on tap ki nang ve cac dang bieu do

Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
Ngày 01-07-2010
Ôn tập hè
Rèn luyện kĩ năng địa lí.
Tiết1. Kỹ Năng Vẽ Biểu Đồ
I. Mục tiêu: Qua những tiết học này, học sinh cần.
+ Nắm đợc các kĩ năng cơ bản của môn địa lí. đặc biệt nắm đợc kĩ năng vẽ biểu đồ, phân tích và
xử lí số liệu.
+ Nhận biết các dạng biểu đồ, cách vẽ các biểu đồ.
+ Cách vẽ biểu đồ hình cột.
II. Thiết bị dạy học: 1số bảng số liệu, biểu đồ.
III. Hoạt động dạy học:
Hoạt động của giáo viên, học sinh Nội dung cơ bản
Hđ1. Yêu cầu học sinh nêu các dạng
biểu đồ thờng gặp?
? Để vẽ biểu đồ cần có những bớc cụ thể
nào?
? Để xác ddingj dạng biểu đồ thích hợp
cần dựa vào những yếu tố nào?
? Khi lập bảng chú giải cần lu ý những
vấn đề gì?
Hđ2. Cách vẽ các dạng biểu đồ.
? Biểu đồ hình cột thờng thể hiện những
đối tợng nh thế nào?
? Để vẽ biểu đồ hình cột trớc hết cần
phải làm gì? Chú ý đến những vấn đề gì?

? Giáo viên đa ra bảng số liệu yêu cầu
học sinh xác định rõ yêu cầu của bài và
vẽ biểu đồ?
? Yêu cầu 1 hs lên bảng vẽ, và cả lớp vẽ

vào vở.
A. Kỹ năng vẻ biểu đồ:
1. Các dạng biểu đồ:
- Biểu đồ hình cột
- Biểu đồ hình tròn
- Biểu đồ miền
- Biểu đồ đờng (đồ thị)
- Biểu đồ kết hợp cột và đờng
2. Các bớc cụ thể.
B1. Xác định các loại biểu đồ.
B2. Xử lí số liệu, (nếu có)
B3. Vẽ biểu đồ.
B4. Kí hiệu và lập bảng chú giải.
3. Cách xác định và vẽ biểu đồ.
a. Vẽ biểu đồ hình cột
* Cột đơn và cột ghép.
- Thể hiện những đối tợng có sự khác biệt về quy mô
số lợng của một đối tợng địa lí.
- Cách vẽ:
Xây dựng một hệ trục tọa độ địa lí, có trục đứng thể
hiện giá trị của đối tợng, trục ngang thể hiện các
năm, hoặc các nớc các khu vực vực.
- Lu ý cách chia giá trị các đối tợng ở trục đứng và
khoảng cách ở trục ngang.
Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ hình cột thể hiện sản lợng cao
su ở nớc ta giai đoạn 1995-2007.
- (Nguồn: đề thi tốt nghiệp THPT năm 2010)-
(đơn vị nghìn tấn).
- 1 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011

Giáo viên nhận xét và rút ra những vấn
đề cần lu ý.
? Yêu cầu hs về nhà hoàn thành ví dụ 2.
? Biểu đồ cột chồng thờng thể hiện
những đối tợng nh thế nào?
Những lu ý khi vẽ biểu đồ.
Gv đa bảng số liệu hớng dẫn cho hs cách
vẽ và yêu cầu hs vẽ vào vở, gọi 1 hs lên
bảng làm. Sau đó giáo viên yêu cầu hs
nhân xét và rút ra những chú ý cần thiết
khi vã và hoàn thành biểu đồ.
- Ngoài ra biểu đồ cột chồng còn thể
hiện giá trị tuyệt đối của các đối tợng.
- Yêu cầu học sinh vẽ biểu đồ cột chồng
theo giá trị tuyệt đối.
Năm 1995 2000 2005 2007
Sản lợng
cao su
124,7 290,8 481,6 605,8
Ví dụ 2. Vẽ biểu đồ hình cột so sánh bình quân sản l-
ợng lúa của 2 đồng bằng Sông Hồng và Sông Cửu
Long?
- (Nguồn: Đề thi tốt nghiệp THPT năm 2004)
(Đơn vị: Kg/ngời)
Vùng 1985 1990 1995 2000
ĐBS Hồng 223 260 321 387
ĐBS Cửu Long 503 694 760 1020
- lu ý: với bđ cột ghép phải kí hiệu, lập chú giải.
* Biểu đồ cột chồng.
- Thể hiện cơ cấu của các thành phần trong một tổng

