skkn một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung họcphổ thông triệu sơn 4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI
MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.

Người thực hiện: Lê Thị Hương
Chức vụ: Giáo Viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm


THANH HÓA NĂM 2013

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Giáo viên chủ nhiệm có một vị trí đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục tư
tưởng, ý thức đạo đức học sinh và là một trong những nhân tố thúc đẩy sự đi lên về
mọi mặt của tập thể lớp.Thực tế ở các trường THPT cho thấy ở đâu có giáo viên tận
tâm với nghề, nhiệt tình trong cơng tác chủ nhiệm, thực sự thương u học sinh thì
ở đó có những tập thể lớp học sinh vừa đoàn kết vừa chăm ngoan, học giỏi. Chính
vì vậy, việc làm tốt cơng tác chủ nhiệm có ý nghĩa rất lớn trong q trình giáo dục
học sinh - nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi học sinh có thể tiếp cận thơng tin từ
nhiều nguồn khác nhau và việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đang trở thành
nhu cầu cấp thiết. Xây dựng tập thế lớp vững mạnh là yêu cầu giáo dục bắt buộc
của tất cả các trường trung học phổ thơng, đó cũng là nhiệm vụ quan trọng của giáo
viên chủ nhiệm. Một tập thể lớp vững mạnh sẽ là động lực thúc đẩy mọi hoạt động
khác nhất là hoạt động học tập của nhà trường.
Là một giáo viên đã nhiều năm được phân công làm công tác chủ nhiệm tôi
thường suy nghĩ làm thế nào để nâng cao hiệu quả của cơng tác chủ nhiệm tại lớp

mình? Làm sao để xây dựng một tập thể lớp vững mạnh, để các học sinh trong lớp
ngày càng tiến bộ về mọi mặt, góp phần đào tạo nên một thế hệ trẻ “vừa hồng vừa
chuyên”. Trong năm học 2012-2013 chúng ta tiếp tục đổi mới phương pháp dạy
học, cùng với việc đổi mới ấy, việc quản lí, giáo dục học sinh đặc biệt là việc đổi
mới, tìm hiểu để làm tốt cơng tác chủ nhiệm là một vấn đề được nhiều giáo viên
trăn trở. Công việc chủ nhiệm tuy vất vả nhưng niềm vui mang lại từ sự trưởng
thành của mỗi thế hệ học sinh là những món q vơ giá mà khơng phải cơng việc
lao động nặng nhọc nào cũng có được. Đó chính là lý do mà tơi chọn đề tài.
B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận:

2


Đảng và Nhà nước ta đã xác định: Giáo dục và đào tạo là vấn đề đặc biệt
quan trọng, là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế, xã hội. Giáo dục
và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của nhà nước, của toàn nhân dân, nhằm
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Mục tiêu cốt lõi của giáo
dục và đào tạo là hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực con người Việt Nam.
Mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo tới năm 2020, định hướng
tới năm 2030 là: Tạo chuyển biến căn bản về chất lượng và hiệu quả giáo dục; khắc
phục dứt điểm các yếu kém kéo dài. Giáo dục và đào tạo con người Việt Nam yêu
đất nước, trung thành với lí tưởng, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đủ phẩm
chất, năng lực đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội
nhập quốc tế.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người có vai trị khơng nhỏ trong q trình thực
hiện mục tiêu trên. Bởi vì ở các trường phổ thơng họ là người có ảnh hưởng trực
tiếp đến q trình hình thành và phát triển nhân cách của các em học sinh. Việc làm
tốt cơng tác chủ nhiệm lớp có tác động rất lớn đến chất lượng giáo dục của mỗi nhà
trường nói riêng và của tồn ngành giáo dục nói chung. Để thực hiện tốt vai trị,

nhiệm vụ của mình, người giáo viên chủ nhiệm vừa như người mẹ dịu dàng, vừa là
nhười thầy nghiêm khắc, là người bạn gần gủi, người trọng tài phân minh. Thành
công của giáo viên chủ nhiệm là làm cho học sinh tôn trọng, kính u, tin tưởng;
xây dựng một tập thể lớp đồn kết, gắn bó, mọi thành viên đều nỗ lực vươn lên
trong học tập và rèn luyện.Muốn làm được điều đó mọi hành động của giáo viên
đều phải xuất phát từ tình yêu thương học sinh, người giáo viên chủ nhiệm phải là
tấm gương sáng về đạo đức, mẫu mực về tác phong, lối sống và thực sự có cái tâm
với nghề.
II.Thưc trạng của vấn đề nghiên cứu:
1. Thực trạng.
Trong những năm gần đây công tác chủ nhiệm ở trường THPT đã được quan
tâm đúng mức. Phần lớn giáo viên chủ nhiệm đã thực sự nhiệt tình, yêu nghề mến
trẻ, bám lớp bám trường, quan tâm tìm hiểu học sinh và có những biện pháp tích
cực giúp tập thể lớp đi lên. Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay sự phát triển của nền
kinh tế thị trường trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế thì khơng thể tránh khỏi sự

