skkn các giải pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học ở trường thpt lê lai ngọc lặc thanh hóa

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Để một nền kinh tế bền vững thì nhân tố con người luôn đóng vai
trò quyết định. Vì vậy, không chỉ Việt Nam mà tất cả các nước trên thế
giới đều coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Cùng với xu hướng trên,
Việt Nam luôn tạo mọi điều kiện để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài cho đất nước và nâng cao trình độ chuyên môn kỹ
thuật cho người lao động, nhằm đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu công
nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Tuy giáo dục đóng vai trò quan trọng là vậy, nhưng thời gian gần
đây dư luận đang “ nóng “ lên vì những thông tin học sinh bỏ học. Theo
kết quả kiểm tra phong trào thi đua “ trường học thân thiện học sinh tích
cực ” năm học 2011-2012 tại 12 tỉnh thành gồm có : Lạng Sơn, Quảng
Ninh, Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Bình Định, Quảng Ngãi, Tây
Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Sóc Trăng, Hậu Giang, TP Hồ Chí Minh con
số bỏ học tính riêng học kỳ I lên tới gần 14.000, nhiều nhất là TP HCM
với trên 5.600. Số vụ học sinh đánh nhau là 384 (nhiều nhất là ở Quảng
Ninh 169 vụ), số học sinh vi phạm bị kỷ luật là 376 (nhiều nhất là Lạng
Sơn 151 em).Tình trạng học sinh bỏ học đang tăng hàng loạt ở các địa
phương khiến những ai quan tâm đến giáo dục không khỏi băn khoăn,
trăn trở. Nếu vấn đề này không được quan tâm đúng mức sẽ đưa đến
những hậu quả xấu cho chính bản thân các em, gia đình các em và xã
hội.
Có thể thấy rằng, việc khắc phục tình trạng học sinh bỏ học hiện
nay là vấn đề hết sức bức thiết và đòi hỏi sự quan tâm của tất cả các ban
ngành. Là một giáo viên chủ nhiệm lớp từ nhiều năm nay, bản thân tôi
cũng đúc rút ra một số kinh nghiệm mà tôi đã thực hiện và thấy có hiệu
quả nên tôi chọn đề tài: “ Các giải pháp khắc phục tình trạng học sinh
bỏ học ở trường THPT Lê Lai - Ngọc Lặc - Thanh Hóa”, nhằm góp phần
tìm hiểu thực trạng và nêu lên những suy nghĩ về biện pháp khắc phục
vấn đề này.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1
I. Cơ sở lý luận của vấn đề
Bỏ học là hiện tượng xảy ra trong phạm vi nhà trường. Đó là hiện
tượng học sinh rời khỏi ghế nhà trường khi đang ở giai đoạn được giáo
dục thuộc cấp học mà học sinh đó được tuyển sinh.
Bỏ học trước hết là ảnh hưởng đến bản thân học sinh sau đó ảnh
hưởng đến gia đình và xã hội.
Đối với bản thân học sinh sẽ làm cho học sinh không có đủ
những kiến thức cơ bản để đi vào cuộc sống lao động sản xuất hoặc tiếp
tục học lên trên. Hiện nay, trong lao động sản xuất đòi hỏi người lao
động phải có một trình độ nhất định về văn hoá phổ thông và trình độ về
kĩ năng nghề nghiệp. Bỏ học ở bậc trung học phổ thông còn là gánh nặng
cho gia đình và xã hội.Gia đình phải tốn kém hơn về kinh tế, phải bỏ ra
một khoản tiền đầu tư thêm cho con em mình học lại, xã hội phải tốn
kém hơn về công sức và tiền của trong việc đầu tư sức lực và kinh phí để
giải quyết vấn đề nâng cao dân trí.
II. Thực trạng của vấn đề.
1. Cơ sở thực tiễn.
Huyện Ngọc Lặc là huyện miền núi, đang được UBND tỉnh Thanh
Hóa quy hoạch thành trung tâm kinh tế phía tây của tỉnh. Để đáp ứng
nhu cầu phát triển toàn diện của Huyện, giáo dục đóng vai trò hết sức
quan trọng trong việc đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực có kiến thức,
có tay nghề và trình độ kỹ thuật cao. Trong đó không đơn thuần chỉ từ
phía giáo dục Đại học – Cao đẳng, mà nó là của cả ngành giáo dục, trong
đó không kém phần quan trọng là giáo dục phổ thông.
Hiện nay trên toàn địa bàn huyện Ngọc Lặc có tất cả 03 trường
trung học phổ thông và 01 trung tâm giáo dục thường xuyên với 03 cụm,
đó là những nơi để có thể phát triển nguồn nhân lực chính cho Huyện
nhà.
Trường THPT Lê Lai là một trong ba trường trung học phổ thông

của huyện Ngọc Lặc, trường đóng trên địa bàn của xã Kiên Thọ, là
2
huyện miền núi nên đa số học sinh của trường là con em nông thôn, đời
sống kinh tế còn gặp nhiều khó khăn thiếu thốn, nhận thức của người dân
về học tập chưa cao, độ tuổi các em học sinh THPT lại là độ tuổi lao
động chính của các gia đình, đây là một trong những nguyên nhân dẫn
đến tình trạng nhiều học sinh phải bỏ học, là hiện tượng đáng lo ngại,
cần được quan tâm và suy nghĩ.
2. Nguyên nhân học sinh bỏ học.
Trong những năm học trước do số học sinh của nhà trường bỏ học
nhiều. Cụ thể năm học 2010 – 2011 là 60 em, năm học 2011 – 2012 là 62
em, năm học 2012- 2013 là 61 em. Qua tìm hiểu thực tế tôi được biết học
sinh trường THPT Lê Lai – Ngọc Lặc bỏ học gồm một số nguyên nhân
sau:
2.1/ Nguyên nhân từ phía gia đình học sinh:
Địa bàn tuyển sinh của trường THPT Lê Lai gồm 10 xã, nhưng có
tới 05 xã thuộc vùng 135 đó là Vân Am, Phùng Giáo, Phùng Minh, Phúc
Thịnh, Nguyệt Ấn, như vậy có khoảng 50% số học sinh trong trường
thuộc vùng 135, vì điều kiện kinh tế của gia đình còn quá khó khăn, cha
mẹ các em phải đi làm ăn xa ( trong thành phố Hồ Chí Minh, Bình
Dương, Lâm Đồng ) nên ít có điều kiện quan tâm đến việc học của con
em. Những đối tượng học sinh này phần lớn sống với ông bà, những
người bà con, các em ít được chỉ bảo, động viên trong việc học dẫn đến
học yếu,chán nản và bỏ học. Bên cạnh đó có một số đối tượng do hoàn
cảnh gia đình bị đổ vỡ, cha mẹ ly hôn, cảm giác các em như bị bỏ rơi,
chán nản không có ý thức phấn đấu trong học tập dần dần sa sút, xấu hổ
với bạn bè sinh ra bỏ học.
Ngoài những em học sinh phải bỏ học vì gia đình khó khăn thì
cũng có em gia đình khá giả, bản thân cũng muốn đi học nhưng bố mẹ
lại muốn các em ở nhà phụ giúp việc buôn bán hay làm một số công việc

