XÉT NGHIỆM CẤY MÁU potx

XÉT NGHIỆM CẤY MÁU

Một nghiên cứu của bác sĩ Nathan I. Shapiro trên báo J. Emerg. Med
tháng 11/08 bàn về kết quả cấy máu ở bệnh nhân khoa cấp cứu khi nghi ngờ
nhiễm trùng huyết. Nhóm của ông dùng những tiêu chuẩn sau cho những
bệnh nhân cần cấy máu:
- Tiêu chuẩn lớn: thân nhiệt > 39.5 0 C (1030 F), có đặt ống thông vào
tĩnh mạch, hay có triệu chứng lâm sàng nghi ngờ viêm màng tim.
- Tiêu chuẩn nhỏ gồm thân nhiệt giữa 38.3-39.40C, tuổi trên 65, run,
ói mửa, huyết áp thấp (huyết áp tâm thu < 90 mm Hg), bạch cầu trung tính >
80, lượng bạch cầu > 18000, band > 5%, tiểu cầu < 150 000, creatinin >2.0.
Quy tắc chỉ định cho cấy máu có ít nhất 1 tiêu chuẩn lớn và 2 tiêu
chuẩn nhỏ. Nếu không hội đủ, bệnh nhân sẽ được xem là nguy cơ thấp và có
thể không cần phải cấy máu.
Tuy nhiên, ngay tại Mỹ, cấy máu có kết quả dương tính cũng chỉ từ
4% đến 8%. Trong khi đó, cấy máu là xét nghiệm vi trùng tốn kém nhất, mất
thì giờ của nhân viên săn sóc y tế, rút máu không cần thiết gây đau đớn cho
bệnh nhân và có thể làm cho nhân viên rút máu dễ bị nhiễm trùng. Chưa kể,
nếu mẫu cấy bị vấy vi trùng khác, sẽ cho kết quả sai, tốn kém thuốc men và
kéo dài ngày nằm bệnh viện.
Sách Clinical Microbiology Procedure Handbook của Isenberg
H.cũng dưa ra những nhận xét:
Phần nhiều bệnh nhân nghi ngờ nhiễm trùng huyết, máu rút 1 lần ở
tĩnh mạch được cấy lên 2 chai môi trường cấy khác nhau. Ba đến 4 mẫu cấy
mỗi ngày đủ để cô lập vi trùng gây bệnh. Chỉ một mẫu cấy hiếm khi có ích
cho chẩn đoán nhiễm trùng trong máu, vì không đủ thể tích và khó giải
thích. Trái lại lấy trên 4 mẫu máu chỉ tăng thêm tốn kém cho bệnh viện và
tăng thêm cơ hội mẫu nghiệm bị vấy nhiễm. Trường hợp mẫu máu vấy
nhiễm rất cao.
Thể tích máu cũng rất quan trọng. Người ta ghi nhận rằng mỗi 10 ml
máu chưa mọc được vi trùng, cho nên mỗi mẫu cấy người lớn cần 20-30 ml

máu.
Do đó phòng xét nghiệm vi sinh nên bàn với hội đồng thuốc đưa ra
tiêu chuẩn cho mỗi loại xét nghiệm để bảo đảm có kết quả và giảm lãng phí.
Ds Lê Văn Nhân