[Địa Chất Học] Phân Loại Đất & Xây Dựng Bản Đồ Đất - TS.Đỗ Nguyên Hải phần 4 pptx

EUTRIC:
FERRALIC:
FERRIC:
FIBRIC:
FIMIC:
FOLIC:
GELIC:
GLEYIC:
GLOSSIC:
GYPSIC:
HAPLIC:
HUMIC:
LITHIC:
LUVIC:
MOLLIC:
PETRIC:
PLINTHIC:
RENDZIC:
RHODIC:
SALIC:
SODIC:
STAGNIC:
TERRIC:
THIONIC:
UMBRIC:
URBIC:
VERTIC:
VIRTIC:
XANTHIC:

T ti ng Ð c “eu”: t t, m u m , gi u dinh dư ng. Có đ bão hịa bazơ

cao.
T ch Latinh “ferrum”: s t và “Aluman”: nhơm. Ch đ t có hàm lư ng
sesquioxides cao.
T ch Latinh “ferrum”: s t đ t có đ m s t màu nâu đ ho c có s tích
lũy ch t s t.
T ch Latinh “fibra”: r con, đ t có nh ng ch t h u cơ phân hu y u.
T ch “fimun”: phân bón, bùn, bùn than, đ t có m t t ng đư c hình
thành do s bón phân liên t c trong th i gian dài.
T ch Latinh “folium”: lá cây, là nh ng ch t h u cơ không phân gi i.
T ch Latinh “gelu”: sương giá, ch đ t đóng băng.
T ti ng Nga glây là đ t l y tồn b .
T ti ng Ð c “glossa”: v t hình lư i, là nh ng ph n di n tích đ t c a
t ng trên ăn lan t a sâu xu ng t ng ñ t ñ t n m bên dư i.
T ch Latinh “gypsum”, có s tích lũy Th ch cao.
T ti ng Ð c “haploos”: đơn gi n, có nghĩa là nh ng t ng chuy n ti p
ñơn gi n, bình thư ng.
T ch Latinh “humus”: đ t gi u mùn.
T ti ng Ð c “lithos” đá, có nghĩa là ñ t r t m ng.
T ch Latinh “luere” có nghĩa là có s tích lu sét.
T ch Latinh “mollis”: m m ch c u trúc m t ñ t tơi x p m m, ñ t t t.
T ch Latinh “petra”: đá. ð t có s hi n di n c a m t l p c ng ch t
nông.
T ti ng Ð c “plinthos”: g ch. ð t có nh ng ch t đ m sét b c ng ch t
l i.
T ti ng Balan “rsedric”: ti ng n ào. Ch đ t có ti ng l o s o khi cày
do có đá n m nông trên m t.
T ti ng Ð c “rhodon”: màu h ng, ch đ t có màu đ .
T ch Latinh “sal”: m n, có nghĩa là đ t có ñ m n cao.
T ch Latinh “sodium”:có hàm lư ng Natri trao ñ i cao.
T ch Latinh “stagnare”: ng p úng, có nghĩa là m t đ t thư ng b úng

nư c hay ng p úng.
T ch Latinh “terra”: có nghĩa là đ t có ch t h u cơ phân gi i t t và
m.
T ti ng Ð c “theion”: Sunfua, trong đ t có ch t sulphuadic.
T ch Latinh “umbra”: s chuy n màu hay s hơn khác nhau, có
nghĩa là trong đ t có m t c a t ng A Umbric.
T ch Latinh “urbis”: thành ph th xã, đ t có s t n t i nh ng ch t
ph th i, rác rư i, th c ăn th a.
T ch Latinh “vertere”: ñ o l n, có nghĩa là đ t có s xáo tr n trên
l p ñ t m t.
T ch Latinh “vitrum”: kính, thu tinh, là đ t giàu ch t th y tinh.
T ti ng Ð c “xanthos”: màu vàng, ch đ t có màu vàng.

Năm 1988 B ng Phân lo i ñ t ch nh s a theo 2 c p c a FAO- UNESCO công b . B ng
này chia đ t th gi i thành 28 nhóm v i 153 ñơn v ñ t như sau:
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..34


B ng 4.1 B ng phân lo i ñ t th gi i theo phân lo i c a FAO- UNESCO
C tI
C t II
C t III
CM CAMBISOLS
CMe Eutric Cambisols
CMd Dystric Cambisols
Cmu Humic Cambisols
CMc Calcaric Cambisols
CMxChromic Cambisols
CMv Vertic Cambisols
CMo Ferralic Cambisols

CMg Gleyic Cambisols
CMi Gelic Cambisols

C t IV

FL FLUVISOLS
FLe Eutric Fluvisols
FLc Calcaric Fluvisols
FLd Distric Fluvisols
FLm Mollic Fluvisols
Flu Umbric Fluvisols
FLt Thionic Fluvisols
FLs Salic Fluvisols