3


du nhập của các nền văn hóa khơng lành mạnh tác động đến tư tưởng, tình cảm của
thanh thiếu niên. Công tác quản lý, sự kết hợp giữa ba môi trường giáo dục “nhà
trường - gia đình và xã hội” đơi khi cịn chưa chặt chẽ, phụ huynh học sinh chưa
quan tâm đúng mức đến việc học của con em mình, một bộ phận giáo viên chủ
nhiệm chưa thực sự nhiệt tình, chưa có nhiều kinh nghiệm và có biện pháp phù hợp
trong việc quản lí, giáo dục học sinh nên công tác chủ nhiệm chưa thu được hiệu
quả như mong muốn.
2. Kết quả của thực trạng trên.
Qua thực tế làm công tác chủ nhiệm tôi nhận thấy rằng nếu giáo viên chỉ
đưa ra những quy định mang tính chủ quan, áp đặt, chưa chủ động tìm hiểu, gần
gủi học sinh, giờ sinh hoạt lớp chỉ dừng lại ở việc nhận xét, đánh giá chung về mọi

hoạt động của tập thể lớp và phê bình, kiểm điểm, xử phạt học sinh vi phạm nội
quy, chúng ta chỉ giáo dục học sinh theo kiểu giáo viên nói, học sinh nghe, giáo
viên yêu cầu học sinh thưc hiện mà không nắm bắt được nhu cầu, tâm tư, tình cảm
của học sinh thì chắc chắn hiệu quả của công tác giáo dục không cao. Đó là một
trong những nguyên nhân dẫn đến những hiện tượng tiêu cực như: Học sinh thường
đi học sớm la cà ở các quán, các tiệm chơi Game, hiện tượng bỏ tiết trốn học ngày
càng nhiều, tác phong không chuẩn mực, sống vô cảm với những người xung
quanh, sống khơng có lí tưởng và hồi bão, coi cái tơi của mình là trên hết, nghiêm
trọng hơn là một bộ phận không nhỏ học sinh sa vào các tệ nạn xã hội thậm chí là
vi phạm pháp luật.
Trong các năm học từ 2006 đến 2009 tôi chủ nhiệm lớp M6 trường Triệu
Sơn 4 ( theo ba năm liên tiếp) mặc dù rất nhiệt tình, thực sự tận tâm với cơng việc
và hết lịng vì học sinh nhưng khi đó do còn thiếu kinh nghiệm, đưa ra một số biện
pháp chưa thực sự phù hợp nên hiệu quả công tác giáo dục chưa cao. Cụ thể là:
- sau năm lớp 10 lớp tơi có 2 học sinh bỏ học và có 1 học sinh không
được lên lớp.
- Đến lớp 12 vẫn còn em Lê Đinh Võ là học sinh cá biệt
- Lớp thường đứng thứ 12 về nền nếp (trong bảng xếp loại thi đua trên tổng
số 24 lớp của trường)

4


- Kết quả xếp loại hạnh kiểm năm học 2009- 2010 lớp 12 M6 là:
Lớp
12M6

Số hs
40

SL
24

Tốt
%
60

SL
12

Khá
%
30

SL
4

TB
%
10

- Năm học 2008- 2009 lớp tơi thi tốt nghiệp kết quả chỉ có 39 em đỗ, một em
bị trượt, thi đại học chỉ có 12/40 em đỗ vào các trương đại học (khơng tính cao
đẳng)
Xuất phát từ thưc tế đó, tơi đã học hỏi một số giáo viên chủ nhiệm có kinh
nghiệm trong trường (các đồng chí Đinh Thị Hương, Nguyễn Thị oanh, Tạ Ngọc
Thanh,Trần Thị Hương…) và từ những thất bại, thành công trong công tác chủ
nhiệm của bản thân, tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm trong quá trình giáo dục
học sinh và đã áp dụng vào trong quá trình làm công tác chủ nhiệm lớp B3(là lớp
cơ bản A trình độ tương đương lớp m6) khóa học 2009- 2012.

III.Giải pháp và tổ chức thực hiện.
Tôi đã tham gia làm cơng tác chủ nhiệm tại hai lớp có chất lượng, trình độ
nhận thức ngang nhau tại trường THPT Triệu Sơn 4.
Từ năm 2006 đến 2009 lớp m6 trường triệu Sơn 4 tơi thực hiện các vai trị,
nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm nhưng chưa áp dụng đầy đủ, linh hoạt mười biện
pháp trong nội dung sáng kiến này.
Từ năm 2009 đến 2012 tơi tiến hành thực hiện vai trị, nhiệm vụ của ngưởi
giáo viên chủ nhiệm tại lớp b3 và đã vận dụng linh hoạt mười biện pháp sau:
1. Tìm hiểu, nắm bắt đối tượng học sinh:
Ngay sau khi nhận lớp chủ nhiệm tơi tiến hành tìm hiểu, nắm bắt thông tin về
đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm qua các kênh thông tin khác nhau.
- Điều tra qua học bạ năm học trước của học sinh, qua giáo viên chủ nhiệm cũ (nếu
bản thân giáo viên không chủ nhiệm các em từ lớp 10)
- Lập phiếu điều tra các thông tin cá nhân theo mẫu sau:
Thông tin cá nhân học sinh

5


I. Phần tự ghi của học sinh
1. Họ và tên học sinh:……………….…………………… Giới tính: ……
2. Ngày sinh …… .............................. Dân tộc:…..….. Tôn giáo:……….
3. Nơi sinh: Xã........................huyện.................................tỉnh.....................
4. Địa chỉ thường trú: Xóm (thơn)…….………..xã ……….hụn ………..
5.Tình trạng sức khỏe:...................................................................................
6.Số điện thoại bàn của gia đình:…………………......................................
7.Họ tên cha..............................nghề nghiệp....................nơi ở....................
Điện thoại.............................
8.Họ tên mẹ............................nghề nghiệp.......................nơi ở..................
Điện thoại.............................

