Tiết 73: Lưu biệt khi xuất dương

TIẾT 73: XUẤT DƯƠNG LƯU BIỆT
PHAN B I CHÂUỘ
Làm trai phải lạ ở trên đời,
Há để càn khôn tự chuyển dời.
Trong khoảng trăm năm cần có tớ,
Sau này muôn thuở, há không ai?
Non sông đã chết, sống thêm nhục,
Hiền thánh còn đâu, học cũng hoài.
Muốn vượt biển đông theo cánh gió,
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.




I. TIỂU DẪN
1. Tác giả.
-(1867-1940), Phan Sào Nam
-Nam Đàn- Nghệ An
-Là lá cờ đầu của phong trào
yêu nước và cách mạng ở Việt
Nam trong khoảng hai lăm
năm đầu thế kỉ XX
-17 tuổi viết hịch “Bình Tây
Thu Bắc”
--1904 vận động thành lập Duy
Tân Hội
-1905-1908 khởi xướng phong
trào Đông Du
-1912 tham gia Việt Nam
Quang phục hội

-1912 b ị kết án tử hình vắng mặt
-1825 bị bắt ở Thượng Hải, định thủ tiêu sau phải xử công khai, bị án trung
thân và giam lỏng ở Huế, mất năm 1940.
*Thơ văn Pham Bội Châu nóng bỏng nhiệt tình yêu nước, anhe hưởng sâu
rộng trong quần chúng nhất là thanh niên
Các tác phẩm chính: Hải ngoại huyết thư, Trùng quang tân sử, Văn tế Phan
Châu Trinh…
.
2. Xuất xứ tác phẩm:
-Theo chủ trương của Duy tân hội. 1905, Phan Bội Châu làm
nhiêm vụ xuất dương để tạo cơ sở cho phong trào cách mạng
trong nước. Bài thơ ra đời trong buổi chia tay đồng chí để lên
đường.




II. Đọc hiểu văn bản
Sinh vi nam tử yếu hi kì,
Khẳng hứu càn khôn tự chuyển di
Ư bách niên trung tu hữu ngã
Khởi niên tải hậu cánh vô thuỳ
Giang sơn tử hĩ sinh đồ nhuế
Hiền thánh liêu nhiên tụng diệc si!
Nguyện trục trường phong Đông hải khứ
Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi

Dịch thơ
Làm trai phải lạ ở trên đời,
Há để càn khôn tự chuyển dời.
Trong khoảng trăm năm cần có tớ,
Sau này muôn thuở, há không ai?
Non sông đã chết, sống thêm nhục,
Hiền thánh còn đâu, học cũng hoài.
Muốn vượt biển đông theo cánh gió,
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.




-Câu1:”Hi kì”- hiếm lạ, khác thường-tính chất lớn lao, trọng đại, kì vĩ của công
việc mà kẻ làm trai phải gánh vác
-Câu2: Lời tự nhắc nhở phải có trách nhiệm với cuộc đời
Câu3: xác nhận sự có mặt của bản thân không phải ngẫu nhiên, vô ích mà
phải làm việc có ích cho đời.
Câu4: Ngàn năm sau lẽ nào chẳng có người tiếp nối công việc của người đi
trước?
# Một cái tôi đầy trách nhiệm, thể hiện chí làm trai của các nhà nho xưa,
đồng thời cũng khẳng định khát vọng lớn lao của nhà nho yêu nước đầu thế
kỉ XX
“ Bay thẳng cánh muôn trùng tiêu tán
Phá vòng vây bạn với Kim ô” (Chim trong lồng- Nghuyễn Hữu Cầu)
“Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông”( Nguyễn Công Trứ)…
1. Khảng định “Chí làm trai “- khát vọng của nhân vật trữ tình