Ben zen Tiết 1 ban cơ bản

GV: NGUYỄN PHƯƠNG LOAN
Trường THPT Quế Võ số 1

Chương 7. HIĐROCACBON THƠM
NGUỒN HIĐROCACBON THIÊN NHIÊN
HỆ THỐNG HÓA VỀ HIĐROCACBON
*Những hiđrocacbon trong phân tử có chứa vòng benzen được gọi là
HIĐROCACBON THƠM hoặc AREN.
* Các nguồn hiđrocacbon thiên thiên quan trọng là dầu
mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu và than mỏ.
*Phân loại: + Hiđrocacbon thơm có 1 vòng benzen
+ Hiđrocacbon thơm có nhiều vòng benzen
* Aren là nguồn nguyên liệu quan trọng của công nghiệp
tổng hợp polime, dược phẩm, phẩm nhuộm…
CH
3
CH=CH
2

Bài 35(tiết 1)
BENZEN VÀ ĐỒNG
ĐẲNG.
MỘT SỐ
HIĐROCACBON
THƠM KHÁC

A- BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG
I.ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP,
CẤU TẠO
1.Dãy đồng đẳng của Benzen

C
6
H
6
C
7
H
8
C
8
H
10
…C
n
H
2n-6
(n ≥ 6)
Xây dựng dãy đồng đẳng của Benzen(C
6
H
6
)?
C
6
H
5
-CH
3
toluen

I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH
PHÁP, CẤU TẠO
2. Đồng phân, danh pháp

Danh pháp: Tên hệ thống
*Đánh số các nguyên tử C của vòng benzen sao cho
tổng số thứ tự C chứa nhóm thế là nhỏ nhất
* Tên hệ thống : STT nhánh-tên nhánh + benzen
Viết đồng phân hiđrocacbon thơm của C
8
H
10
?
1
2
3
4
5
6
1,2-đimetylbenzen 1,3-đimetylbenzen
1,4-đimetylbenzen
etylbenzen
ן
ן
CH
3
CH
3
ן
C

2
H
5
1
2
3
4
5
62
3
4
5
6
1
CH
3
ן
CH
3
ן
CH
3
CH
3
1

2. Đồng phân, danh pháp
I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH
PHÁP, CẤU TẠO
Nếu chỉ có 2 nhóm ankyl (nhóm thế), có

thể dùng các tiền tố ortho-, meta-, para-
(viết gọn: o-, m-, p-) thay cho các vị trí số
đếm tương ứng
(m-)
(m-)
(o-)
(o-)
(p-)
(o-đimetylbenzen)
(m-đimetylbenzen)
(p-đimetylbenzen)
o-xilen
m-xilen
p-xilen
Tên thông thường
—
1
6
5
4
3
2
R
ן
ן
CH
3
CH
3
ן

ן
CH
3
CH
3
ן
ן
CH
3
CH
3
1,2-đimetylbenzen
1,3-đimetylbenzen 1,4-đimetylbenzen

Thảo luận:
C
2
H
5
H
3
C CH
3
H
3
C CH
3
CH
3
1

2
3
4
5
6
1,2,4-trimetylbenzen
2-etyl-1,4-đimetylbenzen
6
5
4
3 2
1
Em hãy gọi tên
những chất sau?
6
5
4
3 2
1
Isopropylbenzen
A
B
C
CH
3
CH
CH
3
(Tên thường: Cumen)

I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH
PHÁP, CẤU TẠO
3.Cấu tạo
Mô hình phân tử Benzen
dạng đặc
Mô hình phân tử Benzen
dạng rỗng

I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH
PHÁP, CẤU TẠO
3.Cấu tạo
Nhận xét về đặc điểm cấu
tạo của phân tử Benzen?
* Mạch vòng, lục giác đều, có 3 liên kết π (liên hợp) giữa
C và C.
* Sáu nguyên tử C và 6 ngtử H cùng nằm trên 1 mặt phẳng.
* Các góc liên kết CCC, HCC đều bằng 120
o
.
Như vậy, vòng benzen có một cấu trúc đặc
biệt với một tính chất đặc biệt: tính thơm.

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Quan sát mẫu và
rút ra nhận xét?
Quan sát mẫu và
rút ra nhận xét?
* Các hiđro các bon thơm đều là
chất lỏng hoặc rắn.
Benzen

*Hiđrocacbon thơm ở thể lỏng có
mùi đặc trưng, độc
* Không tan trong nước, tan trong
dung môi hữu cơ và là dung môi để
hòa tan nhiều chất hữu cơ

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Aren CTCT CTPT
t
nc
,
o
C t
s
,
o
C
D,g/cm
3
(20
o
C)
Benzen
C
6
H
6
C
6
H

6
5,5 80 0,879
Toluen
CH
3
C
6
H
5
C
7
H
8
- 95,0 111 0,867
Etylbenzen
CH
3
CH
2
C
6
H
5
C
8
H
10
- 95,0 136 0,867
o-xilen
1,2-(CH

3
)
2
C
6
H
4
C
8
H
10
- 25,2 144 0,880
m-Xilen
1,3-(CH
3
)
2
C
6
H
4
C
8
H
10
- 47,9 139 0,864
p-Xilen
1,4-(CH
3
)

2
C
6
H
4
C
8
H
10
13,2 138 0,861
Propylbenzen
CH
3
CH
2
CH
2
C
6
H
5
C
9
H
12
- 99,5 159 0,862
Isopropylbenzen
(cumen)
(CH
3

)
2
CHC
6
H
5
C
9
H
12
- 96,0 152 0,862
* Nhiệt độ nóng chảy nhiệt độ sôi tăng theo
chiều tăng của phân tử khối
* Nhẹ hơn nước

Bài tập 1

Hãy điền chữ Đ (đúng) S (sai) vào các dấu [ ]
a) Benzen là một hiđrocacbon no
b) Benzen là một hiđrocacbon thơm
c) Ở benzen 6 C và 6 H không cùng
nằm trên một mặt phẳng
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
d)Toluen nhẹ hơn nước
Đ
S
S

Đ

Bài tập 2
Viết công thức cấu tạo ứng với các tên gọi sau:
e)
d)c)
b)a)1,3,5-trimetylbenzen 1,3-đietylbenzen
Iso propylbenzen 2-bromtoluen
p-clotoluen
g) o-nitrotoluen

Dặn dò về nhà
*Nắm vững đặc điểm cấu tạo của benzen,
danh pháp của hiđrocacbon thơm.
*Nghiên cứu tính chất hóa học của benzen
và đồng đẳng

CHÚC CÁC EM HỌC TỐT !