Siêu bài noãn ở thú nhai lại

07/19/14 BINH DUONG UNIVERSITY 1
ĐỀ TÀI:
SIÊU BÀI NOÃN Ở
THÚ NHAI LẠI
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
2
2
Tổng quát
Tổng quát
1/ Giới thiệu:
1/ Giới thiệu:
2/ Nội dung:
2/ Nội dung:
-
Siêu bài noãn.
Siêu bài noãn.
-
Mục đích gây siêu bài noãn ở thú nhai lại ( bò, cừu,
Mục đích gây siêu bài noãn ở thú nhai lại ( bò, cừu,
dê…)
dê…)
-
Nguyên tắc gây siêu bài noãn
Nguyên tắc gây siêu bài noãn
-
Các quy trình thường dùng để gây siêu bài noãn ở thú
Các quy trình thường dùng để gây siêu bài noãn ở thú
nhai lại.

nhai lại.
-
Các yếu tố ảnh hưởng đến đáp ứng của thú khi siêu
Các yếu tố ảnh hưởng đến đáp ứng của thú khi siêu
bài noãn.
bài noãn.
-
Một số ứng dụng siêu bài noãn trong thực tiễn ở nước
Một số ứng dụng siêu bài noãn trong thực tiễn ở nước
ta.
ta.
3/ Kết luận:
3/ Kết luận:
4/ tài liệu tham khảo:
4/ tài liệu tham khảo:
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
3
3
Cấy truyền phôi (ET- embryos transfer ) đã
Cấy truyền phôi (ET- embryos transfer ) đã
trở thành một biện pháp thông thường và
trở thành một biện pháp thông thường và
quan trọng trong công nghiệp nhân giống
quan trọng trong công nghiệp nhân giống
động vật. Do đó, phương pháp gây siêu
động vật. Do đó, phương pháp gây siêu
bài noãn hay gây rụng trứng nhiều là một

bài noãn hay gây rụng trứng nhiều là một
yếu tố then chốt của việc cấy truyền phôi
yếu tố then chốt của việc cấy truyền phôi
hiện nay.
hiện nay.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
4
4
SIÊU BÀI NOÃN (SBN)
SIÊU BÀI NOÃN (SBN)


SBN hay gây rụng nhiều trứng là biện pháp
SBN hay gây rụng nhiều trứng là biện pháp
nhân tạo nhằm sản sinh ra một số lượng trứng
nhân tạo nhằm sản sinh ra một số lượng trứng
nhiều hơn bình thường trong một chu kì sinh
nhiều hơn bình thường trong một chu kì sinh
dục và gây rụng trứng đồng loạt trên buồng
dục và gây rụng trứng đồng loạt trên buồng
trứng, nhờ tác động của các chế phẩm hormon
trứng, nhờ tác động của các chế phẩm hormon
được đưa vào cơ thể gia súc cái một cách thích
được đưa vào cơ thể gia súc cái một cách thích
hợp. Kĩ thuật này đã được Zavađôpxki (M. M.
hợp. Kĩ thuật này đã được Zavađôpxki (M. M.
Zavadovskij) sử dụng để gây đa thai (2 - 3 thai

Zavadovskij) sử dụng để gây đa thai (2 - 3 thai
hoặc hơn) trên giống cừu lông xoăn (cừu
hoặc hơn) trên giống cừu lông xoăn (cừu
Karakun) từ những năm 1930.
Karakun) từ những năm 1930.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
5
5
CỪU
CỪU
KARAKUL
KARAKUL
(CỪU LÔNG
(CỪU LÔNG
XOĂN)
XOĂN)
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
6
6

Ngày nay, SBN được áp dụng rộng rãi
Ngày nay, SBN được áp dụng rộng rãi
trên thế giới để nghiên cứu và khai thác
trên thế giới để nghiên cứu và khai thác

tối đa những đặc tính di truyền hoặc để
tối đa những đặc tính di truyền hoặc để
khai thác tối đa những con cái cao sản ở
khai thác tối đa những con cái cao sản ở
bò, trâu, cừu, dê nhất là trong trường
bò, trâu, cừu, dê nhất là trong trường
hợp dùng biện pháp cấy truyền để thu
hợp dùng biện pháp cấy truyền để thu
được nhiều phôi trong một lần phối giống.
được nhiều phôi trong một lần phối giống.
07/19/14 BINH DUONG UNIVERSITY 7
Mục đích gây siêu bài noãn ở thú
nhai lại( bò, cừu, dê…)
Tăng số bò cái có khả năng di truyền vượt trội
Tăng tốc độ kiểm tra đời sau.
Giảm khoảng cách thế hệ bằng cách gây rụng
nhiều trứng của những bò cái hậu bị trước lúc
thành thục về tính và cấy phôi cho những con
nhận đã trưởng thành. Điều này có thể làm tăng
tốc độ biến dị di truyền.
Vận chuyển phôi từ nước này sang nước khác
do đó có thể tránh được các bệnh lây truyền
bệnh tật và giảm thời gian kiểm dịch. Điều này
góp phần làm giảm stress và giá vận chuyển gia
súc.
07/19/14 BINH DUONG UNIVERSITY 8
Nguyên tắc gây siêu bài noãn
Dùng các kích dục tố ở thời điểm quan
trọng của nang noãn đang phát triển. Sau
đó kiểm soát sự thoái hóa thể vàng, gây

xuất noãn đồng loạt, thụ tinh nhiều noãn
và phát triển phôi giai đoạn sớm.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
9
9

