áp dụng các nguyên tắc tính đảng, tính khoa học, tính thực tiễn trong giảng dạy môn gdcd ở trường thpt hồng quang

1

S
TR
"


Hác gi: Nguy Th Nh Hoa
 v: Tr THPT H Quang
Y ên Bái, tháng 2 năm 2012


2


:   2
1. Lí do chọn SKKN 2
2. Thời gian thực hiện và triển khai SKKN 3
:  4
1. Cơ sở lý luận của vấn đề 4
2. Thực trạng của vấn đề 5
3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 6
3.1 Kinh nghiệm áp dụng 6
3.2 Các giải pháp thực hiện 7
3.2.1. Nguyên tắc tính Đảng 7
3.2.2. Nguyên tắc tính khoa học 9
3.2.3. Nguyên tắc tính thực tiễn 13
4. Hiệu quả của SKKN 15
 17

T 18











3



Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đang từng ngày, từng
giờ đặt ra cho nghành Giáo dục và Đào tạo vai trò quan trọng trong việc tham
gia bồi dưỡng nhân lực con người, phát triển toàn diện về trí tuệ, về thể chất, về
tinh thần, trong sáng về đạo đức là động lực và mục tiêu của công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Thực tiễn công cuộc đổi mới đất nước càng đòi hỏi con người không chỉ
giỏi về năng lực chuyên môn mà quan trọng hơn là phải có thế giới quan khoa
học mác - Lênin, có nhân sinh quan cộng sản, có hành vi đạo đức phù hợp với
chuẩn mực đạo đức xã hội chủ nghĩa
Mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ thông chúng ta là hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách cho thế hệ trẻ theo mô hình nhân cách con người Việt
Nam trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Môn giáo dục công dân ở
trường THPT là một môn khoa học xã hội, cùng với tất cả các môn khoa học
khác góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Để thực hiện tốt

các chức năng và nhiệm vụ của môn học, người giáo viên trong mỗi tiết dạy cần
phải quán triệt sâu sắc các nguyên tắc cơ bản:
Nguyên tắc tính Đảng.
Nguyên tắc tính khoa học.
Nguyên tắc tính thực tiễn.
Đó là luận điểm xuất phát có tính quy luật chỉ đạo toàn bộ quá trình giảng
dạy của người giáo viên nói chung và việc học tập môn GDCD của các em học
sinh nói riêng.
Thực tế cho thấy rằng việc áp dụng kinh nghiệm “Cần quán triệt sâu sắc
các nguyên tắc cơ bản vào trong việc giảng dạy môn GDCD ở nhà trường
THPT” đã giúp cho tiết dạy, giờ dạy của cá nhân tôi, sinh động hơn, hấp dẫn
hơn và đạt hiệu quả cao hơn. Chính vì vậy tôi xin được trình bày một số kinh
nghiệm của bản thân về việc "Áp dụng các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học,


4
tính thực tiễn trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT Hồng Quang". Tôi hi
vọng rằng, sáng kiến kinh nghiệm này sẽ giúp cho kinh nghiệm giảng dạy của
các bạn càng thêm phong phú.

Nghiên cứu và thực nghiệm từ năm học 2011-2012

5



Trong văn kiện hội nghị lần thứ II của BCH TW Đảng khóa VIII đã nêu
rõ: “ Nhiệm vụ mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con
người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo
đức trong sáng, có ý trí kiên cường xây và bảo vệ Tổ quốc, CNH - HĐH đất
nước, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc, có năng lực tiếp thu
tinh hoa văn hóa của nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc và con người
Việt Nam, có ý thức cộng đồng và pháp huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ
tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có tính tổ chức kỷ

luật cao là những con người kế thừa và xây dựng CNXH vừa hồng vừa chuyên”.
Điều 2, chương I của Luật giáo dục năm 2005 nêu rõ : “ Mục tiêu giáo
dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có tri thức, đạo đức,
sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và
CNXH: hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công
dân; đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Điều 27, mục 2, chương III của Luật giáo dục năm 2005 khẳng định
“Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp HS phát triển toàn diện về đạo đức,
trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây
dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên
hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Trong việc giảng dạy môn GDCD ở nhà trường THPT, một yêu cầu tổng
quát đặt ra cho mỗi người giáo viên là truyền thụ chính xác, đầy đủ các tri thức
khoa học về chủ nghĩa Mác-LêNin, các đường lối chủ trương chính sách của
Đảng tới đối tượng học sinh THPT còn ít tuổi, vốn sống thực tiễn nghèo nàn,
khả năng tư duy khái quát chưa cao.
Chính vì vậy việc quán triệt các nguyên tắc, tính Đảng, tính khoa học,
tính thực tiễn vào trong việc giảng dạy môn GDCD ở nhà trường THPT vùng 3


6
nói riêng và ở các trường THPT nói chung là một luận điểm có tính chỉ đạo toàn
bộ hoạt động dạy của người giáo viên và hoạt động học của người học sinh.

