Nam Cao - Cuộc đời và con người

Na
m
Cao
NAM CAO( 1915- 1951)

 CUỘC ĐỜI:
- Tên thật: Trần Hữu Tri (1915-1951)
- Quê hương: làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam
Sang, phủ Lí Nhân, tỉnh Hà Nam.
- Bút danh: Nam Cao
- Gia đình: xuất thân trong gia đình trung nông nghèo,
đông con.
- Bản thân là một trí thức nghèo, luôn túng thiếu, vất vả.

* Trước Cách mạng
tháng 8 :
•
·Học hết bậc thành
chung , đi làm ở nhiều
nơi: Sài Gòn, Hà Nội.
Cuối cùng thất nghiệp,
sống chật vật bằng nghề
viết văn và làm gia sư.
·1943: tham gia Hội Văn
hóa cứu quốc.

Con đường đời :
*
*
Sau Cách mạng

Sau Cách mạng
tháng 8 :
tháng 8 :
Vừa viết văn, vừa tích
cực tham gia cách mạng.
1946: tham gia đoàn
quân Nam tiến.
1950: tham gia chiến
dòch Biên giới.
1951: hi sinh trên
đường đi công tác.



* Là người có bề ngoài lạnh lùng, ít nói nhưng có đời sống nội
tâm phong phú, sôi sục. Ông luôn có tâm trạng bất hòa sâu sắc
với xã hội đương thời (trước CMT8).
* Là người có tấm lòng đôn hậu, chan chứa tình yêu thương,
ân tình, gắn bó sâu nặng với những người nghèo khổ ở quê
hương => con người giàu tình cảm.
* Là một người trí thức “trung thực vô ngần” luôn nghiêm
khắc tự đấu tranh với chính mình để thoát khỏi lối sống tầm
thường, nhỏ nhen.
=> Cuộc đời và nhân cách của nhà văn – chiến sĩ Nam Cao đã
trở thành tấm gương đẹp đẽ trong giới văn nghệ sĩ cách mạng.

Tìm hi u Quan ể
Tìm hi u Quan ể
i m ngh thu t đ ể ệ ậ
i m ngh thu t đ ể ệ ậ

c a Nam Cao:ủ
c a Nam Cao:ủ


1. v tác ph m v n ề ẩ ă
ch ng.ươ
2.v nhà v n.ề ă
3. v ngh ề ề
v n.ă

1. Văn học phải gắn
bó với đời sống của nhân
dân lao động, phản ánh
chân thực cuộc sống.

“ Nghệ thuật không
cần phải là ánh trăng
lừa dối, không nên là
ánh trăng lừa dối,
nghệ thuật chỉ có thể
là tiếng đau khổ kia ,
thoát ra từ những
kiếp lầm than.”
(Trăng sáng)
Quan điểm nghệ thuật hiện thực “vò
nhân sinh”
V tác ph m và v n ề ẩ ă
ch ngươ

về tác phẩm và văn chương

Về tác phẩm và văn chương
2. Văn
chương chân
chính phải
có nội dung
nhân đạo
sâu sắc .
“ Nó phải chứa đựng
được một cái gì lớn lao,
mạnh mẽ, vừa đau đớn,
lại vừa phấn khởi. Nó ca
tụng lòng thương, tình
bác ái, sự công bình… Nó
làm cho người gần người
hơn.” (Đời thừa)
Đặt cuộc sống lên trên văn chương: “sống
đã rồi hãy viết”.

V nhà v nề ă
* Nhà văn chân chính trước hết là con người
chân chính, phải có tình thương, có nhân cách.
* Sau Cách mạng tháng 8: Nam Cao say mê,
* Sau Cách mạng tháng 8: Nam Cao say mê,
tận tụy phục vụ kháng chiến, dứt khoát đặt lợi
tận tụy phục vụ kháng chiến, dứt khoát đặt lợi
ích cách mạng, lợi ích dân tộc lên trên hết.
ích cách mạng, lợi ích dân tộc lên trên hết.
* Người cầm bút phải có lương tâm, trách nhiệm,
không được cẩu thả.

Φ Nghề văn phải
là một nghề
sáng tạo.
“Văn chương chỉ dung
nạp những người biết
đào sâu, biết khơi
những nguồn chưa ai
khơi và sáng tạo
những gì chưa có”.
Quan điểm nghệ thuật c a Nam Cao ủ
tiến b ộ và sâu sắc .
V ngh v nề ề ă



Trước Cách mạng Tháng 8
Hai đề tài chính
- Đời thừa.
- Sống mòn.
-Giăng sáng
-
Chí Phèo
- Lão Hạc.
- Một bữa no…
Người trí thức nghèo Người nông dân nghèo

A. Người trí thức nghèo
Nhà văn
miêu tả sâu

sắc tấn bi kịch
tinh thần của
những người
trí thức nghèo
trong xã hội
cũ.
*Nội dung
chính


*
*
Gía trị :
Gía trị :


- Phê phán xã
- Phê phán xã
hội phi nhân đạo
hội phi nhân đạo
đã tàn phá tâm
đã tàn phá tâm
hồn con người.
hồn con người.