khác, đó là những người chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc
học, họ chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt bên cạnh đó có một số sinh viên
ra trường chưa xin được việc làm, và họ nghĩ rằng con em mình có học
và thi đậu đại học thì sau này cũng không xin được việc làm, vì lý do đó
mà những bậc phụ huynh này đã không cho con mình tiếp tục theo học.
3
2.2/ Nguyên nhân từ phía xã hội:
Mặc dù chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể trong xã
hội rất quan tâm đến vấn đề giáo dục.Tuy nhiên trong xã hội còn tồn tại
những phần tử không lành mạnh những phần tử này lôi kéo rủ rê các em
học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học lực yếu, thích sống đua đòi, có tư
tưởng lưng chừng…đi vào con đương ăn chơi dẫn đến bỏ học.
2.3/ Nguyên nhân từ bản thân học sinh:
Đa số học sinh trong độ tuổi vừa học vừa làm. Qua tìm hiểu tôi
được biết một số em học sinh khi đến kỳ nghỉ hè là lên đường đi vào
miền nam hoặc đi Hà Nội và một số thành phố khác để làm thuê, kiếm
tiền gửi về cho gia đình hoặc ăn chơi, đến đầu năm học các em lại về quê
đi học, khi các em tiếp xúc với đồng tiền thì việc học của các em rất khó
khăn. Ngoài ra những em học sinh có học lực yếu kém cũng thường có
tư tưởng chán nản, tự ti với bạn bè, bên cạnh đó cũng có một số em có
hoàn cảnh gia đình quá khó khăn không được trang bị đầy đủ các dụng
cụ học tập cần thiết, một mặt do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, muốn làm
người lớn, các em chưa ý thức được vai trò của việc học, thích sông tự
do bị các phần tử xấu lợi dụng lôi kéo vào con đương ăn chơi, sao nhãng
việc học.
3. Hậu quả của việc học sinh bỏ học:
Dù nguyên nhân bỏ học của các em là gì đi chăng nữa thì hậu quả
mà nó gây ra là rất lớn. Trước tiên bản thân các em sẽ phải gánh chịu,
ngay thời điểm hiện tại các em sẽ bị thiếu hụt một nền tảng tri thức cơ
bản cần thiết cho sự phát triển của các em, từ sự mặc cảm, tự ti thua kém

bạn bè, không có môi trường để rèn luyện đạo đức dễ dàng đưa các em
đến với những thói hư tật xấu, những hành vi lệch chuẩn. Hoặc trong
một tương lai không xa khi các em trưởng thành, xã hội sẽ đón nhận các
em như thế nào khi nền kinh tế đang trong xu thế toàn cầu hóa, làm sao
các em có thể xin được việc làm khi chưa tốt nghiệp THPT. Và lúc đó,
các em sẽ thật sự trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Với những
em có hoàn cảnh kinh tế khá giả, bố mẹ có thể bao bọc hoặc lo cho các
em một công việc nào đó nhưng còn những em có hoàn cảnh khó khăn
4
thì sao? Khi không có công ăn việc làm, khó khăn sẽ chồng chất khó
khăn và nếu không có bản lĩnh các em sẽ trở thành “tay sai” của tệ nạn
xã hội (như trộm cướp, bài bạc, mại dâm ).
Có thể nói hậu quả từ việc bỏ học là rất tệ hại mà chúng ta không
thể lường hết được. Nó tác động xấu đến sự phát triển kinh tế, văn hóa,
xã hội của cả nước nói chung và của địa phương có học sinh bỏ học như
huyện Ngọc Lặc nói riêng.Thậm chí ở những địa phương có tỷ lệ học
sinh bỏ học đông sẽ xảy ra tình trạng “khủng hoảng cộng đồng”. Vì một
số thanh niên ở địa phương không có tri thức kéo theo không có nghề
nghiệp, không có thu nhập, cuộc sống nghèo khó. Không có tri thức rất
dễ sinh nhiều con, ảnh hưởng của sự gia tăng dân số. Còn sự nghèo khó
nó sẽ dẫn đến con đường tội phạm, làm ăn phi pháp.
III. Các giải pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học ở trường
THPT Lê Lai – Ngọc Lặc.
Xuất phát từ nguyên nhân, thực trạng và những hậu quả của tình
trạng bỏ học của học sinh phổ thông nói chung và học sinh trường THPT
Lê Lai nói riêng, qua quá trình tìm hiểu thực tế kết hợp với ý kiến của
ban giám hiệu nhà trường tôi xin nêu lên một số giải pháp đối với vấn đề
này như sau:
1. Giải pháp tức thời
1.1/ cần có ngay một cuộc vận động “ nói không với hiện tượng học sinh

bỏ học vì hoàn cảnh khó khăn ”
Không thể để cho các em vì nghèo mà thất học. Cần rà soát lại
những chính sách ưu tiên, hỗ trợ những học sinh nghèo, bổ sung những
ưu đãi mới, có những giải pháp vận động nguồn tài chính cho học sinh
nghèo, thực hành tiết kiệm dành tiền cho học sinh nghèo, đẩy mạnh
phong trào từ thiện trong các nhà trường, vận động những học sinh khá
giúp đỡ bạn nghèo. Hiện học sinh nghèo đã được miễn học phí , nhưng
các khoản đóng góp khác thì bình đẳng như những học sinh khác, báo
chí cũng đề cập nhiều đến vấn đề “lạm thu, loạn thu” trong các nhà
5
trường, đó cũng là một trong những nguyên nhân làm cho học sinh
nghèo phải bỏ học. Có không ít trường học không những không có biện
pháp giúp học sinh nghèo mà còn luôn “ sáng tạo ” ra những khoản thu
để “ bòn rút ” của học sinh. Cần có chính sách cho những gia đình nghèo
vay vốn cho con học phổ thông, cũng như có các quy định “ xử phạt ”
những trường, địa phương để học sinh phải bỏ học vì nghèo. Đối với
những địa phương nghèo cần điều tra khảo sát và xin nhà nước hỗ trợ
kinh phí.
1.2/ Nhà trường cần phối hợp với các cơ quan đoàn thể khác.
Nhà trường cần phối hợp với cơ quan công an xã, các tổ chức đoàn
thể: Hội phụ nữ, hội cựu giáo chức, đoàn thanh niên nơi học sinh cư trú
đến từng gia đình học sinh bỏ học hoặc có ý định bỏ học khuyến khích,
động viên bản thân các em và gia đình để các em quay lại trường học.
Đây là giải pháp mà tôi đã thực hiện ở xã Phúc Thịnh – Ngọc Lặc, qua
một lần tôi đến xã này động viên học sinh bỏ học của lớp tôi chủ nhiệm
đó là em Trương Thị Khánh Phương. Tôi đã cùng bác hội trưởng hội cựu
giáo chức đến nhà em Phương, qua tìm hiểu được biết em Phương bỏ
học với lý do gia đình khó khăn, bố đi làm ngoài Quảng Ninh, nhà còn
hai em ăn học, hơn nữa lực học của em chỉ ở mức trung bình, nếu có học
sau này cũng không thi đậu đại học, nhưng sau khi nghe những lời động