AR ARENOSOLS
ARh Haplic Arenosols
ARb Cambic Arenosols
ARl Luvic Arenosols
ARo Ferralic Arenosols
ARa Albic Arenosols
Arc Calcaric Arenosols
ARg Gleyic Arenosols

CL CALCISOLS
CLh Haplic Calcisols
CLl Luvic Calcisols
CLp Petric Calcisols

GL GLEYSOLS
Gle Eutric Gleysols

GLk Calcic Gleysols
GLd Dystric Gleysols
GLa Aldic Gleysols
GLm Mollic Gleysols
GLu Umbric Gleysols
GLt Thionic Gleysols
GLi Gelic Gleysols
RG REGOSOLS
RGe Eutric Regosols
RGc Calcaric Regosols
RGyic Regosols
RGd Dystric Regosols
RGu Umbric Regosols
RGi Gelic Regosols
LP LEPTOSOLS
Lpe Eutric Leptosols
LPd Dystric Leptosols
LPk Rendzic Leptosols
LPm Mollic Leptosols
LPu Umbric Leptosols
LPq Lithic Leptosols

AN ANDOSOLS
ANh Haplic Andosols
ANm MollicAndosols
ANu Umbric Andosols
ANz Vitric Andosols
ANg Gleyic Andosols
ANi Gelic Andosols

GY
GYh
GYk
GYl
GYp

VR VERTISOLS
VRe Eutric Vertisols
VRd Dystric Vertisols
VRk Calcic Vertisols
Vry Gypsic Vertisols

SN SOLONETZ
SNh Haplic Solonetz
SNm Mollic Solonetz
SNk Calcic Solonetz
SNy Gypsic Solonetz
SNj Stagnic Solonetz
SNg Gleyic Solonetz

GYPSISOLS
Haplic Gypsisols
Calcic Gypsisols
Luvic Gypsisols
Petric Gypsisols

SC SOLONCHAKS
SCh Haplic Solonchaks
SCm Mollic Solonchaks
SCk Calcic Solonchaks

SCy Gypsic Solonchaks
SCn Sodic Solonchaks
SCg Gleyic Solonchaks
SCi Gelic Solonchaks

LPi Gelic Leptosols

C tV

C t VI

C t VII

C t VIII

KS KASTANOZEMS
KSh Haplic Kastanozems
KSl Luvic Kastanozems
KSk Calcic Kastanozems
KSy Gypsic Kastanozems

LV LUVISOLS
LVh Haplic Luvisols
LVf Ferric Luvisols
LVx Chromic Luvisols
LVk Calcic Luvisols
LVv Vertic Luvisols
LVa Albic Luvisols
LVj Stagnic Luvisols

LX LIXISOLS
LXh Haplic Lixisols
LXf
Ferric Lixisols
LXp
Plinthic Lixisols
LXa
Albic Lixisols
LXj
Stagnic Lixisols

HS HISTOSOLS
HSl Folic Histosols
HSs Terric Histosols
HSf Fibric Histosols
HSt Thionic Histosols
HSi Gelic Histosols
LXg Gleyic Lixisols

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..35


LVg Gleyic Luvisols

CH CHERNOZEMS
CHh Haplic Chernozems
CHk Calcic Chernozems
CHl Luvic Chernozems
CHw Glossic Chernozems
CHg Gleyic Chernozems

PL PLANOSOLS
Ple Eutric Planosols
PLd Dystric Planosols
PLm Mollic Planosols
PLu Umbric Planosols
PLi Gelic Planosols

AC ACRISOLS
Ach Haplic Acrisols
ACf Ferric Acrisols
ACu Humic Acrisols
ACp Plinthic Acrisols
ACg Gleyic ACrisols

PH PHAEOZEMS

PD PODZOLUVISOLS

AL ALISOLS

PHh Haplic Phaeozems
PHc Calcaric Phaeozems
PHl Luvic Phaeozems
PHj Stagnic Phaeozems
PHg Gleyic Phaeozems

PDe Eutric
Podzoluvisols
PDd Dystric

Podzoluvisols
PDj Stagnic
Podzoluvisols
PDg Gleyic
Podzoluvisols
PDi Gelic
Podzoluvisols

Alh Haplic Alisols
ALf Ferric Alisols
ALu Humic Alisols
ALp Plinthic Alisols
ALj Stagnic Alisols
ALg Gleyic Alisols

GR GREYZEMZ

PZ PODZOLS

NT NITISOLS

GRh Haplic Greyzemz
GRg Gleyic Greyzemz

PZh
PZb
PZf
PZc
PZg
Pzi

NTh Haplic Nitisols
NTr Rhodic Nitisols
NTu Humic Nitisols

Haplic Podzols
Cambic Podzols
Ferric Podzols
Carbic Podzols
Gleyic Podzols
Gelic Podzols

