãy trả lời câu hỏi: "Điều gì khiến mình lưỡng lự như thế này nhỉ?", câu trả lời có thể là:
"Việc đó khó quá, có cách nào làm dễ hơn, vui hơn không?". Giải pháp trong trường hợp này là:
Hãy chia công việc thành từng phần để dễ thực hiện, nên bắt đầu từ việc nhẹ nhàng nhất hoặc
bạn sẽ nhờ đến sự trợ giúp ở phần việc khó nhất. Đừng tự ti cho rằng mình không đủ sức và
nghiệp vụ để nhận lãnh một việc làm mà mình rất thích.
Hãy đánh giá khả năng của mình, nếu bạn không tự tin lắm hãy tham dự các khóa huấn luyện,

hoặc trường hợp công việc quá sức mình hãy mạnh dạn thay đổi chỗ làm việc khác phù hợp hơn.
Bước 4:
Hãy gọi điện hoặc gặp trực tiếp người có liên quan đến công việc. Đây là con đường ngắn nhất và
hiệu quả nhất để bạn giải quyết công việc, thay vì chỉ ngồi phỏng đoán hoặc mất thời gian để hỏi
han những người không thể cung cấp thông tin chính xác cho bạn, đơn giản vì không phải phạm
vi công việc, chức năng của họ.
Bước 5:
Khi công việc hoàn tất, bạn nên dành thời gian kiểm nghiệm lại kết quả công việc. Khoảng thời
gian này không nhiều nhưng quan trọng, giúp bạn nhìn lại và rút tỉa kinh nghiệm. Nếu bạn thực
sự chưa hài lòng, hãy nhờ đến một chuyên viên có kinh nghiệm về lĩnh vực công việc bạn đã làm
nhờ họ chỉ vẽ thêm.
Bước 6: Hãy thư giãn, ăn món mình thích, chơi thể thao như một cách tự thưởng cho mình vì đã
chia tay với "bệnh" lưỡng lự. Song bạn cần nhớ, "căn bệnh" bạn vừa chia tay có thể tái phát. Điều
này có nghĩa là bạn cần chuyển tải mọi công việc cần, sẽ và phải làm lên lịch làm việc và đừng bỏ
qua bất kể những kế hoạch đã định ra.
Vài cách để có được tự tin trong cuộc sống
Có bao giờ bạn nhìn mình trong gương và ngượng nghịu trước hình ảnh của mình chưa? Nếu đó là
thói quen của bạn thì tôi khuyên bạn nên từ bỏ nó. Nếu bạn không thích chính bản thân mình thì
làm sao bạn có thể tự tin vào chính mình. Và nếu bạn thiếu sự tự tin nơi bản thân thì làm sao
người ta có thể tin tưởng bạn? Nhiều người, dù già hay trẻ đều thiếu tự tin vào một thứ gì đó
trong cuộc sống - có thể là thiếu tự tin về ngoại hình, giọng nói, lối sống, thói quen, công việc
hay thậm chí là gia đình.
Khi đi phỏng vấn, sự tự tin sẽ giúp bạn xin được việc. Hãy tưởng tượng có 2 ứng viên được phỏng
vấn, một người thì tự tin, quả quyết, còn người kia thì rất lo lắng. Dĩ nhiên người thứ nhất sẽ có
ưu thế hơn. Không ai có được tự tin chỉ qua một đêm, mà đó là cả một quá trình, nhưng mọi
người có thể đạt được nếu họ cố gắng. Những cách sau đây sẽ giúp bạn tự tin hơn:
1. Thích chính mình
Bước đầu tiên để tự tin hơn là phải chấp nhận và yêu thích bản thân. Bạn nên liệt kê tất cả những
đặc điểm tích cực và điểm mạnh của mình trên một tờ giấy hoặc quyển sổ. Bằng cách này, bạn sẽ
tự nhắc nhở rằng mình cũng có rất nhiều tố chất đáng quý như những người khác. Từ đó, bạn sẽ

