tiet 41:may bien the(co tich hop bao ve moi truong)









































































































































































Gi¸o viªn:
TiÕt 41: M¸y biÕn thÕ
PHßNG gd&®t
Tr êng thcs
M«n häc: VËt lÝ
Líp: 9a

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy
c« gi¸o vÒ dù tiÕt häc h«m nay.

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Nêu các cách làm giảm hao phí khi truyền tải
điện năng đi xa? Trong đó cách nào u thế hơn?
Trả lời: Có hai cách để giảm hao phí khi truyền tải điện
năng đi xa, đó là giảm điện trở dây dẫn hoặc tăng hiệu điện

thế đặt vào hai đầu dây dẫn.Cách tăng hiệu điện thế là u thế
hơn.
Hỏi thêm: Nếu tăng hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn lên
hai lần thì điện năng hao phí giảm đi mấy lần? Vì sao?
Trả lời: Công suất hao phí vì toả nhiệt sẽ giảm đi 4 lần vì theo
công thức tính điện năng hao phí
2
2
.
U
Rp
p
hp
=

Muốn truyền tải điện đi xa, ng ời ta phải
tăng hiệu điện thế ở hai đầu lên để giảm
hao phí. Nh ng dụng cụ trong nhà th ờng
chỉ dùng hiệu điện thế 220 V. Để giải
quyết cả hai nhiệm vụ tăng thế và hạ
thế, ng ời ta phải dùng máy biến thế.
Vậy máy biến thế có cấu tạo và hoạt
động thế nào?

Tiết 41: Máy biến thế
1. Cấu tạo:
-Hai cuộn dây dẫn có số
vòng khác nhau, đặt cách điện
với nhau
- Một lõi sắt (hay thép) có pha

silic chung cho cả hai cuộn dây.
n
1
n
2
Trong thực tế ng ời ta còn vẽ biến thế nh
sơ đồ bên (ở các bản vẽ kỹ thuật) và có
tên gọi là sơ đồ nguyên lý
I/ Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

Tiết 41: Máy biến thế
1. Cấu tạo
2. Nguyên tắc hoạt động
: :Nếu đặt vào hai đầu của một cuộn
dây (gọi là cuộn sơ cấp) một HĐT
xoay chiều thì bóng đèn ở hai đầu
cuộn dây kia (gọi là cuộn thứ cấp) có
sáng không? Tại sao?
Có sáng. Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế
thì lõi sắt bị nhiễm từ và có từ tr ờng biến thiên, từ tr ờng này sẽ
xuyên qua tiết diện của cuôn dây thứ cấp do đó sẽ tạo ra trong cuộn
dây thứ cấp một dòng điện cảm ứng, nên đèn sáng.
Trả lời C1
I/ Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế
C1
Thí nghiệm

Tiết 41: Máy biến thế
1. Cấu tạo
2. Nguyên tắc hoạt động

: Hiệu điện thế xuất hiện ở
hai đầu cuộn thứ cấp là hiệu điện
thế xoay chiều? Tại sao?
Trả lời: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế
xoay chiều thì trong cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều
chạy qua. Từ tr ờng trong lõi sắt luân phiên tăng giảm, vì
thế số đ ờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp
luân phiên tăng giảm. Kết quả là trong cuộn thứ cấp xuất
hiện một dòng điện xoay chiều. Bởi vậy hai đầu cuộn thứ
cấp có một dòng điện xoay chiều.
I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế
C2
Hình mô phỏng

3. Kết luận
Khi đặt
vào hai đầu cuộn
sơ cấp một hiệu
điện thế xoay
chiều thì ở hai
đầu cuộn thứ cấp
xuất hiện một
hiệu điện thế
xoay chiều.

II. T¸C DôNG LµM BIÕN §æI HIÖU §IÖN THÕ CñA m¸y biÕn thÕ

Tiết 41: Máy biến thế
1. Quan sát
I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

II. TáC DụNG LàM BIếN ĐổI HIệU ĐIệN THế CủA máy biến thế
120
80
64
3
90
180
24
2
180
180
44
1
n
2
(vòng)n
1
(vòng) U
2
(V) U
1
(V)Kết quả đo
Lần thí nghiệm
Quan sát làm thí nghiệm sau:
? Nhìn vào bảng trên em hãy cho biết lần TN nào tăng thế, không tăng thế, hạ thế.
Tăng thế (lần 3)
Không tăng thế(lần 1)
Hạ thế( lần 2)

: Căn cứ vào các số liệu trên, hãy rút ra nhận xét về mối quan

hệ giữa hiệu điện thế U đặt ở hai đầu các cuộn dây của máy biến
thế và số vòng dây của các cuộn t ơng ứng.
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến
thế tỷ lệ với số vòng dây cuộn t ơng ứng:
C3
120
80
64
3
90
180
24
2
180
180
44
1
n
2
(vòng)n
1
(vòng) U
2
(V) U
1
(V)
Kết quả đo
Lần thí nghiệm
Bảng kết quả:
2

1
2
1
n
n
U
U
=

2. Kết luận
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến
thế tỷ lệ với số vòng dây của mỗi cuộn:
2
1
2
1
n
n
U
U
=
) Khi hiệu điện thế ở cuộn sơ cấp lớn hơn hiệu
điện thế ở cuộn thứ cấp (U
1
> U
2
) ta có máy hạ thế,
còn khi U
1
< U

2
ta có máy tăng thế.
III. Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đ ờng
dây tải điện
Các em quan sát (hình 37.2) d ới đây và cho biết
biến thế nào là tăng thế, biến thế nào là hạ thế?