9. Sớ anh chị em trong gia đình.....................
10. Điều kiện gia đình ( hộ nghèo, cận nghèo, diện chính sách...)..............
11. - Xếp loại của năm học trước
- Học lực...............Hạnh kiểm...................... Danh hiệu.........................
- Chức vụ đã làm ở năm học trước:……………......................................
12. Sở thích...................................Năng khiếu.............................................
13. Chỉ tiêu phấn đấu của em trong năm học này:........................................
14. Em sẽ làm gì để đạt được chỉ tiêu phấn đấu của bản thân và góp phần xây
dựng tập thể lớp vững mạnh?
................................................................................................................................
................................................................................................................................
15.Ước mơ về nghề nghiệp sau này của bản thân:........................................
16. Em có nguyện vọng, ý kiến, đề nghị gì với GVCN và nhà trường:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
II. Nội dung dành cho phụ huynh.
Mẫu chữ kí của bố học sinh:...........................
Mẫu chữ kí của mẹ học sinh:..........................
Phụ huynh có kiến nghị, đề xuất gì với nhà trường và giáo viên chủ nhiệm:
........................................................................................................................
………………………………………………………………………………
- Sau khi nắm được thông tin cá nhân của từng học sinh tôi tiến hành phân loại học

6


sinh theo các tiêu chí:
+ Học lực - hạnh kiểm - thi HSG - năng khiếu các lĩnh vực
+ Khả năng làm cán bộ Đoàn, cán bộ Lớp.
+ Hoàn cảnh gia đình, địa bàn cư trú, sở thích cá nhân…

+ Đối với những học sinh cá biệt cần tìm hiểu kĩ qua bạn bè, gia đình, giáo viên bộ
mơn và các kênh thơng tin khác để có biện pháp giáo dục thích hợp.
+ Sự phân loại và các thơng tin trên sẽ là căn cứ để lựa chọn những em có năng lực
nhiệt tình vào Ban cán sự lớp, BCH chi đoàn đồng thời cũng là cơ sở để đưa ra
những biện pháp phù hợp trong việc giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm.
2. Lựa chọn ban cán sự lớp và ban chấp hành chi đoàn.
Việc lựa chọn được đội ngũ cán sự tốt có ý nghĩa rất lớn đối với sự thành công
của công tác chủ nhiệm và sự đi lên của tập thể lớp chủ nhiệm.
a) Cơ sở lựa chọn:
- Căn cứ vào hồ sơ học bạ của học sinh, căn cứ vào những thông tin cá nhân
của học sinh mà giáo viên chủ nhiệm đã thu thập được.
- Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp.
- Căn cứ vào sự nhiệt tình, năng nổ, ý thức tổ chức kỷ luật, tính gương mẫu
và các biểu hiện ban đầu của học sinh trong tập thể lớp.
b) Phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp:
- Ban cán sự lớp đại diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước giáo viên chủ nhiệm
và nhà trường về toàn bộ hoạt động học tập, rèn luyện, đời sống của lớp trong thời
gian học. Ban cán sự lớp do tập thể lớp bầu ra, được GVCN quyết định công nhận.
Nhiệm kỳ của Ban cán sự lớp là một năm.
- Cơ cấu của Ban cán sự lớp:
Ban cán sự lớp gồm: Lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó văn thể, lớp phó lao
động, bốn tổ trưởng, cán sự các bộ môn; ban chấp hành chi đồm gồm bí thư, phó bí
thư và một ủy viên.
- Nhiệm vụ của lớp trưởng: Lớp trưởng là người điều hành, quản lý toàn bộ
các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:

7


+ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy

định của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT, Nhà trường và tập thể lớp.
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy định,
nội quy về học tập và sinh hoạt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà
trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong HS;
+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những HS gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện
và đời sống.
+ Chịu sự điều hành, quản lý của trực tiếp của GVCN lớp;
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét học
bổng, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân HS trong lớp.
- Nhiệm vụ của các lớp phó học tập:
+ Ðơn đốc các bạn học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm túc;
+ Ðiểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời.
+ Cùng với cán sự bộ mơn chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng nội
dung và quản lý tập thể lớp trong các giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ.
+ Lập danh sách HS thuộc diện đối tượng ưu tiên, hoàn cảnh khó khăn, báo
cáo với giáo viên chủ nhiệm.
- Nhiệm vụ của lớp phó văn thể.
+Chịu trách nhiệm chính trong các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể
thao và các hoạt động liên quan đến sinh hoạt đời sống vật chất và tinh thần của lớp.
+ Tổ chức động viên, thăm hỏi những sinh viên có hồn cảnh khó khăn, ốm
đau, tai nạn...
- Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
+ Tổ chức và quản lý HS thực hiện lao động XHCN, công tác trực nhật, vệ
sinh trường lớp, các hoạt động bảo vệ môi trường.
+ Đôn đốc tập thể lớp thực hiện các hoạt động xây dựng trường học thân thiên,
học sinh tích cực mà nhà trường và giáo viên chủ nhiệm đã đề ra.
- Nhiệm vụ của Bí thư Đoàn :

