xuất huyết tiêu hóa - nguyên nhân, điều trị

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n thêng gÆp
LoÐt DD-TT
Ung th DD, thùc qu¶n
Viªm DD ch¶y m¸u (thuèc AINS, corticoid, chèng
®«ng, rîu )…
Viªm trît DD-TT do c¸c nguyªn nh©n kh¸c

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n thêng gÆp

Côc m¸u ®«ng cò trªn æ loÐt
Côc m¸u ®«ng míi trªn æ loÐt

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n thêng gÆp

§iÓm ch¶y m¸u cò trªn ®¸y æ loÐt
Ch¶y m¸u cò t¹i æ loÐt

C¸c giai ®o¹n tiÕn triÓn cña æ loÐt (theo Kawai)

XuÊt huyÕt tiªu ho¸

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH cao
Tổn thơng trực tiếp tại TQ, DD, TT

Nguyên nhân thờng gặp

Viêm trợt DD chảy máu
Viêm DD dạng đậu mùa

C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n thêng gÆp
XuÊt huyÕt tiªu ho¸ cao
K DD sím: tr,¬c vµ sau nhuém Indigo carmin K DD muén

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n thêng gÆp
LoÐt d¹ dµy ¸c tÝnh

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân Cao
Tổn thơng trực tiếp tại TQ, DD, TT

Nguyên nhân ít gặp

Viêm thực quản trào ngợc
Polyp DD, TT, TQ
Túi thừa DD, TT
Các khối u lành tính ở thành DD: u cơ, u xơ, u thần
kinh
Nứt tâm vị do sang chấn: HC Mallory-Weiss
Loét Dieulafoy

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n Ýt gÆp

Polyp t¸ trµng
Viªm TQ
trµo ng,îc
Viªm DD d¹ng
d,a hÊu

XuÊt huyÕt tiªu ho¸
C¸c nguyªn nh©n XHTH cao
Tæn th¬ng trùc tiÕp t¹i TQ, DD, TT
•
Nguyªn nh©n Ýt gÆp

LoÐt Dieulafoy Mallory Weiss

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH cao

Tổn thơng ngoài ống tiêu hoá

Vỡ giãn TMTQ

Chảy máu đờng mật
Giãn TMTQ
Giãn TMDD

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH cao
Nguyên nhân toàn thân

Rối loạn đông máu, chảy máu

Các bệnh rối loạn đông máu, chảy máu:
HC tăng Nitơ máu
Bỏng nặng
Ngộ độc các thuốc trừ sâu

Các bệnh khác gây viêm dạ dày do stress

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH thấp
Ngời lớn tuổi

Các khối u lành hoặc ác tính ở đại trực tràng

Polyp đại trực tràng

Túi thừa đại trực tràng

Viêm đại trực tràng do thiếu máu mạc
treo(ischemia)

Viêm loét đại trực tràng sau xạ trị

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH thấp
Ngời lớn tuổi

Trĩ hậu môn, thờng bệnh nhân chỉ đi khám khi
gây ỉa máu nhiều

Loạn sản mạch
Táo bón: Các cục phân cứng làm loét niêm mạc
đại trực tràng và gây chảy máu

Các tổn thơng ở ruột non chỉ chiếm tỉ lệ từ 1-
9%

Xuất huyết tiêu hoá
Các nguyên nhân XHTH thấp
Tuổi trẻ hoặc trung niên
- Trĩ hậu môn
- Viêm loét đại trực tràng: do vi khuẩn, viêm loét đại
trực tràng chảy máu, bệnh Crohn, loét đại tràng đơn
độc do vius
- Polyp đại trực tràng
- Ung th đại trực tràng: hiếm gặp <50T
- Các nguyên nhân ít gặp khác: túi thừa Meckel, bệnh

đại tràng do thiếu máu mạc treo, tổn thơng Dieulafoy
đại tràng hoặc ruột non, bệnh đại tràng do TALTMC

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Lâm sàng

Các triệu chứng của XHTH cao, cấp tính
Nôn máu
Phân đen

Các triệu chứng của XHTH cao, mạn tính:
- Không có biểu hiện nôn ra máu hoặc đi ngoài ra
phân đen (XHTH vi thể).
- Biểu hiện chủ yếu là mệt mỏi, chóng mặt, khó thở,
xanh xao, thiếu máu do thiếu sắt, phù.