Xuất phát từ những thực tế trên, bản thân tôi là một giáo viên THPT cũng
luôn trăn trở về đổi mới phương pháp giảng dạy của mình, về đối tượng giảng
dạy của mình… để làm sao cho mỗi giờ giảng phải đạt kết quả cao nhất.
Xuất phát từ đặc trưng của bộ môn GDCD với nội dung là những nguyên
lý của chủ nghĩa Mác-LêNin, những đường lối chính sách của Đảng cho nên

việc truyền thụ kiến thức GDCD phải mang tính Đảng – Tính khoa học và tính
thực tiễn.
Đối với giáo viên
Nguyên tắc tính Đảng sẽ giúp cho người giáo viên có một lòng nhiệt
huyết trong quá trình giảng dạy, trung thành với quan điểm của chủ nghĩa
Mác-LêNin, đấu tranh không khoan nhượng với những khuynh hướng sai
lầm đi ngược lại với quan điểm của Đảng và Nhà nước.
Nguyên tắc tính khoa học sẽ giúp cho người giáo viên đưa ra một kết
cấu bài giảng và kết cấu kiến thức cơ bản cho học sinh ghi một cách lôgíc
hơn. Qua đó hình thành cho các em một tư duy lý luận chặt chẽ.
Nguyên tắc tính thực tiễn sẽ giúp cho người giáo viên phải không
ngừng cập nhật với các số liệu mới nhất, thông tin mới nhất để lấy dẫn
chứng cho từng tiết giảng của mình, có như vậy bài giảng mới được hấp
dẫn và sinh động.
Đối với học sinh
Nguyên tắc tính Đảng sẽ hình thành cho các em thái độ và hành động
kiên quyết đấu tranh chống lại các hiện tượng tiêu cực ở xung quanh nơi
mình đang sống. Các em biết tuyên truyền, vận động mọi người xung
quanh cùng thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta.


7
Nguyên tắc khoa học sẽ giúp các em có một tư duy lôgíc trong khi lý
giải một vấn đề thực tiễn và hiểu các qui luật, phạm trù của chủ nghĩa Mác-
LêNin một cách chính xác hơn.
Nguyên tắc thực tiễn sẽ giúp các em tin tưởng vào đường lối lãnh
đạo của Đảng và Nhà nước ta, tin tưởng vào tính đúng đắn của chủ nghĩa
Mác-LêNin. Mặt khác nguyên tắc tính thực tiễn còn giúp các em biết nhìn
thẳng vào sự thật của xã hội để thấy được mặt tích cực và mặt tiêu cực của
xã hội.

Qua thực tế áp dụng kinh nghiệm “Cần quán triệt sâu sắc các nguyên tắc
tính Đảng, tính khoa học và tính thực tiễn trong quá trình giảng dạy môn GDCD
ở nhà trường THPT tôi thấy giờ dạy của mình đạt hiệu quả cao hơn.
Để đánh giá hiệu quả sáng kiến trước khi áp dụng tôi đã tiến hành khảo
sát một số học sinh các lớp giảng dạy với câu hỏi: Em có hứng thú với môn học
GDCD không? Kết quả thu được như sau:


h

Không
thích


256 HS
150(58,6%)
83(32,4%)
0 ( 0 %)
23(9,0%)

 

Việc quán triệt các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học, tính thực
tiễn trong việc dạy môn GDCD ở nhà trường THPT có ý nghĩa cực kì quan
trọng đối với người giáo viên không những ở khâu giảng bài ở trên lớp mà
còn có tác dụng tích cực ở khâu soạn giáo án trước khi lên lớp.
Trong quá trình giảng dạy với những kiến thức được học ở trường
ĐH tôi nhận thấy rằng học thuyết Mác-Lênin là học thuyết xã hội mang
tính đúng đắn sâu sắc, vì thế khi soạn giảng tôi cố giảng chắt lọc những
kiến thức cơ bản nhất của bài học để học sinh dễ hiểu dễ nhớ dễ vận dụng,

nhưng đồng thời vẫn đảm bảo được tính chính xác tính trung thực với quan
điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin.


