cấu tạo giải phẫu sinh dục và rti

ViÖn da liÔu viÖt nam
hµ néi, 2005

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Cơ quan sinh sản là gì?
Ai cũng có cơ quan sinh sản hay còn đ ợc gọi bộ phận sinh dục.
Đó là phần cơ thể mà dựa vào đó ta biết đ ợc một ng ời là nam
hay là nữ. Cơ quan sinh sản của nam giới khác với cơ quan sinh
sản của nữ giới. Chức năng cơ bản của cơ quan sinh sản là giúp
cho ng ời ta có thể sinh con. Nó cũng là nơi đem lại cho ng ời ta
khoái cảm tình dục.
Bởi vì của cơ quan sinh sản có nhiệm vụ duy trì nòi giống. và
đây cũng là nơi đ ợc xem nh là phần riêng t nhất của mỗi ng ời.
Cơ quan sinh sản cần đ ợc chăm sóc và bảo vệ cẩn thận.

C¬ thÓ con ng êi vµ c¬ quan sinh s¶n
CÊu t¹o cña c¬ quan sinh s¶n n÷

C¬ thÓ con ng êi vµ c¬ quan sinh s¶n
CÊu t¹o cña c¬ quan sinh s¶n n÷

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Cấu tạo của cơ quan sinh sản nữ
Cơ quan sinh sản nữ còn có thêm các phần khác chạy sâu vào
bên trong cơ thể. Việc bảo vệ những phần nằm bên trong cơ thể
mà chúng ta không nhìn thấy và bảo vệ những phần bên ngoài
cơ thể cũng đều quan trọng nh nhau.
Cơ quan sinh sản nữ đ ợc hợp thành bởi nhiều bộ phận quan
trọng. Những bộ phận mà chúng ta nên biết đó là:

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Môi sinh dục
Các môi của bộ phận sinh dục nữ nhìn thấy đ ợc ở bên ngoài cơ
thể. Có 2 loại môi môi bé nằm ở phía trong và môi lớn nằm ở
phía ngoài.
Âm vật là bộ phận nằm ở giữa các môi và ở trên lỗ âm đạo.
Phần nhìn thấy đ ợc của âm vật giống nh một hạt đậu nhỏ, nh ng
có thể nở to ra khi ng ời phụ nữ bị kích thích tình dục, âm vật rất
nhạy cảm và đáp ứng lại với kích thích tình dục vì thế nó có phần
nào t ơng tự nh d ơng vật của nam giới.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Môi sinh dục
Màng trinh là một mảng mỏng, gấp nếp nằm chắn ngang âm
đạo ở gần chỗ ống âm đạo mở ra ngoài. Màng trinh đ ợc cấu tạo
bởi một lớp mô mỏng, có lỗ để máu kinh nguyệt có thể theo đó
ra ngoài, nh ng lại ngăn đ ờng vào âm đạo. Th ờng thì màng trinh
của ng ời phụ nữ bị rách trong lần quan hệ tình dục đầu tiên, tuy
nhiên nó cũng có thể tình cờ bị rách do những hoạt động khác
chẳng hạn nh hoạt động thể thao.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Lỗ niệu đạo
Lỗ niệu đạo nằm ở giữa âm vật và cửa vào âm đạo. Đó là nơi n
ớc tiểu thoát ra ngoài cơ thể.
âm đạo
Âm đạo có hình dạng một cái ống tròn và dài. Khi giao hợp. d
ơng vật của ng ời nam giới đ ợc đ a vào trong âm đạo. Máu kinh
nguyệt cũng theo đ ờng âm đạo để ra ngoài. Khi ng ời phụ nữ
sinh con, thai nhi sẽ đi trong ống âm đạo để ra. Do vậy âm đạo

còn đ ợc gọi là ống sinh con.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Có nhiều loại vi khuẩn sống trong âm đạo. Thông th ờng, các vi
khuẩn này không gây hại gì tới sức khoẻ của ng ời phụ nữ trữ khi
môi tr ờng sống của chúng tại âm đạo bị mất cân bằng. Sự mất
cân bằng này có thể do ng ời phụ nữ thụt rửa âm đạo dùng các
thuốc kháng sinh hoặc khi có quan hệ tinh dục nhiều lần. Nếu có
sự mất cân bằng này, ng ời phụ nữ có thể thấy khí h chảy ra
ngoài với số l ợng nhiều hơn bình th ờng.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Thành âm đạo
Thành âm đạo có một lớp niêm mạc đặc biệt, rất mỏng và dễ bị
kích thích. Th ờng ng ời phụ nữ ít có cảm giác đau ngay cả trong tr
ờng hợp lớp niêm mạc mỏng này đã bị tổn th ơng. Những vết
rách, trầy x ớc hoặc bị kích thích ở thành âm đạo sẽ tạo điều kiện
thuận lợi cho các vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào bên trong cơ
thể.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Cổ tử cung
Cổ tử cung là phần nối liền từ cung với âm đạo. Nó cũng có vai
trò ngăn giữ không cho các chất bẩn hoặc vi trùng xâm nhập tử
âm đạo vào bên trong từ cung. Khi ng ời phụ nữ có thai, cổ tử
cung làm nhiệm vụ nh một cái nút thắt của miệng túi để giữ thai
nhi nằm lại ở bên trong. Nếu một phụ nữ bị mắc các bệnh viêm
nhiễm đ ờng sinh dục hoặc các bệnh lây truyền qua đ ờng tình
dục, mặc dù bên ngoài có thể không nhìn thấy nh ng qua khám
vùng cổ tử cung bác sĩ có thể phát hiện ra bệnh một cách dễ