8

+ Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp thời
triển khai cho Đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ.
+ Thực hiện các phong trào ủng hộ, qun góp… do huyện Đồn và Đoàn
trường phát động.
- Nhiệm vụ của các tổ trưởng:
+ Đơn đốc các thành viên trong tổ mình phụ trách đi học đúng giờ, đầy đủ,
đảm bảo học tập nghiêm túc
+ Kiểm tra sự chuẩn bị bài trước khi đến lớp của các thành viên trong tổ
+ Nhắc nhở chấn chỉnh kịp thời về trang phục, đầu tóc, việc đeo thẻ, mặc đồng
phục của các thành viên trong tổ
+ Theo dõi, nhắc nhở tinh thần thái độ học tập của các thành viên tổ mình phụ
trách
+ Tính điểm thi đua tuần học của các cá nhân, của tập thể tổ theo tuần, tháng,
bầu chọn cá nhân xuất sắc để động viên, khen thưởng kịp thời.
+ Bầu xét hạnh kiểm dân chủ trong tổ theo từng tuần, từng tháng trước khi bầu
xét dân chủ tại lớp.
- Nhiệm vụ của Ban cán sự bộ mơn:
+ Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề lớp đã chọn.
+ Nắm bắt các thơng tin về tình hình học tập của lớp (những bạn học tốt,
những bạn học kém, tình trạng tiếp thu bài, kết quả các bài kiểm tra…) đối với môn
mà bản thân được giao nhiệm vụ phụ trách để kịp thời báo cáo với GVCN.
Ngoài ra giáo viên có thể phân thêm tổ phó, bàn trưởng ( có sự thay đổi luân
phiên theo từng tháng để phát huy tốt vai trò tự quản của học sinh.
c.Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp tự quản:
Xây dựng dựng đội ngũ tự quản là nền tảng cho công tác chủ nhiệm và cũng
là một việc làm quan trọng và khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm.
Khi đã tìm được đội ngũ cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cần bồi dưỡng cho
các em có ý thức trách nhiệm cao đối với lớp, phục vụ tập thể lớp, biết phê bình và
tự phê bình. Bồi dưỡng cho các em có phương pháp quản lý lớp.

9


Mỗi tháng họp một lần để tổng kết rút kinh nghiệm, giao kế hoạch nhiệm vụ
tháng tới, mua sổ theo dõi. Mỗi tuần giao ban một lần vào 15 phút SH đầu giờ thứ 6
để thứ 7 có số liệu sinh hoạt và khen, chê kịp thời.
Trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cũng cần chú ý
chọn đúng nguồn, tránh việc thay cán bộ lớp, khơng phó mặc việc lớp cho đội ngũ
cán bộ lớp.
Cụ thể trong ba năm học qua nhờ việc chọn được đội ngũ cán bộ lớp, cán
bộ chi đoàn tốt. Nhờ đó, tơi đã rất dễ dàng trong cơng tác chủ nhiệm, nhiều khi
giáo viên chủ nhiệm do một số lý do nào đó khơng trực tiếp quản lý đơn đốc
các em nhưng các em vẫn hồn thành tốt cơng việc học tập và rèn luyện.
3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học.
a) Căn cứ để lập sơ đồ lớp:
Khi sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh trong lớp tôi khơng q áp đặt và cũng
khơng đưa ra tiêu trí xếp nam, nữ ngồi cạnh nhau (trước đây một số GVCN thường
xếp nam, nữ ngôi xen kẻ để hạn chế việc các em nói chuyện riêng-việc làm này
nhiều khi khơng mang lại hiệu quả như mong muốn) mà dựa trên các cơ sở sau:
- Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của học sinh: HS thấp trước, cao sau; HS mắt
yếu ngồi gần bảng.
- Căn cứ vào học lực của học sinh: HS yếu kém, chậm tiến ngồi trước; HS khá
giỏi ngồi sau.
- Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp.
b) Những lưu ý:
- Học sinh cần ngồi đúng theo sơ đồ lớp học dưới sự giám sát của giáo viên bộ
môn trong các tiết học, của bàn trưởng, tổ trưởng,…
- Giáo viên cần có sự điều chỉnh chồ ngồi của học sinh kịp thời nếu thấy sự bất
hợp lí theo phản ánh của chính bản thân học sinh, cán sự lớp, giáo viên bộ mơn,…. ví

dụ mất trật tự, khơng chú ý, nhận thức chậm.
4. Có kế họach và xây dựng tiêu chí thi đua cụ thể cho từng cá nhân học
sinh, tổ học sinh, lớp học sinh.