8
Mặt khác trong quá trình giảng bài ở trên lớp khi đưa ra nhiều tình
huống, nhiều bài tập … nếu học sinh có cách hiểu sai không đúng với bản
chất của chủ nghĩa Mác-LêNin và đường lối chủ trương của Đảng ta, thì tôi
tìm cách phân tích, giảng giải để học sinh thấy được cái sai của mình. Đó
chính là một yêu cầu của nguyên tắc tính Đảng (đấu tranh không khoan
nhượng với các quan điểm thù địch).
Hơn thế nữa tri thức của chủ nghĩa Mác-LêNin bao giờ cũng mang
tính khoa học cho nên tôi thấy mình càng phải trình bày diễn giải và đưa ra
các kiến thức cơ bản một cách tinh giản, cô đọng lôgíc. Điều đó sẽ làm cho
các em dễ hiểu và dễ nhớ hơn. (Vì kiến thức ở bài học đã được tinh giản
nhất).
Và để thu hút sự chú ý của học sinh vào bài giảng thì tôi cố gằng tìm
cách liên hệ kiến thức với thực tiễn để phân tích đánh giá và tìm hiểu các
câu chuyện có liên quan đến bài học để kể cho các em nghe. Qua đó sẽ làm
tăng tính hấp dẫn, tính thuyết phục của bài giảng.
3.2 Các g
3.2.1 N
Một số yêu cầu cơ bản trong việc bảo đảm nguyên tắc tính Đảng:
- Trước tiên phải trung thực với chủ nghĩa Mác-LêNin: Điều đó đòi hỏi
người giáo viên GDCD phải là một chiến sĩ trên mặt trận Văn hoá - Tư tưởng
của Đảng. Do đó cần phải trung thực với chủ nghĩa Mác-LêNin mà sự trung
thực ở đây không phải trung thực trên từng câu, chữ mà là trong thực chất hành
động cách mạng và khoa học vốn là hai mặt đặc tính căn bản kết hợp làm một
trong bản thân của chủ nghĩa Mác-LêNin.
Trung thực với chủ nghĩa Mác-Lênin đòi hỏi người giáo viên GDCD phải

công khai giữ vững lập trường của giai cấp công nhân của Đảng mà giảng dạy.
Lê Nin có nói rằng: Chủ nghĩa duy vật bắt buộc chúng ta mỗi khi đánh giá một
sự kiện phải công khai dứt khoát đứng về một tập đoàn xã hội nhất định (quan
điểm giai cấp).


9
Trung thực với chủ nghĩa Mác-Lênin là yêu cầu quan trọng bậc nhất đối
với người giáo viên GDCD. Nó đòi hỏi mỗi người giáo viên phải không ngừng
học tập nâng cao trình độ hiểu biết một cách thấu đáo về chủ nghĩa Mác-Lênin,
về đường lối chính sách của Đảng, đồng thời phải không ngừng rèn luyện bồi
dưỡng lòng nhiệt tình cách mạng. Trong hai điều đó thì nhiệt tình cách mạng là
cái gốc.
* Ví dụ:
Khi giảng dạy bài 2 "Thế giới vật chất tồn tại khách quan"(lớp 10) thì cần
khẳng định được tính đúng đắn của chủ nghĩa duy vật về nguồn gốc con người
và xã hội loài người.
Con người, xã hội loài người chỉ là một sản phẩm của giới tự nhiên theo
sơ đồ sau:
SĐ: Thế giới TN vô cơ –> Thế giới TN hữu cơ –> Hạt côaxecva
–>Thế giới thực vật –> Thế giới động vật –> Vượn người
–>Người tối cổ –> Người tinh khôn.
Mặt khác chúng ta còn hiểu rằng con người chỉ tồn tại và phát triển trong môi
trường tự nhiên. Do đó con người cần có nhận thức đúng đắn về tự nhiên và có hành
động đúng để tác động vào tự nhiên một cách phù hợp với quy luật của nó.
Hơn thế nữa trong khi giảng bài này người giáo viên cũng không thể quên
không phê phán các quan điểm duy tâm về nguồn gốc của con người.
( Bà Nữ Oa dùng bùn nặn ra con người và thổi vào đó sự sống. Đất sét
nặn ra đàn ông, xương sườn người đàn ông tạo ra đàn bà).
(Con người có hai phần: Phần thể xác được tạo thành từ đất, nước, lửa,

không khí. Thể xác là vật hữu hình nên có sinh tử. Còn linh hồn con người do
thượng đế tạo ra, nên nó là bất tử. Khi con người chết đi linh hồn thoát ra khỏi
thể xác tới ngụ ở một ngôi sao nào đó. Khi một thể xác mới ra đời thì linh hồn
đó lại nhập và tạo ra con người hoàn chỉnh – Pla ton).
* Ví dụ: Trong bài giảng về nhà nước và cuộc đấu tranh giai cấp công
nhân, khi lý giải các vấn đề đưa ra cho học sinh. Chẳng hạn nói đến hai giai cấp
cơ bản trong xã hội tư bản: Giai cấp vô sản và giai cấp tư sản thì cần chỉ ra rằng:


