câu trần thuật...từ là. THÙY

NGỮ VĂN 6 – TIẾT 120
NGỮ VĂN 6 – TIẾT 120
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÓ TỪ
CÓ TỪ
LÀ
LÀ
GIÁO VIÊN : ĐẶNG NGỌC THÙY
GIÁO VIÊN : ĐẶNG NGỌC THÙY
PHÒNG GIÁO DỤC THỊ XÃ SÔNG CẦU
PHÒNG GIÁO DỤC THỊ XÃ SÔNG CẦU
TRƯỜNG THCS TRIỆU THỊ TRINH
TRƯỜNG THCS TRIỆU THỊ TRINH
Câu 1 :
Câu 1 :
Trong những ví dụ sau, trường hợp nào không phải
Trong những ví dụ sau, trường hợp nào không phải
là câu trần thuật đơn?
là câu trần thuật đơn?
A. Hoa cúc nở vàng vào mùa thu.
A. Hoa cúc nở vàng vào mùa thu.
B. Hạnh phúc là đấu tranh.
B. Hạnh phúc là đấu tranh.
C. Tôi đi học , còn em bé đi nhà trẻ.
C. Tôi đi học , còn em bé đi nhà trẻ.
D. Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
D. Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
Câu 2:
Câu 2:
Cho câu sau:

Cho câu sau:
“
“
Rồi tre lớn lên , cứng cáp , dẻo dai , vững chắc.”
Rồi tre lớn lên , cứng cáp , dẻo dai , vững chắc.”
Có phải câu trần thuật đơn không ?
Có phải câu trần thuật đơn không ?
A. Có B. Không
A. Có B. Không
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 120 TV
Câu trần thuật

đơn có từ là .
Tiết 120
TV
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
I.
I.
Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “
Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “
là
là
”:
”:
1.
1.
Khảo sát VD :
Khảo sát VD :

a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.


(Vũ Trinh)
(Vũ Trinh)


b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên
quan đến lịch sử thời quá khứ , thường có yếu tố tưởng tượng , kì ảo.
quan đến lịch sử thời quá khứ , thường có yếu tố tưởng tượng , kì ảo.




(Theo Ngữ văn 6, tập một)
(Theo Ngữ văn 6, tập một)
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa.
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa.


(Nguyễn Tuân)
(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.


Tit 120

TV
CU TRN THUT N Cể T L
a. Bà đỡ Trần là ng ời huyện Đông Triều
(Vũ Trinh)
//

C V
b.Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện t ợng cho sự diễn
đạt.
(Ngữ văn 6, tập hai)
//
C V
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng
sủa.
(Nguyễn Tuân)
//
C V
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.//
C V
VN của các câu trên do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành?
là + CDT
là + CĐT
là + CDT
là + T T
Tit 120
TV
CU TRN THUT N Cể T L
là + DT (CDT)
là + ĐT (CĐT)
là + TT (CTT)

I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là :



1.
1.
Kho sỏt VD :
Kho sỏt VD :
2. Nhn xột :
Trong câu trần thuật đơn có từ là:
+ VN th ờng đ ợc tạo thành bởi:
Chọn những từ, cụm từ phủ định ( không, không phải, ch a, ch
a phải ) thích hợp để điền vào ch trng tr ớc VN của các câu sau:
Khi biểu thị ý phủ định thì VN kết hợp với từ , cm t nào?
1. Anh ấy // là một cầu thủ xuất sắc.

2. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô // là một ngày trong trẻo,
3. sáng sủa.
C V
C V
-> Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một
ngày trong trẻo, sáng sủa.
-> Anh ấy là một cầu thủ xuất sắc.
ch a phải
không phải
Tit 120
TV
CU TRN THUT N Cể T L

I . Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là :


1.
1.
Kho sỏt VD :
Kho sỏt VD :
2. Nhn xột :
Trong câu trần thuật đơn có từ là:
+ VN th ờng đ ợc cấu tạo bởi:
là + DT (C D T)
là + ĐT (C Đ T)
là + TT (C T T)
+ Khi VN biểu thị ý phủ định thì kết hợp với các cụm từ :
không phải, ch a phải.
* Ghi nh / 114 ( Sgk )
Tiết 120
TV
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

Bài tập
A. Tự học // là biện pháp tích cực nhất giúp ta tiến bộ .
C V ( là + CĐT )
B. Người ta // gọi chàng là Sơn Tinh .
C V ( C ĐT )
( Sơn Tinh , Thủy Tinh )
C. Đất nước // là nơi dân mình đoàn tụ
C V ( là + CDT )
( Nguyễn Khoa Điềm )

B
BT 1 : Câu nào không phải câu trần thuật đơn có từ là ?
BT 2 : Có hai bạn tranh luận hai
câu sau:
1. Chú Tư là người Hà Nội
.
2. Chú Tư , người Hà Nội .
Nam : chỉ có câu 1 là kiểu
câu trần thuật đơn có từ là .
Hoa : hai câu đều là câu
trần thuật đơn có từ là nhưng câu 2
lược bớt từ là.
Theo em , ai đúng ? ai sai ? Vì sao ?
* Đây là kiểu câu giới thiệu thường sử dụng trong
hội thọai khi ngữ cảnh đã rõ ràng . Vì vậy , cả hai câu
đều là câu trần thuật đơn .
* Dấu phẩy ở câu 2 có tác dụng thay từ là , đồng
thời tăng tính khẳng định cao hơn .
Tit 120
TV
CU TRN THUT N Cể T L
I .Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là:
II . Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là :
1. Kho sỏt VD :
1. Khóc // là nhục.
C V
2. Danh từ // là những từ chỉ ng ời, vật, hiện t ợng, khái niệm.
C V
3. Tre // là cánh tay của ng ời nông dân.