AT ANTHROSOLS
Ata Aric Anthrosols
ATc CumulicAnthrosols
ATf Fimic Anthrosols
ATu Urbic Anthrosols

FR FERRALSOLS

FRh
FRx
FRr
FRu
FRg
FRp

Haplic Ferralsols
Xanthic Ferralsols
Rhodic Ferralsols

Humic Ferralsols
Geric Ferralsols
Plinthic Ferralsols

PT PLINTHOSOLS

PTe
PTd
PTu
PTa

Eutric Plinthosols
Dystric Plinthosols
Humic Plinthosols
Albic Plinthosols

c. Ðơn v ñ t ph và pha ñ t
Ðơn v ph ñ t
ðơn v ph ñ t ñư c chia t các ñơn v ñ t, ñơn v ph th hi n ch t lư ng c a t ng ch n
đốn hay đ c tính ch n đốn đ i v i các m c đ khác nhau nh ng đ c tính đã ñư c s d ng
ñ xác ñ nh ñơn v ñ t.
Ví d tên ñ t phù sa chua glây nh thì tính chua đư c dùng đ đ t cho đơn v đ t, cịn đ c
trưng glây s ñư c s d ng ñ t cho ñơn v ph ñ t. Tên các ñơn v ph ñ t có ti p vĩ - i đư c
ký hi u b ng ch in thư ng vi t v trư c tên ñơn v ñ t và cách ký hi u ñơn v b i g ch ngang
“-” khi vi t tên ñ t ngư i ta thư ng vi t ñơn v ph trư c r i ñ n đơn v cu i cùng là tên nhóm
đ t. Ví d ngư i ta có đ y đ theo FAO-UNESCO c a ñ t phù sa chua glây như sau:
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..36


Gleyi- Dystric Fluvisols ký hi u FLd- g

FL: nhóm đ t chính; Dystric:đơn v đ t; Gleyi: đơn v ph ñ t.
N u t ng glây g p ñ sâu 0-50 cm thêm ti p ñ u ng Epi và ch vi t t t thêm s 1 sau
ch g. N u t ng glây g p ñ sâu >50 cm thêm ti p ñ u ng Endo và ch vi t t t thêm s 2
sau ch g. C th ta s có cách vi t tên như sau:
Epi Gleyi- Dystric Fluvisols ký hi u FLd- g1
Endo Gleyi- Dystric Fluvisols ký hi u FLd- g2
Các nhà Khoa h c ð t Vi t Nam ñ ngh ñ t tên ñơn v ñ t ph theo các ñ nh tính như
sau:
B ng 4.2. Các y u t xác ñ nh dùng đ t tên đơn v đ t ph
Abrupti
Có s phân d v thành ph n cơ gi i
Acriv
Có t ng tích s t, nhơm (feralit), giàu sét v i ñ no bazơ <
50% t ng B ( ñ t ñ ferralsols).
Albi
Có t ng b c tr ng ñ sâu 0- 100cm.
Glossalbi
T ng b c tr ng hay tích sét, hay ch a Na+ hình lư i.
Alkali
Ki m (có pH H2 O) ≥ 8,5 đ sâu 0- 50cm
Andi
Anthraqui
Ari
Areni
Aridi
Gibbsi
Geri
Gleyi
Epigleyi
Glosi

Molliglosi
Umbrglosi
Greyi
Hapli
Histi
Fibrihisti
Saprihisti

Thaptohisti
Hori

Có đ c trưng tro núi l a 0- 100cm.
Có t ng nhân tác.
T ng ñ t thay ñ i do cày sâu (dày 30- 50cm).
Thành ph n cơ gi i là cát 0- 50cm
Có t ng khơ n t chân rùa.
Có l p ñ t dày hơn 30cm ch a hơn 25% gibbsite ph n ñ t
m n t ng ñ t 0- 100cm.
Có đ c trưng phong hóa m nh vài l p ñ t c a t ng ñ t 0100cm.
Có đ c trưng glây thu c đ sâu 0- 100cm.
Có đ c trưng glây đ sâu 0- 50cm.
Có hình lư i c a t ng tơi m m hay t ng s m màu xâm nh p
xu ng t ng B hay m u ch t.
T ng tơi m m hình lư i xâm nh p xu ng t ng B bên dư i
ho ch t ng m u ch t.
T ng s m màu hình lư i xâm nh p xu ng t ng B bên dư i
ho ch t ng m u ch t.
Có t ng limon khơng đư c bóc và các h t cát trên m t c t
c u trúc ñ t t ng A tơi m m ( ñ t nâu th m - phaeozems).
Có s th hi n đi n hình c a nh ng ñ c ñi m nh t ñ nh.