10
- Giai cấp tư sản là giai cấp thống trị bóc lột nhân dân lao động vì chúng
chiếm đoạt tư liệu sản xuất trong xã hội.
- Còn giai cấp vô sản là giai cấp mất hết tư liệu sản xuất phải đi làm thuê
cho giai cấp tư sản.
- Cho nên giai cấp vô sản gọi là giai cấp bị bóc lột, giai cấp tư sản gọi là
giai cấp bóc lột.
Từ đó, chỉ ra mâu thuẫn cơ bản trong xã hội tư bản là mẫu thuẫn đối
kháng giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Vì thế trong xã hội tư bản thường
xuyên có cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư sản còn
được gọi là phong trào vô sản.
3.2.2 N
Như chúng ta đã biết việc giảng dạy môn GDCD là một khoa học xét cả
về mặt nội dung tri thức và cả hình thức tổ chức.
Do đó, việc xây dựng tư tưởng chính trị và phẩm chất đạo đức cách mạng,
cho học sinh không phải là một cái gì khác mà chính là ở ngay trong việc truyền
thụ tri thức qua các bài học GDCD ở chương trình các khối lớp 10, 11, 12.
Quan niệm trên đòi hỏi người giáo viên dạy môn GDCD phải truyền thụ
kiến thức một cách lôgic, khoa học. Chính vì vậy ta cần quán triệt một số yêu
cầu trong việc đảm bảo tính khoa học như sau:
Một là: Phải truyền thụ chính xác các khái niệm phạm trù, nguyên lí quy

luật của CN Mác-Lê nin:
- Bất kỳ một môn học nào cũng bao gồm hệ thống các khái niệm, quy
luật… chúng là những công cụ, ngôn ngữ chung của tư duy dễ diễn đạt tư tưởng.
Nếu không hiểu đúng các khái niệm, quy luật… thì sẽ không nắm được nội dung
khoa học của môn học từ đó sẽ nhầm lẫn giữa cái nọ với cái kia.
Ví dụ: Ở bài 4 "nguồn gốc vận động và phát triển" (Lớp 10).
- Khi tìm hiểu khái niệm mâu thuẫn là một chỉnh thể trong đó hai mặt đối
lập vừa thống nhất với nhau vừa đấu tranh với nhau.
- Ta phân tích ở ba khía cạnh:


11
+ Chỉnh thể là một khối thống nhất. Ví dụ: Trong một cơ thể sinh
vật có biến dị và di truyền .
+ Thống nhất với nhau là: Liên hệ, gắn bó với nhau.
+ Đấu tranh với nhau là: Trái ngược nhau, bài trừ nhau.
* Ví dụ: Bài 5 "cách thức vận động của các sự vật hiện tượng" (Lớp 10).
Về khái niệm “ chất là thuộc tính tiêu biểu nhất để phân biệt nó với các
sự vật khác ”.
Nhưng thuộc tính tiêu biểu đó phải được đặt trong cùng một quan hệ nào đó.
+ Chẳng hạn lấy ví dụ về nước: Phải đặt trong mối quan hệ là trạng thái ta
sẽ có 3 trường hợp có thể xảy ra:
- Từ 100
0
C trở lên: H
2
O bay hơi.