10


- Căn cứ vào đặc điểm tình hình lớp, mỗi năm học tơi đề lập tiêu trí thi đua,
mục tiêu cụ thể, các giải pháp thực hiện rồi công bố trước lớp được tập thể học sinh
nhất trí tại cuộc họp Chi đồn, thơng qua và xin ý kiến phụ huynh tại cuộc họp phụ
huynh đầu năm. Sau đó thống nhất, đưa ra cho tập thể lớp thực hiện, lấy đó làm cơ sở
để xếp loại thi đua.
- Có sự điều chỉnh và thay đổi, bổ sung kịp thời tùy theo tình hình thực hiện
nội quy, nề nếp và ý thức rèn luyện của học sinh.
- Đề ra định mức khen thưởng và kỉ luật kịp thời: thông qua cuộc họp phụ
huynh đầu năm, giữa năm,….. Các hình thức khen thưởng gồm có:
+ Học sinh giỏi cấp Tỉnh
+ Học sinh giỏi tồn diện
+ Học sinh tiến tiến
+ Học sinh có nỗ lực nhất lớp
+ Cán bộ lớp xuất sắc
+ Tập thể tổ xuất sắc,……
+ Khen thưởng đăc biệt khác ( tham gia các hội thi và đạt thành tích cao, có
hành động dũng cảm cứu người, giữ gìn an ninh trật tự, tham gia tích cực vào các
hoạt động nhân đạo, nhặt được của rơi trả người đánh mất và các hành động đáng
được khen ngợi khác…)
5. Giáo dục đạo đức HS thông qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm.
a. Giờ sinh hoạt cuối tuần:
Trước đây giờ sinh hoạt cuối tuần thường khá nặng nề đối với cả bản thân tôi
và tập thể lớp học sinh. Nó thường bắt đầu bằng việc tổng kết đánh giá của giáo viên

chủ nhiệm về hoạt động của tập thể lớp trong tuần, biểu dương những cá nhân tích
cực và phần lớn thời gian là để cảnh cáo, phê bình những học sinh vi phạm nội quy
và sau đó là xếp loại thi đua từng học sinh. Tôi thấy giờ sinh hoạt như vậy chưa
mang lại hiệu quả như mong muốn, có những học sinh tuần này đã vi phạm, tuần sau
lại tiếp tục tại phạm tiếp và một số học sinh có tâm lí sợ đến tiết sinh hoạt cuối tuần.
Chính vì vậy mà từ năm học 2009- 2010 đến nay, khi chủ nhiệm lớp 10b3 tôi đã cải
tiến giờ sinh hoạt theo tiến trình sau:

11


* Tiến trình giờ sinh hoạt:
Phần 1: Nhận xét, đánh giá ( chiếm từ 15 đến 20 phút)
- Giờ sinh hoạt bắt đầu bằng những tóm tắt kết quả học tập và rèn luyện của cả
lớp trong tuần của ban cán sự lớp. Thông qua sổ đầu bài, sổ trực tuần, sổ trực xung
kích lần lượt các tổ trưởng nhận xét tuần học của mình (nghỉ học, bỏ tiết, đi học
muộn, trang phục, đồng phục, tinh thần, thái độ học tập, bầu chọn cá nhân xuất sắc
hoặc tiến bộ vượt bậc của tổ,….)
- Lớp trưởng nhận xét hoạt động của lớp trong tuần học, nghiêm túc chỉ ra
những tiến bộ, hoặc hạn chế của tập thể lớp trong mọi mặt hoạt động.
- Gv chủ nhiệm chỉ nhận xét, đánh giá chung về mọi hoạt động của tập thể lớp
một cách khách quan, công bằng qua việc kiểm tra, giám sát, thu thập từ các nguồn
tin học sinh, cán sự lớp, giáo viên bộ môn, lãnh đạo nhà trường, phụ huynh học sinh,
… Có khen chê kịp thời nhưng khéo léo; đưa ra kế hoạch và phương hướng phấn đấu
của tập thể lớp trong tuần học tiếp theo
- Bầu chọn các cá nhân, tập thể tổ xuất sắc nhất để khen thưởng, động viên kịp
thời; lập danh sách các cá nhân học sinh chưa tiến bộ và có hướng điều chỉnh cụ thể
(tùy theo hình thức vi phạm mà đưa ra giải pháp cụ thể nhưng tránh lăng mạ, xúc
phạm học sinh mà cần cho học sinh tự nhận lỗi và có ý thức phấn đấu tự sửa lỗi. Có
thể lấy ý kiến từ các bàn trưởng.

Phần 2: Sinh hoạt tập thể ( Từ 25 đến 30 phút)
- Sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp (Theo tổ): Mỗi tuần giáo viên
yêu cầu 01 tổ học sinh chuẩn bị các hoạt động vui – học- rèn kĩ năng sống, khả năng
hòa đồng với tập thể học sinh, …và chịu trách nhiệm điều hành các hoạt động này
trong giờ sinh hoạt. Các em có cơ hội được nói, được thể hiện mình, trở thành người
tổ chức, điều khiển các hoạt động như thi hát giữa các tổ, học bài hát truyền thống,
hái hoa dân chủ bằng các câu hỏi về kiến thức môn học về hiểu biết xã hội, kĩ năng
ứng xử, tự bộc lộ mình hoặc nêu cảm nhận về bạn bằng các hình thức trả lời các câu
hỏi như bạn thích nhất màu gì? Quan niệm của em về tình bạn chân thành, thần
tượng của bạn là ai? Tại sao? trong tương lai bạn chọn nghề gì? Tại sao …Khi tổ
chức các hoạt động này tôi nhận thấy các em lúc đầu cịn ngại ngùng nhưng sau đó tỏ
ra thích thú và rất hào hứng.

