LUẬN VĂN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG TÍNH TOÁN THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI NHÀ MÁY THỦY SẢN HẢI NAM, PHƯỜNG PHÚ HẢI, TP.PHAN THIẾT, TỈNH BÌNH THUẬN CÔNG SUẤT 800 M 3 NGÀY ĐÊM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM






ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:
TÍNH TOÁN THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI
NHÀ MÁY THỦY SẢN HẢI NAM, PHƯỜNG PHÚ HẢI,
TP.PHAN THIẾT, TỈNH BÌNH THUẬN
CÔNG SUẤT 800 M
3
/NGÀY ĐÊM



NGÀNH : MÔI TRƯỜNG
CHUYÊN NGÀNH : KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG





GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN : TS ĐẶNG VIẾT HÙNG
SINH VIÊN THỰC HIỆN : TRẦN VĂN THẠCH

MSSV: 08B1080062
LỚP : 08HMT1








TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐHKTCN TPHCM ĐỘC LẬP – TỰ DO – HẠNH PHÚC
KHOA: MT & CN SINH HỌC o0o

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

Họ và tên: Trần Văn Thạch MSSV: 08B1080062
Ngành : Môi trường Lớp: 08HMT1
1. Đầu đề Đồ án tốt nghiệp
“Tính toán, thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thủy sản Hải Nam, công
suất 800 m
3
/ngày”
2. Nhiệm vụ
 Giới thiệu nhà máy thủy sản Hải Nam;
 Tổng quan về thành phần, tính chất và đặc trưng nước thải thủy sản;
 Xây dựng phương án công nghệ xử lý nước thải cho nhà máy thủy sản Hải
Nam, công suất 800 m
3

/ngày;
 Tính toán các công trình đơn vò theo phương án đề xuất;
 Dự toán kinh tế hệ thống xử lý nước thải thủy sản;
 Bố trí công trình và vẽ mặt bằng tổng thể trạm xử lý theo phương án đã
chọn;
 Vẽ sơ đồ mặt cắt công nghệ (theo nước, cao độ công trình);
 Vẽ chi tiết các công trình đơn vò hoàn chỉnh.
3. Ngày giao Đồ án tốt nghiệp : 15/10/2010
4. Ngày hoàn thành Đồ án tốt nghiệp : 08/01/2011
5. Giáo viên hướng dẫn : TS. Đặng Viết Hùng
Nội dung và yêu cầu Đồ án tốt nghiệp đã được thông qua Bộ môn.
Tp.HCM, ngày … tháng … năm 2010
CHỦ NHIỆM BỘ MÔN
(Ký và ghi rõ họ tên)



NGƯỜI HƯỚNG DẪN CHÍNH
(Ký và ghi rõ họ tên)


TS. Đặng Viết Hùng
PHẦN DÀNH CHO KHOA
Người duyệt (chấm sơ bộ):
Đơn vò:
Ngày bảo vệ:
Điểm tổng kết:
Nơi lưu trữ Đồ án tốt nghiệp:

LỜI CẢM ƠN

o0o

Trong quá trình thực hiện đồ án tốt nghiệp, em đã nhận được sự giúp đỡ và
ủng hộ rất lớn của Thầy, Cô, người thân và bạn bè. Đó là động lực rất lớn giúp em
hòan thành tốt Đồ án tốt nghiệp đại học.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tập thể Thầy Cô khoa Môi
Trường – Công Nghệ Sinh Học đã hết lòng giảng dạy em trong suốt quá trình học
tập.
Trân trọng cảm ơn Thầy TS. Đặng Viết Hùng. Người trực tiếp hướng dẫn
đồ án tốt nghiệp của em. Thầy nhiệt tình dẫn giải và theo sát đồ án tốt nghiệp
trong quá trình thực hiện.
Em xin cảm ơn quý thầy cô đã quan tâm, dành thời gian phản biện khoa học
cho đề tài này.
Cám ơn các bạn lớp 08HMT1 đã góp ý, giúp đỡ và động viên nhau, cùng
nhau chia sẻ mọi khó khăn trong học tập cũng như trong đời sống sinh viên.
Một lần nữa em chân thành cảm ơn!
Tp.HCM, ngày 08 tháng 01 năm 2011
Sinh viên.
Trần Văn Thạch


LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan đây là đồ án tốt nghiệp của em, do em tự thực hiện,
không sao chép. Những kết quả và các số liệu trong đồ án chưa được ai công bố
dưới bất cứ hình thức nào.
Em xin hoàn toàn chòu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này.