Bước đầu tiên của hầu hết phương pháp
Bước đầu tiên của hầu hết phương pháp
gây rụng trứng nhiều là tiêm một loại kích
gây rụng trứng nhiều là tiêm một loại kích
dục FSH hay hormon tương tự thích hợp
dục FSH hay hormon tương tự thích hợp
3-4 ngày trước động dục (động dục tự
3-4 ngày trước động dục (động dục tự
nhiên hay động dục chỉ định).
nhiên hay động dục chỉ định).
07/19/14 BINH DUONG UNIVERSITY 10
Hóc môn sinh sản và chức năng
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
11
11

Tùy vào từng đối tượng gây siêu bài noãn
Tùy vào từng đối tượng gây siêu bài noãn

mà ta thay đổi loại hormon và liều lượng
mà ta thay đổi loại hormon và liều lượng
hormon cho phù hợp. Sau đây là một số
hormon cho phù hợp. Sau đây là một số
phương pháp
phương pháp
cụ thể trên từng loại thú.
cụ thể trên từng loại thú.
Gây siêu bài noãn ở
Gây siêu bài noãn ở
bò
bò
:
:
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
12
12
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
13
13
Bao noãn ở bò
Bao noãn ở bò
07/19/14
07/19/14

BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
14
14
Cấu tạo buồng trứng bò
Cấu tạo buồng trứng bò
BINH DUONG UNIVERSITY
15
07/19/14
a) Sử dụng prostaglandin (PG):
Prostaglandin F2- alpha(PGF2α) được coi
là hormon hiệu lực nhất trong việc gây động
dục đồng loạt ở gia súc nhai lại. Nó làm thoái
hóa thể vàng, do đó làm giảm nhanh chóng
hàm lượng progesteron trong máu và làm
cho noãn bao phát triển, gây động dục và
rụng trứng. Prostaglandin không có hiệu lực
khi dùng cho thú không có thể vàng.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
16
16
Phương pháp tiêm 1 lần:
Phương pháp tiêm 1 lần:
Tiêm PG vào một nhóm gia súc để gây
Tiêm PG vào một nhóm gia súc để gây
động dục đồng loạt sau đó dẫn tinh kép
động dục đồng loạt sau đó dẫn tinh kép

vào lúc 48 và 72h hoặc 72 và 96h kể từ
vào lúc 48 và 72h hoặc 72 và 96h kể từ
sau khi tiêm.
sau khi tiêm.
Các phương pháp khác nhằm tăng hiệu
Các phương pháp khác nhằm tăng hiệu
quả của việc sử dụng PG gây động dục
quả của việc sử dụng PG gây động dục
đồng loạt, trong đó có việc sử dụng PG 2
đồng loạt, trong đó có việc sử dụng PG 2
liều (kép) hay dùng PG kèm với một số
liều (kép) hay dùng PG kèm với một số
hormon khác.
hormon khác.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
17
17
Phương pháp tiêm 2 lần
Phương pháp tiêm 2 lần



Tiêm theo chế độ 2 lần cách nhau
Tiêm theo chế độ 2 lần cách nhau
10-12 ngày cho bò ở bất cứ giai
10-12 ngày cho bò ở bất cứ giai
đoạn nào của chu kì, sau đó được

đoạn nào của chu kì, sau đó được
dẫn tinh 1 lần (80h) hoặc 2 lần (72
dẫn tinh 1 lần (80h) hoặc 2 lần (72
và 96h) sau lần tiêm PG thứ 2 hoặc
và 96h) sau lần tiêm PG thứ 2 hoặc
dẫn tinh 1 lần khoảng 12h sau khi
dẫn tinh 1 lần khoảng 12h sau khi
bắt đầu xuất hiện động hớn.
bắt đầu xuất hiện động hớn.
BINH DUONG UNIVERSITY
18
07/19/14
b) Sử dụng Progesteron:
Các phương pháp sử dụng PGF khác
nhau nói trên được dùng gây rụng trứng
đồng loạt trên cơ sở rút ngắn thời gian tồn
tại của thể vàng. Theo một hướng khác, ta có
thể tiến hành gây động dục và rụng trứng
đồng loạt dựa vào Progesteron ngoại sinh
nhằm kéo dài thời gian hiệu lực của pha thể
vàng (luteal phase) của chu kì.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
19
19

Một số phương pháp xử lí Progesteron khác
Một số phương pháp xử lí Progesteron khác

nhau là: cho ăn uống, tiêm, cấy dưới da trong
nhau là: cho ăn uống, tiêm, cấy dưới da trong
vòng 14-21 ngày.
vòng 14-21 ngày.