- Thể hiện niềm
- Thể hiện niềm
khao khát một
khao khát một

cuộc sống có ích
cuộc sống có ích
, thực sự có ý
, thực sự có ý
nghĩa.
nghĩa.

B. Ngươì nông dân nghèo
* Gía trị :
-Kết án xã hội
tàn bạo đã hủy
diệt nhân tính
của người nông
dân lương
thiện.
- Khẳng định
nhân phẩm và
bản chất lương
thiện
của họ.
* Nội dung
chính:
- Tập trung
khắc họa tình
cảnh và số
phận của
người nông
dân nghèo bị
đẩy vào
đường cùng,

bị tha hóa.
B. Ngươì nông dân nghèoB. Ngươì nông dân nghèoB. Ngươì nông dân nghèoB. Ngươì nông dân nghèo

-
Nam Cao tham gia Cách mạng trở thành nhà văn chiến sĩ,
và là cây bút tiêu biểu của văn học giai đoạn kháng chiến
chống Pháp.
- Sáng tác của Nam Cao ở giai đoạn này thể hiện nhiệt
tình yêu nước và cách nhìn, cách sống của giới văn nghệ sĩ
với nhân dân và cuộc kháng chiến của dân tộc.

Là bản tuyên ngôn nghệ thuật của những nhà văn đang
chuyển mình theo kháng chiến.
- Tác phẩm tiêu biểu : Truyện ngắn “Đôi mắt”( 1948), nhật
ký “Ở rừng” và tập ký sự “Chuyện biên giới” ( 1950).

Sau Cách mạng Tháng 8






Phong cách nghệ thuật là cá tính
Phong cách nghệ thuật là cá tính
sáng tạo của nhà văn thể hiện trong tác
sáng tạo của nhà văn thể hiện trong tác
phẩm qua:
phẩm qua:
+ Cách lựa chọn và xử lý đề tài.

+ Cách lựa chọn và xử lý đề tài.
+ Quan niệm nghệ thuật về con người.
+ Quan niệm nghệ thuật về con người.
+ Những biện pháp nghệ thuật ưa thích và
+ Những biện pháp nghệ thuật ưa thích và
quen dùng.
quen dùng.
+ Giọng điệu riêng.
+ Giọng điệu riêng.

Nam Cao thường
viết về cái nhỏ
nhặt, xoàng xĩnh,
tầm thường trong
đời sống hàng ngày.
Từ đó nhà văn
đặt ra những vần đề
có ý nghĩa xã hội to
lớn, những triết lý
sâu sắc về cong
người, cuộc sống và
nghệ thuật
*Ví dụ :
Truyện “Một
bữa no”;
“Trẻ con
không được
ăn thịt chó”;
“Lang rận”…

 Nam Cao
luôn có hứng
thú khám phá
“con người
trong con
người” , có biệt
tài diễn tả ,
phân tích tâm
lý nhân vật tài
tình và sâu sắc.
*Ví dụ :
Khám phá
nội tâm của
nhân vật Chí
Phèo sau khi
tỉnh rượu;
nội tâm của
nhân vật Hộ
trong “Đời
thừa”…

Nam Cao
Nam Cao
thường
thường
sử dụng
sử dụng
thủ pháp
thủ pháp
độc thoại

độc thoại
và độc
và độc
thoại nội
thoại nội
tâm rất
tâm rất
tinh tế và
tinh tế và
sâu sắc.
sâu sắc.
“Tỉnh dậy hắn thấy hắn
già mà vẫn còn cô
độc.Buồn thay cho đời!
Có lý nào thế được? Hắn
đã già rồi hay sao? ”
“Hắn băn khoăn nghĩ đến
một tác phẩm nó sẽ làm
mờ hết các tác phẩm khác
cùng ra một thời…”
( Đời thừa)



Tác phẩm
Tác phẩm
của Nam
của Nam
Cao thường
Cao thường

có
có


giọng
giọng
điệu buồn
điệu buồn
thương, chua
thương, chua
chát, lạnh
chát, lạnh
lùng mà đầy
lùng mà đầy
thương cảm,
thương cảm,
đằm thắm
đằm thắm
,yêu
,yêu
thương…
thương…
•
“Nước mắt hắn bật ra như nước
một quả chanh mà người ta bóp
mạnh.Và hắn khóc…Ôi chao! Hắn
khóc! Hắn khóc nức nở…”
•
( Đời thừa).
•