dàng.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Tử cung (hay còn gọi là dạ con)
Đó là nơi để bào thai hình thành và phát triển. Cứ mỗi tháng, ở
lớp thành bên trong của tử cung lại xuất hiện một lớp màng nhầy
đặc biệt. Nếu nh trừng không đ ợc thụ tinh thì lớp màng này sẽ tự
bong ra và cùng với máu chảy ra ngoài cơ thể tạo nên kinh
nguyệt. Nếu nh trứng đ ợc thụ tinh, lớp màng nhầy này sẽ không
bong ra khỏi tử cung mà đ ợc dùng để nuôi d ỡng thai nhi. Vì thế.
thông th ờng khi ng ời phụ nữ có thai sẽ không thấy có kinh
nguyệt nữa.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Buồng trứng
Buồng trứng là nơi chứa trứng. Hàng tháng sẽ có một (hoặc vài)
trứng chín sau đó trứng đã chín sẽ đi theo ống dẫn trứng để tới tử
cung. Nếu nh trứng này gặp tinh trùng có trong tinh dịch do ng ời
nam giới xuất vào trong âm đạo ng ời phụ nữ sẽ có thai.

C¬ thÓ con ng êi vµ c¬ quan sinh s¶n
CÊu t¹o cña c¬ quan sinh s¶n nam

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Cơ quan sinh sản nam bao gồm nhiều bộ phận. Phần có thể
nhìn thấy đ ợc bên ngoài là d ơng vật và bìu.
D ơng vật
D ơng vật gồm hai phần : đầu d ơng vật và thân d ơng vật. Đầu d
ơng vật cũng nhạy cảm giống nh âm vật ở nữ giới. Thân d ơng
vật đ ợc cấu tạo bởi các thể xốp. Khi ng ời đàn ông bị kích thích

tình dục, máu sẽ dồn vào trong các thể này làm cho d ơng vật to
lên và c ơng cứng.
Bìu
Là một túi chứa hai tinh hoàn nằm ở bên d ới gốc d ơng vật.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Tinh hoàn
Có hai tinh hoàn nằm bên trong bìu. Đó là nơi sinh ra các tinh
trùng.
Mào tinh hoàn
Là bộ phận nằm ở phía trên mỗi tinh hoàn. Sau khi đ ợc sinh ra ở
tinh hoàn, tinh trùng sẽ chuyển đến mào tinh hoàn để tr ởng
thành. Sau khi tr ởng thành, tinh trùng sẽ đi sang ống dẫn tinh.
ống dẫn tinh
Tinh trùng đi theo ống dẫn tinh để tới túi tinh. Từ túi tinh tinh
trùng sẽ đ ợc phóng ra ngoài qua đ ờng niệu đạo khi giao hợp.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Niệu đạo
Niệu đạo là một ống dẫn nằm bên trong d ơng vật. Đó là đ ờng đi
ra của n ớc tiểu và tinh dịch. Đầu phía trong cùng của niệu đạo
có một van nhỏ để điều khiển dòng n ớc tiểu và tinh dịch cho nên
n ớc tiểu và tinh dịch không thể thoát ra cùng một lúc.
Khi nam giới bị mắc các bệnh lây nhiễm qua đ ờng tình dục, niệu
đạo th ờng là vùng đầu tiên bị tấn công. Khi niệu đạo bị nhiễm
trùng và lớp lót bên trong niệu đạo bị viêm, đi tiểu sẽ có cảm
giác rát buốt và có mủ chảy ra ở đầu d ơng vật.
Tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt nằm ở bên trong cơ thể. Chức năng của tuyến tiền
liệt là sản sinh ra tinh dịch là một chất lỏng màu trắng và đặc, đ

ợc phóng ra cùng với tinh trùng khi giao hợp.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Tại sao chúng ta lại phải bảo vệ và chăm sóc cơ
quan sinh sản?
Nếu không có bệnh tật ở cơ quan sinh sản sẽ sinh ra đ ợc đứa
con khoẻ mạnh. Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục có thể
làm tổn th ơng những phần nằm bên trong cơ thể của cơ quan
sinh sản và ng ời ta không còn sinh con đ ợc nữa. Điều này có thể
xảy ra cả với nam giới và nữ giới. Ng ời phụ nữ có thai mà mắc
các bệnh này, bệnh có thể lây truyền cả sang con.