12


Với tinh thần tự quản, nội dung sinh hoạt một giờ sinh hoạt lớp cịn có thể
diễn ra như sau: quản ca bắt nhịp, cả lớp vui vẻ mở đầu bằng bài đồng ca thật khí
thế; lớp trưởng giới thiệu rồi mời giáo viên chủ nhiệm cùng các bạn xuất sắc trong
tuần (đã được bầu trong cuộc họp cán bộ lớp) lên ngồi ở bàn danh dự (có trang trí
lịch sự); lớp trưởng mời các tổ trưởng và các lớp phó lần lượt báo cáo, rồi cho lớp tự
do góp ý; lớp trưởng nhận xét và tổng kết kết quả thi đua trong tuần, rồi công bố
trọng tâm công việc tuần tới, Nhận xét, đánh giá, tuyên dương, phê bình, nhắc nhở
của giáo viên chủ nhiệm, tổ chức các hoạt động tập thể vui, bổ ích,…
Qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm cuối tuần, các học sinh sẽ tự tin không bỡ ngỡ
trong việc lựa chọn nghề theo lực học của mình, theo sở thích… rồi chọn đúng ngành
để đi.
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý dạy các em cách học làm người, cách sống,
cách ứng xử với mọi người. Không cần giáo huấn quá nhiều không cần những lời
đao to búa lớn mà có khi chỉ là những tâm sự mang tính chất cá nhân hoặc những câu

chuyện nhỏ về bài học làm người. Có những hơm tơi khơng nói gì cả mà chỉ kể cho
các em nghe một mẩu chuyện trong sách, báo, internet mà tôi sưu tầm được để các
em tự rút ra bài học cho mình. Ví dụ chuyện về chiếc vòng tròn để các em nhận ra
khơng phải cái gì cũng hồn hảo, những khiếm khuyết đơi khi lại đem đến giá trị có
ý nghĩa cho cuộc sống cũng có khi tơi kể cho các em nghe những mẫu chuyện ngắn
về Bác Hồ, về tuổi thơ của một số nhà khoa học mà tôi biết và gần gủi, thiết thực với
các em hơn cả là sau mỗi kì thi đại học tơi đều sưu tầm trên mạng internet những tấm
gương vượt khó vươn lên trong học tập và đạt thủ khoa hoặc giành điểm cao trong kì
thi đại học, những tấm gương về người tốt, việc tốt ở lứa tuổi học sinh THPT để giờ
sinh hoạt tập thể kể cho các em nghe hoặc cung cấp thơng tin để ban cán sự lớp lấy
đó làm tư liệu trong giờ sinh hoạt tập thể kể về gương người tốt, việc tốt…
Cũng có tuần ( thường là cuối một học kì và cuối mỗi năm học) tơi cho các em
chơi trò tự bạch các em tự bộc bạch trên giấy về ước mơ, hoài bão của bản thân,
những điều mà các em đã làm được hoặc chưa làm được trong học kì hoặc năm học,
những vướng mắc mà các em gặp phải trong học tập và cuộc sống, những mong
muốn, đề xuất (nếu có) đối với tập thể lớp và những góp ý với cơ giáo chủ nhiệm.
Kết quả khơng nằm ngồi dự đốn của tơi, những tờ giấy mà tơi thu được là những
bộc bạch, những dịng cảm xúc khá chân thành của học sinh qua đó tôi nắm bắt được

13


tâm tư, tình cảm của các em để có biện pháp tác động phù hợp và đây cũng là hình
thức tôi thu nhận các thông tin ngược về phương pháp chủ nhiệm cũng như giảng
dạy của mình từ đó có những điều chỉnh cần thiết.
b. Các giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ
Trong các giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ tôi đã lên kế hoach cụ thể cho từng
buổi và phân công cho từng cá nhân phụ trách. Trong tuần ngoài những nội dung bắt
buộc theo quy định của Đồn trường tơi đã xin dành ra hai buổi: Một buổi dành cho
học sinh trao đổi về ước mơ, hoài bão, định hướng nghề nghiệp của bản thân trong

tương lai, cũng có khi cho các em bày tỏ quan điểm của mình về tình u, tình bạn
trong sáng, buổi cịn lại cho các em tìm hiểu về gương người tốt, việc tốt nhất là các
tấm gương vượt khó vươn lên trong học tập. Tôi làm việc này với quan điểm mưa
dần thấn lâu, mỗi tuần các em kể về một tấm gương sáng thì tâm hồn các em cũng
dần “sáng” theo.
6. Tổ chức cho học sinh rèn ý thức tự giáo dục bằng sổ tự cập nhật.
Cùng với việc thực hiện và phát huy tác dụng của sổ liên lạc, sổ chủ nhiệm, sổ
ghi chép của lớp trưởng, lớp phó, cán sự bộ môn, tổ trưởng, nhiều GVCN đã công
phu sáng tạo, biến quá trình quản lý, giáo dục của giáo viên thành q trình tự giáo
dục của trị bằng một loại sổ thật đơn giản, nhưng thật ý nghĩa. Tơi đã lập một quyển
sổ với tên “nhật kí học tập ” và treo vào một vị trí trang trọng trong lớp. Ở sổ này,
sau mỗi buổi học các em có thành tích tốt trong buổi học và những em cịn bị phê
bình, nhắc nhở tự ghi nhật ký về những điều mình đã làm được hoặc nhưng sai sót
mà mình mắc phải có chữ ký xác nhận của tổ trưởng. Mỗi tuần giáo viên chủ nhiệm
sẽ tổng kết nhận xét, đánh giá, khen thưởng và phê bình, nhắc nhở kịp thời. Mỗi học
sinh khi soi mình trong đó cũng tự có ý thức cần nỗ lực và cố gắng hơn và điều quan
trọng là thông qua việc làm này các em biết nhận lỗi và sửa lỗi. Đó là một trong
những đức tính rất cần thiết đối với cuộc sống của các em.
7. Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên kết hợp với giáo viên bộ môn
Việc phối hợp tốt với giáo viên bộ môn một mặt nâng cao hiệu quả giáo dục
của giáo viên chủ nhiệm mặt khác thúc đẩy sự tiến bộ trong học tập của mỗi cá
nhân học sinh và của cả tập thể lớp.
- Phối hợp với các giáo viên khác để dạy học có hiệu quả ở lớp chủ nhiệm.

