Bài 47 : Chất Béo

I.Chất béo có ở đâu?
II.Chất béo có những tính chất vật lý quan trọng nào?
III.Chất béo có thành phần và cấu tạo như thế nào?
IV.Chất béo có tính chất hóa học quan trọng nào?
V.Chất béo có ứng dụng gì?






Dầu
thực vật
Lạc (Đậu phộng)
Dừa
Vừng (mè)
Mỡ lợn
Cá
G¹o
Rau c¶i
BÝ ng«
Qu¶ olive
Võng
Các em hãy cho biết những loại thực phẩm nào chứa nhiều chất béo?


Chất béo là mỡ động vật (có nhiều trong mô mỡ) và dầu thực
vật (tập trung ở quả và hạt).
 !"#$%&

Hãy quan sát thí nghiệm sau đây để tìm hiểu tính chất vật lý
của chất béo (nặng hay nhẹ hơn nước, có tan trong nước
không? có tan trong benzen không?)


Tính tan của chất béo trong dung môi :

a/ nước ; b/ benzen
a/ b/


 !"#$%&

Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong
benzen, xăng, dầu hỏa …

III. CHẤT BÉO CÓ THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
Đun nóng chất béo với nước ở nhiệt độ và áp suất cao, người
ta thu được glixerol (glixerin) và các axit béo.
Viết gọn: C
3
H
5
(OH)
3
- Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là R- COOH,
trong đó R- có thể là C
17
H
35

- ; C
17
H
33
- ; C
15
H
31
- v.v….
- Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo
CH
2
CH
2
CH
OH OH
OH
CH
2
CH
CH
2
HO
HO
HO
R-COOH
R-COOH +
R-COOH
- Công thức chung là (R-COO)
3

C
3
H
5
.
?
- Glixerol có công thức cấu tạo:
(r îu ®a chøc)
(R-COO)
3
C
3
H
5
+ H
2
O
Axit, t
o
3

 '()*+

 !"#$%&
 Công thức cấu tạo của glixêrol
CH
2
— CH — CH
2
| | | Viết gọn C

3
H
5
(OH)
3

OH OH OH
Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là
R-COOH, R có thể là C
17
H
33
– , C
17
H
35
– , C
15
H
31
– , …

Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với
các axit béo và có công thức chung là (RCOO)
3
C
3
H
5
.

Thí dụ: (C
17
H
35
COO)
3
C
3
H
5
, (C
17
H
33
COO)
3
C
3
H
5
, …


'()*+

 !"#$%&
 ,$&#$%&
1.Phản ứng thủy phân (tác dụng với nước)
Cơ thể chúng ta hấp thụ chất béo như thế nào?
Cơ thể hấp thụ chất béo nhờ các men tiêu hóa thủy phân

tạo thành Glixêrol và các axit béo.


'()*+

 !"#$%&
 ,$&#$%&
1.Phản ứng thủy phân (tác dụng với nước)


'()*+

 !"#$%&
 ,$&#$%&
1.Phản ứng thủy phân (tác dụng với nước)
(RCOO)
3
C
3
H
5
+ H
2
O

,Axit to
→
C
3
H

5
(OH)
3
+ RCOOH33
-!./%! 0.
2/ Phản ứng với xà phòng hóa : (tác dụng với NaOH )
Khi đun chất béo với dung dịch kiềm, chất béo bị thủy
phân tạo ra glixerol và muối của axit béo :
(RCOO)
3
C
3
H
5
+ NaOH

C
3
H
5
(OH)
3
+ RCOONa
3
3
 -!./%!$%%.
12$%
t
o


'()*+

Bài 47
 !"#$%&
,345
Các em hãy cho biết vai trò của chất béo đối với cơ
thể người và động vật? ứng dụng chất béo trong công
nghiệp?
67896

):




40-
20-
;!*<
=>?@A
Chất béo là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật.
Chất béo cung cấp năng lượng nhiều hơn so với chất đạm và chất bột
Trong công nghiệp chất béo chủ yếu điều chế glixêrol và xà phòng
,$&#$%&
1g
1g
1g

Ước gì
mình!

Ch?ng béo phì
Mua baùnh
aên ñi
Mình khoâng
aên vaët
An u?ng di?u d? Nang v?n d?ng co th?
Chống béo phì
Ăn uống điều độ Vận động cơ thể

 '
 Bài 1: Chọn câu đúng nhất trong các câu sau:
A.Dầu ăn là một este.
B.Dầu ăn là este của glixêrol.
C.Dầu ăn là một este của glixêrol và axit béo.
B.Dầu ăn là hỗn hợp nhiều este của glixêrol và các axit béo
 Bài 1: Chọn câu đúng nhất trong các câu sau:
A.Dầu ăn là một este.
B.Dầu ăn là este của glixêrol.
C.Dầu ăn là một este của glixêrol và axit béo.
.Dầu ăn là hỗn hợp nhiều este của glixêrol và các axit béo
Bài 2: Hoàn thành các câu sau bằng cách điền những từ
thích hợp vào chỗ trống.
a.Chất béo tan trong nước nhưng benzen,
dầu hỏa
…… …… không tan
b.Phản ứng xà phòng hóa là phản ứng este trong
môi trường tạo ra glixêrol và
……… ……
……….thủy phân

kiềm các muối của axit béo
c.Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là
phản ứng nhưng không phải là phản ứng
thủy phân xà phòng hóa……… …………….

Hướng dẫn giải bài tập số 4 trang 147/sgk
B:C
m
chất béo
= 8,58 kg
m
natri hidrôxit
= 1,2 kg
m
glixêrol
= 0,368 kg
a. m
hỗn hợp muối
= ?
b. m
xà phòng bánh
= ? (chứa 60% muối natri)
→
D*EF
Phản ứng thủy phân chất béo bằng kiềm (Phương trình chữ)
Chất béo + natri hidrôxit glixêrol + hỗn hợp muối natri
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng, ta có
m
Chất béo
+ m

natri hidrôxit
= m
glixêrol
+ m
hỗn hợp muối
m
hh muối
= ?

m
bánh xà phòng
= m
hh muối
.
⇒
100
60

Em có biết?
1. Cơ thể người và động vật thủy phân chất béo nhờ sự xúc
tác của men lipaza, khác với sự thủy phân và xà phòng hóa
trong công nghiệp nhờ xúc tác của axit H
2
SO
4
hoặc kiềm.
2. Sự khác nhau giữa dầu mỡ động vật và dầu mỡ để bôi
trơn máy là: Chất béo là este tạo bởi glixerol và các axit
béo còn dầu bôi trơn máy là hỗn hợp các hiđrocacbon no
rắn và lỏng.

DGHIBJBK0G
LD&
LMN:%*E!OP ': Rượu êtylic, axit axêtic và
chất béo
+Điền nội dung của bảng tổng kết trang 148 sgk
Làm bài tập 1đến 6 trang 148, 149/sgk