Khó khăn:
Khó khăn:
-
PP cho ăn, uống: khó khống chế được liều
PP cho ăn, uống: khó khống chế được liều
lượng và có khả năng để lại tồn dư trong mô
lượng và có khả năng để lại tồn dư trong mô
bào và sản phẩm.
bào và sản phẩm.
-
PP tiêm: tiêm lặp lại, khó khống chế thời gian
PP tiêm: tiêm lặp lại, khó khống chế thời gian
ngừng.
ngừng.
-
Do vậy, kĩ thuật đặt dụng cụ âm đạo (PRID,
Do vậy, kĩ thuật đặt dụng cụ âm đạo (PRID,
CIDR) và cấy dưới da Norgestomet đã được ra
CIDR) và cấy dưới da Norgestomet đã được ra
đời.
đời.
BINH DUONG UNIVERSITY
20
07/19/14
c) Sử dụng Gonadoltropin (GnRH)


Thông thường 1 liều GnRH nồng độ cao có
thể gây rụng trứng với tỉ lệ cao nhưng nếu
chỉ sử dụng GnRH thì sẽ không gây động
dục. Vì vậy, người ta thường sử dụng kết
hơp GnRH + Progesteron để gây động dục
và rụng trứng đồng loạt vì động dục chỉ xảy
ra sau một thời gian dài chịu ảnh hưởng với
Progesteron tự nhiên hoặc tổng hợp ở nồng
độ cao.
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
21
21
Pregnant Mare's Serum Gonadotropin
Pregnant Mare's Serum Gonadotropin
(PMSG)
(PMSG)
HCG: Human Chorionic Gonadotropin
HCG: Human Chorionic Gonadotropin
LH: Luteinizing Hormone
LH: Luteinizing Hormone
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
22
22

Chu kỳ động dục của cừu được gây
Chu kỳ động dục của cừu được gây
đồng pha bằng CIDR (CIDR có chứa
đồng pha bằng CIDR (CIDR có chứa
0,3g Progesterone) trong 13 ngày và
0,3g Progesterone) trong 13 ngày và
được thay CIDR mới ở ngày thứ 6
được thay CIDR mới ở ngày thứ 6


CIDR:
CIDR:
Gây siêu bài noãn ở cừu:
Gây siêu bài noãn ở cừu:
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
23
23
Bảng 1: Gây rụng trứng nhiều bằng
Bảng 1: Gây rụng trứng nhiều bằng
PMSG
PMSG



Ngày0
Ngày0
Ngày6

Ngày6
Ngày12
Ngày12
ngày13
ngày13
ngày14
ngày14
ngày16
ngày16


ĐặtCIDR
ĐặtCIDR


ThaymớiCIDR
ThaymớiCIDR


Tiêm1200iuPMSG
Tiêm1200iuPMSG


RútCIDR
RútCIDR


Quansátđộngdục/phốigiống
Quansátđộngdục/phốigiống



Phẫuthuật/thuphôi
Phẫuthuật/thuphôi
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY
BINH DUONG UNIVERSITY
24
24
Bảng 2: Gây rụng trứng nhiều bằng
Bảng 2: Gây rụng trứng nhiều bằng
PMSG+FSH
PMSG+FSH


Ngày0
Ngày0
Ngày6
Ngày6
Ngày11
Ngày11
Ngày12
Ngày12
ngày13
ngày13
ngày14
ngày14
ngày16
ngày16



ĐặtCIDR
ĐặtCIDR


ThaymớiCIDR
ThaymớiCIDR


Tiêm500iuPMSG+12,5iuFSH
Tiêm500iuPMSG+12,5iuFSH


Tiêm400iuPMSG+8,3iuFSH
Tiêm400iuPMSG+8,3iuFSH


Tiêm4,2iuFSH,rútCIDR
Tiêm4,2iuFSH,rútCIDR


Quansátđộngdục/phốigiống
Quansátđộngdục/phốigiống


Phẫuthuật/thuphôi
Phẫuthuật/thuphôi
07/19/14
07/19/14
BINH DUONG UNIVERSITY

BINH DUONG UNIVERSITY
25
25
Gây mê
Gây mê

Cừu được tiêm 0,2ml Rompun và 0,1ml
Cừu được tiêm 0,2ml Rompun và 0,1ml
Ketamine 5 phút trước khi phẫu thuật. Gia
Ketamine 5 phút trước khi phẫu thuật. Gia
súc được cung cấp oxy và 4,0% khí
súc được cung cấp oxy và 4,0% khí
Halothan. Khi cừu đã mê sâu thì giảm khí
Halothan. Khi cừu đã mê sâu thì giảm khí
Halothan xuống 2,5% và duy trì như vậy
Halothan xuống 2,5% và duy trì như vậy
đến lúc mổ xong.
đến lúc mổ xong.