viên phân tích của tôi và bác hội trưởng hội cựu giáo chức thì em
Phương đã quay trở lại học bình thường, năm học lớp 12 em Phương đã
tâm sự với tôi, “ May mà cô đã quan tâm và phân tích động viên em đi
học trở lại, bố mẹ em là nông thôn không hiểu rõ được thiệt thòi của việc
bỏ học nên ngày đó bố mẹ em đồng ý để em bỏ học ”. Như vậy nếu được
sự quan tâm của các ban ngành đoàn thể cũng như gia đình các em sẽ có
những quyết định đúng đắn nhất để có một tương lai tốt đẹp, đồng thời
các em cũng thấy được tác hại của việc bỏ học ảnh hưởng như thế nào
đến tương lai của mình. Từ đó các em có cách nhìn, cách nghĩ mới và
quyết định trở lại trường học.
1.3/ Phân loại đối tượng học sinh :
Mỗi giáo viên chủ nhiệm phải lên danh sách những học sinh có
nguy cơ bỏ học ( có hoàn cảnh gia đình khó khăn, cuộc sống gia đình
6
không hạnh phúc, học sinh học kém ) phân nhóm để có những biện pháp
phù hợp giúp đỡ các em, đối với những học sinh có nguy cơ bỏ học giáo
viên phải thường xuyên tới thăm gia đình các em, trò chuyện với các bậc
phụ huynh, hiểu được những suy nghĩ của các em và gia đình để kịp thời
có những biện pháp giải quyết. Đối với học sinh học kém, học sinh ở lại
lớp giáo viên cần tìm hiểu nguyên nhân, nếu do còn yếu kém kiến thức ở
lớp dưới thì tổ chức bồi dưỡng, phụ đạo để học sinh theo kịp bạn bè.
Ví dụ: Cuối năm học 2010 – 2011 tôi đã nhờ riêng ba giáo viên đó là
thầy Lê Đức Quang dạy bộ môn toán, cô Hoàng Thị Liên dạy bộ môn
hóa học và cô Hoàng Thị Hằng dạy bộ môn tiếng Anh ra ba đề thi khảo
sát, mục tiêu của đề thi khảo sát là tìm những học sinh còn yếu kiến
thức cơ bản của ba môn này, với vai trò là giáo viên chủ nhiệm lớp
10C1, tôi đã cho lớp tiến hành thi khảo sát ba môn này, sau đó nhờ các
giáo viên trực tiếp ra đề chấm và phân loại học sinh hổng kiến thức cơ
bản của ba môn này. Sau khi có kết quả khảo sát tôi đã đích thân nhờ các
giáo viên dạy phụ đạo ba môn này cho các em. Kết quả đến năm lớp 11

các em học sinh này đã có sự tiến bộ rõ rệt.( Tôi chỉ cho khảo sát ba môn
này vì các môn khác kiến thức lớp trên ít liên quan trực tiếp đến kiến
thức lớp dưới, hoặc có liên quan nhưng khi dạy giáo viên nhắc lại các
em sẽ nhớ ngay). Với những học sinh có hoàn cảnh khó khăn giáo viên
chủ nhiệm đề xuất các chính sách hỗ trợ cho học sinh như, miễn giảm
các khoản đóng góp trong nhà trường, tạo điều kiện cho các em tiếp tục
theo học.
1.4/ Cần có những chế tài với những trường hợp buộc học sinh bỏ học.
Nhiều gia đình không thực sự khó khăn nhưng buộc con em mình
nghỉ để lao động. Nhà trường nên phối hợp với chính quyền địa phương
kiên trì tuyên truyền, lay chyển nhận thức của phụ huynh học sinh – học
chính là con đường thoát khỏi đói nghèo một cách vững chắc nhất. Ở
nước ngoài nếu cha mẹ không tạo điều kiện cho con đến trường sẽ bị
pháp luật chế tài. Đối với nước ta việc này chưa được thực hiện nghiêm
túc nên tình trạnh học sinh bỏ học vẫn ở mức báo động.
2. Giải pháp dài hạn.
7
2.1/ Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động “ hai không ”
Việc học sinh bỏ học do học lực yếu kém không thể không nói đến
trách nhiệm của nhà trường. Do áp lực của thành tích, các nhà trường chỉ
lo đầu tư vào phong trào “ mũi nhọn ” như lập ra các lớp chuyên chọn, lo
bồi dưỡng học sinh giỏi, luyện thi đại học mà bỏ qua hoặc xem nhẹ việc
phụ đạo học sinh yếu kém. Học sinh giỏi được lập một lớp riêng được
giáo viên giỏi giảng dạy, còn học sinh yếu thì thiệt thòi vì nhà trường ít
quan tâm, một số giáo viên cũng giảng dạy thiếu nhiệt tình ở các lớp yếu
kém này. Đó cũng là một trong những nguyên nhân làm cho học sinh
yếu kém chán học, dẫn đến tình trạng học sinh bỏ học ngày càng nhiều.
Để khắc phục và hạn chế tình trạng này, các nhà trường nên đẩy mạnh
cuộc vận động “ hai không ” nhằm phát hiện ra những học sinh có học
lực yếu kém qua các kỳ thi, bài kiểm tra, từ đó có những biện pháp phụ

đạo thêm để các em có một khối kiến thức vững vàng có thể học tốt hơn
ở các lớp trên.
2.2/ Thay đổi phương pháp giảng dạy và học tập ở các trường phổ
thông nói chung và trường THPT Lê Lai nói riêng.
Hiện nay một số giáo viên có trình độ sư phạm yếu, trong quá
trình giảng dạy đã gây cho học sinh cảm giác nhàm chán, chính vì vậy,
các trường nên quan tâm đến trình độ sư phạm của các giáo viên này để
biết cách bồi dưỡng như: tổ chức các kỳ thi giáo viên giỏi cấp trường
một năm học hai lần, quy định mỗi giáo viên trong một tháng phải đi dự
giờ thăm lớp của các đồng nghiệp ít nhất hai tiết, trong một học kỳ nhà
trường tổ chức thao giảng bắt buộc ít nhất hai lần để các giáo viên dự
giờ và góp ý cho nhau Từ đó các giáo viên được bồi dưỡng thêm về
chuyên môn như cách giảng bài, cách truyền đạt kiến thức ngắn gọn, dễ
hiểu gây được hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em biết tư duy
sáng tạo, độc lập suy nghĩ.
Một vấn đề nữa gây ra sự khô khan cho học sinh khi học trên lớp đó là,
giáo viên luôn dạy theo cách truyền thống, không đổi mới phương pháp,
không sử dụng hoặc rất ít sử dụng đồ dùng dạy học. Hàng năm các nhà
trường nên rà soát lại toàn bộ đồ dùng dạy học và các thiết bị thí nghiệm
để bổ sung thật đầy đủ, từ đó có biện pháp bắt buộc giáo viên phải sử
dụng đồ dùng hoặc thiết bị thí nghiệm. Tôi tin rằng với những thay đổi
8
trong phương pháp truyền đạt kiến thức theo hướng tích cực sẽ giúp các
em cảm thấy thú vị, yêu thích việc học tập hơn và nhận thấy rất nhiều
điều bổ ích trong việc học tập, từ đó sẽ khắc phục tình trạnh học sinh
chán học dẫn đến bỏ học.
2.3/ Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, chính quyền các cấp
trong việc đưa trẻ đến trường, ngăn chặn tình trạng bỏ học.
Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và sự chỉ đạo chặt chẽ của
chính quyền các cấp. Đặc biệt là sự nổ lực của ban chỉ đạo phổ cập cấp

