Đô thị hóa ở các nhóm nước và các khu vực trên thế giới

GVHD: TS. PHẠM THỊ XUÂN THỌ
GVHD: TS. PHẠM THỊ XUÂN THỌ
NTH: NHÓM 2
NTH: NHÓM 2
TRƯỜNG ĐHSP TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐHSP TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA ĐỊA LÍ
KHOA ĐỊA LÍ
MÔN ĐỊA LÍ ĐÔ THỊ
MÔN ĐỊA LÍ ĐÔ THỊ

Một số điểm tương đồng về quá
Một số điểm tương đồng về quá
trình ĐTH giữa các nhóm nước
trình ĐTH giữa các nhóm nước
•
ĐTH phát triển mạnh trên quy mô toàn cầu, làm
tăng nhanh số lượng các đô thị lớn, tăng nhanh
số dân đô thị và tỉ lệ thị dân.
•
Xu hướng phát triển của thế giới hiện nay là
biến trái đất thành một hành tinh chủ yếu bao
gồm các đô thị (hành tinh bê tông). Không
ngừng hiện đại hóa cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ
thuật đô thị.
•
Dân số đô thị thế giới năm 2006 đạt 48% dân

số, đến 2025 sẽ đạt tới 61%(khoảng trên 5 tỉ
người)

Biểu đồ dân số đô thị thế giới (1995-2050)
Biểu đồ dân số đô thị thế giới (1995-2050)

Khu vực Dân số đô thị
(triệu người)
% dân số đô thị
1970 1990 2025 1970 1990 2025
Toàn thế giới 1352 2282 5187 37 43 61
Các nước đang phát
triển
653 1401 4011 25 34 57
Các nước kém phát
triển
38 103 532 13 20 44
Các nước khác 615 1289 3479 26 36 59
Các nước kinh tế phát
triển
699 881 1176 67 73 84
Bảng dân số đô thị và % dân số đô thị
năm 1970, 1990 và năm 2025

•
Và chính do quá trình đô thị hóa có tính quy luật
và phụ thuộc vào sự phát triển KT-XH nên ở cả
các nước phát triển và đang phát triển thì mức
độ đô thị hóa đều có sự khác nhau trong nội bộ
các nhóm nước, và khác nhau ngay cả trong

cùng một nước

Sự khác biệt về ĐTH giữa các
Sự khác biệt về ĐTH giữa các
nhóm nước trên thế giới
nhóm nước trên thế giới
•
Quá trình đô thị hóa có tính chất khác biệt giữa
các nước, các vùng với trình độ phát triển kinh
tế khác nhau
•
Có thể nhận thấy sự khác biệt về mức độ và tính
chất ĐTH giữa các nước(vì ĐTH có tính quy luật
và các đô thị phát triển phụ thuộc vào sự phát
triển KT-XH)
•
Và hiện nay sự gia tăng dân số đô thị thế giới
chủ yếu là gia tăng dân số đô thị ở các nước
đang phát triển

Biểu đồ dân số đô thị các nhóm nước
Biểu đồ dân số đô thị các nhóm nước
năm 1970, 1990, 2025
năm 1970, 1990, 2025

•
Vào giữa thế kỉ 20, các nước kinh tế phát triển
dân số đô thị đã đạt >50%, còn các nước đang
phát triển để có được tỉ lệ này phải chờ tới 75
năm sau(năm 2025)

•
Sự bùng nổ dân cư đô thị trong thế kỉ 21 tập
trung chủ yếu ở các quốc gia đang phát triển.
LHQ dự báo dân số đô thị thế giới năm 2025 tập
trung ở các nước đang phát triển lớn gấp 4 lần
so với số dân đô thị của các nước kinh tế phát
triển