Có t ng h u cơ đ sâu 0- 40cm.
Có t ng h u cơ ñ sâu 0- 40cm ch a ch t h u cơ phân
gi i y u, thơ, ph bi n là ch t s i, xơ.
Có t ng h u cơ ñ sâu 0- 40cm ch a ch t h u cơ phân
gi i m nh, ch có r t ít s i, xơ thơ và có màu đen ho c xám
đen.
Có t ng h u cơ b chơn vùi đ sâu 40- 100cm
T ng canh tác vư n dày ≥ 50cm, ñ i v i ñ t khác < 50cm.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i ñ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..37


Humi

Mollhumi
Umbrihumi
Hydragri
Hydri

Hyperochi

Hyperskeleti
Irragi
Lamelli
Lepti
Endolepti
Epilepti
Lithi
Paralithi
Lixi

T ng có hàm lư ng Cacbon h u cơ cao; trong ñ t ñ
(ferralsols) và ñ t sét b c (Nitisols) là l n hơn 1,4% Cacbon
ñ t m n thu c l p ñ t 0- 100cm; ñ i v i các lo i ñ t khác
là > 1% Cacbon trong ph n ñ t m n thu c t ng đ t 0-50 cm.
Có hàm lư ng cacbon như trên và t ng tơi m m.
Có t ng s m màu và hàm lư ng cacbon như trên.
Có t ng thay đ i do canh tác nư c x y ra đ sâu 0- 100cm
(ch có đ t nhân tác).
Có m t hay nhi u l p ñ t ñ sâu 0- 100cm v i t ng ñ
dày ≥ 35cm v i kh năng tr nư c 1500 Kpa (trong m u đ t
tươi, ch có đ t tro núi l a).
Có t ng xám, tr ng khi khô, khi m màu s m hơn, hàm
lư ng cacbon h u cơ th p (< 0,4%) và có hàm lư ng oxyt
s t t do th p, thành ph n cơ gi i thô, d u hi u c u trúc
m ng và l p v m ng trên m t.
Có trên 90% kh i lư ng là cu i, s i hay m nh v thơ đ n ñ
sâu 75 cm hay ñ n t ng ñá m c ng r n.
Có t ng thay đ i do tư i dày ≥ 50 cm ñ t nhân tác; các
đ t khác m ng hơn 50 cm.
Có t ng tích t sét c u trúc phi n dày t i thi u 15cm trong
l p ñ t 0- 100cm.
Có đá c ng đ sâu 25- 100 cm.
Có đá c ng đ sâu 50- 100 cm.
Có đá c ng ñ sâu 25- 50 cm.
Có ñá c ng ñ sâu 0- 10 cm.
Có đá v
đ sâu 0- 10 cm ti p xúc v i các v t n t sâu cho
phép r cây xuyên qua xu ng các t ng nâu.
Có t ng feralit v i hàm lư ng sét cao, ñ no bazơ ≥ 50%

t ng B ñ n ñ sâu 100 cm (dùng cho ñ t ñ ferralsols).

Luvi
Hypoluvi
Magnesi
Mesi
Molli
Niti
Ombri
Pachi
Pelli
Petri

Có t ng tích sét argic v i CEC ≥ 24me/100g sét đ n đ sâu
100cm.
Có s tăng tuy t đ i v hàm lư ng sét m c 3% hay hơn
(dùng cho đ t cát).
Có t l cation trao đ i Ca/Mg <1 đ sâu 0- 100 cm.
Có đ no bazơ < 75% ñ sâu 20 cm (dùng cho ñ t bi n
tính).
Có t ng tơi m m.
Có đ c trưng tính sét đ sâu 0- 100 cm.
Có ch đ nư c xác ñ nh b i m c nư c ng m (dùng cho
Histosols).
Có t ng tơi m m hay s m màu dày hơn 50 cm.
Có màu munsell ñ t m < 3,5% hay < 1,5% l p ñ t 030 cm (ñ t bi n tính).
G n k t m nh khơng d o, khơng đàn h i
l p ñ t 0-

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i ñ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..38

Epipetri
Petrocalci
Petroplinthi
Petrosali
Plani
Plinthi
Epiplinthi
Hyperplinthi
Orthiplinthi

Rendzi
Rhodi

Rubi
Rupti
Sali
Endosali
Episali
Hyposali
Sili
Silti
Spodi
Stagni
Endostagni
Sulphati
Tephri
Terri
Thioni