thể, thờng có nhiều hơn 3 yếu tố, thờng trên 3 nớc, 3
khu vực 3 vùng
- Xây dựng hệ trục tọa độ, trục đứng thể hiện giá trị
%, mỗi cột tơng ứng 100% thể hiện các thành phần.
Trục ngang thể hiện các nớc, các vùng
- Ví dụ 3. Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP phân theo
khu vực kinh tế ở một số nớc ĐNA.
- Nguồn: SGK Địa lí 11- Đơn vị: %
Nớc Khu vực I Khu vựcII Khu vựcIII
V Nam 21,8 40,2 38
Capuchia 36 27,7 36,3
Indonesia 15,4 43,7 40,9
Philippin 15,3 31,8 52,9
- Ví dụ 4. Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự biến
động diện tích rừng nớc ta giai đoạn 1943-2005.
( nguồn: Đề thi HSG tỉnh năm 2008-2009)
(đơn vị: triệu ha)
Năm 1943 1976 1983 1990 2000 2005
Tổng DT
rừng
14,3 11,1 7,2 9,2 10,9 12,7
Trong
đó
Rừng
tự
nhiên
14,3 11,0 6,8 8,4 9,4 10,2
Rừng
trồng
0,0 0,1 0,4 0,8 1,5 2,5

- 2 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
Ngày 04-07-2010
Tiết2. Kỹ Năng Vẽ Biểu Đồ
I. Mục tiêu: Qua những tiết học này, học sinh cần.
+ Nắm đợc các kĩ năng cơ bản của môn địa lí. đặc biệt nắm đợc kĩ năng vẽ biểu đồ, phân tích và
xử lí số liệu.
+ Nhận biết các dạng biểu đồ, cách vẽ các biểu đồ.
+ Cách vẽ biểu đồ hình tròn, biểu đồ miền.
II. Thiết bị dạy học: 1số bảng số liệu, biểu đồ.
III. Hoạt động dạy học:
Hoạt động của giáo viên, học sinh Nội dung cơ bản
Hđ1. Biểu đồ hình tròn thể hiện những đối
tợng nh thế nào?
? Cách vẽ nh thế nào? Những vấn đề cần
chú ý?
? Treo bảng số liệu và yêu cầu học sinh vẽ
biểu đồ? Gọi 1 hs lên bảng làm, con lại làm
vào vở.
- Chú ý: đặt 2 biểu đồ ngang nhau và dùng
chung kí hiệu để lập 1 bảng chú giải.
- Biểu đồ hình tròn còn thể hiện đợc quy mô
cơ cấu của đối tợng.
? Để vẽ đợc biểu đồ này cần phải làm gì?
Xử lí số liệu nh thế nào?
GV hớng dẫn hs cách xử lí số liệu và yêu
cầu cả lớp tính ra số liệu %.
b.Biểu đồ hình tròn
- Thể hiện cơ cấu các thành phần trong một

tổng thể nhng thờng có ít hơn 3 đối tợng.
- Cách vẽ: một đờng tròn tơng ứng 100%, chia
ra 4 phần, mỗi phần 25%, trong mỗi phần lại
chia ra 5 phần nhỏ tơng ứng 5%
Ví dụ 1. Vẽ biểu đồ hình tròn thể hiện cơ cấu
giá trị sản xuất công nghiệp phân theo nhóm
ngànhơ nớc ta. (đơn vị %)
( nguồn: Đề thi tốt nghiệp THPT năm 2009)
Nhóm
Năm
Chế
biến
Khai
thác
SX, Phân phối
điện, khí đốt, nớc
Tổng
2000 79,0 13,7 7,3 100
2005 84,8 9,2 6,0 100
Ví dụ 2. Vẽ biểu đồ thể hiện quy mô tổng
bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ tiêu dùng
và cơ cấu của nó phân theo thành phần kinh tế
ở nớc ta năm 2000 và 2006.
( nguồn: Đề thi Đại học năm 2009)-
(Đơn vị: tỉ đồng)
Năm Kinh tế nhà
nớc
Kinh tế ngoài
nhà nớc
Khu vực có vốn