Cơ thể con ng ời và cơ quan sinh sản
Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục
gây tác hại gì tới cơ quan sinh sản?
Hầu hết các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục đều có hại đối
với cơ quan sinh sản. Đối với phụ nữ, các bệnh này có thể làm
tổn th ơng thành âm đạo hay tử cung (nh ng biểu hiện ra bên
ngoài lại không rõ ràng). ở đàn ông, niệu đạo th ờng là vùng bị th
ơng tổn đầu tiên gây chảy mủ ở đầu d ơng vật và khi đi tiểu th ờng
rất đau buốt. Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục không đ ợc
chữa trị sẽ gây ảnh h ởng rất nhiều đến các phần bên trong cơ
thể của cơ quan sinh sản và có thể làm cho cả nam giới và nữ
giới không thể có con (hay còn gọi là vô sinh).

Những điều cần biết về các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục
Bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục là gì?
Hầu hết các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục đều có hại đối
với cơ quan sinh sản. Đối với phụ nữ, các bệnh này có thể làm

tổn th ơng thành âm đạo hay tử cung (nh ng biểu hiện ra bên
ngoài lại không rõ ràng). ở đàn ông, niệu đạo th ờng là vùng bị th
ơng tổn đầu tiên gây chảy mủ ở đầu d ơng vật và khi đi tiểu th ờng
rất đau buốt. Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục không đ ợc
chữa trị sẽ gây ảnh h ởng rất nhiều đến các phần bên trong cơ
thể của cơ quan sinh sản và có thể làm cho cả nam giới và nữ
giới không thể có con (hay còn gọi là vô sinh).

Những điều cần biết về các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục
Bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục là gì?
- Là tình trạng nhiễm trùng hoặc bệnh tật do tác nhân gây bệnh
đ ợc truyền từ ng ời nọ sang ng ời kia qua hoạt động tình dục (qua
đ ờng âm đạo, đ ờng miệng hoặc đ ờng hậu môn)
- Bệnh hoa liễu" là một tên gọi khác chỉ các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục.
- Thông th ờng, biểu hiện của các bệnh lây truyền qua đ ờng tình
dục là ở tại bộ phận sinh dục nh ng còn có thể thấy các biểu hiện
của bệnh ở mắt , ở miệng, hệ thống tiêu hoá, gan, não, và
những bộ phận khác của cơ thể. Ví dụ, hai bệnh HIV/AIDS và
viêm gan B đều lây qua đ ờng tình dục nh ng cả hai bệnh này lại
không gây nhiều ảnh h ởng tới bộ phận sinh dục.

Những điều cần biết về các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục
Tại sao chúng ta lại cần phải tìm hiểu về các bệnh lây
truyền qua đ ờng tình dục?
- Vì nếu nh ta có quan hệ tình dục với một ng ời nào đó, thậm chí
chỉ một lần thôi nh ng chúng ta cũng có thể bị lây các bệnh lây
truyền qua đ ờng tình dục.

Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ c¸c bÖnh l©y truyÒn
qua ® êng t×nh dôc
C¸c bÖnh l©y truyÒn qua ® êng t×nh dôc nguy hiÓm nh thÕ
nµo?
+ HÇu hÕt c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ® êng t×nh dôc ®Òu lµm cho chóng ta
bÞ bÖnh.
+ Mét sè c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ® êng t×nh dôc g©y ra v« sinh.
+ Mét sè c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ® êng t×nh dôc lµm cho ng êi mÑ bÞ
sÈy thai.
+ Mét sè lo¹i bÖnh l©y truyÒn qua ® êng t×nh dôc g©y ung th tö cung.

Những điều cần biết về các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục
Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục nguy hiểm nh thế
nào?
+ Một số các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục có thể làm hỏng mắt
tổn th ơng não hoặc phá hủy gan
+ Mẹ có bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục có thể truyền bệnh sang
cho con.
+Các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục làm tăng nguy cơ bị lây nhiễm
HIV/AIDS.
+ Một số các bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục không chữa đ ợc.
+ Một số bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục có thể gây chết ng ời ví dụ
bệnh viêm gan B. Đặc biệt, nếu bị lây HIV/AIDS sẽ chắc chắn bị chết
vì cho tới nay vẫn ch a có loại thuốc chữa trị căn bệnh này.

Những điều cần biết về các bệnh lây truyền
qua đ ờng tình dục
Có bao nhiêu bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục ?

Có nhiều loại bệnh lây truyền qua đ ờng tình dục. Những bệnh th
ờng gặp và quan trọng nhất chúng ta cần biết là:
+ Bệnh lậu
+ Bệnh nhiễm Chlamydia
+ Bệnh mụn rộp sinh dục
+ Bệnh sùi mào gà
+ Bệnh loét hạ cam
+Bệnh HIV/AIDS
+ Bệnh giang mai (còn gọi là bệnh tiêm la, hay bệnh tim la)
+ Bệnh viêm gan B