xã, huyện và sự phối hợp tốt của các ban ngành đoàn thể trong việc vận
động đưa trẻ đến trường, kiểm tra khảo sát thường xuyên tình hình học
tập thực tế của học sinh trên địa bàn dân cư. Tăng cường công tác tuyên
truyền và đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục. Đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, vận động nâng cao ý thức trách nhiệm của từng người dân và
cộng đồng dân cư trong quá trình triển khai thực hiện công tác phổ cập
giáo dục, góp phần hạn chế tình trạng bỏ học của học sinh.
Có chính sách hỗ trợ đặc biệt, đủ mạnh cho các địa phương khó
khăn. Các địa phương cần ưu tiên dành kinh phí của mình và các nguồn
tài chính vận động được của quỹ khuyến học, các công ty đóng trên địa
bàn để cấp học bổng, xe đạp cho các học sinh thuộc diên xóa đói giảm
nghèo hoặc các học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục có điều kiện
theo học ở các trường THPT.
Đối với những nơi thuộc vùng sâu, vùng xa, cơ sở hạ tầng thấp
kém, cần đầu tư xây dựng nhiều trường lớp với đầy đủ trang thiết bị phục
vụ cho quá tình dạy và học, tạo điều kiện để cho con em dân tộc thiểu số
có cơ hội được đến trường, được tiếp thu kiến thức như những em học
sinh ở đồng bằng.

3. Giải pháp giáo dục học sinh cá biệt
Ngoài các em học sinh bỏ học vì hoàn cảnh gia đình khó khăn thì
đa số các em còn lại bỏ học là những đối tượng học sinh cá biệt, vì vậy
dù mang tính tức thời hay dài hạn thì giáo dục học sinh cá biệt vẫn là
một biện pháp chủ yếu.
9
Việc giáo dục các đối tượng học sinh cá biệt không đơn thuần là
nhìn nhận những biểu hiện bên ngoài của các em mà cần phải tìm hiểu
nguyên nhân dẫn đến các hành động thiếu chuẩn xác, khi đã xác định
được nguyên nhân chúng ta mới tìm ra biện pháp giáo dục phù hợp
3.1 / Giáo dục bằng tâm lý:

Quan hệ thầy trò vốn là mối quan hệ tách biệt từ ngàn xưa. Trong
nền giáo dục hiện tại, nhất là từ năm 2008 đến nay ta đang tích cực thực
hiện cuộc vân động “ xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ”
quan hệ đó đã được thay đổi, thầy trò ngày nay có tình cảm thân mật gần
gũi hơn, bởi có quan hệ gần gũi thì mới biết được những tâm tư nguyện
vọng của các em, chúng ta mới có những biện pháp giáo dục thích hợp
hơn. Và vì lẽ đó chúng ta mới thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục toàn diện.
Đối với học sinh cá biệt việc gần gũi với các em quả là một vần đề
không đơn giản, nếu GVCN thiếu tế nhị một chút thôi thì khó mà có thể
gần gũi với các em được, chẳng hạn thường xuyên phê bình, dùng nhiều
lới xúc phạm đến các em đều có thể làm tổn thương đến mối quan hệ
này. Hơn nữa vì các em thường xuyên vi phạm nên các em càng lẩn
tránh tiếp xúc với giáo viên nhất là giáo viên chủ nhiệm lớp.
Để thấy được hết cá tính của học sinh, GVCN cần tạo đựơc mối
quan hệ gần gũi với các em, thật sự là chỗ dựa đáng tin cậy nhất sau cha
mẹ của các em. Chú ý khi giao tiếp với các em ta phải luôn cởi mở, chân
tình, vui vẻ dễ cảm hóa được các em, khi có được mối quan hệ tốt các
em sẽ thổ lộ những tâm tư tình cảm với GVCN mà không một chút ngần
ngại. Những lời khuyên răn dạy bảo của chúng ta sẽ có tác dụng lớn đối
với các em.
Ví dụ:Em Ngô Thị Hương Dung- học sinh lớp 10C1 do tôi chủ
nhiệm là một học sinh học rất yếu, em thường xuyên không thuộc bài cũ
và điểm rất kém ở các bài kiểm tra, em chán nản và có ý định bỏ học
nhưng vì gia đình ép nên em đành phải đi học. Em tỏ ra lầm lì ít nói, mặc
cảm với bạn bè, với thầy cô, xa lánh mọi người, nhất là đối với tôi em lại
càng lẩn tránh hơn.
Thấy vậy tôi tìm cách gần gũi em bằng cách: Trong tuần học thứ
10 em không thuộc bài 2 lần đều bị điểm 1 và giáo viên bộ môn ghi tên
10
vào sổ đầu bài- Lẽ ra như các tuần trước, những em không thuộc bài thì

bị phê bình trước lớp, buộc viết bản cam kết, nhưng để có thể gần gũi em
tôi không phê bình việc không thuộc bài cũ mà trong tiết sinh hoạt này
tôi chỉ chú ý đến việc phê bình các em còn mất trật tự trong tiết học, tôi
tìm cách tuyên dương em: (bạn Hương Dung là một học sinh học rất yếu,
tuy vậy bạn lại rất có tinh thần tập thể, trong các tiết học bạn đều nghiêm
túc lắng nghe thầy cô giảng bài, không gây ảnh hưởng đến các bạn
khác ). Sau lần tuyên dương ấy em Dung có một thái độ khác, tôi nhận
thấy em có mong muốn gần gũi với mọi người hơn. Thế là trong buổi lao
động tôi tìm cách tâm sự cùng em, dần dần mối quan hệ giữa tôi và em
ngày thêm gần gũi, lúc đó em mới thật sự thổ lộ hết mong muốn của
mình. Em tâm sự với tôi rằng: “Em học yếu, đó là điều em luôn mặc
cảm, việc học đối với em như một gánh nặng, gia đình em chẳng ai giúp
được gì cho em, nhà lại ở cách xa các bạn, điều kiện gia đình lại khó
khăn, em muốn nghỉ học đi vào Bình Dương làm ở công ty dày da, em
nghĩ em học yếu quá, có học cho lắm sau này cũng chẳng làm được việc
gì. Hơn nữa việc đi vào Bình Dương làm ở công ty dày da sẽ có cuộc
sống tốt hơn ”
Biết được tâm tư, nguyện vọng của em, tôi động viên em học, trong
các giờ học tôi thường xuyên quan tâm em nhiều hơn, trao đổi với
GVBM tạo điều kiện tốt hơn để em tự tin trong học tập, phân công các
em học sinh giỏi ở gần nhà đến giúp đỡ, ở lớp - tôi phân một em học
sinh giỏi, nhiệt tình ngồi cạnh để quan tâm nhiều đến em hơn. Dần dần
em tự tin hơn, em được nhiều người quan tâm, em nỗ lực cố gắng và đã
có những tiến bộ rõ nét, cuối năm lớp 10 học lực em đạt loại trung bình.
Trường hợp Em Hoàng là một HS nằm trong một hoàn cảnh đặc
biệt, cha mất sớm, một mình mẹ nuôi em ăn học, vất vả vì công việc, thu
nhập ít, đời sống vô cùng chật vật, không có thời giờ để quan tâm nhiều
đến em. Hoàng theo bạn, bỏ học, đánh lộn, chơi điện tử, bi da, có hôm
lấy trộm tiền của các bạn trong lớp.
Sau khi theo dõi và tìm hiểu phân tích hoàn cảnh của Hoàng, tôi