Đô thị hóa ở các nước và các
Đô thị hóa ở các nước và các
khu vực kinh tế phát triển
khu vực kinh tế phát triển
•
Ở các nước kinh tế phát triển đều có mức độ đô
thị hóa cao. Các nước Australia, Newzealand và
khu vực Tây Âu, Bắc Mĩ có mức ĐTH cao, tỉ lệ
dân số đô thị khoảng trên 80%.
•
Quá trình đô thị hóa đã có từ những năm đầu
của thế kỉ 20(tức là sớm hơn nhiều so với các
nước đang phát triển)
•
Chất lượng đô thị, mức độ hiện đại cũng như sự
quy hoạch phát triển đô thị ở các nước phát triển
hơn hẳn các nước đang phát triển

Quốc gia đông dân nhất Châu Âu Cảnh tại ga tàu điện ngầm ở Matxcova

Bể bơi tạo sóng đông nhất (Tokyo Summerland, Nhật Bản)

Dân số đô thị ở các nước kinh tế phát triển qua các năm
Dân số đô thị (triệu
người)
% dân số đô thị
Khu vực 1950 1970 2025 1950 1970 2025
Các nước kinh
tế phát triển
- Úc- Niudilân
- Châu Âu
- Nhật Bản
- Bắc Mỹ
- Liên Xô (cũ)
452
7,5
223,9
42
106,1
62,4
698
13
311
74
167
133
1177
27
458
109
307
277

54,3
74,6
56,2
50,3
63,9
41,5
67
84
67
71
74
57
84
90
85
86
85


•
Số dân thành thị ở các nước trong nhóm cũng không giống
nhau. Khu vực Đông và Nam Âu mức độ ĐTH thấp hơn
các khu vực trên, trong đó thấp nhất so với các nước kinh
tế phát triển là khu vực Đông Âu: 63% dân số sống trong
khu vực đô thị
•
Cùng với sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế là sự
khác biệt về mức độ đô thị hóa giữa các nước
•
Tốc độ gia tăng dân đô thị ở các nước phát triển hiện nay

chậm hơn ở các nước đang phát triển
•
Ở châu Âu có thể nhận ra sự khác biệt về mức độ ĐTH rất
dễ, sự thay đổi mức độ ĐTH trung bình đến mức độ ĐTH
hóa cao, ngay trong từng quốc gia cũng có sự biến đổi theo
từng khu vực

Biểu đồ tỉ lệ gia tăng dân số đô thị ở hai
Biểu đồ tỉ lệ gia tăng dân số đô thị ở hai
nhóm nước
nhóm nước

•
Các nước châu Âu:
Các nước châu Âu:
–
Có 12 nước có tỉ lệ dân thành thị hơn 75%: Bỉ(97%),
Lucxembua(91%), Hà Lan(90%)…Một số nước nhỏ ở
châu Âu là những nước có mức độ đô thị hóa cao
như: Monaco 100%, Aixơlen 94%
–
Khu vực Nam Âu có trình độ ĐTH khác biệt nhau khá
lớn. Một số nước có mức độ ĐTH cao như: Anđôra
92%, Manta 91%, Italia 90% Nhung nhiều nước có
mức độ ĐTh còn thấp: Anbani 45%, Xlovennia 52%,
Bồ Đào Nha 53%

•
Ở các nước kinh tế phát triển, sự di dân từ nông thôn vào
đô thị làm tăng dân số khu vực đô thị đã trở thành nét

chung nhất ở nhóm nước này trong những năn cuối thế kỉ
19 đầu thế kỉ 20
•
Nhưng đến cuối TK 20 thì quá trình ĐTH đã mang đặc
trung khác biệt giữa các nước này, do quá trình ĐTH đã
vào giai đoạn kết gắn với quá trình ngoại ô hóa, mên tỉ lệ
dân số thành thị của một số nước không tăng, thậm trí lại
giảm so với những năm trước. Chính vì vậy mà dân số đô
thị thế giới có thể đạt 61% vào năm 2030, muộn hơn 5
năm so với dự báo trước
–
Ví dụ: Mĩ, Canada, châu Âu…