- Trong khoảng từ 0
0

C đến 100
0
C : H
2
O trạng thái lỏng.
- Dưới 0
0
C: H
2
O ở trạng thái rắn.
Hoặc trong quan hệ khác thì ta có thể phân biệt các chất: Đường, ớt, gừng,
muối qua cùng một quan hệ là mùi vị:
- Đường: Vị ngọt, màu trắng, hạt nhỏ.
- Ớt: Vị cạy, màu đỏ.
- Gừng: Vị cay, màu vàng.
- Muối: Vị mặn, màu trắng, hạt to.
Hai là: Khi đưa ra sự kiện phải chân thực, khi khái quát phải đúng đắn,
khi kết luận phải chính xác.
Đây cũng là yêu cầu có tính nghiêm ngặt đối với việc giảng dạy môn
GDCD để nhằm đảm bảo tính khoa học của tri thức. Ăng ghen đòi hỏi rằng khi
chúng ta muốn nhận xét tự nhiên, xã hội, lịch sử loài người hay sự hoạt động
tinh thần của chính bản thân ta một cách có suy nghĩ thì phải tôn trọng bức tranh
hiện thực.
Bởi vậy bất kỳ một sự kiện nào, một chi tiết nào khi đưa vào bài giảng
đều phải kiểm tra cẩn thận và phải có cơ sở vững vàng của nó.
Và trong khi nêu sự kiện chúng ta không nên lẩn tránh các vấn đề tiêu cực
của xã hội chính vì thế Lê nin cho rằng: Cần phải cho nhân dân ta biết sự thật và


12

sự thật dù có chua chát đến đâu, người ta cũng phải nhìn thẳng vào nó. Chỉ có
như thế nhân dân mới học được cách đấu tranh chống lại sự dối trá. Nếu không
học sinh sẽ có lý do để nghi ngờ việc đưa ra các sự kiện, cách khái quát và kết
luận của giáo viên. Song, trung thực trong giảng dạy không giống với thái độ
lãnh đạm khách quan của giai cấp tư sản. Vì vậy khi đưa các sự kiện đòi hỏi
người giáo viên phải có hiểu biết sâu sắc về hoàn cảnh kinh tế chính trị và xã hội
phải biết nắm vững toàn bộ sự kiện, từng nhân tố trong mối quan hệ rằng buộc
giữa chúng từ đó khái quát và kết luận đúng bản chất của vấn đề và vạch ra xu
hướng vận động phát triển của chúng một cách khoa học.
* Ví dụ: Bài 7 "Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức".
Người giáo viên đưa ra các sự kiện phải chân thực chính xác:
Sự kiện năm 1952 Wat Mam người Đức đã tìm ra Step tô mi xin. Tiếp thu
thành tựu đó sau 3 tháng Bác sỹ Đặng Văn Ngữ tìm ra 18 loại Steptômixin chữa
được các loại vết thương mãn tính đã bị mưng mủ.
Hoặc đưa ra câu chuyện thú vị về cái biết do nhận thức cảm tính đem lại
thường không đủ giải thích bản chất của sự vật hiện tượng.
Đó là câu chuyện “ Mặt trời xa hay gần ”.
“ Khổng Tử đi chơi ra phía Đông thì thấy hai đứa bé cãi nhau. Khổng Tử
hỏi tại làm sao thì một đứa nói rằng “ Tôi thì cho mặt trời lúc mới mọc gần ta
hơn, về buổi trưa thì ở xa ta hơn ”.
Còn đứa kia thì nói rằng “ Tôi thì tôi cho rằng mặt trời lúc mới mọc ở xa
ta hơn, về buổi trưa lại gần ta hơn.
Đứa kia cãi: “ Mặt trời lúc mới mọc to như cái bánh xe, đến giữa trưa lại
nhỏ như cái bát ăn. Thế chẳng phải ở xa mới nhỏ, ở gần ta mới to là gì?”
Đứa sau cãi: “ Lúc mặt trời mới mọc thì mát mẻ, lúc đến trưa thì nóng
nực. Thế chẳng phải tại ở xa ta mới mát, ở gần ta mới nóng nực ”.
Khổng Tử nghe nói thế, không giải quyết được ra làm sao. Hai đứa bé
mới bảo: “ Thế thì gọi ông là người học rộng, hiểu nhiều thế nào được ”.
Ba là: Trình bày các tri thức và bài giảng phải có lôgic chặt chẽ.

