Ký Sinh Trùng Sốt Rét của Loài Khỉ Lây Nhiễm cho Người doc

Ký Sinh Trùng Sốt Rét của Loài Khỉ
Lây Nhiễm cho Người

Mỗi năm, ở Mỹ có chừng 1500 trường hợp sốt rét được báo cáo; khoảng 200
trường hợp được mang về từ các nước ở Châu Á hoặc Nam Mỹ. Hầu như tất cả
các cas sốt rét ở người đều do một trong 4 chủng Plasmodium (P. falciparum, P.
vivax, P. malariae, P. ovale) và lây nhiễm ở người do các chủng Plasmodium
không phải của người rất hiếm gặp.

Plasmodium falciparum


Plasmodium malariae


Plasmodium vivax


Plasmodium ovale
Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Tật Mỹ (CDC) mới đây vừa báo cáo một trường hợp
sốt rét xảy ra trên một phụ nữ 50 tuổi đã sống ở Philippines trong thời gian 2 tuần.
Vài ngày sau khi trở về Mỹ, bà ta đã đến bệnh viện khám bệnh vì sốt, lạnh run,
nhức đầu. Kiểm tra thấy tiểu cầu thấp và tụt huyết áp. Phết máu ngoại biên được
thực hiện, và kỹ thuật viên xét nghiệm đã chẩn đoán là bệnh babesiosis.
Babesiosis là một bệnh do kí sinh trùng tương tự bệnh sốt rét do nguyên bào
Babesia gây ra. Babesiosis là một bệnh thường truyền qua trung gian loài tick
Ixodid.

Chu trình sinh sản của Babesia

Ký sinh trùng Babesia ở dạng nhẫn (ring form)

Ngày hôm sau, trưởng phòng xét nghiệm kiểm tra lại và chẩn đoán là sốt rét; 2,9%
tế bào hồng cầu đã bị kí sinh. Mặc dù không xác định được chủng Plasmodium,
bệnh nhân cũng vẫn được điều trị thành công bằng atovaquone-proguanil và
primaquine.
Phòng xét nghiệm tham khảo (reference laboratory) của bang New York sau đó đã
khẳng định chẩn đoán sốt rét và bằng xét nghiệm PCR đã định danh được kí sinh
trùng gây bệnh là Plasmodium knowlesi.

Plasmodium knowlesi

Plasmodium knowlesi
Bàn Luận: Trong thời gian ở Philippines, bệnh nhân này đã sống gần vùng rừng
có các loài khỉ macaques đuôi dài sinh sống. Loài khỉ này đã được biết có mang kí
sinh trùng P. knowlesi. Những vùng này cũng có muỗi anopheline, là trung gian
truyền kí sinh trùng P. knowlesi này cùng với các chủng Plasmodium khác.

Phân tích phân tử (molecular analysis) đã cho thấy P. knowlesi là nguyên nhân của
một số trường hợp sốt rét nặng ở người trước đó đã được gán ghép cho P.
malariae.
Khi quan sát thấy các plasmodium có hình dạng không điển hình bằng kính hiển vi
quang học, cần gửi mẫu máu đến một phòng xét nghiệm tham khảo để xác định
chủng của plasmodium đó bằng phương pháp xét nghiệm phân tử.
BS. ĐỒNG NGỌC KHANH