•
Vào những năm 1970, dân số đô thị thế giới khoảng 1,4
tỉ so với 3,7 tỉ dân thế giới, trong đó gần một nửa số dân
đô thị thế giới tập trung ở các nước kinh tế phát triển
•
Các nước kinh tế phát triển có số dân đô thị nhiều hơn ở
các nước đang phát triển nhưng nó mau chóng mất đi vị
trí đó, do sự gia tăng dân số nhanh chóng ở các nước
đang phát triển với sự di dân từ nông thôn vào đô thị
•
Sự gia tăng số dân đô thị ở các nước đang phát triển
làm cho cán cân dân số đô thị bị đảo chiều từ năm 1975,
và sự thay đổi đó tiếp tục tăng lên trong thời gian sau đó

Tôkyô về đêm

Một góc của thành phố New York

•
ĐTH ở châu Đại dương:
ĐTH ở châu Đại dương:
–
Số dân đô thị chiếm 73%(2006) và tỉ lệ dân số
đi thị tập trung cao nhất vào một số nước
trong khu vực: Nauru 100%, Australia 91%,
New zealand 89% Ngược lại trên các đảo có
mức độ ĐTH thấp: Papua niu Ghinê 13%,
Xolomon 16%

Thành phố Sydney ( Australia)

Thành phố Brisbane-Australia
Thành phố Brisbane-Australia

•
Đô thị hóa ở Nhật Bản
–
Là nước có trình độ phát triển cao, đô thị hóa mạnh
mẽ, tập trung ở nhiều thành phố lớn bậc nhất thế
giới.
–
Nhật là nước tư bản duy nhất ở châu Á có trình độ
phát triển kinh tế phát triển cao. Đô thị hóa ở nhật
diễn ra mạnh mẽ gắn liền với sự phát triển mạnh mẽ
của các ngành công nghiệp, các thành phố mọc lên
nhanh chóng, đặc biệt là các thành phố lớn có mật
độ dày đặc ở đảo Honxu, trong đó thành phố lớn

nhất Nhật Bản đồng thời cũng là thành phố lớn nhất
thế giới là Tokiô đã đạt 25 triệu dân năm 1990.

•
ĐTH ở các nước châu Âu:
ĐTH ở các nước châu Âu:
–
Châu Âu ĐTH rất sớm, mức độ ĐTH cao,
nhưng gần đây tốc độ ĐTH chậm, nhiều đô thị
cổ nhưng rất ít các siêu đô thị khổng lồ
–
Là khu vực thứ 2 thế giới về số lượng dân cư
đô thị năm 1970 với 311 triệu người. Nhưng
trong những năm gần đây dân số đô thị châu
Âu tăng chậm hơn so với châu Á
–
Năm 2005 dân số đô thị châu Âu đạt 538 triệu
người, tăng khoảng 165 triệu trong vòng 35
năm, trong khi đó các nước châu Á có sự gia
tăng nhanh chóng-tăng 1,7 tỉ trong 35 năm

–
ở châu Âu đến năm 2007 chỉ có 1 thành phố
duy nhất có số dân từ 10 triệu trở lên là
Matxcova.
–
Châu Âu có lịch sử ĐTH lâu dài, có nhiều đô
thị cổ, mạng lưới đô thị dày đặc, mức độ ĐTH
cao với 75% dân số đô thị năm 2006.
–

Tuy nhiên châu Âu có thể chia ra 3 khu vực
ĐTH khác nhau:
•
ĐTH ở Tây Âu:
–
Là nơi diễn ra cuộc cách mạng CN, CNH cao
độ chính là cơ sở để hình thành và phát triển
đô thị
–
Tây Âu có trình độ ĐTH cao, đã đến giai đoạn
kết, tỉ lệ thị dân trong những năm tới sẽ tăng
chậm hơn các nước tư bản khác