13
Nguyên tắc tính khoa học còn thể hiện ở sự trình bày các tri thức và kết
cấu bài giảng một cách lôgic chặt chẽ. Những đặc điểm đó là cái vốn có trong
các nguyên lý của chủ nghĩa Mác-LêNin và đường lối chính cách của Đảng. Bởi
vì bất kỳ một môn khoa học nào cũng là một hệ thống chặt chẽ lôgic các khái
niệm, phạm trù, nguyên lý và học thuyết.
Như chúng ta đều biết chủ nghĩa Mác-LêNin “ Một học thuyết cân đối và
hoàn bị ” (Lê Nin). Còn đường lối của Đảng có tính thuyết phục cao là bởi vì nó
là sản phẩm của trí tuệ mà ở đó tính lôgic là cái nổi bật về sự vận dụng sáng tạo
lý luận vào thực tiễn nước ta.
Để đảm bảo tính lôgic chặt chẽ không có nghĩa là giảng dạy theo lối tỉ mỉ
tuần tự máy móc mà ngược lại phải biết lựa chọn kiến thức cơ bản. Từ đó học
sinh thấy được mối liên hệ biện chứng giữa chúng. Hiện nay các em học sinh
THPT đã tiếp cận với nhiều thông tin đại chúng cho nên cần rèn luyện cho các
em tư duy khái quát hoá, trừu tượng hoá để có thể hình thành các khái niệm
khoa học, để hiều rõ hơn về đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta.
Ví dụ ở bài 4 "Nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng"
(Lớp 10) thực chất chính là quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.
Cho nên trong bài này ngoài việc cần hiểu được khái niệm “ Mâu thuẫn ” mà
còn phải hiểu mâu thuẫn chính là nguồn gốc vận động phát triển của sự vật, hiện
tượng.
Trong tự nhiên sở dĩ các giống loài mới xuất hiên là do sự đấu tranh giữa
hai mặt di truyền và biến dị.
Trong xã hội có giai cấp sở dĩ có sự thay đổi các xã hội cũ bằng xã hội
mới là do sự đấu tranh giữa hai giai cấp đối kháng .
Trong nhận thức sở dĩ các tư tưởng khoa học ngày càng phát triển vì luôn
có sự đấu tranh giữa nhận thức đúng và nhận thức sai.
Quá trình đó sẽ tạo nên sự vận động, phát triển vô tận của thế giới.
- Nếu cái lạc hậu mà chiến thắng cái tiến bộ (Xét trong một thời kì nào

đó) thì đó là vận động thụt lùi.
- Nếu cái tiến bộ mà chiến thắng cái lạc hậu thì đó là sự phát triển đi lên.


14
- Nhưng theo quy luật của tự nhiên và xã hội thì trước sau cái tiến bộ sẽ là
cái chiến thắng.
Như vậy kiến thức ở bài 4 đã có sự liên kết gắn bó với bài 3 (Lớp 10).
Hoặc ở bài 13 chính sách giáo dục và đào tạo… (Lớp 11).
Từ việc nhấn mạnh vai trò quan trọng của hoạt động giáo dục và đào tạo
của Đảng và Nhà nước ta đã đề ra nhiệm vụ và phương hướng cơ bản để phát
triển giáo dục và đào tạo.
- Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo là:
1) Nâng cao dân trí: Phần này giáo viên hướng dẫn học sinh tư duy như
sau: Các em cần hiểu được dân trí là gì? Chúng ta làm gì để nâng cao dân trí.
2) Đào tạo nhân lực: Trước hết cần hiểu nhân lực là gì? Vậy đào tạo nhân
lực là gì?
3) Bồi dưỡng nhân tài: Trước hết cần hiểu nhân tài là gì? Vậy bồi dưỡng
nhân tài là bồi dưỡng như thế nào?
- Từ đó xác định các phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào
tạo là thực hiện các nhiệm vụ cơ bản trên.
3.2.3 
Nguyên tắc này cũng xuất phát từ nguyên tắc giáo dục của Đảng ta là học
phải đi đôi với hành, giáo dục phải kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường
gắn liền với xã hội. Nếu không những kiến thức sách vở kia sẽ trở thành một mớ
lý luận suông không có giá trị thực tiễn.
Do đó, việc giảng dạy và học tập môn GDCD phải đạt được cái đích là
nắm được chính xác kiến thức đã học đến mức làm chủ được nó và sử dụng
thành thạo vào trong hoạt động nhận thức cũng như hoạt động thực tiễn. Chỉ có
như thế mới đạt đến trình độ nắm vững trí thức. Từ lâu Hồ Chủ Tịch đã chỉ ra

rằng: Học tập chủ nghĩa Mác-LêNin là học tập cái tinh thần xử trí mọi công việc
đối với mọi người và đối với bản thân mình là học tập chân lý phổ biến hoàn
cảnh thực tiễn cách mạng của nước ta.
Vì vậy cần nhấn mạnh rằng toàn bộ ý nghĩa sâu xa về hiệu quả của
nguyên tắc tính khoa học trong quá trình giảng dạy môn GDCD chỉ phát huy tác