Orthithioni
Protothioni
Toxi
Calcari

100cm.
G n k t m nh hay
Có t ng đá cacbonat l p đ t 0-100 cm
Có t ng đá ong c ng r n l p ñ t 0-100 cm
Có t ng mu i k t g n ch t dày hơn 10cm trong l p đ t 0100cm
Có t ng tàn tích n m gián đo n trên m t t ng th m ch m
thu c l p đ t 0-100cm
Có t ng loang l thu c l p đ t 0-100cm
Có t ng loang l thu c l p đ t 0-50cm
Có t ng loang l c ng r n c a đá ong khơng làm thay đ i
đư c
Có t ng loang l v i t i thi u là 10% (kh i lư ng) k t von
s t nhưng chúng không th r n l i khi thay ñ i l p l i đi u
ki n khơ m
Có t ng tơi m m ch a các v t li u cacbonat h ơc n m trên
t ng CaCO3 v i hàm lư ng >40% ( t ng đ t m ng)
Có t ng B v i màu munsell ph bi n ñ hơn 5YR (3,5 YR
hay ñ hơn) và c t ng, và có màu khi m < 3,5 và giá tr
màu khơ khơng cao hơn 1 đơn v .
Có t ng B (hay t ng n m n m k c n dư i t ng A) v i màu
munsell ph bi n ñ hơn 10 YR và cư ng ñ ≥ 5( đ t cát)
Có các l p đá khơng liên t c trong l p đ t 0-100cm
Có t ng m n ñ sâu 0-100cm
T ng m n ñ sâu 50-100cm
Có t ng m n đ sâu 25-50cm

Có đ d n ñi n trong d ch chi t > 4dsm-1 25oC, t i thi u là
các t ng ph thu c đ sâu 0-100cm
Có t ng tro núi l a v i SiO2 ≥0.6% và t l ALpy1/AlOH2<0.5
( ñ t tro núi l a)
Có 40% hay hơn 40% limon t ng ñ t dày hơn 30cm l p
ñ t 0-100 cm
Có t ng xám tro
Có đ c trưng đ ng nư c đ sâu 0-50cm
Có đ c trưng đ ng nư c ñ sâu 50-100cm
SO4 > HCO3->Cl- ( ñ t m n)
Có v t li u đ t tro núi l a đ n đ sâu 30cm và sâu hơn
Có t ng tơi x p trong ñ t nhân tác dày 50cm và sâu hơn
Có t ng sulfuric hay v t li u sulfidic đ sâu 0-100cm
Có t ng sulfuric ñ sâu 0-100cm
Có t ng sulfidic ñ sâu 0-100cm
Có các ch t khác ngồi nhơm, s t, natri, canxi hay magiê,
ñ c h i cho sinh trư ng c a cây
Có t ng cacbonat đ sâu 20-100cm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..39


Calei
Hyperealci
Hypocalci
Orthicalci
Dystri
Epidystri
Hyperdystri
Eutri

Hypereutri
Ortheutri
Ferrali
Hyperferrali
Ferrali
Ferri
Hyperferri
Foli
Fluvi
Garbi
Veti
Verti
Vitri

Có t ng vơi đ sâu 50-100cm
CaCO3 chi m 50% t ng đ t tr lên
nh hư ng cacbonat 0-100cm
Có t ng CaCO3 d sâu 0-100cm
t ng ñ t m ng, V%<50% ñ sâu 20-100cm
V<50% ñ sâu 0-50cm
V<50% ñ sâu 20-100cm, có nơi V<20%
V>50% đ sâu 20-100cm
V>80% ph n l n t ng ñ t 20-100cm
V>50% ph n l n t ng đ t 20-100cm
Có đ c trưng feralit 0-100cm
Có CEC<16 me/100g sét m t s t ng ñ t ph thu c l p
đ t 0-100cm
Có CEC munsell ñ hơn 10YR ( đ t cát)
Có t ng k t von 0-100cm

Có t ng k t von s t, mangan dày ≥25cm ch a >40% h t k t
von ñ sâu 0-100cm
Có t ng th m m c
Có v t li u phù sa đ sâu 0-100cm
Tích lu v t li u ñ t nhân tác ch a trên 35% rác th i h u cơ
( ñ t phát tri n trên đ t đá tơi nhân tác)
Có dư i 6me/100g sét bazơ trao ñ i c ng ñ chua trao ñ i
t i thi u các l p ñ t t ng B thu c đ sâu 0-100cm
Có t ng n t n (trương n , co giãn) ñ sâu 0-100cm
Có t ng thu tinh đ sâu 0-100cm

