Cơ hội và thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.doc.DOC

Lời mở đầu
Hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang trở thành một trong những xu thế chủ
yếu của quan hệ kinh tế quốc tế hiện đại. Những phát triển mạnh mẽ về khoa
học và công nghệ đã góp phần thúc đẩy quá trình quốc tế hoá nền kinh tế thế
giới. Thơng mại thế giới đã tăng lên nhanh chóng. Quá trình này thể hiện không
chỉ trong lĩnh vực thơng mại mà cả trong các lĩnh vực sản xuất, đầu t cũng nh
các lĩnh vực văn hoá, xã hội khác
Hoà trong bối cảnh đó cùng với phơng châm "đa dạng hoá, đa phơng hoá
quan hệ" và "là bạn với tất cả các nớc trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì
hoà bình, độc lập và phát triển", Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với
hơn 160 nớc và hầu hết các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng. Với việc gia
nhập ASEAN (7 - 1995), ký Hiệp định khung về hợp tác kinh tế với EU (7 -
1995), tham gia APEC (11- 1998) . Việt Nam đã và đang từng bớc vững chắc
hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới.
Hơn lúc nào hết, cơ hội và thách thức trong quá trình hội nhập kinh tế
quốc tế không chỉ là sự quan tâm của mỗi quốc gia, mỗi tổ chức mà còn đối với
mỗi cá nhân chúng ta, có rất nhiều các bài viết của các nhà nghiên cứu và các
chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nớc đề cập đến các khía cạnh khác nhau
của quá trình toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế. Đây là vấn đề rộng lớn,
phức tạp và có nhiều biến động, có cả những nhận thức và quan điểm khác
nhau, thậm chí đối lập nhau.
Qua việc tham khảo tài liệu cùng với những kiến thức đã đợc lĩnh hội trong
nhà trờng, em đã lựa chọn đề tài "Cơ hội và thách thức đối với các doanh
nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay"
1
Nội dung
PHần 1:
Nhận thức về hội nhập kinh tế

Trong bối cảnh hiện nay, ngời ta đều thấy rằng, nhận thức về hội nhập vẫn
là một vấn đề thời sự. Các quốc gia đều khẳng định cần xây dựng nhận thức

thống nhất trong nội bộ rằng hội nhập là cần thiết, phù hợp với xu thế chung,
nhất là tham gia WTO sẽ tạo thuận lợi cho sự phát triển của đất nớc.
- Hội nhập là một quá trình tất yếu, một xu thế bao trùm mà trọng tâm là
mở cửa kinh tế, tạo điều kiện kết hợp tốt nhất nguồn lực trong nớc và quốc tế,
mở rộng không gian để phát triển và chiếm lĩnh vị trí phù hợp nhất có thể có
trong quan hệ kinh tế quốc tế. Nh vậy hội nhập vừa là đòi hỏi khách quan vừa là
nhu cầu nội tại của sự phát triển kinh tế mỗi nớc.
- Hội nhập thực chất là tham gia cạnh tranh trên quốc tế và ngay trong thị
trờng nội địa. Để hội nhập có hiệu quả, phải ra sức tăng cờng nội lực, cải cách
và điều chỉnh cơ chế, chính sách, luật lệ, tập quán kinh doanh, cơ cấu kinh tế
trong nớc để phù với "luật chơi chung" của quốc tế. Điều này không có nghĩa là
các nớc bị ép phải cải cách, mở cửa, hội nhập nhng thực ra cải cách, hội nhập là
vì sự phát triển của mình. Chính sách hội nhập phải dựa và gắn chặt với chiến l-
ợc phát triển của đất nớc, đồng thời cải cách kinh tế, hành chính phải gắn chặt
với yêu cầu của quá trình hội nhập. Cải cách trong nớc và hội nhập là "Con đ-
ờng hai chiều". Cải cách bên trong quyết định tốc độ và hiệu quả hội nhập,
đồng thời hội nhập sẽ hỗ trợ, thúc đẩy tiến trình cải cách trong nớc, qua đó nâng
cao sức cạnh tranh của nền kinh tế
- Hội nhập không phải để đợc hởng u đãi, nhân nhợng đặc biệt. Hội nhập
là mở rộng các cơ hội kinh doanh, thâm nhập thị trờng, có môi trờng pháp lý và
kinh doanh ổn định dựa trên quy chế, luật lệ của các thể chế hội nhập, không bị
phân biệt đối xử, không bị các động cơ chính trị hay những lý do khác cản trở
việc giao lu hàng hoá, dịch vụ và đầu t. Từ ổn định về thị trờng, các nớc sẽ có
2
điều kiện thuận lợi để xây dựng kế hoạch đầu t, sản xuất, kinh doanh ổn định
dựa trên quy chế, luật lệ của các thể chế hội nhập, không bị phân biệt đối xử,
không bị các động cơ chính trị hay những lý do khác cản trở việc giao lu hàng
hoá, dịch vụ và đầu t. Từ ổn định về thị trờng, các nớc sẽ có điều kiện thuận lợi
để xây dựng kế hoạch đầu t, sản xuất, kinh doanh ổn định, giải quyết việc làm
phát triển kinh tế. Ngoài ra, các nớc có thể sử dụng những luật lệ, quy định, cơ