gặp riêng em sau gìơ học cuối cùng của ngày thứ bảy- cả lớp đã ra về tôi
gọi em ở lại để khuyên nhủ em, trước mặt tôi em rất ngoan ngoãn không
có biểu hiện gì. Tôi bắt đầu từ việc hỏi thăm gia đình em, mẹ em thế
nào? cô nghe nói vừa qua mẹ em bị ốm nặng bây giờ thế nào rồi trước
11
sự quan tâm chân tình của cô giáo chủ nhiệm với bản tính lương thiện
của trẻ em- Hoàng nói chuyện với tôi chân tình. Khi thấy em không ngần
ngại gì trong tâm sự cùng tôi, tôi bắt đầu gợi ý nhắc nhở từng vi phạm
của em, chú ý trong các vi phạm của em tôi đều đưa em vào thế bị lôi
kéo theo bạn mà hư. Tôi dùng tình cảm của người mẹ để tâm sự cùng
em: Em là niềm an ủi duy nhất đối với mẹ - mẹ là chỗ dựa duy nhất của
em, mẹ tần tảo nuôi em ăn học là muốn em trở thành người tốt, bao vất
vả nặng nhọc mẹ đều gánh chịu để em được có điều kiện tốt mà học tập
bằng bạn bằng bè, thế mà vừa rồi cô nghe mẹ ngã bệnh là do biết em
theo các bạn bỏ học, trộm cắp em không thương mẹ sao? Nói đến đây,
tôi thấy đôi mắt em chớp chớp, rưng rưng Tôi đã cảm hoá được em, từ
đó tôi thường xuyên trao đổi với em, mỗi lần trao đổi riêng, tôi đều tìm
cách khen ngợi những tiến bộ của em.
Một trường hợp khác, gia đình kinh tế khá giả, cha mẹ buôn bán, lo
việc kinh doanh không quan tâm đến việc học tập của con em, như gia
đình em Lê Đức Tài. Tài là một học sinh học khá từ những năm học ở
THCS, lên THPT Tài theo bạn bè hay bỏ học, được cha mẹ thường
xuyên cho tiền nên Tài tha hồ chơi điện tử, thường xuyên bỏ học, có lần
Tài đã “ dọa ” bố mẹ bỏ nhà đi, khi bố mẹ và chị gái của em gọi điện
nhưng em cố tình không nghe điện thoại, chỉ khi tôi gọi thì em nghe và
hứa sáng mai về đi học luôn Với Tài tôi dùng biện pháp khác tôi theo
dõi em nhiều hơn, hễ em có vi phạm gì là tôi biết ngay và mỗi lần trao
đổi với em tôi đều đưa ra những chi tiết rất chính xác, ví dụ chiều nay em
bỏ học tiết 2, 3 đi chơi điện tử ở quán với em , sáng thứ ba em xin
nghỉ học với lý do ốm đau nhưng cô biết em chơi điện tử với

ban lớp Tất cả việc làm của em cô đều biết, em biết vì sao cô biết
nhiều về em như vậy không? em biết vì sao cô quan tâm tới em nhiều
không? Cha, mẹ bận bịu công việc cốt tạo sự nghiệp và cũng là tạo điều
kiện để em ăn học, lo cho tương lai của em, nhiều bạn gia đình vất vả mà
các bạn vẫn cố gắng học tốt như bạn Bình, bạn Thắm còn em có điều
kiện tốt mà không lo học tập. Chơi bời với các bạn thời gian rồi sẽ chán,
em có thể chơi cả đời được không? nếu bây giờ không lo học thì sau này
em có thể làm được gì? rồi cha mẹ em sẽ ra sao? có xấu hổ với mọi
người vì đã có một đứa con như em không? Dần dần Tài thấy được cái
sai của mình và Tài cũng đã sửa đổi.
12
3.2/ Giáo dục bằng tập thể
Ở lứa tuổi THPT bạn bè có một vị trí rất lớn trong mối quan hệ xã
hội của các em, thường ở lứa tuổi này các em chưa ý thức được việc nào
là cần thiết hơn, chính vì thế đa phần trong quan hệ với thầy cô giáo các
em thường có biểu hiện bao che cho nhau, nhất là những khi đề cập tới
các đối tượng học sinh cá biệt, mặc dù biết việc làm của bạn là sai, tuy
vậy khi hỏi đến phần lớn các em đều trả lời một câu chung nhất ( không
biết) - đối với những em có quan hệ gần gũi với HS cá biệt, cũng có thể
các em ngại không dám nói ra sự thật vì sợ sự đe doạ của các bạn
Nhưng phải nói rằng tất cả những suy nghĩ, những việc làm của các em
cá biệt thì chính các em học sinh cùng lớp, cùng khối là biết rõ nhất.
Về vấn đề này GVCN cần khéo léo trong cách điều tra, có thể là
điều tra bằng cách giao nhiệm vụ theo dõi tìm hiểu cho ban cán sự lớp
hoặc một đối tượng HS đáng tin cậy nhất nào đó và sẽ trao đổi với các
em bằng cách bảo mật thông tin. Thường thì những em này sẽ cung cấp
cho chúng ta nguồn tin chính xác nhất.
Sau khi nắm được thông tin, phân tích tình hình, tôi hướng dẫn các
em gần gũi và giúp đỡ bạn, nên tạo được quan hệ tốt và nhất là tạo cho
những em cá biệt có niềm tin với mình. Phải nói rằng trong quan hệ bạn