T
p

.HCM, n
g
à
y
08 thán
g
03 năm 2011
Sinh viên
Trần Văn Thạch







i

MỤC LỤC

Trang
TRANG PHỤ BÌA
NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC i
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ii
DANH MỤC BẢNG v
DANH MỤC HÌNH iv
LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 3
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CHẾ BIẾN 3
THỦY SẢN HẢI NAM 3
1.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG TY CHẾ BIẾN THỦY SẢN HẢI
NAM 3
1.2 SƠ ĐỒ TỔ CHỨC CỦA CÔNG TY 4
1.3 MÔ T Ả QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CỦA CÔNG TY 4
1.4 ĐIỀU KIỆN KHÍ HẬU THUỶ VĂN, HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG 6
1.4.1 Nhiệt độ 6
1.4.2 Chế độ mưa 6
1.4.3 Chế độ gió 6
1.4.4 Chất lượng không khí 7
1.4.5 Các vấn đề vệ sinh môi trường 7
CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ NƯỚC THẢI
THỦY SẢN 10

ii
2.1 PHƯƠNG PHÁP CƠ HỌC 10
2.1.1 Song chắn rác 10
2.1.2 Lưới lọc 10
2.1.3 Bể lắng cát 11
2.1.4 Bể điều hòa 11
2.1.5 Bể lắng 11
2.1.6 Bể vớt dầu mỡ 11
2.1.7 Bể lọc 12
2.2 PHƯƠNG PHÁP HÓA - LÝ 12
2.2.1 Keo tụ 12
2.2.2 Tuyển nổi 13
2.3 PHƯƠNG PHÁP HÓA HỌC 14
2.3.1 Trung Hòa 14

2.3.2 Oxy Hóa Khử 15
2.4 PHƯƠNG PHÁP SINH HỌC 15
2.4.1 Xử lý sinh học trong điều kiện tự nhiên 16
2.4.2 Xử lý sinh học trong điều kiện nhân tạo 17
2.5 XỬ LÝ HOÀN THIỆN 26
CHƯƠNG 3 PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU NƯỚC THẢI – ĐỀ XUẤT ,LỰA
CHỌN CÁC CÔNG NGHỆ XỬ LÝ 27
3.1 THÀNH PHẦN VÀ TÍNH CHẤT NƯỚC THẢI CỦA CÔNG TY 27
3.2 YÊU CẦU SAU XỬ LÝ 27
3.3 ĐỀ XUẤT CÁC PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ NƯỚC THẢI CỦA CÔNG TY 27
3.3.1 Phương án 1 29
3.3.2 Phương án 2 30

3.3.3 Cơ sở để lựa chọn công nghệ 31
3.4 LỰA CHỌN CÔNG NGHỆ 32
CHƯƠNG 4 33
TÍNH TOÁN CÁC CÔNG TRÌNH ĐƠN VỊ 33
4.1 THUYẾT MINH QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ 33
4.2 XÁC ĐỊNH CÁC THÔNG SỐ TÍNH TOÁN 34
4.3 TÍNH TOÁN CÁC CÔNG TRÌNH ĐƠN VỊ 35
4.3.1 Song chắn rác 35

iii
4.3.2 Bể thu gom 39
4.3.3 Máy sàng rác 40
4.3.4 Bể điều hòa 41
4.3.5 Bể tuyển nổi 46
4.3.6 Bể UASB 54
4.3.7 Bể Aerotank 67
4.3.8 Bể lắng II 77

4.3.9 Bể tiếp xúc 81
4.3.10 Bể chứa bùn 82
4.3.11 Bể nén bùn 84
4.3.12 Máy ép bùn băng tải 87
CHƯƠNG 5 DỰ TOÁN KINH PHÍ HỆ THỐNG XỬ LÝ 90
NƯỚC THẢI 90
5.1 DỰ TOÁN CHI PHÍ ĐẦU TƯ 90
5.1.1 Dự toán chi phí xây dựng 90
5.1.2 Dự toán chi phí phần thiết bò 90
Tổng chi phí đầu tư 94
5.2 TÍNH TOÁN CHI PHÍ VẬN HÀNH HỆ THỐNG 94
5.2.1 Chi phí nhân công 94
5.2.2 Chi phí điện năng 95
5.2.3 Chi phí sửa chữa và bảo dưỡng 96
5.2.4 Chi phí hoá chất 96
5.2.5 Chi phí khấu hao 96
5.2.6 Chi phí xử lý 1m
3
nước thải 96
KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99


iv
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT


KCN : Khu công nghiệp
KCX : Khu chế xuất
STN &MT : Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM

TP HCM : Thành phố Hồ Chí Minh
DN : Doanh nghiệp
NMXLNTTT: Nhà máy xử lý nước thải tập trung
CTNH : Chất thải nguy hại
SS : Chất rắn lơ lững
BOD : Nhu cầu oxi sinh hóa
COD : Nhu cầu oxi hóa học
QCVN : Quy chuẩn Việt Nam
DO : Oxy hoà tan
MLSS : Hỗn dòch chất rắn lơ lửng
MLVSS : Hỗn dòch chất rắn lơ lửng dễ bay hơi
SS : Chất rắn lơ lửng








v

DANH MỤC BẢNG


Bảng 1.1 : Chất lượng không khí.
Bảng 3.1 : Kết quả, điều tra, khảo sát nước thải của công ty.
Bảng 4.1 : Hệ số không điều hòa chung.
Bảng 4.2 : Các thông số xây dựng mương đặt song chắn rác.
Bảng 4.3 : Thông số thiết kế bể thu gom.