1. T¨ng thÕ
3. H¹ thÕ
2. H¹ thÕ
4. H¹ thÕ

9
4
2
0
2
4
6
V
:6 V
Khoa vật lí Tr ờng Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1
9
4
2
0
2
4

6
V
:6 V
Khoa vật lí Tr ờng Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1
K
U
1
= 4V
Máy biến thế 1
n
1
= 180 vòng
n
2
= 180 vòng
+
_
Đèn
không
sáng
Nếu đặt vào hai đầu một hiệu một chiều thì đèn có
sáng không? giải thích tại sao?

Dòng điện một chiều, không đổi tạo ra từ
trường không đổi. Do đó số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn thứ cấp
không đổi. Kết quả là trong cuộn thứ cấp
không có dòng điện cảm ứng

•
H·y chän c©u ®óng:
Máy biến thế dùng để:
A.giữ cho hiệu điện thế ổn định, không
đổi
B.giữ cho cường độ dòng điện ổn định,
không đổi
C.làm tăng hoặc giảm cường độ dòng
điện
D.làm tăng hoặc giảm hiệu điện thế

:Một máy biến thế dùng trong nh cần phải hạ
hiệu điện thế từ 220V xuống còn 6V v 3V. Cuộn sơ
cấp có 4000 vòng. Tính số vòng của các cuộn thứ cấp t
ơng ứng.
Trả lời: + Tính số vòng của cuộn 6 V
IV Vận dụng
+ Tính số vòng của cuộn 3V
C4
109
220
4000.6.
1
12
2
2
1
2
1

====
U
nU
n
n
n
U
U
(vũng)
Ta có
(vũng)
54
220
4000.3.
1
12
2
2
1
2
1
====
U
nU
n
n
n
U
U
Ta có

KIếN THứC THựC Tế
1. Tại sao mỏ hàn điện lại nóng nhanh vậy?
n
2
n
1
AC: 0,1V
AC: 220 v
VD hình trên: mỏ hàn của Đức CFN3614 cuộn sơ cấp: 4400 vòng,
cuộn thứ cấp: 2 vòng - Công suất 100W. Ta tính đ ợc
I = 100 : 0,1= 1000A. Dòng điện lớn nh vậy nên nóng tức thời. Tuỳ
theo từng loại hai cuộn có số vòng khác số liệu trên.
1
2
2
1
n
n
I
I
=
Máy biến thế ngoài tính năng tăng, giảm điện thế xoay
chiều còn có tính năng quan trọng là làm biến đổi c
ờng độ dòng điện. C ờng độ dòng điện trong cuộn sơ
cấp và cuộn thứ cấp tỷ lệ nghịch với số vòng dây.
K

Khi máy biến thế hoạt động, trong lõi thép xuất hiện dòng
điện Fucô. Dòng điện Fucô có hại vì làm nóng máy biến

thế, giảm hiệu suất của máy.
1.Để tăng hiệu suất của máy biến thế ta phải làm gì?
Trả lời: Để làm mát máy biến thế, người ta nhúng toàn
bộ lõi thép của máy trong một chất làm mát đó là dầu
của máy biến thế.
2.Trong khi hoạt động của máy biến thế có thể xảy ra sự
cố gì làm ô nhiễm môi trường?
Trả lời: Trong khi hoạt động, máy biến thế có thể xảy ra
sự cố cháy làm nổ máy, nên dầu của máy biến thế có thể
chảy ra, sinh ra khí độc làm ô nhiễm môi trường trầm
trọng và rất khó khắc phục.

3.Em hãy đề xuất một số phương án để có thể khắc
phục sự cố có thể gây ra khi sử dụng máy biến thế để
bảo vệ môi trường?
Trả lời: Các trạm biến thế lớn cần có các thiết bị tự động
để phát hiện và khắc phục sự cố; mặt khác cần đảm bảo
các quy tắc an toàn khi vận hành các trạm biến thế lớn.

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
1.Bài vừa học:
-Về nhà ghi và học thuộc phần ghi nhớ.
-Làm các bài tập 37.1 đến 37.4 sách BTVL9
2.Bài sắp học:”Thực hành: Vận hành máy phát điện
và máy biến thế”
-Xem lại kiến thức bài máy phát điện xoay chiều và
máy biến thế.
-Chia nhóm: 4 nhóm.
-Chuẩn bị mẫu báo cáo thực hành bài 38, trang 104
SGK .

Bài học kết thúc tại đây !
Bài học kết thúc tại đây !
Chúc thầy cô giáo và các em
Chúc thầy cô giáo và các em
học sinh khỏe
học sinh khỏe
Cám ơn ! Hẹn gặp lại bài
Cám ơn ! Hẹn gặp lại bài
sau !
sau !

Năm mới đã về,
chúc các em
chăm ngoan, học giỏi,
đạt thành tích cao
trong các mùa thi
sắp tới !

9
4
2
0
2
4
6
V
:6 V
= 1 ┴
9

4
2
0
2
4
6
V
:6 V
= 1 ┴
K
U
1
= 4V
U
2
= 4V
M¸y biÕn thÕ 1
n
1
= 180 vßng n
2
= 180 vßng
KHOA VËT TR êng cao ®¼ng
s ph¹m qu¶ng ninh
KHOA VËT TR êng cao ®¼ng
s ph¹m qu¶ng ninh