15
dụng khi nó được vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của các em học sinh ngay
hiện tại và tương lai sau này.
Dựa trên cơ sở lí luận và ý nghĩa đó cho nên chúng ta có thể thấy được
một số yêu cầu của nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn như sau:
Một là: Đảm bảo tính thực tiễn trong khâu giảng bài:
+ Chẳng hạn khi dạy về bài 7 "Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với
nhận thức"(lớp 10). Khi dạy đến phần nhận thức cảm tính cần lấy ví dụ kể một
câu chuyện về “Năm ông thầy bói xem voi” sẽ thấy được cái nhược điểm của
nhận thức cảm tính.
+ Hoặc trong bài 13 "Công dân với cộng đồng" (lớp 10) khi tìm hiểu về
vai trò của cộng đồng. Hãy cho học sinh tìm hiểu vai trò của gia đình ( bố mẹ,
anh chị em ruột) đối với bản thân em. Từ đó sẽ suy ra vai trò của cộng đồng đối
với cuộc sống của mỗi con người.
Chúng ta vẫn biết rằng trong các nguyên lí của chủ nghĩa Mác-Lênin, dù
là trừu tượng nhất lại không thể không có một ý nghĩa thực tiễn. Hiểu nguyên lí
của chủ nghĩa Mác-Lênin nhưng phải biết chỉ ra, biết khai thác đông đủ ý nghĩa
của nó thì nhất định sẽ mang lại hiệu quả cao trong giảng dạy. Để làm được điều
đó đòi hỏi người giáo viên phải nắm vững đường lối, chính sách của Đảng, phải
hiểu biết sâu sắc các nguyên lí của chủ nghĩa Mác-Lênin, phải có vốn sống thực
tiễn nhiều…thì mới liên hệ tốt kiến thức ở bài học với đời sống hàng ngày.
Hai là: Đảm bảo tính thực tiễn trong hoạt động nhận thức và các hoạt
động rèn luyện phẩm chất đạo đức của học sinh.

Là một nguyên tắc mang tính chỉ đạo nội dung và phương pháp giáo dục.
Vì vậy lí luận liên hệ với thực tiễn không nên chỉ giới hạn trong những ví dụ,
những câu chuyện của giáo viên trên lớp mà cần quán triệt ở tất cả các khâu, các
hình thức tổ chức giảng dạy: thảo luận, giờ kiểm tra, hay ở nhà, ngoài nhà
trường… cũng đều phải quán triệt nguyên tắc này. Minh họa cho phần này,
trong quá trình giảng dạy người giáo viên cần phải liên hệ với thực tế đời sống
hàng ngày. (Cho học sinh làm bài tập dưới dạng trắc nghiệm).


16
+ Chẳng hạn ở bài 9 "Nhà nước xã hội chủ nghĩa"(lớp 11) ở phần củng cố
bài học sẽ cho các em làm bài tập trắc nghiệm qua phiếu học tập.
Em hãy cho biết ý kiến đúng ( khoanh tròn vào chữ cái đầu câu ). Những
việc làm nào sau đây thể hiện góp phần tham gia xây dựng chính quyền vững
mạnh:
A) Tham gia tổng vệ sinh môi trường.
B) Hăng hái tham gia bầu cử hội đồng nhân dân.
C) Thực hiện đóng thuế cho nhà nước.
D) Thực hiện kế hoạch hoá dân số
E) Bảo vệ trật tự an toàn xã hội.

Với việc áp dụng nguyên tắc tính Đảng vào trong giảng dạy tôi đã thấy
mình tâm huyết hơn với nghề nghiệp của mình. Và thường xuyên để cho học
sinh nói ra những hiểu biết của mình từ đó tìm ra những chỗ hiểu không đúng để
mà uốn nắn kịp thời cho học sinh. Hoặc thấy những hiện tượng xã hội đi ngược
lại với quan điểm của chủ nghĩa Mác-LêNin với đường lối chính sách của Đảng
để phân tích cho học sinh thấy được những mặt trái của hiện tượng không đúng
đó. Còn việc áp dụng tính khoa học và tính thực tiễn vào khâu soạn bài, giảng
bài thì tôi đã cố gắng tinh giản kiến thức, sắp xếp một cách lôgích và lập luận
một cách chặt chẽ để học sinh hiểu được bản chất các nguyên lý, phạm trù của

chủ nghĩa Mác-LêNin. Từ đó giúp học sinh biết lý giải các hiện tượng của thực
tiễn cuộc sống bây giờ. Không những thế trong khi soạn bài tôi còn tìm ra các ví
dụ thích hợp tiêu biểu để minh hoạ cho từng phần của bài giảng.
Nhờ việc áp dụng kinh nghiệm giảng dạy đó tôi đã thấy bài giảng của
mình sinh động hấp dẫn hơn, các em học sinh hiểu bài và tiếp thu kiến thức
nhanh hơn.
Qua điều tra khảo sát thái độ của học sinh được hỏi sau khi học xong các
bài dạy Áp dụng các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học, tính thực tiễn với câu
hỏi: Em có hứng thú với môn học môn GDCD không? Tôi đã thu được kết quả
như sau:


