NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VAN HỌC

I. Các khái niệm của nội dung,
hình thức trong văn bản văn học
1. Các khái niệm về mặt nội dung
a. Đề tài: Là lónh vực đời sống được nhà
văn lựa chọn và thể hiện.
b. Chủ đề: Là vấn đề cơ bản được nêu ra
trong văn bản.
(Văn bản có một hoặc nhiều chủ đề.)
c. Tư tưởng của văn bản: Là sự lí giải
đối với chủ đề, là nhận thức muốn trao
đổi, nhắn gửi.
d. Cảm hứng nghệ thuật: là những
trạng thái tâm hồn, cảm xúc được thể
hiện đậm đà, sâu sắc truyền cảm, hấp
dẫn người đọc.
2. Các khái niệm về mặt hình thức
a. Ngôn từ:
Là yếu tố đầu tiên của văn bản văn
học. Các chi tiết, hình tượng và các
thành tố khác được tạo nên nhờ lớp
ngôn từ. ( Mang dấu ấn của tác
giả.)
b. Kết cấu
Là sự sắp xếp tổ chức các thành tố của
văn bản thành một đơn vò thống nhất,
hoàn chỉnh, có ý nghóa.
(Kết cấu phải thích hợp hài hoà với nội
dung văn bản: Có kết cấu hoành tráng
của sử thi, kết cấu đầy yếu tố bất ngờ

của truyện trinh thám, có kết cấu rộng
mở theo dòng suy nghó của tuỳ bút, tạp
văn.)
c. Thể loại
- Là những qui tắc tổ chức hình thức
văn bản thích hợp với nội dung.
- Thể loại có đổi mới, chuyển biến
theo thời đại và mang sắc thái riêng
của tác giả.
II. Ý nghóa quan trọng của nội
dung, hình thức VBVH
- Nội dung có giá trò: là nội dung tư tưởng
nhân văn sâu sắc.
- Hình thức có giá trò: là hình thức phù
hợp với nội dung. (Hình thức cần mới
mẻ, hấp dẫn, có tính nghệ thuật cao.)
- VBVH cần có sự thống nhất giữa hình
thức và nội dung: nội dung tư tưởng cao
đẹp, hình thức hoàn mó.
III. Luyện tập
Bài tập 1: So sánh đề tài của “TĐ” và “BĐC”
- Giống: Đều viết về cuộc sống bò bóc
lột, áp bức rất cơ cực của nông dân ở
nông thôn trước CMT8 và sự phản
kháng của họ.
- Khác:
+ Tắt đèn: Miêu tả cuộc sống nông thôn
trong những ngày sưu thuế, nông dân bò
áp bức bóc lột đủ đường, phải vùng lên
phản kháng.

+ Bước đường cùng: Miêu tả cuộc sống lầm
than của nông dân bò áp bức bóc lột, bò đòa
chủ dùng thủ đoạn cho vay nặng lãi để
cướp lúa, cướp đất, bò đẩy vào bước đường
cùng không lối thoát

chống lại