bè các em sẽ bộc lộ rõ cá tính không e ngại. Tôi thường xuyên giữ mối
quan hệ với các em này tìm hiểu những khó khăn khi phải thuyết phục
HS cá biệt để tháo gỡ khó khăn cho các em, thường xuyên cung cấp biện
pháp xử lý kịp thời những biến động của các đối tượng và động viên các
em, tạo cho các em có niềm tin thuyết phục, giúp đỡ học sinh cá biệt tiến
bộ.
Trong biện pháp này cũng có thể dùng cách “ lấy độc trị độc ”.
Qua các hoạt động của lớp, GVCN cần theo dõi kỹ, qua từng hoạt động
các em có những biểu hiện như thế nào: say mê, hứng thú, nhiệt tình,
tích cực hay qua loa chiếu lệ, đùn đẩy, Hoạt động này em thích dẫn đến
nhiệt tình, hoạt động kia không thích thì né tránh
Từ việc theo dõi trên GVCN có biện pháp phát huy sở trường của
từng em lấy đó làm đòn bẩy để tiến hành ngăn chặn những biểu hiện tiêu
cực khác nảy sinh ở các em.
13
Ví dụ: Em Trần Văn Khanh là học sinh thường xuyên nói chuyện riêng
trong lớp, khi ban cán sự lớp phê bình là em hăm doạ đánh bạn. Để vừa
ngăn chặn được sự mất đoàn kết trong lớp đồng thời xây dựng nề nếp tiết
học tốt tôi phân em làm lớp phó kỷ luật - giao nhiệm vụ theo dõi các bạn
đồng thời trước lớp tôi quy định những em cán sự lớp phải luôn gương
mẫu đi đầu trong mọi hoạt động, nếu vi phạm thì hình thức kỷ luật sẽ
nặng hơn. Khi nhận chức danh lớp phó Khanh rất thích, tuần đầu tiên
Khanh có tiến bộ nhưng vẫn còn một vài lần bị phê bình là nói chuyện
riêng, cuối tuần nhận xét tình hình chung của lớp tôi cho các em phát
biểu phê bình vai trò trách nhiệm của Khanh. Sau đó tôi nhận xét
chung."Tuy rằng trong tuần qua bạn Khanh vẫn còn sai sót - có vi phạm
kỷ luật, nhưng so với các tuần trước nề nếp của lớp ta tuần này tiến bộ
hơn và bản thân Khanh cũng có tiến bộ, vì sự tiến bộ của lớp ta có thể xí
xoá cho bạn và cho bạn cơ hội để khẳng định vai trò của mình ở tuần
học tiếp theo". Về sau Khanh đã ý thức được trách nhiệm của mình và

không còn vô kỷ luật như trước nữa.
Đối với những đối tượng thích gây rối tập thể, nghịch ngợm (lớp bị
phê bình là niềm vui của các em) Đối với đối tượng này tôi dùng cách
đẩy mạnh các hoạt động của lớp để các em thấy được những việc làm
của mình không có tác dụng gì khi cả lớp đều có chung một sự quyết tâm
nỗ lực vươn lên, làm cho các em bị tách ra khỏi tập thể, không thể gây
rối tập thể được và vô hiệu hoá những hành động nghịch ngợm của các
em. Không làm hại được tập thể lại bị tách ra khỏi tập thể, các em tự
khắc thấy mình như bị hụt hẫng, xấu hỗ. Từ đó chính các em có mong
muốn được sống chung trong một tập thể đoàn kết. Khi các đối tượng
này thấy được những lỗi lầm của mình, GVCN lớp cần động viên HS
trong lớp gần gũi khích lệ để các em hoà nhập với tập thể.
3.3/ Kết hợp với phụ huynh học sinh
Có thể trao đổi qua các cuộc họp phụ huynh học sinh chung của lớp,
GVCN báo cáo kết quả rèn luyện của từng em và có thể mời phụ huynh
các đối tượng này ở lại để trao đổi riêng, tránh sự mặc cảm của phụ
huynh.
14
Có thể trao đổi qua việc đến thăm gia đình học sinh. Thường học
sinh cá biệt thì lại có phụ huynh cá biệt ; một là không quan tâm đến việc
học của con em, hoặc không dám đối diện với sự thật về những sai phạm
của con mình thường những phụ huynh này ít tham gia vào các cuộc
họp chung kể cả những lúc có giấy mời riêng cùng không đến. Đối với
đối tượng này GVCN cần nhiệt tình hơn, có thể đến thăm gia đình để tìm
hiểu điều kiện sinh hoạt của gia đình và nắm được tình hình của các em
ở nhà, thường những đối tượng này họ ngại nói những điều sai của con
em họ vì thế tôi tổng hợp những điểm tốt mà các em có được dù đó chỉ là
một việc không đáng kể để khen ngợi các em, sau đó tôi lồng một vài
khuyết điểm của các em; tránh nêu hoàn toàn hoặc một loạt khuyết điểm
thì phụ huynh sẽ có sự mặc cảm, hoặc nảy sinh sự tiêu cực, buông xuôi,

ngại nói ra những điều mà ta cần tìm hiểu, trao đổi.
Có thể trao đổi bằng điện thoại, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu
năm tôi đã xin số điện thoại của toàn bộ phụ huynh, và đưa số điện thoại
của tôi cho tòan bộ phụ huynh của lớp biết, để từ đó giữa phụ huynh và
GVCN có thể trao đổi về tình học tập của các em bất cứ lúc nào cần
thiết. Cách làm này có thể thường xuyên trao đổi với phụ huynh và kịp
thời giáo dục, chấn chỉnh những sai phạm của các em.
3.4/ Kết hợp với giáo viên bộ môn
Như phần trình bày nguyên nhân trên, một phần biểu hiện cá biệt
của các em là do quan hệ giữa giáo viên và học sinh chưa tốt, có em có
những phản kháng đối với những hành động quá đáng của một vài giáo
viên. ví dụ như có GV dùng những lời quá nặng nề trong việc nhận xét
HS không thuộc bài cũ, không hiểu được bài hay có những biểu hiện áp
đặt, thiếu công bằng Để xác định chính xác cá biệt của HS từ nguyên
nhân này hay không, tôi thăm dò hỏi tất cả giáo viên dạy bộ môn của lớp
để có biện pháp giáo dục thích hợp và cũng từ đó tôi có thể góp ý ngay
với GV trong việc cần phải tôn trọng và công bằng trong đối xử với HS .
Cũng có thể do tính cách cá biệt của các em, ở mỗi môn học em có
một biểu hiện cá biệt khác nhau, tôi tổng hợp các ý kiến để xác định
nguyên nhân cơ bản.
15
Từ việc trao đổi trên tôi tìm ra những ưu điểm của các em để động
viên đồng thời lồng vào từng chút một những khuyết điểm của các em để
nhắc nhở khắc phục.
Ví dụ: em Phan Thanh Sự là một học sinh cá biệt của lớp tôi chủ nhiệm
năm học 2011 - 2012
Các môn học thuộc lĩnh vực tự nhiên em học rất tốt, nhưng các
môn đòi hỏi học thuộc bài thì em học rất yếu, thậm chí môn Tiếng Anh
em đạt điểm kém. Em luôn đem đến sự phiền toái cho lớp như thường
xuyên nói chuyện trong giờ học, bỏ học đi chơi điện tử, xem đá bóng,