Bảng 4.4 : Thông số thiết kế bể điều hoà.
Bảng 4.5 : Các thông số tính toán bể tuyển nổi.
Bảng 4.6 : Các thông số thiết kế bể tuyển nổi.
Bảng 4.7 : Bảng thông số thiết kế bể UASB.
Bảng 4.8 : Các thông số thiết kế bể aroten.
Bảng 4.9 : Thông số thiết kế bể lắng II.
Bảng 4.10 : Thông số thiết kế bể tiếp xúc khử trùng.
Bảng 4.11 : Thông số thiết kế bể nén bùn.
Bảng 4.12 : Catalogue của thiết bò máy ép lọc băng tải.
Bảng 5.1 : Bảng chi phí xây dựng trạm xử lý nước thải.
Bảng 5.2 : Bảng chi phí thiết bò.
Bảng 5.3 : Bảng tiêu thụ điện.

vi
DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1 : Sơ đồ làm việc của bể Aeroatnk truyền thống.
Hình 3.2 : Sơ đồ làm việc của Aerotank nạp theo bậc.
Hình 3.3 : Sơ đồ làm việc của bể Aerotank có ngăn tiếp xúc.

Hình 3.4 : Sơ đồ làm việc của bể Aerotank làm thoáng kéo dài.
Hình 3.5 : Sơ đồ làm việc của bể Aerotank khuấy trộn hoàn chỉnh.
Hình 2.1 : Sơ đồ tổ chức công ty.
Hình 2.2 : Sơ đồ công nghệ sản xuất của công ty.
Hình 4.1 : Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải phương án 1.
Hình 4.2 : Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải phương án 2.
Hình 5.1 : Sơ đồ bộ phận tách ba pha.
Hình 5.2 : Sơ đồ tấm hướng dòng.
Hình 5.3 : Sơ đồ tấm răng cưa thu nước.
Hình 5.4 : Sơ đồ làm việc của bể Aerotank và bể lắng 2.

Hình 5.5 : Sơ đồ bố trí ống trung tâm bể nén bùn.













Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 1

LỜI MỞ ĐẦU

ĐẶT VẤN ĐỀ
Nước ta đang trong thời kỳ thực hiện chính sách công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Và bước đầu đã gia nhập Tổ chức Thương Mại Quốc Tế - WTO.
Mục tiêu của quốc gia là thu hút các nguồn lực, các vốn đầu tư từ nước ngoài vào
Việt Nam. Hướng đi hiện nay là đầu tư phát triển các ngành công nghiệp mũi
nhọn, các vùng kinh tế trọng điểm, mở rộng và phát triển các khu công nghiệp,
khu chế xuất và khu công nghệ cao.

Nền kinh tế thò trường là động lực thúc đẩy sự phát triển của mọi ngành
kinh tế, trong đó có ngành chế biến lương thực, thực phẩm tạo ra các sản phẩm có
giá trò phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu. Dự án Nhà
máy thủy sản Hải Nam được xây dựng và hình thành cũng chính vì những lý do
đó.
Tuy nhiên khi dự án đi vào hoạt động thì các tác động tiêu cực ảnh hưởng
đến môi trường nảy sinh là tất yếu. Môi trường không khí, nước mặt, nước ngầm
… đều bò tác động ở nhiều mức độ khác nhau do các loại chất thải phát sinh và
nguy cơ xảy ra rủi ro, sự cố về môi trường, trong đó chủ yếu là khí thải, nước thải
và chất thải rắn. Đặc biệt là vấn đề nước thải, với quy mô dự án sản xuất thủy sản
tương đối lớn và lượng nước thải từ quá trình chế biến thủy sản khoảng 800
m
3
/ngày. Về lâu dài nếu không có biện pháp xử lý khắc phục sẽ gây ảnh hưởng
đến nguồn tiếp nhận nước thải là sông Cà Ty
Trước tình hình đó việc thiết kế hệ thống xử lý nước thải tập trung tại Nhà
máy thủy sản Hải Nam là cần thiết nhằm đạt tới sự hài hoà lâu dài, bền vững giữa
nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường một cách thiết thực nhất.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 2
Do đó đề tài “Tính toán, thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thủy sản
Hải Nam, công suất 800 m
3
/ngày” được hình thành.

MỤC ĐÍCH ĐỀ TÀI

Với hiện trạng môi trường như vậy, vấn đề nghiên cứu công nghệ thích hợp
xử lý nước thải cho ngành chế biến thuỷ sản là cần thiết. Đề tài này được thực
hiện nhằm mục đích đề xuất công nghệ xử lý thích hợp cho một trường hợp cụ thể,
đó là Công ty chế biến thuỷ sản xuất khẩu Hải Nam.