C V
4. Bạn Lan // là ng ời có mái tóc dài , óng ả.
C V
A
A
B
B


a.
a.
VN trình bày cách
VN trình bày cách
hiểu về SV, HT,
hiểu về SV, HT,
KN nói ở CN.
KN nói ở CN.


b.
b.
VN miêu tả đặc
VN miêu tả đặc
điểm, trạng thái
điểm, trạng thái
của SV, HT, KN
của SV, HT, KN
nói ở CN.
nói ở CN.
c. VN giới thiệu SV,

c. VN giới thiệu SV,
HT, KN nói ở CN .
HT, KN nói ở CN .
d. VN đánh giá SV,
d. VN đánh giá SV,
HT , KN nói ở CN.
HT , KN nói ở CN.


1.
1.


Bạn Lan
Bạn Lan
//
//
là người có mái tóc dài, óng ả .
là người có mái tóc dài, óng ả .




C V
C V


2.
2.
Khóc

Khóc
//
//


là nhục .
là nhục .


C V
C V


3. Danh từ
3. Danh từ
//
//
là những từ chỉ người , vật , hiện
là những từ chỉ người , vật , hiện


C V
C V


tượng , khái niệm .
tượng , khái niệm .


4. Tre

4. Tre
//
//
là cánh tay đắc lực của người nông dân .
là cánh tay đắc lực của người nông dân .


C V
C V
Nèi môc ®Ých của VN ở cét A víi c©u ë cét B sao cho ®óng :

Câu miêu tả
Câu đánh giá
Câu định nghĩa
Câu giới thiệu
Tit 120
TV
CU TRN THUT N Cể T L
I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là:
II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là :
1. Kho sỏt VD :

2. Nhn xột :
Cỏc kiu cõu trn thut n cú t
l :
Cõu
nh
ngha
Cõu
gii

thiu
Cõu
ỏnh
giỏ
* Ghi nh / 115 ( Sgk )
Cõu
miờu
t


Kiểu câu
Kiểu câu


VD
VD


VN
VN


Biểu ý thị
Biểu ý thị


phủ định
phủ định

là
là
loại
loại
truyện dân gian .
truyện dân gian .


là
là
+ CD T
+ CD T
không phải là
không phải là


Trần
Trần
là
là
người
người
huyện Đông Triều .
huyện Đông Triều .
là
là
+ CD T
+ CD T
không phải là
không phải là

trên
trên
đảo Cô Tô
đảo Cô Tô
là
là


một ngày
một ngày
trong trẻo, sáng sủa.
trong trẻo, sáng sủa.
là
là
+ CD T
+ CD T
chưa phải là
chưa phải là


trêu chị Cốc
trêu chị Cốc
là
là


dại .
dại .

là
là


+ T T
+ T T
không phải là
không phải là
Câu định
nghĩa
Câu giới
thiệu
Câu miêu
tả
Câu đánh
giá
Truyền thuyết
Bà đỡ
Ngày thứ năm
Dế Mèn
Tiết 120
TV
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

III. Luyện tập
BT1. Tìm câu trần thuật đơn có từ là trong những câu dưới đây :
c) …Tre còn là nguồn vui duy nhất của trẻ thơ
… Nhạc của trúc , nhạc của tre là khúc nhạc của

đồng quê .

( THÉP MỚI )
đ) Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương
và lập đền thờ ngay ở quê nhà .
(THÁNH GIÓNG )
e) Khóc là nhục . Rên , hèn . Van , yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng .

( TỐ HỮU )
C
e
BT2 : Xác định CN ,VN những câu trần thuật đơn vừa tìm được .
Các câu ấy thuộc kiểu câu nào ?
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh
( SƠN TINH , THỦY TINH )
III. Luyện tập
BT2 : Xác định CN ,VN những câu trần thuật
đơn vừa tìm được .Các câu ấy thuộc kiểu câu
nào ?
c ) … Tre // còn là nguồn vui duy nhất của trẻ
thơ .
C V
Câu giới thiệu
… Nhạc của trúc , nhạc của tre // là khúc nhạc của
đồng quê .
C V

( Thép Mới )
Câu giới thiệu
III. Luyện tập
BT2 : Xác định CN ,VN những câu trần thuật
đơn vừa tìm được .Các câu ấy thuộc kiểu câu
nào ?
e ) …Rên //, hèn
C V

Van // , yếu đuối
C V
Và dại khờ // là những lũ người câm
C V
Câu đánh giá
( Tố Hữu )
Bài vừa học :
- Đặc điểm câu TTĐ có từ là .
- Các kiểu câu TTĐ có từ là . Tập đặt câu .
- BT 2a d ; BT3 .
Anh Thư là một
học sinh thông minh
của lớp em. Năm
học vừa qua , bạn
đạt danh hiệu học
sinh giỏi toàn trường
. Môn học nào , bạn
cũng học tốt . Đặc
biệt , bạn tỏ ra là
một học sinh có
năng khiếu về âm

nhạc. Ở lớp, bạn
chăm chú nghe
giảng để nắm vững
kiến thức . Về
nhà, bạn tự giác làm
các bài tập. Cả lớp
em , ai cũng quý
mến bạn .
BT 3
Viết đoạn
văn ngắn ( 5 – 7
) câu để tả
người bạn của
em có dùng ít
nhất một câu
trần thuật đơn
có từ là . Nêu
tác dụng của
câu TT Đ đó .

Bài sắp học ( Văn ) LAO XAO .
- Đọc VB .
- Nghệ thuật miêu tả cảnh vườn quê
chớm hè .
- Nghệ thuật miêu tả các loài chim .
- Chất văn hóa dân gian .