14


- Phối hợp với các giáo viên khác để theo dõi, kiểm tra và đôn đốc việc học
tập của tập thể và cá nhân.
- Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên tập hợp ý kiến của các đồng

nghiệp về lớp mình và lớp bạn.
- Trao đổi trực tiếp với đồng nghiệp về những vấn đề cụ thể của lớp để cùng
đưa ra giải pháp giáo dục thống nhất.
- Đề xuất các ý kiến của tập thể học sinh về công tác dạy và học với giáo
viên có liên quan.
Cụ thể do thường xuyên kết hợp được với giáo viên bộ mơn nắm được tồn
diện về học sinh. Từ đó đưa ra biện pháp giáo dục, giúp cho các học sinh từ học lực
yếu lên học lực trung bình và lên khá vào cuối năm, có ý thức đạo đức tốt.
Đối với tập thể lớp thì các em ln chuẩn bị bài cũ ở nhà, làm bài tập về nhà
đầy đủ, hăng hái phát biểu ý kiến. Cuối năm đã đạt được kết quả cao về học tập và
rèn luyện.
8. Giáo viên chủ nhiệm kết hợp với Chi hội cha mẹ học sinh và gia đình
học sinh:
Trong q trình làm cơng tác chủ nhiệm, việc phối hợp với hội cha mẹ và gia
đình học sinh, kịp thời cung cấp những thơng tin về tình hình học tập và rèn luyện,
những biểu hiện bất thường của học sinh với gia đình các em để gia đình có biện
pháp phối hợp với nhà trường trong việc đôn đốc, nhắc nhở, giáo dục các em là một
việc làm mang lại hiệu quả giáo dục rất lớn. Do vậy khi làm công tác chủ nhiêm tôi
đã:
- Tổ chức và thực hiện tốt các kỳ họp phụ huynh học sinh do nhà trường đề ra.
- Đi thăm trao đổi trực tiếp hoặc trao đổi qua điện thoại với gia đình học sinh
khi cần thiết.
- Mời phụ huynh học sinh đến trường để trao đổi về việc giáo dục học sinh
khi có những hiện tượng bất thường và khẩn cấp.
- Liên hệ thường xuyên với Ban chấp hành Hội phụ huynh học sinh để tích cực
hố các hoạt động của hội phụ huynh học sinh trong công tác giáo dục.

15

- Mỗi chủ điểm sinh hoạt trọng tâm mời Chi hội trưởng Hội phụ huynh học
sinh dự buổi sinh hoạt ngoại khóa.
- Thiết lập mối quan hệ giữa nhà trường và gia đình qua sổ liên lạc và qua
điện thoại.
- Cung cấp cho phụ huynh số điện thoại của giáo viên chủ nhiệm để phụ
huynh tiện liên hệ khi cần thiết.
Do vậy trong 3 năm qua tôi luôn nắm bắt được tình hình cụ thể của từng học
sinh và ngược lại gia đình cũng thường xuyên biết được kết quả học tập của con em
mình. Khơng cịn hiện tương học sinh bỏ học vô lý do, đi học không đúng giờ.
9 Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với Đồn TNCS Hồ Chí Minh
và các đồn thể khác trong trường( trường tơi cịn có ban nề nếp):
- Giáo viên chủ nhiệm phải nắm bắt được kế hoạch của nhà trường, Đoàn
thanh niên để phối hợp và phổ biến kịp thời đến học sinh.
- Thường xuyên động viên, đôn đốc nhắc nhở các em tham gia tốt các hoạt
động đoàn thể, phong trào thi đua do đoàn thể phát động.
- Thường xuyên động viên, đôn đốc nhắc nhở các em thực hiện tốt các các
nội quy, quy định mà ban nề nếp của trường đề ra.
Trong 3 năm học qua, lớp tôi chủ nhiệm đã tham gia 100% các hoạt động do
trường và đoàn thể phát động, đạt vượt chỉ tiêu về kế hoạch lớp đề ra, tham gia ủng
hộ bạn nghèo. Tham gia và đạt giải cao trong các đợt thi báo tường, TDTT mừng
ngày 20/11, 26/3 đặc biệt là qun góp giúp đỡ các bạn có hồn cảnh khó khăn
trong lớp.
10. Biện pháp giáo dục học sinh cá biệt:
Trong mỗi lớp học có những học sinh cá biệt khi giáo viên chủ nhiệm lớp có
biện pháp giáo dục đối tượng học sinh này tốt sẽ là động lực để xây dựng được tập
thể lớp vững mạnh.
- Giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu lý lịch, tính cách học sinh, tìm hiểu điểm
yếu, thế mạnh của những học sinh này.
- Kết hợp với giáo viên bộ môn, nhà trường, gia đình.