PHẠM VI THỰC HIỆN
Việc ứng dụng công nghệ xử lý chung cho một ngành công nghiệp là rất
khó khăn, do mỗi nhà máy có đặc trưng riêng về công nghệ, nguyên liệu, nhiên
liệu… nên thành phần và tính chất nước thải khác nhau. Phạm vi ứng dụng của đề
tài là xử lý nước thải của Công ty chế biến thuỷ sản xuất Hải Nam và một số công
ty khác nếu có cùng đặc tính chất thải đặc trưng.

PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Điều tra khảo sát, thu thập số liệu, tài liệu liên quan, quan sát trực tiếp, lấy
mẫu đo đạc và phân tích các chỉ tiêu chất lượng nước.
Phương pháp lựa chọn:
- Tổng hợp số liệu;
- Phân tích khả thi;
- Tính toán kinh tế.

Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 3

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CHẾ BIẾN
THỦY SẢN HẢI NAM

1.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG TY CHẾ BIẾN THỦY SẢN HẢI
NAM
Tên công ty : Công ty TNHH Thủy Sản Hải Nam;
Đòa chỉ : 27 Nguyễn Thông, phường Phú Hải, thành phố Phan
Thiết, tỉnh Bình Thuận;
Lọai hình công ty : Sản xuất;
Loại hình : Xuất khẩu, Nội đòa.
Bên cạnh việc đầu tư về nhà xưởng và quản lý chất lượng, công ty còn đầu
tư phát triển nguồn nhân lực bằng đội ngũ quản lý kinh doanh có nhiều năm kinh
nghiệm và trên 2000 nhân công lành nghề trực tiếp sản xuất đảm bảo cho ra đời
những sản phẩm chất lượng cao nhất.
Sản phẩn chính của công ty: Mực các loại, cá ngừ, cá nục heo, cá lưỡi trâu,
sò điệp, nghêu, sò lông, tôm sú, tôm sắt, cua đông lạnh và khử trùng…
Thò trừờng xuất khẩu chính: EU

Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 4
1.2 SƠ ĐỒ TỔ CHỨC CỦA CÔNG TY

Hình 1.1 Sơ đồ tổ chức công ty.

1.3 MÔ T Ả QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CỦA CÔNG TY
Cá basa, cá tra được nuôi tại các ao trong vùng kiểm soát của cơ quan chức
năng khi công ty ký hợp đồng với các nhà cung cấp nguyên liệu (chủ ao), công ty
sẽ đưa nhân viên KCS đến lẫy mẫu, kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn đã đặt ra
(cá phải đạt xấp xỉ 400 gr- 500 gr, không bò dò tật ….).
Sơ đồ công nghệ sản xuất của công ty được trình bày trong Hình 2.2.
PHÂN XƯỞNG CHẾ BIẾN ĐÔNG
LẠNH
PHÂN XƯỞNG CƠ ĐIỆN LẠNH VÀ
SẢN XUẤT NƯỚC ĐÁ
Tổ vận hành Tổ sửa chữa
Tổ
KCS
Tổ cấp
dưỡng
Tổ

bảo
vệ
PHÒNG
KỸ
THUẬT
PHÒNG TỔ
CHỨC HÀNH
CHÁNH
PHÒNG
KẾ
TOÁN
PHÒNG
KẾ
HOẠCH
BAN GIÁM ĐỐC
Tổ tiếp
nhận
Tổ chế
biến
Tổ thành
phẩm
Tổ báo
gói
Tổ cấp
dưỡng
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch

Trang 5

























Hình 1.2 Sơ đồ công nghệ sản xuất của công ty.

Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3

/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 6
1.4 ĐIỀU KIỆN KHÍ HẬU THUỶ VĂN, HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG
1.4.1 Nhiệt độ
Nhiệt độ không khí là yếu tố ảnh hưởng rất mạnh mẽ.Nhiệt độ không khí là
yếu tố ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến quá trình lan truyền và chuyển hoá chất ô
nhiễm. Nhiệt độ càng tăng cao thì tốc độ lan truyền và chuyển hoá chất ô nhiễm
càng lớn.
Nhiệt độ không khí dao động trong khoảng (26,8 - 32
0
C). Nhiệt độ trung
bình/năm 28,4
0
C.

1.4.2 Chế độ mưa
Mưa có tác dụng làm pha loãng các chất thải, lượng mưa càng lớn thì mức
độ ô nhiễm không khí và nước càng giảm.
Lượng mưa trung bình năm hằng năm : 1,666 mm.
Độ ẩm không khí : 75-90 %.
Bão : tần xuất xuất hiện bão rất thấp.
Lượng bốc hơi : 55-99 mm.