chơi bi da, có hôm bỏ nhà đi chơi rồi ngủ ở nhà bạn Cha mẹ em phiền
hà, lớp cũng rất phiền hà.
Đối với đối tượng này tôi theo dõi thật sát đồng thời cứ mỗi lần
không thuộc bài tôi cho em viết một bản kiểm điểm, cam kết với giáo
viên bộ môn và cam kết với lớp. Sau đó tôi trao đổi với GVBM về tính
cách cá biệt của em đồng thời mong muốn có sự kết hợp giáo dục bằng
cách thường xuyên kiểm tra bài em, nhất là trong tiết học luôn gọi em
phát biểu trước lớp ưu tiên chọn những câu hỏi tương đối dễ để em trả
lời được và thường xuyên khen để khích lệ em, nên bỏ qua lỗi nhỏ của
các em.
Với biện pháp trên qua một học kỳ em Sự đã tiến bộ rõ rệt cuối
năm học em đã đạt được danh hiệu học sinh tiên tiến .
4. Một số giải pháp khác
Từ những nguyên nhân đã phân tích cho thấy, học sinh bỏ học
không hoàn toàn là lỗi ở các em mà ngoài ra còn ở người lớn vì thế tôi
cũng nêu thêm một số giải pháp khác:
- Thứ nhất: Kết hợp các tổ chức chính quyền ở địa phương ( các
xã, các làng ), tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho các bậc
làm cha, làm mẹ về tầm quan trọng của việc học và tạo điều kiện cho các
em học tập thật tốt, về việc giáo dục con cái, nhất là cần hiểu tâm lý của
con cái. Biện pháp này chỉ có hiệu quả khi người cán bộ quả lý giáo dục
cũng như người các bộ ở địa phương có đầy đủ trách nhiệm và bản lĩnh
trước nhiệm vụ bức thiết này.
16
- Thứ hai: Kết hợp với gia đình để tìm ra những nguyên nhân của
từng tình hình cụ thể, để có thể giáo dục và ngăn chăn kịp thời tình trạng
học sinh bỏ học. Biện pháp này chỉ có kết quả khi giáo viên chủ nhiệm
có nhiều thời gian trên lớp và biết áp dụng nhiều biện pháp, hình thức
giáo dục và phối hợp với gia đình, nhà trường trong những tình huống
xác định.

- Thứ ba: Bảo đảm thông tin hai chiều giữa gia đình và nhà trường.
Biện pháp này chỉ có hiệu lực khi hai bên cùng thực hiện đúng những
quy định chung về sự phát triển toàn diện của học sinh. Sau khi thấy học
sinh nghỉ học nhiều lần, nhà trường mà cụ thể là giáo viên chủ nhiệm cần
có sự thông tin kịp thời và cần thiết cho gia đình để cùng nhau phối hợp
giải quyết.
- Thứ tư: Phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nhà trường
khảo sát, điều tra nắm chắc và kịp thời về tình hình diễn biến của số
lượng học sinh bỏ học ở địa phương để có thể ngăn chặn kịp thời và có
hiệu quả. Biện pháp này chỉ mang lại hiệu quả nếu nhà trường luôn trung
thực về số lượng học sinh bỏ học, không chạy theo thành tích, để có thể
đưa ra những con số chính xác, phối hợp với các tổ chức ban ngành để
ngăn chặn tình trạng học sinh bỏ học.
- Thứ năm: Cải thiện đời sống cán bộ, giáo viên bằng các chế độ
chính sách phù hợp với tay nghề, cải thiện môi trường sư phạm ngày
càng đạt chất lượng và đạt chuẩn để thu hút học sinh tới trường.
Như vậy những giải pháp cơ bản trên vừa nhằm tạo thêm nhiều cơ
hội cho các em học sinh nghèo, học sinh là con em đồng bào dân tộc,
vùng đặc biệt khó khăn có cơ hội đến trường, các em có học lực yếu kém
có nguy cơ bỏ học được quan tâm bồi dưỡng phụ đạo thêm để các em có
thể được trang bị đầy đủ kiến thức để tiếp tục đến trường. Để các giải
pháp này triển khai được tốt cần có sự lãnh đạo của sở giáo dục, sự quan
tâm của ban giám hiệu nhà trường, của gia đình các em học sinh và các
tổ chức xã hội, theo tôi các giải pháp này phải thực hiện đồng bộ, vừa
thực hiện các giải pháp ngắn hạn, vừa tiến hành triển khai xen kẽ các giải
pháp dài hạn đồng thời chú ý đến các đối tượng học sinh cá biệt, coi các
giải pháp ngắn hạn là tiền đề cho việc thực hiện cho việc thực hiện giải
pháp dài hạn đạt kết quả tốt, giúp các em học sinh có những điều kiện tốt
nhất để tiếp tục được đến trường.
17

IV. Hiệu quả thực tế của đề tài
Qua việc nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng của vấn đề học sinh bỏ
học ở trường THPT Lê Lai – Ngọc Lặc – Thanh Hóa, để từ đó tìm ra các
giải pháp và áp dụng vào thực tế ở lớp mình chủ nhiệm, bản thân tôi thật
sự thấy hài lòng với kết quả thu được trong suốt thời gian làm chủ nhiệm
khóa học 2010-2013 của lớp C1. Trong ba năm làm chủ nhiệm lớp C1
chỉ có duy nhất một học sinh nghỉ học vì phải theo gia đình vào Tây
Nguyên sinh sống, trong khi đó ở các lớp khác bình quân trong một năm
học có từ 02 đến 03 em học sinh bỏ học. Qua việc khảo sát sự biến động
sỹ số học sinh hàng năm cho thấy kết quả cụ thể như sau:
Năm học 2010-2011:
S
T
T
Lớp Sỹ
số
đầu
năm
Sỹ số
cuối
năm
Số
HS
bỏ
học
Nguyên nhân bỏ học
1 10C
1
49 48 01 Theo gia đình vào Tây Nguyên sinh
sống

2 10C
2
50 48 02 01 bỏ do lực học yếu, 01 do hoàn cảnh
gia đình khó khăn
3 10C
3
47 44 03 02 bỏ do hoàn cảnh gia đình khó khăn,
01 bỏ do lực học yếu.
4 10C
4
52 52 0 Lớp chọn toán
5 10C
5
52 50 02 02 bỏ do lực học yếu
6 10C
6
51 51 0 Lớp chọn văn
7 10C
7
47 46 01 Bố mẹ ít quan tâm đến việc học của
con dẫn đến chơi bời và bỏ học
8 10C
8
45 43 02 01 bỏ do hoàn cảnh gia đình khó khăn,
01 là học sinh cá biệt bị đình chỉ học
18
9 10C
9
47 38 09 04 bỏ do lực học yếu, 02 bỏ do nhà xa
trường, 02 bỏ do hoàn cảnh khó khăn,

01 bỏ vì chơi bời nhiều, bố mẹ không
cho đi học.
10 10C
1
48 46 02 Bỏ do lực học yếu
11 Tổn
g
488 467 21
Năm học 2011 – 2012
ST
T
Lớp Nhận
thêm
từ
C9
Sỹ số
đầu
năm
Sỹ số
cuối
năm
Số
HS
bỏ
học
Nguyên nhân bỏ học
1 11C1 05 53 53 0
2 11C2 05 53 50 03 Nhà xa trường, hoàn cảnh gia
đình khó khăn
3 11C3 06 50 40 10 04 bỏ do gia đình khó khăn,