chế giải quyết tranh chấp của các thể chế hội nhập để bảo vệ lợi ích chính đáng
của mình.
PHần 2: hội nhập kinh tế quốc tế - Thời cơ và thách thức
1. Những cơ hội trong qúa trình hội nhập
- Hội nhập quốc tế tạo điều kiện để phát huy lợi thế so sánh, thúc đẩy việc
tham gia vào phân công lao động quốc tế, tranh thủ đợc lợi ích của việc phân bổ
nguồn tài lực hợp lý trên bình diện quốc tế từ đó phát huy cao độ nhân tố sản
xuất hữu dụng của từng quốc gia.
- Tự do hoá luân chuyển hàng hoá, dịch vụ và vốn với việc hạ thấp hàng
rào thuế quan, đơn giản hoá trong khâu thủ tục, cắt giảm kiểm soát hành chính
sẽ góp phần giảm chi phí sản xuất, đầu t, tăng sản lợng, giảm thất nghiệp và
tăng thêm lợi ích cho ngời tiêu dùng.
- Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra nhiều cơ hội đầu t mới, tăng nhanh vòng
quay vốn và tạo điều kiện để đa dạng hoá các loại hình đầu t nhờ đó vừa nâng
cao hiệu quả vừa hạn chế rủi ro đầu t.
- Hội nhập kinh tế quốc tế thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ,
chuyển giao vốn, kỹ năng quản lý, qua đó mở rộng địa bàn đầu t cho các nớc
phát triển, đồng thời giúp các nớc tiếp nhận đầu t có thêm nhiều cơ hội phát
triển.
3
2. Hội nhập kinh tế quốc tế - Những thách thức.
- Sự bất ổn định của thị trờng tài chính quốc tế. Thực vậy, có sự khác biệt
cơ bản giữa t bản công nghiệp và t bản tài chính, hay nói cách khác là khác biệt
giữa đầu t trực tiếp và đầu t tài chính. Các nhà đầu t trực tiếp đã bỏ tiền đầu t
xây dựng nhà xởng thì không dễ gì một sớm một chiều có thể rút
lại vốn đầu t. Trong khi đó, các nhà đầu t tài chính có lợi thế linh hoạt hơn nhờ
tính chuyển nhợng cao của chứng khoán. Mặt khác nguồn tài chính đợc phân bố
không đồng đều, tập trung vào một số trung tâm tài chính lớn là các nớc công
nghiệp phát triển hàng đầu thế giới. Quá trình hội nhập những thách thức và cơ
hội luôn làm cho dòng vốn chảy mạnh hơn, dễ dàng hơn và tất nhiên rủi ro sẽ