1.4.3 Chế độ gió
Gió yếu tố quan trọng trong việc lan truyền chất ô nhiễm không khí. Tốc độ
gió càng cao thì chất ô nhiễm được vận chuyển càng xa nồng độ chất ô nhiễm càng
được pha loãng bởi không khí sạch. Khi tốcđộ gió nhỏ hoặc lặng gió thì chất ô
nhiễm chụp ngay xuống mặt đất gây tình trạng ô nhiễm cao tại khu vực chế biến.

Tốc độ gió trung bình trong năm 1,6 m/s. Trong năm có hơn 60 ngày có dông, tốc
độ gió dông cao nhất trong n
ăm ghi nhận được là 31 m/s. Số ngày có dông xảy ra
trong tháng 5 đến tháng 10. Tốc độ gió và hướng gió thay đổi phụ thuộc vào từng
thời kỳ trong mùa.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 7
Mùa mưa bắt đầu từ tháng 7 đến tháng 11 và có gió Tây Nam từ biển thổi
vào. Mùa khô gió đông bắc và gió đông nam từ thuộc đòa thổi vào.
1.4.4 Chất lượng không khí
Nhìn chung, môi trường không khí của khu vực thực hiện dự án bò ô nhiễm
chủ yếu do bụi và tiếng ồn mà chủ yếu từ hoạt động giao thông. Môi trường không
khí ở khu vực thực hiện dự án được thể hiện ở Bảng 1.1.
Bảng 1.1 Chất lượng không khí
STT Chất ô nhiễm Đơn vị đo Kết quả QCVN 05 - 2009
1
Bụi
mg/m
3
0,31 0,3
2 SO
2
mg/m
3
0,09 0,35
3 NO

2
mg/m
3
0,06 0,2
4 CO mg/m
3
1,53 30

1.4.5 Các vấn đề vệ sinh môi trường
Chất thải rắn được chứa trong kho phế liệu không quá 12 giờ. Cuối
ngày sản xuất, phế liệu được giải phóng khỏi kho. Chất thải rắn từ các quá
trình gia công chế biến được bán cho các doanh nghiệp chế biến thức ăn gia
súc.
Hiện nay Xí nghiệp chưa có cán bộ chuyên trách về môi trường nhưng
phòng kỹ thuật của Xí nghiệp vẫn lấy mẫu nước thải để phân tích mỗi năm
một lần và các vấn đề môi trường luôn được thảo luận trong các cuộc họp
giao ban hàng tháng của Xí nghiệp.
Về vấn đề sử dụng nước, Xí nghiệp hiện đang sử dụng 2 nguồn nước là
nước giếng và nước cấp. Nước giếng được xử lí qua hệ thống dàn mưa phun
thành tia và rơi xuống lần lượt qua các sàn rồi chảy vào bể lắng nhằm tạo
điều kiện thuận lợi cho quá trình khử sắt trong nước ngầm. Nước cấp cùng với
nước ngầm sau khi khử sắt được đưa vào bể chứa rồi chảy qua lớp sỏi và núm
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 8
lọc trước khi chảy đến bể chứa nước sạch. Sau đó nước được bơm lên tháp rồi
phân phối cho sản xuất. Nước thải vào hệ thống xử lí gồm có 2 loại nước

chính:
 Nước thải sinh hoạt
Lưu lượng nước thải sinh hoạt phát sinh từ nhà bếp, nhà ăn, khu vệ sinh
chung, nhà vệ sinh trong khu vực sản xuất .
 Nước thải sản xuất
Lượng nước thải sản xuất cần xử lý khoảng 800 m
3
/ngày. Tuy nhiên
nước thải không chỉ bao gồm nước mà còn có các chất bẩn, các chất bẩn này
có nguồn gốc từ nguyên liệu thuỷ sản như máu, mỡ, nội tạng, thòt vụn… Các
chất bẩn này tồn tại dưới dạng cặn lắng, rắn lơ lửng và hoà tan với thành
phần hữu cơ chủ yếu là Cacbonhydrat, các protêin như axit amin, amoni ure
và các axit béo…
Ô nhiễm do nhiệt phát sinh từ nguồn bức xạ mặt trời và từ các máy
móc thiết bò sản xuất: máy làm lạnh, lò hơi, máy phát điện dự phòng. Tuy
nhiên bên trong các xưởng sản xuất được thiết kế thông thoáng, hệ thống
thông gió hoạt động tốt nên nhiệt lượng toả ra không ảnh hưởng nhiều đến
sản xuất và làm việc của cán bộ, nhân viên, công nhân trong nhà máy.
 An toàn lao động và công tác PCCC
An toàn lao động
Trong những năm qua cùng với sự đầu tư cho việc mở rộng sản xuất,
cải tiến công nghệ sản xuất, nhà máy cũng đã có nhiều hoạt động thiết thực
quan tâm đến an toàn lao động.
Nhà máy đã bố trí nhà xưởng cách li với văn phòng và các công trình
khác trong khuôn viên nhà máy.
Công nhân, nhân viên làm việc trong các bộ phận đều được trang bò
các dụng cụ và trang phục bảo hộ lao động theo quy đònh.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm

GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 9
Bố trí nhà xưởng thông thoáng có những khoảng trống cần thiết đối với
từng thiết bò và ở vò trí cao ráo.
Đã bố trí và duy trì tốt hệ thống chiếu sáng trong xưởng sản xuất. Lắp
đặt và duy trì hoạt động hệ thống thông gió giải nhiệt các phân xưởng.
Từng phân xưởng của nhà máy đều có bảng tin theo dõi tình hình an
toàn sản xuất và chỉ tiêu, phương pháp phấn đấu duy trì an toàn lao động.
Đã thực hiện tốt việc khám sức khoẻ đònh kỳ cho người lao động theo
chế độ hằng năm.
Đã và đang tiến hành đo đạc, giám sát chất lượng môi trường của nhà máy
theo đònh kỳ.
Công tác phòng cháy chữa cháy
Nhà máy có một hồ chứa nước 37 m
3
dùng cho công tác phòng cháy
chữa cháy và được bố trí 4 điểm chữa cháy khắp toàn Xí nghiệp.
Đội phòng cháy chữa cháy cơ động của nhà máy được duy trì với 6
bình chữa cháy dạng bột và 6 bình dạng hơi.
Đường xung quanh bên ngoài phòng chế biến được tráng nhựa để xe
cứu hoả có thể ra vào dễ dàng.
Trong khu chế biến cũng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp chống sự
cố môi trường như phòng chống cháy nổ, phòng chống sét …

Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 10

CHƯƠNG 2
TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ NƯỚC
THẢI THỦY SẢN


2.1 PHƯƠNG PHÁP CƠ HỌC
Xử lý cơ học (hay còn gọi là xử lý bậc I) nhằm mục đích loại bỏ các tạp
chất không tan (rác, cát nhựa, dầu mỡ, cặn lơ lửng, các tạp chất nổi…) ra khỏi
nước thải; điều hòa lưu lượng và nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải. Các
công trình xử lý cơ học nước thải thủy sản thông dụng:

2.1.1 Song chắn rác
Song chắn rác thường đặt trước hệ thống xử lý nước thải hoặc có thể đặt tại
các miệng xả trong phân xưởng sản xuất nhằm giữ lại các tạp chất có kích thước
lớn như: nhánh cây, gỗ, lá, giấy, nilông, vải vụn và các loại rác khác.
Dựa vào khoảng cách các thanh, song chắn được chia thành hai loại:
- Song chắn thô có khoảng cách giữa các thanh từ 60 ÷100mm;
- Song chắn mòn có khoảng cách giữa các thanh từ 10 ÷ 25mm.

2.1.2 Lưới lọc
Lưới lọc dùng để khử các chất lơ lửng có kích thước nhỏ, thu hồi các thành
phần quý không tan hoặc khi cần phải loại bỏ rác có kích thước nhỏ. Kích thước

mắt lưới từ 0,5 ÷ 1,0 mm.
Lưới lọc thường được bao bọc xung quanh khung rỗng hình trụ quay tròn
(hay còn gọi là trống quay) hoặc đặt trên các khung hình dóa.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 11
2.1.3 Bể lắng cát
Bể lắng cát đặt sau song chắn, lưới chắn và đặt trước bể điều hòa, trước bể
lắng đợt I. Nhiệm vụ của bể lắng cát là loại bỏ cặn thô nặng như cát, sởi, mảnh vỡ
thủy tinh, mảnh kim loại, tro tán, thanh vụn, vỏ trứng… đế bảo vệ các thiết bò cơ
khí dễ bò mài mòn, giảm cặn nặng ở các công đoạn xử lý tiếp theo. Bể lắng cát
gồm 3 loại: Bể lắng cát ngang, bể lắng cát tổi khí, bể lắng cát ly tâm.

2.1.4 Bể điều hòa
Do đặc điểm công nghệ sản xuất của một số ngành công nghiệp, lưu lượng
và nồng độ nước thải thường không đều theo các giờ trong ngày, đêm. Sự dao
động lớn về lưu lượng và nồng độ dẫn đến những hậu quả xấu về chế độ công tác
của mạng lưới và các công trình xử lý. Do đó bể điều hòa được dùng để duy trì
dòng thải và nồng độ vào công trình xử lý ổn đònh, khắc phục những sự cố vận
hành do sự dao động về nồng độ và lưu lượng của nước thải gây ra và nâng cao
hiệu suất của các quá trình xử lý sinh học.

2.1.5 Bể lắng
Dùng để tách các chất không tan ở dạng lơ lửng trong nước thải theo
nguyên tắc dựa vào sự khác nhau giữa trọng lượng các hạt cặn có trong nước thải.
Các bể lắng có thể bố trí nối tiếp nhau. Quá trình lắng tốt có thể loại bỏ đến 90 ÷
95% lượng cặn có trong nước thải. Vì vậy đây là quá trình quan trọng trong xử lý

nước thải, thường bố trí xử lý ban đầu hay sau khi xử lý sinh học. Để có thể tăng
cường quá trình lắng ta có thể thêm vào chất đông tụ sinh học.
Bể lắng được chia thành các loại sau: bể lắng ngang, bể lắng đứng, bể lắng
ly tâm.