“Tỉnh ra, chao ôi, buồn! Hơi rượu
không sặc sụa, hằn cứ thoang thoảng
thấy hơi cháo hành.Hắn ôm mặt khóc
rưng rức…”
•
( Chí Phèo)

Nam Cao chỉ là môt nhà văn mảnh
khảnh như thư sinh, ăn nói ôn tồn, môĩ
lúc môĩ đỏ măt, mà kì thực mang trong
lòng một sự phản kháng mãnh liệt.
NGUYÊN ĐÌNH THI
HÀ MINH ĐỨC
Ông là ngươì hay bâng khuâng về vấn đề
nhân phẩm, về thái độ kính trọng đôí vơí
mọi người. ông thường dể bất bình trước
tình trạng con ngươì bị lăn nhục chỉ vì đày
đoạ của cảnh nghèo đói cùng đường.
Đỗ Tiến Thụy
 Ông là một nhà văn vừa có tài năng
đáng phục, vừa có nhân cách thẳng thắn
và chính trực đáng trọng.

Nam Cao chân thành, khiêm tốn, không
ồn ào. Pha trò rất chín. Người khác cười
phá lên, thì anh chỉ tủm tỉm… Nhưng có
lúc anh lại nói rất nhiều”.
“Những người mới gặp Nam Cao thường nói: Anh
ta lạnh lùng quá. Kéo mép lên mới nở được một
nụ cười khó nhọc…” và bác nói tiếp: “… Khi vui

chuyện hoặc quá chén thì cái anh chàng gầy gò lẻo
khoẻo ấy đỏ mặt, đỏ tai lên, vừa rung đùi vừa nói
và băm băm bàn tay. Chửi bới rất hùng hổ, coi trời
bằng vung… Nào Gorky viết cũng xoàng. Lỗ Tấn
thì khá một tý. Mình sâu một tý nữa có thể kịp
Chekhov… Tao ấy à, tiểu thuyết của tao sẽ… và
rung đùi, và hoa chân, múa tay.
Song, lúc “mặn chuyện” rồi, người nói thật nhiều.
Ông Chu Văn
TÔ
HOÀI

“Trong quan điểm nghệ thuật của Nam Cao, ngay từ
trước Cách mạng tháng Tám phải nói là có những điểm
không bình thường. Người ta hay nói đến truyện ngắn
“Trăng Sáng”. Tôi lại nghĩ nhiều hơn đến truyện ngắn “Đời
thừa”. Thât ra cùng một quan điểm thống nhất cả thôi, “Đời
thừa” nói tâm trạng uất ức của một anh văn sĩ nghèo, có thể
diễn tả bằng câu thơ của Tản Đà “Tài cao, phận thấp, chí khí
uất”. Nhưng tôi cho rằng nỗi đau lớn nhất của anh ta không
phải ở đấy. Cái lý do khiến anh ta đã phải đổ ra hàng suối
nước mắt hối hận là đã vi phạm và chính cái lẽ sống thiêng
liêng nhất của mình.Tác phẩm đã để lại cho chúng ta một câu
nói bất hủ: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên trên vai kẻ
khác để thỏa mãn lòng ích kỷ. Kẻ mạnh chính lả kẻ giúp đỡ
người khác giẫm lên trên đôi vai của mình”. Lý tưởng của
văn sĩ Hộ là thế: ao ước viết được một tác phẩm lớn mang
tính nhân đạo bao la. Vậy mà chỉ vì một chút hơi men và một
cơn chếnh choáng bở toàn những người vợ hiền lành tội
nghiệp của mình. Qua tấn bi kịch này, Nam Cao muốn nói

một lời nghiêm chỉnh: nhà văn muốn viết cho nhân đạo,
trước hết hãy sống cho nhân đạo…”.
NGUYỄN
ĐĂNG
MẠNH

Ba người bạn
Bài học quét nhà
Bẩy bông lúa lép
Cái chết của con Mực
Cái mặt không chơi
được
Chuyện buồn giữa đêm
vui
Cười
Con mèo
Con mèo mắt ngọc
Chí Phèo
Đầu đường xó chợ
Điếu văn
Đôi mắt
Đôi móng giò
Đời thừa
Đòn chồng
Đón khách
Nhỏ nhen
Làm tổ
Lang Rận
Lão Hạc
Mong mưa

Một chuyện xu-vơ-nia
Một đám cưới
Mua danh
Mua nhà
Người thợ rèn
Nhìn người ta sung sướng
Những chuyện không muốn
viết
Những trẻ khốn nạn
Nụ cười
Nước mắt
Nửa đêm
Phiêu lưu
Quái dị
Quên điều độ
Rình trộm
Rửa hờn
Sao lại thế này?
Thôi về đi
Trăng sáng
Trẻ con không được ăn
thịt chó
Truyện biên giới
Truyện tình
Tư cách mõ
Từ ngày mẹ chết
Xem bói
TÁC PHẨM TIÊU BIỂU