01bỏ do gia đình ít quan tâm,
dẫn đến chơi bời, 03 bỏ do
lực học yếu, 02 bỏ vì là học
sinh cá biệt bị đình chỉ học
4 11C4 0 52 52 0 Lớp chọn toán
5 11C5 02 52 51 01 Bỏ do lực học yếu
6 11C6 0 51 51 0 Lớp chọn văn
7 11C7 06 52 47 05 02 bỏ do gia đình không cho
đi học, 01 bỏ do theo bạn đi
Hà Nội, 02 bỏ do lực học yếu
8 11C8 08 51 49 02 01 bỏ do hoàn cảnh gia đình,
01 là học sinh cá biệt, bị đình
chỉ học
9 11C9 Giải tán lớp do tụt sỹ số nhiều
10 11C10 06 52 47 05 01 bỏ do lực học yếu, 02 bỏ
19
vì là học sinh cá biệt bị đình
chỉ học, 02 bỏ vì hoàn cảnh
gia đình khó khăn
11 Tổng 38 467 441 26
Năm học 2012 – 2013
ST
T
Lớp Nhận
thêm
từ
C3
Sỹ số
đầu
năm

Sỹ số
cuối
năm
Số
HS
bỏ
học
Nguyên nhân bỏ học
1 11C1 02 55 55 0
2 11C2 05 55 54 01 hoàn cảnh gia đình khó
khăn
3 11C3 Giải tán lớp do tụt sỹ số nhiều
4 11C4 03 55 55 0 Lớp chọn toán
5 11C5 04 55 53 02 01 Bỏ do lực học yếu, 01 đi
lấy chồng
6 11C6 04 55 55 0 Lớp chọn văn
7 11C7 08 55 53 02 01 bỏ do lực học yếu, 01 đi
lao động thuê trong miền
Nam
8 11C8 06 55 53 02 01 bỏ do lực học yếu, 01 la
học sinh cá biệt buộc thôi
học
9 11C9 Giải tán lớp do tụt sỹ số nhiều
10 11C10 08 55 53 02 01 do lực học yếu, 01 do
chơi điện tử nhiều gia đình
buộc cho thôi học
11 Tổng 40 440 431 09
20
Qua bảng khảo sát sự biến động sỹ số học sinh ta thấy, trong một
khóa học có tới 56 học sinh bỏ học, nhưng ngoài hai lớp chọn ra thì lớp

C1 chỉ có 01 em bỏ học từ năm lớp 10 với một lý do bất khả kháng, điều
đó cho thấy tôi đã áp dụng có hiệu quả một số giải pháp trên. Theo tôi
nếu được sự quan tâm của tất cả các cấp lãnh đạo để triển khai một cách
đồng bộ các giải pháp trên thì chắc chắn kết quả sẽ còn tốt hơn nhiều.
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. Kết luận
1. Hiện tượng bỏ học của học sinh ở bậc THPT nói chung, trường
THPT Lê Lai – Ngọc Lặc – Thanh Hóa nói riêng vẫn còn xảy ra, việc
ngăn ngừa hiện tượng bỏ học của học sinh là trách nhiệm của những
người làm công tác giáo dục, việc tìm ra những nguyên nhân tác động dù
là khách quan hay chủ quan để đưa ra biện pháp ngăn ngừa kịp thời để
hạn chế đến mức thấp nhất là việc làm cần thiết phù hợp với quy luật
phát triển của xã hội và yêu cầu về phổ cập giáo dục THPt hiện nay,
song song với việc tìm tòi, nghiên cứu, nắm bắt hiện tượng để thấy bản
chất của hiện tượng là việc làm nghiêm túc, từ đó khắc phục hiện tượng
học sinh bỏ học, tiến đến chỉnh đốn về chất lượng và đảm bảo về số
lượng trong nhà trường với mục tiêu của ngành giáo dục đề ra. “Nâng
cao chất lượng và hiệu quả trong giáo dục”.
II. Đề xuất
- Sở giáo dục và đào tạo sớm có các giải pháp chung về chuyên đề
“ khắc phục tình trạng học sinh bỏ học” để tập huấn, triển khai đến toàn
bộ các bậc học trong toàn ngành giáo dục.
- Mỗi nhà trường nên phối hợp, tham mưu với tất cả các ban ngành,
các cấp lãnh đạo từ cấp huyện đến cấp xã, thôn bản để có giải pháp khắc
phục tình trạng học sinh bỏ học ở địa phương mình một cách phù hợp và
có hiệu quả nhất.
- Trên đây là một vài giải pháp và kết quả đạt được của bản thân
trong quá trình chủ nhiệm lớp. Tuy nhiên với những kinh nghiệm của
21
bản thân tôi còn nhiều hạn chế, nên chắc chắn sẽ không tránh khỏi những

thiếu sót. Thời gian tới, tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm
từ đồng nghiệp cùng với sự nổ lực không ngừng của bản thân để đề tài
này được hoàn thiện hơn. Rất mong ý kiến đóng góp của thầy, cô và bạn
bè đồng nghiệp để đề tài này đạt được kết quả tốt.
Ngọc Lặc, tháng 05 năm 2013
Người viết
Nguyễn Thị Lan
MỤC LỤC
Trang
22
A. ĐẶT VẤN
ĐỀ 1
B. GIẢI QUYẾT VẤN
ĐỀ 1
I. Cơ sở lý luận của vấn
đề 1
II. Thực trạng của vấn
đề 2
1. Cơ sở thực
tiễn 2
2. Nguyên nhân học sinh bỏ
học 2
2.1 Nguyên nhân từ phía gia đình học
sinh 2
2.2 Nguyên nhân từ phía xã
hội 3
2.3 Nguyên nhân từ bản thân học
sinh 3
3. Hậu quả của việc học sinh bỏ
học 3

III. Các giải pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học ở trường
THPT Lê Lai - Ngọc
Lặc 4
1. Giải pháp tức
thời 4
1.1 Cần có ngay cuộc vận động "Nói không với
hiện " 4
1.2 Nhà trường cần phối hợp với các cơ quan đoàn thể
khác 5
1.3 Phân loại đối với học
sinh 5
1.4 Cần có chế tài đối với những trường hợp buộc học
sinh 6
2. Giải pháp dài
hạn 6
23
2.1 Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động "hai
không" 6
2.2 Thay đổi phương pháp dạy và
học 6
2.3 Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của
Đảng 7
3. Giải pháp giáo dục học sinh cá
biệt 7
3.1 Giáo dục bằng tâm
lý 8
3.2 Giáo dục bằng tập
thể 10
3.3 Kết hợp với phụ huynh học
sinh 11

3.4 Kết hợp với giáo viên bộ
môn 12
4. Một số giải pháp
khác 13
IV. Hiệu quat thực tế của đề
tài 14
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ
XUẤT 16
I. Kết
luận 16
II. Đề
xuất 17
24