2.1.6 Bể vớt dầu mỡ
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 12
Các loại công trình này thường được ứng dụng khi xử lý nước thải công
nghiệp, nhằm loại bỏ các tạp chất có khối lượng riêng nhỏ hơn nước, chúng gây
ảnh hưởng xấu tới các công trình thoát nước (mạng lưới và các công trình xử lý).
Vì vậy ta phải thu hồi các chất này trước khi đi vào các công trình phía sau.
Các chất này sẽ bòt kín lỗ hổng giữa các hạt vật liệu lọc trong các bể sinh học…
và chúng cũng phá hủy cấu trúc bùn hoạt tính trong bể Aerotank, gây khó khăn
trong quá trình lên men cặn.

2.1.7 Bể lọc
Công trình này dùng để tách các phần tử lơ lửng, phân tán có trong nước
thải với kích thước tương đối nhỏ sau bể lắng bằng cách cho nước thải đi qua các
vật liệu lọc như cát, thạch anh, than cốc, than bùn, than gỗ, sỏi nghiền nhỏ… Bể
lọc thường làm việc với hai chế độ lọc và rửa lọc. Đối với nước thải ngành chế
biến thủy sản thì bể lọc ít được sử dụng vì nó làm tăng giá thành xử lý.

2.2 PHƯƠNG PHÁP HÓA - LÝ
Cơ sở của phương pháp hóa lý là đưa vào nước thải chất phản ứng nào đó,
chất này phản ứng với các tạp chất bẩn trong nước thải và có khả năng loại chúng

ra khỏi nước thải dưới dạng căn lắng hoặc dưới dạng hòa tan không độc hại.
Các phương pháp hóa lý thường được sử dụng để xử lý nước thải chế biến
thủy sản là quá trình keo tụ, hấp phụ, trích ly, tuyển nổi…

2.2.1 Keo tụ
Quá trình lắng chỉ có thể tách được các hạt rắn huyền phù nhưng không thể
tách được các chất gây nhiễm bẩn ở dạng keo và hòa tan vì chúng là những hạt
rắn có kích thước quá nhỏ. Quá trình thủy phân các chất đông tụ và tạo thành các
bông keo xảy ra theo các giai đoạn sau:
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 13
Me
3+
+ HOH ( Me(OH)
2+
+ H
+

Me(OH)
2+
+ HOH ( Me(OH)
+
+ H
+

Me(OH)

+
+ HOH ( Me(OH)
3
+ H
+

Các chất keo tụ thường dùng là phèn nhôm (Al
2
(SO
4
)
3
.18H
2
O, NaAlO
2
,
Al
2
(OH)
5
Cl, KAl(SO
4
)
2
.12H
2
O, NH
4
Al(SO

4
)
2
.12H
2
O); phèn sắt (Fe
2
(SO
4
)
3
.2H
2
O;
Fe
2
(SO
4
)
3
.3H
2
O; FeSO
4
.7H
2
O và FeCl
3
) hoặc chất keo tụ không phân ly, dạng cao
phân tử có nguồn gốc thiên nhiên hoặc tổng hợp. Các chất keo tụ cao phân tử cho

phép nâng cao đáng kể hiệu quả của quá trình keo tụ và lắng bông cặn sau đó.

2.2.2 Tuyển nổi
Tuyển nổi được ứng dụng để xử lý các chất lơ lửng trong nước (bùn hoạt
tính, màng vi sinh vật). Nước thải được nén đến áp suất 40-60psi với khối lượng
không khí bão hòa. Khi áp suất của hỗn hợp khí - nước này được giảm đến áp suất
khí quyển trong bể tuyển nổi thì những bọt khí nhỏ bé được giải phóng. Bọt khí có
khả năng hấp phụ các bông bùn và các chất lơ lửng hoặc nhũ tương (dầu, sợi …)
làm chúng kết dính lại với nhau và nổi lên trên bề mặt bể. Hỗn hợp khí - chất rắn
nổi lên tạo thành váng trên bề mặt. Nước đã được loại bỏ các chất rắn lơ lửng
được xả ra từ đáy của bể tuyển nổi.
 Tuyển nổi với với việc tách các bọt khí ra khỏi dung dòch
Biện pháp này được sử dụng rộng rãi với nước thải chứa các chất bẩn nhỏ
vì nó cho phép tạo bọt khí rất nhỏ. Thực chất của biện pháp này là tạo ra một
dung dòch quá bão hòa không khí. Sau đó không khí được tách ra khỏi dung dòch ở
dạng các bọt cực nhỏ và lôi kéo các chất bẩn nổi lên trên mặt nước, gồm:
- Tuyển nổi chân không;
- Tuyển nổi không áp lực;
- Tuyển nổi áp lực.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 14
 Tuyển nổi với việc cung cấp không khí nén qua tấm xốp, ống châm
lỗ
- Tuyển nổi với thổi không khí nén qua các vòi;
- Tuyển nổi với phân tán không khí qua tấm xốp.

