Bài 33: Chuyển hóa vật chất ở vi sinh vật

Vi sinh vật là gì? Chúng có những đặc
điểm chung nào ?
Vi sinh vật là những sinh vật nhỏ bé, đặc
điểm chung : hấp thụ nhiều, chuyển hoá
nhanh, sinh trưởng nhanh, phát triển
mạnh, khả năng thích ứng cao và phân bố
rộng.

I. Các kiểu dinh dưỡng
•
Quang tự dưỡng:
Vd: vi khuẩn Lam, tảo đơn bào, vi khuẩn
lưu huỳnh màu tía và màu lục.
•
Quang dị dưỡng.
•
Hoá tự dưỡng.
•
Hóa dị dưỡng.

II. Kiểu chuyển hoá vật chất.
1. Các loại môi trường sống của vi sinh vật.
•
Môi trường tự nhiên.
•
Môi trường tổng hợp.
•
Môi trường bán tổng hợp.

Môi trường có thể ở dạng đặc hoặc lỏng.

2. Các kiểu chuyển hoá vật chất.
a) Khái niệm
Chuyển hoá vật chất gồm toàn bộ các
phản ứng sinh hoá diễn ra trong một tế
bào, phần lớn cần enzim xúc tác.
b) Các kiểu chuyển hoá
- Lên men
Là quá trình chuyển hoá sinh học kỵ khí
để thu năng lượng. Chất nhận elẻcton kà
chất hữu cơ sinh ra trong quá trình chuyển
hoá.

- Hô hấp hiếu khí
Chất nhận e cuối cùng là 0
2
phân tử.
•
Hô hấp hiếu khí hoàn toàn tạo sản phẩm
là C0
2
& H
2
0.
•
Hô hấp hiếu khí không hoàn toàn tạo ra
sản phẩm hữu cơ trung gian.
- Hô hấp vi hiếu khí
•

Cần nồng độ 02 thấp.

- Hô hấp kỵ khí
Là quá trình phân giải Cacbohydrat để thu
năng lượng, trong đó chất nhận e là một
phân tử vô cơ.

Em nào hãy nhắc lại khái niệm về tự
dưỡng và dị dưỡng. Cho ví dụ.
Tự dưỡng là tự tổng hợp chất hữu cơ từ
các chất vô cơ. Dị dưỡng là tổng hợp chất
hữu cơ từ chất hữu cơ có sẵn.
Vd: Tảo lam (tự dưỡng), vi sinh vật sống
trong thịt để lâu

•
Dựa vào nguồn năng lượng, vi sinh vật
được chia thành những loại nào?
Quang dưỡng và hoá dưỡng.
•
Nhắc lại khái niệm quang dưỡng và hoá
dưỡng, cho ví dụ?
Quang dưỡng là hình thức dinh dưỡng lấy
năng kượng từ ánh sáng mặt trời.
Hoá dưỡng là hình thức dinh dưỡng nhờ
lấy năng lượng từ chất hữu cơ và vô cơ.

Kết hợp lại hai tiêu chuẩn trên, vi sinh vật
có những kiểu dinh dưỡng nào? Cho ví
dụ. (Hoàn thành bảng sau).

Thảo luận. 4 hs/nhóm
Thời gian : 4phút.

Nguồn C
Năng lượng
C0
2
Chất hữu cơ
Ánh sáng
Hoá học
Quang tự dưỡng
Vd: Vi khuẩn lam,
tảo đơn bào, vi
khuẩn lưu huỳnh
màu tía và màu
lục.
Quang dị dưỡng
Vd : Vi khuẩn
màu lục và màu
tía không chứa
lưu huỳnh.
Hoá tự dưỡng
Vd : Vi khuẩn ôxy
hoá hidro, ôxy hoá
lưu huỳnh
Hoá dị dưỡng
Vd : Nấm,
ĐVNS (chiếm
phần lớn)

Oscillatoria Nostoc Anabaena Synechococcus

Vi khuẩn lưu huỳnh
Chromatium vinosum
Thiospirillum jenense Thiopedia rosea

Vi khuẩn màu lục không chứa lưu huỳnh

Vi khuẩn không chứa lưu huỳnh
Rhodospirillum rubrum Rhodobacter sphaeroides Rhodomicrobium vannielii

Vi khuẩn sống trong
suối nước nóng (tự
dưỡng)

Cho ví dụ về sinh vật hoá dị dưỡng trong
đời sống hàng ngày.

Quan sát các hình ảnh sau và cho biết các vi sinh vật
này thuộc kiểu dinh dưỡng nào?
Hoá dị dưỡng Quang tự dưỡng

1. Tại sao có sự khác biệt giữa hai vùng đất trên?
2. Em hãy nêu thành tựu của công nghệ sinh học
trong việc ứng dụng một số nhóm vi khuẩn vào sản
xuất nông nghiệp.
Hình đất trống Hình thảm thực vật xanh tốt
Thảo luận.
4 học sinh/nhóm
thời gian 3 phút.

Tại sao ngày nay người ta lại có xu hướng
chuyển sang dùng phân bón vi sinh mà
không dùng nhiều phân bón hoá học như
trước đây ?

Hãy điền vào chổ trống các loại môi trường tương ứng.
•
…………… gồm các chất tự nhiên
•
…………… gồm các chất đã biết thành phần
hoá học và các chất
•
……………… gồm chất tự nhiên và các chất
hoá học
Môi trường tự nhiên
Môi trường tổng hợp.
Môi trường bán tổng hợp
Nước rau quả khi muối chua là loại môi trường gì
đối với vi khuẩn lactic?
Môi trường tự nhiên.

Trên môi trường đặc hoặc lỏng một tế bào vi sinh vật phát triển thành gì?
Môi trường đặc một tế bào vi sinh vật phát triển thành khuẩn lạc.
Môi trường lỏng vi sinh vật hình thành dịch huyền phù

Người ta có thể xác định số lượng vi sinh
vật trong một mẫu thí nghiệm như thế nào?
•
Đếm số khuẩn lạc, hoặc dùng máy đo độ đục

đo trị số hấp thụ mật độ quang.

•
Chuyển hoá vật chất là gì?
Là toàn bộ các phản ứng sinh hoá diễn ra
trong tế bào.