Pha đ t
Th h ên nh ng nhân t h n ch có liên quan ñ n các ñ c trưng c a t ng m t hay các t ng
dư i sâu. Nh ng nhân t h n ch này không nh t thi t ph i liên quan đ n hình thái đ t và nó
có liên quan t i nhi u đơn v đ t khác nhau. Ví d pha canh tác trong ñi u ki n ng p nư c có
th g p trên các nhóm ho c đơn v ñ t ñư c s d ng tr ng lúa nư c khác nhau (ñ t phù sa,
ñ t xám b c màu, ñ t m n, chua m n, ñ t cát ...ñư c s d ng tr ng lúa nư c).
C th ngư i ta ñã xác ñ nh ñư c các pha ñ t như: canh tác nư c (Anthraquic), k t c ng
(Duripan), k t m nh d g y (Fragipan), đã s t hóa (Petroferic), có đá l n(Lithic), đá cu i
(Rudic), b tràn ng p (Inundic), b m n hóa (Salic), Natri (Sodic), k t c u thô (Skeletic)…
2.6. Cơ s tham kh o qu c t cho phân lo i ñ t (IRB) và tài nguyên ñ t th gi i (WRB)
a. Cơ s tham kh o qu c t cho Phân lo i ñ t IRB (International Reference Base for Soil
Classification)
D án xây d ng cơ s tham chi u qu c t cho phân lo i ñ t ñư c th c hi n năm 1982 và
ñư c xem là căn c ñ ch nh s a l i chú d n b n ñ ñ t Th gi i (FAO- UNESCO 1974).
Năm 1990, t i ñ i h i l n th 14 c a H i khoa h c ñ t Th gi i ISSS và Trung tâm Tài
nguyên Th gi i IRB ñã ñưa ra khung phân lo i ñ t th gi i v i 20 nhóm đ t chính. Ð xu t
c a IRB r t khó th c hi n vì tồn b đ t th gi i ch có 20 nhóm nên r t khó trong vi c t h p
và đưa ra nh ng ñ nh nghĩa cho phù h p.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..40

Trong khi đó FAO đã xu t b n cu n sách “Chú d n ñã ch nh s a cho b n ñ ñ t Th gi i”
Năm 1988 v i 28 nhóm và 153 đơn v đ t. Trư c th c tr ng đó các nhà khoa h c ñ t ñã ñ
ngh IRB ch p nh n b n chú d n ch nh s a b n ñ ñ t th gi i c a FAO và xem đó như là
khung cho các ho t ñ ng phân lo i ñ t sau này. Nhi m v c a IRB là áp d ng nh ng nguyên
t c trong vi c ñ nh nghĩa các nhóm đ t và các m i quan h c a ñ t cũng như cung c p nh ng
hi u bi t sâu r ng v các ñơn v ñ t ñã xác ñ nh hi n nay theo FAO.
b. Cơ s tham kh o th gi i cho các tài nguyên ñ t (World Reference Baes for soil
resources)
ðây là cơng trình ti p theo c a IRB có ch nh s a chú d n b n ñ đ t th gi i c a FAO.
Cơng trình này là s h p nh t c a hi p h i khoa h c h th ng qu c t (ISSS), FAO và Trung
tâm thơng tin đ t Th gi i (ISRIC).
Trong h th ng cơ s s d ng cho tham chi u c a WRB có 2 c p phân lo i.
- C p I (c p cơ s ): ð t th gi i ñư c chia thành 30 nhóm đ t chính đư c trình bày
b ng 4.3 dư i đây
B ng 4.3 Các nhóm đ t chính c a WRB
Tên nhóm đ t WRB
Tên Vi t nam
Tên nhóm đ t WRB
Tên Vi t nam
1.Acrisols
Ð t xám
16.Histosols
Ð t h u cơ
2. Albeluvisol
Ð t nâu ñen
17.Kastanozems
Ð t h t d (có t ng
b c tr ng)

3.Alisols
Ð t Alit (tích nhơm) 18.Leptsols
Ð t t ng m ng
4.Andosols
Ð t ñá b t (núi l a) 19.Lixisols
Ð t nâu khơ h n
5.Anthosols
Ð t nhân tác
20.Luvisols
Ð t nâu đen
6.Arenosols
Ð t cát
21.Nitisols
Ð t nâu tím
7.Calcisols
Ð t tích vơi
22.Phaeozems
Ð t nâu xám
8.Cambisols
Ð t m i bi n ñ i
23.Planosols
Ð t sét ch t bí
9.Chernozems
Ð t đen
24.Plintosols
Ð t loang l
10. Cryosols
Ð t băng giá
25. Ð t Podzols
Ð t Potzon

11. Durisols
Ð t c ng r n
26.Regosols
Ð t ñá tơi
12. Ferralsols
Ð t ñ vàng
27. Solonchaks
Ð tm n
13. Fluvisols
Ð t phù sa
28. Solonetz
Ð t ki m m n
14. Gleysols
Ð t Glây
29. Umbrisol
Ð t ñen nhân t o
15.Gypsisols
Ð t th ch cao
30. Vertisols
Ð tn tn
- C p II (C p th p): Có s t ng h p các ti p ñ u ng trong tên g i nh m th hi n nh ng tính
ch t ñ c trưng b sung vào các nhóm ñ t chính đ giúp cho vi c đ t tên đ t chính xác cho các
ph u di n riêng r . H th ng cơ s s d ng cho tham chi u c a WRB ñã xác ñ nh ñư c 121
ñơn v ñ t c p th p ñư c ñ nh lư ng hóa c th , tên c a các ñơn v này ñư c th hi n b ng
4.4
B ng 4.4 Các ñơn v ñ t c a WRB
Stt Tên ñơn v ñ t Stt Tên ñơn v ñ t Stt Tên ñơn v ñ t
Stt Tên ñơn v ñ t
1
Abrupic