2.3 PHƯƠNG PHÁP HÓA HỌC
2.3.1 Trung Hòa
Nước thải chứa các acid vô cơ hoặc kiềm cần được trung hòa đưa pH về
khoảng 6,5 - 8,5 trước khi thải vào nguồn nhận hoặc sử dụng cho công nghệ xử lý
tiếp theo. Trung hòa nước thải có thể thực hiện bằng nhiều cách nhau:
- Trộn lẫn nước thải acid với nước thải kiềm;
- Bổ sung các tác nhân hóa học;
- Lọc nước acid qua vật liệu có tác dụng trung hòa;
- Hấp thụ khí acid bằng nước kiềm hoặc hấp thụ ammoniac bằng nước
acid.
Để trung hòa nước thải chứa acid có thể sử dụng các tác nhân hóa học như
NaOH, KOH, Na
2
CO
3
, nước ammoniac NH
4
OH, CaCO
3
, MgCO
3
, đôlômít
(CaCO
2.
MgCO
3
) và xi măng. Song tác nhân rẻ nhất là vôi sữa 5-10% Ca(OH)
2
,
tiếp đó là sôđa và NaOH ở dạng phế thải.

Trong trường hợp trung hòa nước thải acid bằng cách lọc qua vật liệu có tác
dụng trung hòa, vật liệu lọc sử dụng có thể là magiêcacbonate (MgCO
3
), đôlômít,
đá vôi, đá phấn, đá hoa và các chất thải rắn như xỉ và xỉ tro. Khi lọc nước thải
chứa HCl và HNO
3
qua lớp đá vôi, thường chọn tốc độ lọc từ 0,5 – 1 m/h. Trong
trường hợp lọc nước thải chứa tới 0,5% H
2
SO
4
qua lớp đôlômít, tốc độ lọc lấy từ
0,6-0,9 m/h. Khi nồng độ H
2
SO
4
lên đến 2% thì tốc độ lọc lấy bằng 0,35 m/h.
Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải nhà máy thuỷ sản Hải Nam - công suất 800m
3
/ngày đêm
GVHD : TS.Đặng Viết Hùng
SVTH : Trần Văn Thạch
Trang 15
Để trung hòa nước thải kiềm có thể có thể sử dụng khí acid (chứa CO
2
, SO
2
,
NO

2
, N
2
O
3
, …). Việc sử dụng khí acid không những cho phép trung hòa nước thải
mà đồng thời tăng hiệu quả làm sạch chính khí thải khỏi các cấu tử độc hại.
Việc lựa chọn phương pháp trung hòa là tùy thuộc vào thể tích và nồng độ
của nước thải, chế độ thải nước và chi phí hóa chất sử dụng.

2.3.2 Oxy Hóa Khử
Để làm sạch nước thải, có thể sử dụng các tác nhân oxy hóa như clo ở dạng
khí và hóa lỏng, dioxyt clo, clorat canxi, hypoclorit canxi và natri, permanganat
kali, bicromat kali, peroxy hydro (H
2
O
2
), oxy của không khí, ozone, pyroluzit
(MnO
2
). Quá trình oxy hóa sẽ chuyển các chất độc hại trong nước thải thành các
chất ít độc hại hơn và tách khỏi nước. Quá trình này tiêu tốn nhiều hóa chất nên
thường chỉ sử dụng khi không thể xử lý bằng những phương pháp khác. Tuy nhiên,
trong những năm gần đây do phát triển khoa học kỹ thuật một số doanh nghiệp
Việt Nam đã chế tạo thành công máy phát Ozon với giá thành thấp, dễ vận hành
chi phí điện năng thấp, hậu mãi tốt.

2.4 PHƯƠNG PHÁP SINH HỌC
Phương pháp này dựa trên cơ sở hoạt động phân hủy các chất hữu cơ có
trong nước thải của các vi sinh vật. Các vi sinh vật sử dụng các chất hữu cơ và một

số chất khoáng làm nguồn dinh dưỡng và tạo năng lượng. Trong quá trình phát
triển, chúng nhận các chất dinh dưỡng để xây dựng tế bào, sinh trưởng và sinh sản
nên sinh khối của chúng được tăng lên.
Phương pháp này được sử dụng để xử lý hoàn toàn các chất hữu cơ có khả
năng phân hủy sinh học trong nước thải. Công trình xử lý sinh học thường được đặt
sau khi nước thải đã được xử lý sơ bộ qua các quá trình xử lý cơ học, hóa học, hóa
lý.