yêu thích bản thân và cảm thấy tự tin hơn nhiều.
2. Tham gia các hội thảo
Cách rất tốt để tăng thêm tự tin là bạn hãy tham gia các hội thảo chuyên đề về bí quyết và hướng
dẫn có được tự tin do những chuyên gia trình bày. Bạn có thể lấy những ý chính hoặc quan sát
những cử chỉ và phong thái mà họ thể hiện.
3. Động viên bản thân
Dù chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn hay bài diễn văn, bạn hãy luôn tự nhủ rằng bạn sẽ làm được.
23
Hãy động viên bản thân mỗi ngày và bạn sẽ thấy sự tự tin của mình không ngừng tăng lên. Một
cách khác là hàng ngày sau khi đi học hoặc đi làm về, bạn nên liệt kê ít nhất 4 việc mà bạn đã
làm tốt trong ngày hôm đó.
4. Vượt qua nỗi sợ hãi
Một số người lo sợ họ sẽ không thể thành công trong bất cứ việc gì. Điều đó sẽ là một bất lợi và
làm mất sự tự tin của bạn vào chính mình, thậm chí cả những việc trong cuộc sống. Để từ bỏ cảm
giác ấy, bạn hãy luôn nhắc nhở mình, sẽ không làm bất cứ việc gì một khi còn nỗi lo mình sẽ thất
bại. Hãy tích cực và hãy làm việc hăng say.
5. Chấp nhận thất bại
Nếu bạn luôn luôn khóc lóc sau những thất bại, thì bạn sẽ chẳng thể nào tiến bộ được. Hãy nhớ
rằng, những sai lầm và những thất bại đã qua không thể đảo ngược lại. Một người tự tin luôn nhìn
về quá khứ để sống cho hiện tại và hướng đến tương lai. Nếu bạn thất bại một lần, không sao cả,
hãy lấy nó làm bài học cho mình.
Những điều chưa biết về "lòng tự trọng" của bạn
Có thể hiểu lòng tự trọng là những quan điểm, suy nghĩ của bạn về chính bản thân mình dựa trên
thái độ của bạn đối với:
- Giá trị bản thân.
- Công việc bạn đang làm.
- Những thành tựu bạn đạt được.
- Suy nghĩ của bạn về người khác.
- Lý tưởng sống.
- Vị trí của bạn.

- Những điều bạn có thể đạt được trong tương lai.
- Điểm mạnh và điểm yếu của bạn.
- Địa vị xã hội và mối quan hệ của bạn với mọi người.
- Sự tự lập hay khả năng đứng vững trên đôi chân của mình.
Thế nào là lòng tự trọng thấp?
Lòng tự trọng thấp xuất phát từ việc bạn thiếu thái độ tích cực về một trong những điều trên đối
với chính mình. Chẳng hạn: bạn không đánh giá cao công việc mà bạn đang làm hay bạn cảm
thấy sống không có mục đích và lí tưởng.
Thế nào là lòng tự trọng cao?
Tự trọng cao thì ngược lại, Đó là một nhân tố tất yếu trong cuộc sống của bạn. Một khi biết tôn
trọng bản thân, bạn sẽ cảm thấy tự tin, hạnh phúc và vững tin vào chính mình. Không những thế,
đó còn là động lực mạnh mẽ cho bạn tiến bước và gặt hái thành công. Chính vì thế lòng tự trọng
là một nhân tố quan trọng và là nền tảng định hình thái độ lạc quan của bạn về cuộc sống.
Người thiếu lòng tự trọng luôn dựa vào những điều họ đang làm trong hiện tại để nhìn nhận, đánh
giá mình. Họ luôn cần những kinh nghiệm từng trải để dung hòa những cảm giác và suy nghĩ tiêu
cực, những điều luôn ám ảnh họ. Và thậm chí, cảm xúc vui vẻ thì cũng chỉ là nhất thời.
Người biết tôn trọng bản thân luôn có khả năng nhận xét, đánh giá mình một cách chính xác
trong bất cứ trường hợp nào. Điều này có nghĩa họ luôn biết rõ đâu là điểm mạnh, điểm yếu của
mình, đồng thời thừa nhận giá trị bản thân mà không cần điều kiện.
Lòng tự trọng có từ đâu?
24
Lòng tự trọng hình thành và phát triển trong suốt cuộc sống khi chúng ta hình thành trong đầu
hình tượng về chính mình bằng những trải nghiệm với mọi người và hoạt động xung quanh chúng
ta. Những trải nghiệm trong thời thơ ấu đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên lòng tự
trọng. Khi lớn lên, thành công hay thất bại, ngay cả cách đối xử của gia đình, bạn bè, thầy cô đối
với bạn… đều tác động trực tiếp và góp phần hình thành nên lòng tự trọng của mỗi người.
Lòng tự trọng chủ yếu được phát triển trong thời thơ ấu
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành lòng tự trọng của trẻ: trẻ được khen thưởng; được lắng
nghe; được người khác tôn trọng khi giao tiếp trò chuyện; sự quan tâm, âu yếm của gia đình, và
thành công trong học tập hay vui chơi thể thao. Một yếu tố không thể thiếu là đó là một người

