Mỹ thuật Nguyên thủy
Điêu khắc
(khoảng 30 000-10 000 TCN)
Niên đại: khoảng 30 000 – 10 000 năm TCN.
Những di tích: miền nam nước Pháp, miền nam
nước Áo, miền Bắc nước Ý, Nga, Sibe’ria
Thời kỳ này người Nguyên Thủy đã biết chế tạo
ra công cụ lao động bằng đá, những sản phẩm
làm ra mang tính chức năng.
Công cụ: những mảnh đá đẽo cầm tay để khắc
vào đá
Loại hình: phù điêu, tượng người và thú
Đồ trang sức: có ý thức về làm đẹp
Rìu tìm thấy ở Grena Djursland Đan Mạch.
Văn hóa Ertebolle. 8,000 năm trCN
100-75,000 trCN
40,000 trCN
Tìm thấy tại Razgrad Bulgaria. 3,500 trCN
Phù điêu: phát hiện một hình nam và một hình nữ tại Lespugne
( Pháp) và một ở Tiệp Khắc.
Đáng ngạc nhiên là các nhà điêu khắc đầu tiên chỉ sáng tác hầu
như theo hai đề tài cơ bản:
Tượng người và tượng thú
- chủ yếu là tượng người và là phụ nữ
- kích thước: 3,5- 23 cm
- chất liệu: ngà, sừng, xương, đá, đất nung
- đặc điểm chung: tỉ lệ chưa được chú ý, phần đầu và tay không
diễn tả kỹ. Phần được chú ý là các chi tiết: ngực, bụng, mông. Phần
chân dung hầu như không được diễn tả.
- Chưa tìm thấy tượng nam giới mà mới chỉ tìm thấy hình chạm
khắc nam giới
Vệ nữ Willendorf – niên đại khoảng 20.000 năm trước Công nguyên.
Tượng đá vôi, cao 11cm. Bảo tàng lịch sử tự nhiên thành phố Viên (thủ
đô Áo).
Hai tượng vệ nữ Grimaldi –
niên đại khoảng 20.000 năm
trước Công nguyên. Tượng đá
phấn (Stéatite) cao 6,4 cm và
3,8 cm. Bảo tàng cổ vật quốc
gia Pháp.
Venus ở Lespugne
cao 14,7 cm,
Venus Avdeevo
Cao 15cm , ở Nga
Cấu trúc của các venus. Thân dưới đều giống venus ở Willendorf
( thân hình giống người Hottentos ở Tây Nam châu Phi ngày nay)
Vệ nữ Laussel – niên đại
khoảng 26.000 năm trước
Công nguyên. Chạm nổi trên
đá, cao 44 cm. Bảo tàng xứ
Aquitaine Bordeaux – Pháp.
Venus ở Brassempouy
được phát hiện ỏ
Brassempouy, France năm
1892
niên đại: 25 000 trước công
nguyên
.Venus ở Dolní Vestonice
được tìm thấy năm 1925 , ở
Moravian nước Séc
.niên đại 25,000-30,000
trước công nguyên
Nữ thần Mẹ (đang sinh nở) –
niên đại khoảng 6.000 năm
trước Công nguyên. Tương
đất nung cao 20 cm. Tìm thấy
tại đô thị tối cổ Catal Huyuk
(nam Thổ Nhĩ Kỳ). Bảo tàng
khảo cổ học Ankara.
Ngựa nhảy vươn
mình – niên đại
khoảng 12.000 năm
trước Công nguyên.
Tượng gọt từ sừng
tuần lộc – phần cán
lao, cao 29 cm. Bảo
tàng cổ vật quốc gia
Pháp.
Bò rừng đang ngoái
cổ lại – niên đại
khoảng 11.000 năm
trước Công nguyên.
Tượng gọt từ sừng
tuần lộc – phần đầu
gậy, cao 10,2 cm. Bảo
tàng cổ vật quốc gia
Pháp.
Ngoại lệ có tượng Cá bơn lá mít Lespugue niên đại khoảng 15.000
năm đến 10.000 năm trước Công nguyên. Tượng đá, 4,4 x 1,5 cm.
Đó là những tác phẩm điêu khắc đầu tiên của loài người
với các ưu điểm:
- Rất rõ ý đồ tạo hình, tạo dáng.
- Tạo tác thành công khối nổi căng tràn trề sức sống (Vệ
nữ Willendorf).
- Biết đánh bóng, chuốt dáng (Hai Vệ nữ Grimaldi), thậm
chí còn trổ được mái tóc phức tạp của Vệ nữ Willendorf.
- Bắt được các dáng khó (mà sinh động) như bò rừng
ngoái đầu lại, ngựa vươn mình
Nổi nhất trong những phát hiện
kiểu này là pho tượng được đặt
tên là “Tan - Tan ” cao chừng 6cm,
khai quật tại Maroc năm 2003.
Tuổi của tượng được đoán định
khoảng 300.000 đến 500.000 năm
trước đây (tức là giữa thời kỳ đồ
đá cũ) do nằm trong tầng đất có
niên đại tương đương. Quan sát
thì ta cũng có thể thấy rõ các
phần: đầu, thân, hai chân v.v…
Thế nhưng nhiều nhà nghiên cứu
đã bác bỏ giả thiết cho rằng đó là
pho tượng cổ nhất của nhân loại.
Theo ông Stanley Ambrose – Giáo
sư Đại học tổng hợp Illinois (Mỹ)
thì vật đá này được tạo thành do
“sự bào mòn ngẫu nhiên của thiên
nhiên” chứ không hề có dấu vết
của công cụ tạc đá
Stonehenge được xây dựng vào khoảng
2300 trCN
Sơ đồ
Stonehenge
Tượng đá trên đảo Rapanui ( moai)