Bài 35: Phân giải các chất ở vi sinh vật

Kiểm tra bài cũ
•
Phân biệt chất chuyển hoá sơ cấp và thứ cấp,
cho ví dụ.
•
Kể một số chất do vi sinh vật tổng hợp được
khai thác phục vụ cho nhu cầu con người.


I. Phân giải pôlisaccarit.
•
Pôlisaccarit như tinh bột được phân giải ngoại
bào nhờ nhiều nhóm vi sinh vật
•
Các mônôsaccarit được vi sinh vật hấp thụ hoặc
phân giải hiếu khí, kỵ khí hay lên men.

1. Lên men rượu
•
Lên men rượu là quá trình chuyển hoá sinh học
kỵ khí biến đường thành rượu
•
Sử dụng nấm sợi biến bột thành đường và nấm
men rượu biến đường thành rượu.
•
Hiệu ứng Paxơ: quá trình lên men rượu bị ức
chế khi có oxi phân tử.

2. Lên men lactic
Lên men lactic là quá trình chuyển hoá sinh học

kỵ khí biến đường thành axit lactic, có hai loại:
lên men đồng hình và lên men dị hình

II. Phân giải prôtêin
•
Quá trình phân giải prôtêin gồm nhiều giai đoạn
nhờ nhiều loại vi sinh vật gây ra
•
Prôtêin  Axit amin  vi sinh vật hấp thu để
tổng hợp prôtêin của mình hay phân giải tiếp
•
Quá trình amôn hoá: là quá trình biến đổi prôtêin
thành NH
3
•
Ứng dụng: làm tương, nước chấm, nước mắm.

•
Tế bào vi sinh vật
muốn hấp thụ được
những chất có khối
lượng phân tử lớn thì
phải làm cách nào?
•
Enzim do vi sinh vật
tiết ra có giống nhau
đối với các chất khác
nhau không?
Sơ đồ vi sinh vật tiết enzim
phân giải cơ chất

•
Vi sinh vật hấp thụ đường dưới dạng nào?
•
Hãy kể một số polisaccarit và enzim tương ứng
để phân giải chúng thành monosaccarit.
Tinh bột  enzim amilaza
Xenlulose enzim xenluloza

Sơ đồ lên men rượu từ tinh bột
Tinh bột Glucôzơ Etanol + CO
2
Nấm men
rượu
Nấm sợi
đường hoá
Quá trình lên men rượu từ tinh bột cần có
các loại vi sinh vật nào tham gia? Cho biết
vai trò của vi sinh vật đó.

•
Ở quê em người ta nấu rượu bằng cách nào?
Giải thích.
Dùng bánh men tán nhỏ trộn với ngô hay gạo đã
nấu chín, ủ kín để cho nấm sợi và nấm men
hoạt động tốt  chưng cất thu được rượu.

•
Nếu cho O
2

vào dịch lên men thì vi sinh vật này
có tiếp tục lên men rượu không?
Quá trình lên men rượu bị ức chế khi có ôxi
phân tử đó là hiệu ứng paxtơ.

•
Nêu ứng dụng của quá trình lên men rượu?
Sản xuất rượu, bia, dùng các loại trái cây ngọt
như : nho, nhào, sari làm rượu.
•
Khi làm bánh mì, bánh bao người ta đã sử dụng
vi sinh vật gì? Vì sao bánh bao, bánh mì lại xốp?
Sử dụng nấm men xốp là vì vi sinh vật lên men
thải khí CO
2
 xốp.