31 Eutrisilic
61 Laptic
91
Regic
2
Aceric
32 Ferralic
62 Lithic
92
Rendzic
3
Acric
33 Ferric
63 Lixic
93
Rheic
4
Acroxic
34 Fibric
64 Luvic
94
Rhodic
5
Albic
35 Folic
65 Magnesic
95
Rubic
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i ñ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..41

Stt
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Tên ñơn v ñ t
Alcalic

Alic
Alumic
Andic
Anthraquic
Anthric
Anthropic
Arenic
Aric
Aridic
Arzic
Calcaric
Calcic
Carbic
Carbonatic
Chernic
Chloridic
Chromic
Cryic
Cutanic
Densic
Duric
Dystric
Entic
Eutric

Stt
36
37
38
39

40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60

Tên ñơn v ñ t
Fluvic
Fragic
Fulvic
Garbic
Gelic
Gelistagnic
Geric

Gibbsic
Glacic
Gleyic
Glossic
Greyic
Grumic
Gypsic
Gypsiric
Haplic
Histic
Hortic
Humic
Hydragric
Hydric
Hyperochric
Hyperskeletic
Irragric
Lamellic

Stt
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75

76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90

Tên ñơn v ñ t
Mazic
Melanic
Mesotrophic
Mollic
Natric
Nitic
Ochric
Ombric
Oxyaquic
Pachic
Pellic
Petric
Petrocalcic

Petroduric
Petrogypsic
Petrolinthic
Petrosalic
Placic
Plaggic
Planic
Plinthic
Posic
Profondic
Protic
Reductic

Stt
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111

112
113
114
115
116
117
118
119
120
121

Tên ñơn v ñ t
Ruptic
Rustic
Salic
Sapric
Silic
Siltic
Skeletic
Sodic
Spodic
Spolic
Stagnic
Sulphatic
Takytic
Tephric
Terric
Thionic
Toxic
Turbic

Umbric
Urbic
Vetic
Virmic
Vertic
Vitric
Xanthic
Yermic

Tên ñ t trong các trư ng h p khác nhau c th có th ñư c xác ñ nh theo cách s d ng
các ti p ñ u ng :
Bathi:
r t sâu
Otthi:
ho t ñ ng
Endo:
sâu
Proto:
ti m tàng
Epi:
nông
Para:
x pl p
Hyper:
nhi u
Cumuli: ch ng x p
Hypo:
ít
Thapto: chơn vùi
Theo quan đi m c a FAO- UNESCO- WRB thì b n thân các y u t và các q trình hình

thành đ t khơng đư c s d ng như tiêu chu n phân lo i mà ch có nh ng bi u hi n b ng các
đ c đi m hình thái đ t c th k t h p v i m t s ch tiêu lý hóa h c thì m i có giá tr phân
chia trong phân lo i. Ð t c n ñư c xác ñ nh b ng các bi u hi n hình thái hơn b ng các s li u
phân tích và các đ c tính đ t và v t li u “ch n đốn” n u có th mơ t và xác đ nh trên cơ s
th c ñ a là t t nh t, các k t qu phân tích ch nh m h tr cho vi c xác ñ nh lo i ñ t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i đ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..42


2.7. Phân lo i ñ t Vi t Nam theo FAO - UNESCO - WRB
Theo báo cáo t ng h p k t qu th c hi n d án: “Chương trình Phân lo i đ t Vi t Nam
theo phương pháp Qu c t FAO - UNESCO” dùng cho b n ñ t l 1/1.000.000, ñ t Vi t
Nam có XXI nhóm đ t chính v i 61 đơn v ñ t ñư c th hi n b ng 4.5.
B ng 4.5 B ng phân lo i ñ t Vi t Nam theo FAO-UNESCO- WRB
Tên theo
S
Ký
Tên Vi t Nam
Ký hi u
TT
hi u
FAO-UNESCO
I
C
Ð t cát
AR
1
Cc Ð t c n cát tr ng vàng
ARl Luvic Arenosols
2

Cd Ð t c n cát ñ
ARr Rhodic Arenosols
3
C Ð t cát ñi n hình
ARh Haplic Arenosols
4
Cb Ð t cát m i bi n ñ i
ARb Cambic Arenosols
5
Co Ð t cát potzon
ARa Albic Arenosols
6
Cg Ð t cát glây
ARg Gleyic Arenosols
7
Cf Ð t cát feralit
ARo Ferralic Arenosols
II
M
Ð tm n
SC
Solonchaks
8
Mm Ð t m n
SCg Gleyic Solonchaks
9
Mn Ð t m n
SCh Haplic Solonchaks
10
M Ð tm n