16


- Đối với học sinh cá biệt, giáo viên chủ nhiệm khơng được nóng vội mà phải
kiên trì uốn nắn dần, khi đưa ra tập thể lớp khơng nói nhiều, khi gặp riêng khơng
được chì trích mà nhẹ nhàng tâm sự và phân tích.
- Giao cho học sinh cá biệt một số việc phù hợp với năng lực của bẩn thân các
em và sau đó phải động viên khuyến khích kịp thời những việc em làm tốt.
- Lập kế hoạch cho cán sự lớp để thành lập các đôi bạn cùng tiến.
- Luôn thông báo kịp thời các thông tin về học sinh với gia đình và ngược lại.
- Phải gần gũi, thân thiện, biết lắng nghe để học sinh cá biệt giải bày được tâm
tư, khúc mắc để cùng giáo viên bộ mơn và gia đình phối hợp giáo dục
IV.Kiểm nghiệm.
Trong 3 năm liên tục áp dụng các biện pháp trên, tập thể 12b3 trường Triệu
Sơn 4 mà tôi chủ nhiệm là một tập thể đoàn kết, các em học sinh đều rất yêu quý cô
giáo chủ nhiệm và thực sự coi tôi như người mẹ thứ hai và công tác chủ nhiệm của
tôi đã thu được những thành quả nhất định. Đó là:
* Năm học 2009 – 2010:
- Hạnh kiểm Tốt: 80% ;

khá 20%

- Học lực:
+ Khá: 20%
+ Trung bình: 80%
+ Yếu, kém: 0
- Thi đua: Giải nhì Văn nghệ, giải khuyến khích báo tập, giải ba học sinh hát
dân ca…; nề nếp xếp thứ 8 trên tổng số 24 lớp.

* Năm học 2010 – 2011:

- Hạnh kiểm Tốt: 82%

khá 18%

- Học lực:
+ Khá: 30%
+ Trung bình: 70%

+ Yếu, kém: 0

17


- Thi đua: Giải nhì văn nghệ chào mừng ngày 20/11, giải triển vọng báo tập,
giải ba thi cắm trại chào mừng ngày 26/3; nề nếp xết thứ 5 trên tổng số 24 lớp.

* Năm học 2011 – 2012:
- Hạnh kiểm Tốt: 90%

khá 10%

- Học lực:
+ Khá: 36%
+ Trung bình: 64%

+ Yếu, kém: 0

- Thi đua: Giải nhì văn nghệ chào mừng ngày 20/11, giải triển vọng báo tập,
giải nhì bóng đá nữ ; nề nếp xếp thứ 2 trên tổng số 24 lớp.
+ Kết quả thi tốt nghiệp năm học 2011-1012: đậu 50/50 em.

+ Số học sinh đậu nguyện vọng 1 vào các trường đại học: 20 em ( đây là kết
quả đáng khích lệ đối với một lớp cơ bản có cất lượng đầu vào khơng cao- khơng
phải là lớp chọn của trường)
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
Chủ nhiệm lớp là một công việc vất vả nhưng rất đáng tự hào. Một đồng
nghiệp nói với tơi rằng khơng phải bao giờ công tác chủ nhiệm cũng thành công, chủ
nhiệm đôi khi cũng phải biết chấp nhận thất bại. Tơi nghĩ điều đó đúng. Một tập thể
gần 50 học sinh mỗi em là một cá thể, một nét tính cách riêng biệt. Có em nếu trước
lỗi lầm giáo viên khuyên bảo nhẹ nhàng em ấy tiến bộ rất nhanh, có em lại phải kiên
quyết,…..điều cần nhất ở một giáo viên chủ nhiệm là phải có tâm với nghề, có tinh
thần trách nhiệm và hết lịng với cơng việc được giao. Cịn kinh nghiệm sẽ được tích
lũy dần sau mỗi năm chủ nhiệm, qua mỗi lần ứng xử sư phạm với học sinh, với đồng
nghiệp và phụ huynh.
Trên đây là những kinh nghiệm rất nhỏ mà tôi rút ra được trong thực tế làm
công tác chủ nhiệm và qua sự học hỏi từ đồng nghiệp. Với kinh nghiệm làm công tác
chủ nhiệm ít ỏi nên chắc chắn khơng tránh khỏi phiến diện, chủ quan. Rất mong nhận
được sự chia sẻ, đóng góp từ đồng nghiệp để sự nghiệp trồng người của chúng ta gặt
hái được nhiều thành công hơn nữa.

18


Đề xuất: Nếu điều kiện thực tế ở trường THPT cho phép thì nên cử một giáo
viên theo chủ nhiệm một lớp trong cả 3 năm vì việc này tạo điều kiện thuận lợi cho
cả học sinh và giáo viên chủ nhiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ dạy học và
giáo dục. Tôi thấy việc làm này ở trường THPT Triệu Sơn 4 mang lại hiệu quả giáo
dục rất lớn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 5 năm 2013

ĐƠN VỊ

Tơi xin can đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.

Lê Thị Hương

19


20