lớn hơn.
- Nguy cơ tụt hậu của một số quốc gia. Một số quốc gia tranh thủ đợc lợi
ích của hội nhập mậu dịch quốc tế và thị trờng tài chính quốc tế, phát huy đợc
lợi thế so sánh, nhờ đó thúc đẩy tăng trởng, mở rộng thơng mại, thu hẹp dần
khoảng cách với các nớc phát triển, thì một số nớc khác lại không có khả năng
hội nhập vào quá trình phát triển thơng mại, thu hút vốn đầu t và kết cục tất yếu
là sẽ bị đẩy lùi xa hơn nữa về phía sau.
- Chính sách tiền tệ - tài chính của các nớc yếu bị phụ thuộc vào chính
sách của các nớc mạnh.
- Mối đe doạ của quá trình toàn cầu hoá đó chính là xu hớng hình thành
thế độc quyền, tập trung quyền lực vào một số tập đoàn đầu sỏ quốc tế. Xu h-
ớng sát nhập đang diễn ra mạnh mẽ cha từng có trong lịch sử phát triển kinh tế
thế giới cận đại. Vậy thế thì đâu là điểm dừng của xu thế sát nhập này? Bởi lẽ
nếu xu thế sát nhập tiếp tục gia tăng chắc chắn sẽ có tác động xấu đến "thị trờng
cạnh tranh hoàn hảo - nhân tố đã góp phần thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế
trong suốt hàng thế kỷ qua.
- Quá trình hội nhập làm tan vỡ các hàng rào bảo hộ của các quốc gia. Do
vậy các quốc gia không chỉ chịu tác động tích cực của quá trình này mà còn
phải chịu cả những chấn động của hệ thống kinh tế toàn cầu trong các lĩnh vực
4
tiền tệ, tài chính, nguyên nhiên liệu. Các nớc càng yếu kém, các chính sách kinh
tế vĩ mô càng không đủ thông thoáng phù hợp với các định chế quốc tế, tệ tham
nhũng và quan liêu càng nặng, hệ thống ngân hàng - tài chính càng lạc hậu thì
càng chịu tác động nặng nề hơn.
- Quá trình hội nhập không chỉ có các lực lợng kinh tế tiến bộ tham gia
vào quá trình này mà còn có cả các thế lực phản động, bọn maphia, các tổ chức
khủng bố. Mạng lới hoạt động của maphia hiện đang lan khắp toàn cầu, các đ-
ờng dây buôn lậu ma tuý đã len lỏi đến cả các trờng học. Các thế lực phản động
cũng không bỏ lỡ thời cơ xâm nhập vào nớc ta phá hoại chính sách đúng đắn là
phải ngăn chặn, chống lại mọi hoạt động phá hoại. Nhng không thể vì nó mà

đóng cửa đất nớc hay hạn chế sự hội nhập của đất nớc vào quá trình toàn cầu
hoá.
- Ngoài ra, hội nhập với những thách thức và cơ hội còn nảy sinh những
mặt tiêu cực khác nữa nh: sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các nớc giàu
và nghèo có thể tăng lên, sự xung đột giữa các nền văn hoá khác nhau có thể
xảy ra, các nớc lớn có thể bị phân rã.
Song những tác động tiêu cực này có thể lớn nhỏ đến đâu, điều đó lại tuỳ
thuộc vào chính sách hội nhập quốc tế của các quốc gia. Một chính sách hội
nhập quốc tế đúng đắn và thích hợp, thì tác hại của những mặt tiêu cực này sẽ bị
hạn chế và ngợc lại.
Phần 3: doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế
1. Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Chúng ta đi vào thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong lúc trên thế
giới đang diễn ra những thay đổi to lớn về chính trị và kinh tế. Hoà bình, hợp
tác để phát triển ngày càng trở thành đòi hỏi bức xúc của các dân tộc và quốc
5