Glucose Axit lactic
Vi khuẩn lactic
đồng hình
Glucose
Axit lactic + CO
2
+
Etanol, axitaxetic
Vi khuẩn lactic
dị hình
Thế nào là lên men lactic?
Sơ đồ lên men lactic

Từ sơ đồ của hai quá trình lên men trên em hãy điền vào bảng sự sai
khác giữa hai quá trình khi lên men lactic 1 mol phân tử glucozơ.
Tính chất so sánh Lên men đồng hình Lên men dị hình
Loại vi khuẩn gì?
Lượng axit lactic
nhiều hay ít?
Sản phẩm của sự
lên men
Vi khuẩn lactic
đồng hình
Vi khuẩn lactic
dị hình
Nhiều (khoảng 90%)
khi lên men 1 mol
glucôzơ
Ít hơn (khoảng 60 %)
khi lên men 1 mol
glucôzơ
Axit lactic
Axit lactic, CO2,
axit axetic
Thảo luận 4 hs / nhóm.
Thời gian 3 phút.

•
Hãy kể những thực phẩm đã sử dụng vi khuẩn
lactic gây lên men
•
Ngoài lên men rượu và axit lactic ngưòi ta còn
ứng dụng khả năng phân giải polisaccarit vào

việc sản xuất các thực phẩm cho người và thức
ăn cho gia súc như thế nào? (Chú ý đến vấn đề
môi trường)
Nhờ enzim amilaza phân giải tinh bột của nấm
người ta dùng các nước thải từ các xí nghiệp
chế biến: sắn, khoai tây làm cơ chất để nuôi cấy
một số nấm men thu sinh khối  cho gia súc.

Prôtêin
VSV hấp thụ hay
phân giải tiếp
Axit Amin
Protêin bị phân giải nhờ enzim gì?
Dựa vào sơ đồ hãy mô tả lại quá trình phân giải prôtêin.
NH
4
+
Nitrat N
2
↑
Vi khuẩn
Nitrat hóa
Phản
nitrat hóa
Prôtêtin
aa
Hình thành P của vi sinh vật
Khử
amin
NH

4
+
, H
2
S,
…
Axit hữu cơ
Thảo luận 2 hs/nhóm
Thời gian 2 phút

Nêu vai trò của vi sinh vật đối với vòng tuần hoàn nitơ?
Vòng tuần hoàn nitơ
Vi khuẩn cố
định đạm
trong nốt sần
rễ đậu
Vi khuẩn nitrat hoá
trong đất

•
Nêu một vài ứng dụng của vi sinh vật phân giải
prôtêin
Làm nước tương, nước mắm
•
Bình đựng nước thịt và bình đựng nước đường
để lâu ngày, khi mở nắp ra mùi giống nhau
không? Vì sao?
Vi sinh vật phân giải đường và prôtêin khác
nhau  sản phẩm khác nhau  mùi khác nhau

•
Theo em thì làm nước tương và nước mắm có
sử dụng cùng một loại vi sinh vật không? đạm
trong nước tương và đạm trong nước mắm từ
đâu có?
Làm nước tương và nước mắm sử dụng cùng
một loại vi sinh vật. Đạm trong nước tương là do
prôtêin đậu nành bị phân cắt thành axit amin,
đạm trong nước mắm do prôtein của cá bị phân
cắt  axit amin.

1/ Hãy tìm nguyên nhân làm cho dòng sông trong hình trên
bị ô nhiểm?
2/ Nếu là chủ các xí nghiệp trên thì em sẽ làm gì để giảm
tình trạng ô nhiểm môi trường nước
Hình: Nguồn nước bị ô nhiễm Hình: Nước bị ô nhiễm do công nghiệp

Thảo luận 4 HS/nhóm
thời gian 3 phút
•
Do các khu công nghiệp sản xuất và thải các
chất thải ra môi trường nước và do người dân
đã bỏ nhiêù chất thải xuống sông.
•
Chúng ta nên sử dụng một số vi sinh vật có khả
năng xử lý nước thải từ các xí nghiệp

•
Ứng dụng tổng hợp các loại enzim do các loại vi
sinh vật tiết ra: Amilaza, Proteaza, Lipaza vào

trong công nghiệp như thế nào?
•
Công nghệ chế biến xà phòng thuộc da
(protêaza và lipaza) ,Công nghệ chế biến bã bột
(sắn ,khoai tây) thành thức ăn gia súc (amilaza).