bạn đáng tin cậy.
Sự thiếu lòng tự trọng
Những trải nghiệm trong thời thơ ấu có thể dẫn đến sự thiếu lòng tự trọng của trẻ, bao gồm: bị
chỉ trích gay gắt, thậm tệ; bị la mắng đánh đập hoặc không được quan tâm chăm sóc; bị người
khác nhạo báng, chế giễu, đùa cợt…, gia đình đòi hỏi trẻ phải luôn tốt về mọi mặt. Đồng thời sự
thất bại trong học tập, thể thao cũng là yếu tố dẫn đến thái độ tiêu cực của trẻ đối với bản thân.
Mọi người cho rằng, những người thiếu tự trọng, một khi đã thất bại trong lĩnh vực học tập, vui
chơi… cũng có nghĩa là hoàn toàn thất bại về tất cả.
Nội tâm của bạn nói lên điều gì? (tiếng lòng)
1. Những kinh nghiệm, điều từng trải của bạn mặc dù ít khi được nghĩ đến nhưng vẫn tồn tại và
dần trở thành lời nói nội tâm của bạn.
2. Mỗi người có "cách lắng nghe” tiếng lòng mình khác nhau nhưng nó diễn tả cùng một nội dung,
lặp lại những thông điệp ban đầu
Đối với người có lòng tự cao, lời nói của họ luôn khách quan và làm yên lòng người khác. Nhưng
người thiếu tự trọng thì ngược lại, lời nói nội tâm của họ sẽ trở thành những lời chỉ trích cay độc
đoán, lời phê bình hay thậm chí làm giảm uy tín, giá trị của những điều họ đạt được.
Ba kiểu người thiếu lòng tự trọng : Hầu hết chúng ta đều có ý niệm về sự thiếu lòng tự trọng,
nhưng để nhận ra nó thì không dễ tý nào. Thông thường, người thiếu tự trọng thuộc 3 loại người
sau đây:
1. Kẻ lừa đảo: Bề ngoài họ tỏ vẻ hạnh phúc, thành công nhưng bên trong họ luôn sợ hãi vì những
thất bại của mình. Họ cần sự thành đạt để che dấu sự tự cao giả tạo và điều này biến họ thành kẻ
luôn cầu toàn, do dự và thích ganh đua.
2. Kẻ nổi loạn: Cố gắng chứng minh mình có quan điểm, thiện chí như bao người khác, đặc biệt là
những người có vai vế, quyền lực; cuộc sống đầy những bực bội vì cảm giác "chưa đủ". Đối với
họ, những lời phán xét hay chỉ trích của người khác không làm tổn thương họ, do đó họ trở thành
kẻ chỉ trích người khác quá đáng, vi phạm luật thậm chí muốn chống đối kịch liệt.
3. Kẻ bại trận: Hành động một cách ngớ ngẩn, vô ích để chống lại mọi thứ rồi chờ người khác đến
giải cứu; tỏ vẻ đáng thương hại hay vẻ thờ ơ nhằm trốn tránh trách nhiệm thay đổi cuộc sống
chính mình; luôn luôn trông chờ vào sự hướng dẫn của người khác do đó trở thành người thiếu
quyết đoán, khó thành đạt và hay ỷ lại.

Hậu quả của việc thiếu lòng tự trọng
Thiếu lòng tự trọng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng sau :
25