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Lâm sàng

Các triệu chứng của XHTH thấp
- Tính chất của máu trong phân khác nhau tuỳ thuộc
vị trí chảy máu, mức độ chảy, khối lợng máu chảy
vào ruột và thời gian, tốc độ nhu động ruột.
- Màu sắc của phân có thể đỏ tơi, đỏ hồng, đỏ nâu
nh màu nho chín hoặc đen nh nhựa đờng.
- Không nôn máu

Xuất huyết tiêu hoá

Chẩn đoán
Lâm sàng

Phân loại XHTH thấp:
- Chảy máu vi thể: Phản ứng Guaic (+), thiếu nhợc
sắc hồng cầu nhỏ.
- Chảy máu mức độ nhẹ: máu tơi bám theo phân hoặc
có các dây máu, cục máu với số lợng ít không gây rối
loạn huyết động, không cần phải truyền máu.
- Chảy máu mức độ nặng: khối lợng lớn máu chảy
xuống trực tràng nên phân lẫn máu màu đỏ tơi hoặc
màu hạt dẻ kèm theo thiếu máu nhiều

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Lâm sàng

Đáp ứng của cơ thể: Các triệu chứng của mất máu
Mất máu mạn tính:
- Lâm sàng có thể không có triệu chứng nếu ngời
bệnh thích nghi tốt và tình trạng mất máu xảy ra từ từ.
- Nếu chảy máu kéo dài, ngời bệnh có các biểu hiện
của thiếu máu, giảm albumin máu dẫn tới ứ nớc và hạ
natri máu gây nên phù kiểu suy dinh dỡng.

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Lâm sàng
Mất máu cấp:
- Đánh giá mức độ nặng của chảy máu cấp tính khi

có một trong số các biểu hiện sau:
+ Rối loạn tinh thần: kích thích, vật vã, hôn mê
+ Rối loạn hô hấp: khó thở, nhịp thở lúc đầu nhanh,
sau chậm dần
+ Da xanh, NM nhợt, lạnh run đầu chi.
+ Mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Lâm sàng
Mất máu cấp : tuỳ thuộc mức độ mất máu
- Nếu mất máu <500ml trong vòng 15 phút thờng
không có triệu chứng toàn thân
- Khi thể tích tuần hoàn giảm > 20% (khoảng
1000ml): tụt HA khi thay đổi t thế, mệt mỏi, đau đầu,
buồn nôn, vã mồ hôi, và khát
- Khi thể tích tuần hoàn giảm khoảng 40% (2000ml) là
mất máu rất nặng, gây giảm cung lợng tim, co mạch
tăng sức cản ở ngoại vi, sốc và có thể tử vong

Xuất huyết tiêu hoá
Tiến hành Chẩn đoán
. Điều trớc tiên, cần nhanh chóng phân loại chảy
máu cấp hay mạn tính.
Phản ứng của cơ thể phụ thuộc vào tốc độ mất máu
nhiều hơn là mức độ thiếu máu.
a) Chảy máu rỉ rả mạn tính: biểu hiện thiếu máu rõ rệt,
HST giảm nhiều, M và HA cũng nh triệu chứng toàn
thân ít thay đổi
b) Chảy máu cấp: các biểu hiện thờng rầm rộ, trong

khi trị số HC giảm không nhiều.

Xuất huyết tiêu hoá
Tiến hành Chẩn đoán
. Bớc tiếp theo: Thăm khám để xác định nguyên
nhân, từ đó đa ra các phác đồ điều trị thích hợp:
- XHTH cao:
Nội soi DD-TT, chụp DD-TT
XN chức năng gan
SA và chụp mật
Đo ALTMC, chụp lách cửa
Chụp ĐM thân tạng
- XHTH thấp: Nội soi ĐT

Xuất huyết tiêu hoá
Chẩn đoán
Cận lâm sàng

Các XN đánh giá mức độ mất máu
- CTM, HST, Hematocrite giảm
Tiểu cầu và bạch cầu đa nhân trung tính tăng
- Urê, creatinin tăng
- Chức năng gan rối loạn trong xơ gan
- Bạch cầu tăng trong chảy máu đờng mật
- Giảm tiều cầu hoặc giảm các yếu tố đông máu trong
các bệnh về máu

LoÐt HTT
LoÐt HTT
XuÊt huyÕt tiªu ho¸ cao

ChÈn ®o¸n
Chôp Xquang