17




Không
thích


Trước khi áp dụng
phương pháp
(256 học sinh)
150
(58,6%)
83
(32,4%)
0
(0%)

23
(9,0%)
Sau khi thực nghiệm :
(256 học sinh)
196
(76,6%)
60
(23,4%)
0
(0%)
0
(0%)

Sau khi áp dụng các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học, tính thực tiễn tỷ lệ
học sinh hứng thú với môn học tăng đáng kể tăng gần 20% so với khảo sát ban
đầu, đặc biệt không còn hiện tượng học sinh không có ý kiến (không tỏ thái độ)

18


Công việc giảng dạy là hoạt động rất quan trọng trong nhà trường THPT.
Do đó người giáo viên phải luôn luôn tìm tòi các phương pháp dạy học để khơi
dậy tính tích cực của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức ở trên lớp.
Muốn vậy người giáo viên phải không ngừng học hỏi nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ của mình. Trong thực tế tôi luôn luôn sưu tầm các ví dụ
thực tiễn cuộc sống để minh hoạ cho bài giảng hoặc lấy các số liệu mới nhất trên
báo, đài, mang Internet để làm tăng tính thuyết phục cho bài giảng.
Cho nên tôi cũng có một số khuyến nghị với các đồng chí lãnh đạo nhà trường
và Sở giáo dục và đào tạo trang bị cho chúng ta một số băng đĩa về hình ảnh hay hoạt
động kinh tế xã hội chính trị của đất nước để minh hoạ cho bài giảng. Chẳng hạn:
Hoạt động mua bán ở một siêu thị nào đó, hoạt động cạnh tranh trong sản xuất… để
minh hoạ cho bài quan hệ cung – cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hoá. Hay các
tranh ảnh về tính tàn phá tài nguyên môi trường ở nước ta… Trong bài 13 chính sách
tài nguyên và bảo vệ môi trường (lớp 11)…
Có được như vậy tôi tin rằng bài giảng môn GDCD sẽ không khô khan,
trái lại hấp dẫn và sinh động hơn nhiều không như mọi người tưởng, việc áp
dụng kinh nghiệm cần quán triệt sâu sắc các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa

học, tính thực tiễn vào trong quá trình giảng dạy môn GDCD đã làm cho giờ dạy
của tôi có hiệu quả hơn. Vì vậy trong thời lượng nhất định để biên soạn sáng
kiến này tôi thiết nghĩ sẽ không tránh khỏi hạn chế. Rất mong các đồng nghiệp
góp ý để cho sáng kiến của tôi ngày càng hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!








19
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo: Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương
trình, sách giáo khoa lớp 10 Trung học Phổ thông môn Giáo dục công
dân, Nhà xuất bản Giáo dục – 2006.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo: Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương
trình, sách giáo khoa lớp 11 môn Giáo dục công dân, Nhà xuất bản Giáo
dục - 2007.
3. TS. Nguyễn Đăng Bằng (Chủ biên): Góp phần dạy tốt - học tốt môn Giáo
dục công dân ở trường Trung học Phổ thông, Nhà xuất bản Giáo dục –
2001.
4. Trần Quốc Cảnh - Nguyễn Xuân Khoát – Lê Thị Hải Ngọc: Giáo trình bồi
dưỡng thường xuyên giáo viên Trung học phổ thông chu kỳ 3 môn Giáo
dục công dân, Nhà xuất bản Giáo dục – 2005.
5. Nguyễn Nghĩa Dân: Đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức và Giáo
dục công dân, Nhà xuất bản Giáo dục – 2001.
6. Hồ Thanh Diện - Nguyễn Văn Cát: Thiết kế bài giảng Giáo dục công dân

12, Nhà xuất bản Hà Nội – 2008.
7. Nguyễn Hữu Khải (Chủ biên) : Hướng dẫn thực hiện chương trình, sách
giáo khoa lớp 12 môn Giáo dục công dân, Nhà xuất bản Giáo dục – 2008.
8. Lê Đức Quảng: Phương pháp và tư liệu giảng dạy môn Giáo dục công
dân, Nhà xuất bản Giáo dục – 1998.