Bài giảng Tai biến mạch máu não Dr. Nguyen Anh Tuan

Dr. Nguyen Anh Tuan
Giảng viên ĐHY Hà Nội

Mục tiêu

 Xử trí TIA và đột quị
 Thời gian cửa sổ cho tiêu sợi huyết, các khuyến cáo
cập nhật
 Điều trị bn xuất huyết não
 Kiểm soát huyết áp ở Bn xuất huyết não
 Xử trí cấp cứu xuất huyết dưới nhện

Đột quị – dịch tễ
531.000 ca đột quị mới và
200.000 ca tái phát hàng
năm tại Mỹ
Ở 22 nước châu Âu
500 triệu dân
1 triệu đột quị mỗi năm
1. Bệnh lý tim mạch
2. Ung thư
3. Đột quị
NN tử vong
Sorelle R. Circulation 2000;102:E9047-9
Brainin M et al. Eur J Neurol 1999;7:5-10
Stroke – Định nghĩa
 Giảm dòng máu tới não
(ischaemic stroke)
hoặc
 Chảy máu trong não
(haemorrhagic stroke)

Tổn thương não do:
Yếu tố nguy cơ
 THA
 ĐTĐ
 Bệnh lý tim mạch
 RL mỡ máu
 Hút thuốc lá
 TS gia đình
 Béo phì
GP động mạch não
Đa giác Willis
Stroke – Chẩn đoán
TR/chứng thường gặp
Yếu, mất cảm giác nửa
người
RL ý thức
RL nói hoặc phối hợp vđ
Stroke
Computed tomography (CT)
CT scan
 Nhanh
 Ít tốn kém
 Phổ biến
 Không chính xác nếu chụp quá sớm
CT
Blood
Brain tissue
Hiệu quả

 Chảy máu
 Giãn não thất
 Phù não
 Tụt não
Magnetic resonance imaging (MRI)
MRI scan
Nhồi máu não
 Độ phân giải cao hơn
 Các phần khác nhau của não có tín hiệu
khác nhau trên T1- or T2-weighted
CHT tưới máu (DWI) MRI
MRI scan
Ischaemic region
Đặc điểm của vùng thiếu máu
 Phù tế bào
 Mất khoảng gian bào
 Giảm tưới máu
 Cách tốt nhất đánh giá stroke
 NMN có thể phát hiện sau 30 phút
 Tin cậy
Ca lâm sàng
 Lúc 6.30pm, 1 bnh nhân nữ đột quị tại siêu thị
 Lúc 6.40 bạn thấy bn ngồi trên ghế, chậm chạp
nhưng còn đáp ứng
 Thăm khám thấy:
 Tim đều, không có dh sốc
 Không đau ngực
 Liệt nửa người phải
 Nói khó

Cần thăm khám thêm gì?



Ca lâm sàng
 BN nữ 63 tuổi
 Liệt mặt
 Yếu tay
 Nói khó
 BN có đủ 3 triệu chứng
Chẩn đoán sơ bộ của bn là gì ?
Lâm sàng: nhồi máu não
 Tắc ĐM não giữa :
 Bán cầu ưu thế: Ảnh hưởng đến lời nói, khả năng hiểu
và diễn đạt ngôn từ. Nửa đối diện: bán manh
 Liệt mềm tứ chi và mất phản xạ


Lâm sàng: nhồi máu não
 Tắc ĐM não trước : Liệt đối bên và mất cảm giác vỏ
não chi
 Tắc ĐM não sau: mù vỏ
 Nhồi máu ổ khuyết: Tắc các mạch máu nhỏ, trong bao,
đồi thị, cầu não, hạch nền, nhân xám trung ương
 Tổn thương thân não


Thiếu máu não
 Nơ ron nhạy cảm bị tổn thương trong

vòng 5 phút
 Nêu thiếu máu kéo dài >6h, nhồi máu
hoàn toàn
 LS phụ thuộc vào vị trí đột quị
Thời gian thiếu máu
Đột quị TMNCB là một CẤP CỨU
 Đưa bn đến ngay bv, gọi xe cấp cứu 115
Ca lâm sàng (continue…)
 7.15pm (45 phút từ khi có triệu chứng)
 BN đến khoa cấp cứu, y tá phân loại BN vào khu vực
đặc biệt, báo bs và đưa bn vào ứng cử viên của dùng
thuốc tiêu sợi huyết
 Các bước tiếp theo là gì?
Khi bệnh nhân đến viện

 Chẩn đoán

 CT hoặc MRI não

 ĐTĐ

Tiêu sợi huyết (t-PA)
Một số tiêu chuẩn lựa chọn
 Trong vòng 3h
 Không có giải thích nào khác cho các triệu chứng thần kinh
 Không có nguy cơ chảy máu rõ
 CT không có chảy máu
 Không có hình ảnh nhồi máu rõ trên CT
Lợi ích
 30% hồi phục gần hoàn toàn trong vòng 12 tháng

Td phụ (5%)
 Chủ yếu là xuất huyết não
Khuyến cáo cho tiêu sợi huyết

 BN đột quị cấp trong vòng 3h từ khi có triệu chứng,
khuyến cáo dùng tPA tĩnh mạch với cấp độ bằng chứng
1A
 BN đột quị trong khoảng thời gian từ 3-4.5 giờ, vẫn
khuyến cáo dùng TPA, cấp độ bằng chứng 2C

Tiêu sợi huyết đường TM và ĐM
 BN đột quị quá 4.5h, không dùng tiêu sợi
huyết (Grade 1B).
 BN đột quị do tắc đm lớn: cảnh trong, não
giữa (đoạn gần, M1) không đủ tiêu chuẩn
dùng tiêu sợi huyết đường TM thì khuyến
cáo dùng TSH đường động mạch trong vòng
6 giờ (Grade 2C).
 Lấy huyết khối: Merci vs Solitaire