đầu t nớc ngoài
2000 39 206 177 744 3 461
2006 75 314 498 610 22 283
- Xử lí số liệu:
+ Cộng tổng của 3 thành phần kinh tế
Coi tổng 100%.
Nên % thành phần
= giá trị thành phần/ tổng * 100%
Sau khi xử lí sẽ đợc bảng số liệu.
(đơn vị: %)
- 3 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
- Để thể hiện quy mô của hình tròn phải dựa
vào yếu tố nào?
- Yêu cầu hs nêu công thức tính S hình
tròn?
- Từ đó rút ra công thức tính bán kính.
Yêu cầu học sinh tính bán kính năm 2006.
vẽ 2 biểu đồ có kích thớc khác nhau, yêu
cầu về nhà hoàn thành.
- Biểu đồ miền thờng thể hiện những đối t-
ợng nh thế nào?
- Để vẽ biểu đồ miền đầu tiên cần làm gì?
Cách vẽ nh thế nào?
- GV đa bảng số liệu và yêu cầu của bài.
- GV hớng dẫn học sinh lựa chọn biểu đồ
thích hợp.
- Hớng dẫn xử lí số liệu.
Gv chia các nhóm xử lí số liệu theo từng
năm. Yêu cầu học sinh đọc, GV ghi lên

bảng
:

Năm Tổng Kinh tế
nhà nớc
Kinh tế
ngoài nhà n-
ớc
Khu vực có
vốn đầu t nớc
ngoài
2000 100 64,9 29,4 5,7
2006 100 12,6 83,6 3,8

- Tính quy mô 2 hình tròn - tính R:
Chọn R
2000
= 1 (đvbk)
R
2006
= căn bậc 2 của tổng
2006
/ tổng
2000
.
R
2006
= 3,14 (đvbk)
- nh vậy 2 biểu đồ có kích thớc khác nhau.
C. Biểu đồ Miền.

- Thể hiện cơ cấu các thành phần trong một
tổng thể, nhng thờng có nhiều năm.
- Cách vẽ: Xây dựng một hệ trục tọa độ , trục
đứng thể hiện giá trị %, trục ngang thể hiện
các năm.
Từ trục đứng giá trị cao nhất là 100%, và
năm cuối cùng của trục ngang nối thành một
miền khép kín hình chữ nhật hoặc hình vuông.
Trong miền đó thể hiện các thành phần khác
nhau.
- Ví dụ 3. Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện
sự thay đổi cơ cấu khối lợng vận chuyển phân
theo loại hàng hóa thông qua cảng biển trong
giai đoạn 2000-2007.
- Nguồn: Đề thi Đại học năm 2010-
(đơn vị : nghìn tấn)
Loại năm
hàng
2000 2003 2005 2007
Tổng số 21 903 34 019 38 328 46 247
Hàng xuất
khẩu
5 461 7 118 9 916 11 661
Hàng nhập
khẩu
9 239 13 575 14 859 17 856
Hàng nội
địa
7 149 13 326 13 553 16 730
- Xử lí số liệu:

Coi tổng từng năm100 %
% từng loại hàng =
giá trị của loại hàng/ tổng * 100 %
- Sau khi xử lí sẻ đợc bảng số liệu
- 4 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
(đơn vị : %)
Loại năm
hàng
2000 2003 2005 2007
Tổng số
100 100 100 100
Hàng xuất
khẩu
24,9 20,9 25,9 25,2
Hàng nhập
khẩu
42,4 39,9 38,8 38,6
Hàng nội
địa
32,7 39,2 35,3 36,2
- Vẽ biểu đồ.

Ngày 06-07-2010
Tiết3. Kỹ Năng Vẽ Biểu Đồ
I. Mục tiêu: Qua những tiết học này, học sinh cần.
+ Nắm đợc các kĩ năng cơ bản của môn địa lí. đặc biệt nắm đợc kĩ năng vẽ biểu đồ, phân tích và
xử lí số liệu.
+ Nhận biết các dạng biểu đồ, cách vẽ các biểu đồ.
+ Cách vẽ biểu đồ đờng (đồ thị), biểu đồ kết hợp.

II. Thiết bị dạy học: 1số bảng số liệu, biểu đồ.
III. Hoạt động dạy học:
Hoạt động của giáo viên, học sinh Nội dung cơ bản
? Biểu đồ đờng thờng thể hiện những đối t-
ợng nh thế nào?
? Nêu cách vẽ biểu đồ này?
Giáo viên đa ra bảng số liệu, yêu cầu học
sinh xác định biểu đồ và vẽ biểu đồ?
- Giáo viên hớng dẫn học sinh vẽ,
- Lu ý: Phải chia khoảng cách giữa các năm
hợp lí. Và để nguyên số liệu để thể hiện.
- Sau khi hớng dẫn, GV gọi 1 học sinh lên
bảng hoàn thành, cả lớp vẽ vào vở.
d. Biểu đồ đờng.
- Thể hiện sự thay đổi hoặc tốc độ tăng trởng
của các đối tợng qua các năm.
- Cách vẽ biểu đồ đờng:
Xây dựng một hệ trục tọa độ có trục đứng thể
hiện giá trị của đối tợng (có thể giá trị tuyệt
đối hoặc giá trị tơng đối). Trục ngang thể
hiện các năm. Mỗi giá trị đợc thể hiện bằng
một điểm, sau đó nối các điểm của các năm
lại thành một đờng.
- Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện
tốc độ tăng trởng các khu vực kinh tế nớc ta
thời kì 2000-2007.
( Nguồn: Đề thi HSG tỉnh năm 2009-2010)
- 5 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
-Vẽ 3 đờng mỗi đờng một khu vực.