SCm Mollic Solonchaks
1
III
S
Ð t phèn ( )
FLt
Thionic Fluvisols
GLt
Thionic Gleysols
11
Sp Ð t phèn ti m tàng
GLtp Proto-Thionic Gleysols
12
Sj Ð t phèn ho t ñ ng
FLto Orthi-Thionic Fluvisols
IV
P
Ð t phù sa
FL Fluvisols (2)
13
P Ð t phù sa trung tính ít chua
FLe Eutric Fluvisols
14
Pc Ð t phù sa chua
FLd Dystric Fluvisols
15
Pg Ð t phù sa glây
FLg Gley Fluvisols
16
Pu Ð t phù sa mùn

FLu Umbric Fluvisols
17
Pb Ð t phù sa có t ng đ m g
FLb Cambic Fluvisols
V
GL
Ð t Glây
GL
Gleysosl
18
GL
Ð t glây trung tính ít chua
GLe Eutric Gleysosl
19
GLc Ð t glây chua
GLd Dystric Gleysosl
20
GLu Ð t l y
GLu Umbric Gleysosl
VI
T
Ð t than bùn
HS
Histososl
21
T
Ð t than bùn
HSf Fibric Histososl
22
Ts Ð t than bùn phèn ti m tàng

HSt Thionic Histososl
VII
MK
Ð t m n ki m
SN
Solonetz
23 MK
Ð t m n ki m
SNh Haplic Solonetz
24 MKg
Ð t m n ki m glây
SNg Glâyic Solonetz
VIII
CM
Ð t m i bi n ñ i
CM
Cambisols
25
CM Ð t m i bi n đ i trung tính ít chua
CMe Eutric Cambisols
26
CMc Ð t m i bi n ñ i chua
CMd Dystric Cambisols
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i ñ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..43


S
TT
IX

Ký
hi u
RK

27
28
X

RK
RKh
R

29
30
31
32
33
XI

Rf
Rg
Rv
Ru
Rq
N

34
35
XII

Ne
Nd
XK

36
XK
37
XKñ
38
XKh
XIII
V
39
V
40
Vu
XIV
L
41
Lc
42
La
43
XV

Lu
O

44
45

XVI
X
46
47
48
49
50
XVII B
51
52
XVIII F
53
54

Tên Vi t Nam
Ð t ñá b t
Ð t ñá b t
Ð t ñá b t giàu mùn
Ð t đen
Ð t đen có t ng k t von dày
Ð t ñen glây
Ð t ñen cacbonat
Ð t nâu th m trên bazan
Ð t ñen t ng m ng
Ð tn tn
Ð t n t n trung tính ít chua
Ð t n t n chua
Ð t nâu vùng bán khô h n
Ð t nâu vùng bán khô h n
Ð t ñ vùng bán khô h n

Ð t nâu vàng vùng khác
Ð t tích vơi
Ð t vàng tích vơi
Ð t nâu th m tích vơi
Ð t có t ng sét loang l
Ð t có t ng sét loang l chua
Ð t có t ng sét loang l b r a
trơi m nh
Ð t có t ng sét loang l giàu mùn

Ð t podzolic
Oc Ð t podzolic chua
Og Ð t podzolic glây
X
Xf
Xg
Xf
Xh

Ð
Ð
Ð
Ð
Ð
Ð

t xám
t xám b c màu
t xám có t ng loang l
t xám glây

t xám Feralit
t xám mùn trên núi

Ký hi u
AN
ANh
ANm
LV
LVf
LVg
LVk
LVx
LVq
VR
VRe
VRd
LX
LXh
LXx
LXh
CL
CLh
CLl
PT
PTd
PTa

Tên theo
FAO-UNESCO
Andosols

Haplic Andosols
Mollic Andosols
Luvisols (3)
Ferric Luvisols
Gleyic Luvisols
Calcic Luvisols
Chromic Luvisols
Lithic Luvisols
Vertisols
Eutric Vertisols
Dystric Vertisols
Lixisols (4)
Haplic Lixisols
Chromic Lixisols
Haplic Luvisols
Calcisols
Haplic Calcisols
Luvic Calcisols
Plinthosols (5)
Dystric Plinthosols
Albic Plinthosols

PD

PTu Humic Plinthosols
Podzoluvisols (6)

AC

PDd Dystric Podzoluvisols

PDg Gleyic Podzoluvisols
Acrisols (7)
ACh
ACp
ACg
ACf
ACu

Ð t nâu tím
B Ð t nâu tím
Bd Ð t nâu tím ñ

NT

Ð tñ
Fd Ð t nâu ñ
Fx Ð t nâu vàng

FR

Haplic Acrisols
Plinthic Acrisols
Gleyic Acrisols
Ferraic Acrisols
Humic Acrisols
Nitisols

NTh Haplic Nitisols
NTr Rhodic Nitisols
Ferralsols (8)

FRr Rhodic Ferralsols
FRx Xanthic Ferralsols

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Phân lo i ñ t và xây d ng b n ñ ñ t …………..44