- Giáo viên đa ra bảng số liệu, yêu cầu học
sinh xác định loại biểu đồ thích hợp.
- Để vẽ biểu đồ này để nguyên giá trị nh thế
có vẽ đợc không? Vì sao?
(Do số liệu chênh nhau quá lớn và dơn vị
khác nhau nên cần xử lí số liệu ra giá trị t-
ơng đối)
- GV yêu cầu hs nêu cách xử lí số liệu.
Chia 4 nhóm tính ra số liệu % của các năm
theo 4 sản phẩm.
- Gv cho hs ghi số liệu đã xử lí lên bảng, h-
ớng dẫn cách vẽ và yêu cầu về nhà hoàn
thành.
(đơn vị: nghìn tỉ đồng)
Năm 2000 2002 2004 2006 2007
Nông-
lâm-
ng
180,4 123,4 156,0 198,8 232,2
CN-
XD
162,2 206,2 287,6 404,7 475,4
Dịch
vụ
171,1 206,2 271,7 370,8 436,1
-Ví dụ 2. Vẽ biểu đồ thể hiện tốc đô tăng tr-
ởng các sản phẩm công nghiệp thế giới, thời
kì 1950-2003. - Nguồn: SGK Địa lí 10 -
Sản
phẩm

1950 1960 1970 198
0
1990 2003
Than
(triệu
tấn)
1820 2603 2936 3770 3387 5300
Dầu
(triệu
tấn)
523 1052 2336 3066 3331 3904
Điện
(tỉ
Kwh)
967 2304 4962 824
7
1183
2
14851
Thép
(triệu
tấn)
189 346 594 682 770 870
- Xử lí số liệu:
Chọn năm 1950 làm mốc100%
% của năm sau =
giá trị năm sau/ giá trị năm 1950 *
100%
- Sau khi xử lí sẻ đợc bảng số liệu. (đơn vị %)
Sản

phẩm
1950 1960 1970 198
0
1990 2003
Than
100% 143% 161% 207% 186% 291%
Dầu
100% 201% 407% 586% 637% 746%
Điện
100% 238% 513% 823% 1.224% 1.353%
Thép
100% 183% 314% 361% 407% 460%
- Vẽ biểu đồ: mỗ sản phẩm là một đờng xuất
phát từ 100% của năm 1950.
e. Biểu đồ kết hợp cột và đờng.
- Thể hiện những đối tợng khác nhau nhng có
mối liên quan đến nhau nh nhiệt độ và lợng
ma, diện tích và sản lợng, dân số và tỉ suất
gia tăng tự nhiên
- Cách vẽ: Xây dựng một hệ trục tọa độ gồm
2 trục đứng, mỗi trục thể hiện một đối tợng,
- 6 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011
-Biểu đồ kết hợp cột và đờng thờng thể hiện
những đối tợng nh thế nào?
Lấy ví dụ về những đối tợng đó?
- Nêu cách vẽ dạng biểu đồ này?
- Giáo viên hớng dẫn cách vẽ dạng biểu đồ
này và đa ra bảng số liệu, yêu cầu học sinh
vẽ.

còn trục ngang thể hiện các năm hoặc đơn vị
khác.
Một đối tợng đợc thể hiện theo hình cột, một
đối tợng theo đờng.
- Ví dụ: Vẽ biểu đồ thẻ hiện dân số và tỉ suất
gia tăng tự nhiên dân số ở nớc ta qua các
năm.
- nguồn: sách ôn thi TN THPT-
Năm
1970 197
9
198
9
199
9
2005 2007
Dân số
(Triệu
ngời)
41,0 52,5 64,4 76,3 83,1 85,2
Tỉ suất
gia tăng
tự nhiên
(%)
3,2 2,5 2,1 1,4 1,3 1,2

- 7 -
Giáo án ôn tập kĩ năng vẽ biểu đồ - Năm học 2010-2011

- 8 -