Hồ Chí Minh: Những năm tháng chưa được biết đến - phần 8 pot

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 155Diễnđànwww.x‐cafevn.org
vớichúngtôimọiviệctạinơisinhhoạtcủađồngchí;(3)chuẩnbịvàgiáodụcđảngtrongnhững
cuộcđấutranhtươnglaiʺ[165].
KiểmsoátviênQTCSlàJosephDucrouxđãgặpH
ồvàotháng3vàtháng4khitrêncácchuyến
đivàrờikhỏiViệtNam,nơiôngđãtổchứcmộtsốcuộchọpvớiTrầnPhúvàNgôĐứcTrì.Ông
đãkhônghélộnhiề
uvềmốicăngthẳnggiữaHồvàUỷBanTrungƯơngtrongmộtbứcthưviết
saukhig ặpHồvàotháng4.NhưngôngđãlưuýrằngHồcảmthấybịcôlậpvà
đềnghịPhânBộ
ViễnĐôngnêncủngcốsựchỉđạocủamìnhvàʺsựhậuthuẫnvữngchắcʺmàhọđãdànhchoHồ
vàʺnhữngngườibạntrongnướcʺcủaông.[166]Ducrouxcũngđã
báocáorằnggiớilãnhđạo
trungươngcủaĐảngCộngSảnĐôngDươngʺcuốicùngđãđượcmọingườicôngnhậnvàcó
thựcquyền,mặcdùcómộtvàichủtrươngliênbangnh
ỏʺ.Dùthếnhữngchủtrươngnàylạirất
mạnhởmiềnbắcđếnđộtạihộinghị,UỷBanTrungƯơngđãquyết địnhthaythếbộphầnlãnh
đạoởđấy.CảlờikhaicủaNgôĐức
TrìlẫnthưtừliênlạcgiữaDucrouxvàTrầnPhúđãchothấy
mộtthànhviêncủaXứUỷBắcKỳtrongkhiđượcgiaonhiệmvụchuyểnngữbứcthưcủaQTCS
ʺNhữngNhiệm
VụCấpBáchcủaCộngSảnĐôngDươngʺđãthêmvàomộtlờimởđầurằngĐệ
TamQuốcTếđãkhônghiểuđượctìnhhìnhtạiĐôngDương.Nhânvậtphảnkhángnày,được
nhận
diệnlàʺKyʺ,đãgiữđượcảnhhưởngcủamìnhtronghàngngũlãnhđạophíabắc,ngaycả
khiđãbịđưarakhỏichứcvụcủamìnhvàđãtìmcáchthànhlậpmộtthànhphầnđốil
ập.[167]
MộtbứcthưcủaPhânBộViễnĐôngđượcviếtsauhộinghịtháng3đãlặplạirằngĐCSĐông
Dươngphảichốnglạinhữngʺphầntửtạicáctỉnh
phíabắcʺđãchorằngQTCSkhôngthấuhiểu

đượchiệntìnhcủaĐôngDương.ʺNhữnglậpluậnnàyđãđượcdùngtrướcđâybởiLýLậpTam,
ngườiđãkhôngthựchiệnnhữ
ngchỉthịcủaQTCSvàđãdẫnđếnnhữngthiệthạitolớncủatổ
chứctạiđâyʺ[168].
HồChíMinhđãđứngởvịtrínàotrongmốimâuthuẫnvềđườnglốicủaQTCSlà
mộtvấnđề
phứctạp.ChúngtacóthểgiảđịnhtừmốiquanhệtốtđẹpcủaôngvớiPhânBộViễnĐông,báo
cáocủaôngtừMãLaivàonăm1930cũngnhưtừbức
thưcủaôngtrongtháng41931rằngông
đãkhôngmongmuốndínhlíuđếnviệcphảnđốilạiMoscow.Nhưngvịthếcủaôngđãcóthểbị
suyyếutừviệcMifđangcốgắngnắ
mlấyPhânBộViễnĐôngvàomùathu1930.Theoquan
điểmcủaTrầnPhú,việcHồthấtbạitrongviệcđưaramộtchínhsáchgiaicấprõrệttrongnộibộ
đảnglàm
ộttrongnhữngnguyênnhânchủyếudẫnđếnsựmấtđoànkếttrongđảng.Trongbức
thưngày17tháng41931ôngđãbuộcHồchịutráchnhiệmvềnhữngtàndưcủaʺnhữngtổchứ
c
cáchmạngcũʺbêntrongđảngViệtNam.Ôngchorằngʺnhữngthángquachothấyrằngtấtcả
nhữngthànhphầntưtưởngthuộcnhữngnhómcáchmạngcũđãkếthợpthànhm
ộtthànhphần
chốnglạiphươnghướngmớiv ềchínhsáchthốngnhấttưtưởngvàhànhđộngcủađảng.ʺHội
nghịhợpnhấtvàotháng21930đãbịthấmnhuầntưtưởng
củanhữngtổchứccáchmạngcũ,
ôngnói.Tưtưởngnàybaogồmviệcthừanhậnnhữngđịachủbậctiểuvàtrungcũngnhưthành
phầntưsảnquốcgialàm
ộtbộphậncủacáchmạng.Ônggiảithích:ʺKếtquảcủaʺhộinghịhợp
nhấtʺnàyđãchứađựngrấtrõdấuvếtcủagiaiđoạnhợptácgiữaQuốcDânĐả
ngvàĐCSTrung
Quốc,đặcbiệtlàchínhsáchhữukhuynhcủaĐCSTrungQuốctừ1925đến1927ʺ[169].
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge

DiênVỹvàHoàiAn 156Diễnđànwww.x‐cafevn.org
ViệcthúcđẩychủtrươnggiaicấpcủaTrầnPhúvớiuythếcủaStalincóthểđãmanglạimộthậu
quảngoàiýmuốn.Nỗlựcápđặtmộtʺđườnghướnggiaicấpʺc
ủaôngtạiHộiNghịtháng31931
cóthểđãdẫnđếnmộtgiaiđoạnmớicủachủnghĩacựcđoantạiTrungKỳvàomùaxuân1931.
Nhữngquyếtđịnhđượcđưaratrongphiênhộ
inghịtháng3kéodài2tuầnthườngđượccholà
đãphêbìnhnghiêmkhắcnhữngʺkhuynhhướngthiêntảʺtrongnộibộđảngcủanhữngngười
nhưNgôVĩnhLong[170].Cólẽchínhxáchơn
thìđâylàsựthaythếmộtchủtrươngcựcđoan
bằngmộtchủtrươngcựcđoankhác.Trongkhihộinghịđãkhônglênánkhủngbốcánhânvà
cách sử dụng bạo lựcđầy hấp
 tấp, nóđã kêu gọi củng cố tính chất giai cấp củaĐCSĐông
Dương.Bảnnghịquyếtviết:ʺMộttrongnhữngnguyhiểmlớnnhấtlàviệccácđảngviênvẫn
chư
a hiểu rõ về vị trí của giai cấp vô sản trong cuộc  cách mạng và những nhiệm vụ của
đảngʺ[171].Nhữngnhiệmvụtổchứcđầutiênphảiđượcthựchiệnlà:giả
iphápchocuộckhủng
hoảngtronghàngngũlãnhđạotạiBắcKỳvàđẩymạnhvịthếcủaUỷBanTrungƯơngtạimiền
trungvàmiềnnam.Cầnthiếtphảitừngbướcm
ộtthaythếcácđạidiệncủathànhphầntríthức
vàbảothủtrongnhữngbộphậnlãnhđạobằngtầnglớpcôngnhânhoặcbầnnông[172].Đảng
đượcgiaonhiệmvụđiềutra
nhữnghộinôngdânvàloạib ỏnhữngthànhphầnkhôngdínhlíu
đếngiaicấpnôngdân;đưanhữngđạibiểubầnnôngvàngườilaođộngthànhthịnghèokhó
nhấtvàohàngngũlãnhđạo.Cu
ộcđấutranhgiaicấptạinôngthôncầnđượcmởrộngvàảnh
hưởngcủachủnghĩaquốc giacầnđượcloạibỏ[173].Tổchứcphụnữkhôngcònchỉchútrọng
vàoʺphụnữnói
chungʺmàcầnđượcthựchiệnchỉtrongtầnglớpphụnữlaođộng.HộiPhụNữ

GiảiPhóngphảibịgiảitántứcthì[174].
Mộthệquảcủanghịquyếtvềgiaicấpdường
nhưlàsựthanhtrừngcủaĐảngUỷTrungKỳvào
tháng4.Mộtlầnnữa,đãcómộtsựnhầmlẫnvềnguyêndocủaviệcthanhtrừngnày.Nguyễn
DuyTrinhđãmiêutảnónhư
làviệcloạibỏnhữngthànhviênʺđãmắcnhữngsailầmthiêntả
nghiêmtrọngʺ[175].NhưngTrầnHuyLiệulạinhắcđếnmộtthôngtưđềngày29tháng41931
từXứUỷTrungKỳtrong
đókêugọibàixíchnhữngthànhphầntríthức,phúnông,địachủvà
thânhào[176].Thuậtngữnàynhắclạikhẩuhiệunổitiếngtrongthờiđiểmmạnhmẽnhấtcủa
phongtràoNghệTĩnh:ʺTrí,phú,địa,hào,đàotậngốc,trốctậnrễʺ. TrầnHuyLiệuviếtrằng
khẩuhiệumangtínhchiarẽnhưthếđãgiúpchongườiPháplôikéođượcmộtph
ầnkhálớn
trongdânchúngvàothờiđiểmmàsựđànápcủaPhápđanglêncao.KhiThôngTưngày29
tháng4đượcbanhành,LêViếtThuậtđãđượctínnhiệmđểnắmquyềnlãnhđạoXứUỷ
Trung
Kỳ,theolờiNguyễnDuyTrinh.CảNguyễnĐứcCảnhvàLêMãođềubịbắtgiữvàongày9
tháng4;LêViếtThuậtcólẽcũngnằmchungsốphậnvàongày1tháng5,trongkhi
Nguyễn
PhongSắcbịngườiPhápbắtvàongày3tháng51931[177].
Việcloạibỏgiaicấptưsảncólẽđãđượctoantínhnhưlàmột cuộcthanhtrừngbấtbạođộng.
Như
ngnóđãchuyểnthànhmộtquátrìnhtìmvậttếthầnkhingườiPhápđưathêmquânvào
Vinhvànạnđóilanrộng.TàiliệucủatoàánPhápchothấytạiHàTĩnh,bắtđầu
từtháng111930
vàtrongsuốtnửađầu1931,nhữngngườibịtìnhnghilàgiánđiệpvàdânlàngbịtốcáongăncản
phongtràoSôViếtđãbịámsátbằngnhiềubiệnpháp[178].
Mộtngườiphảnđốiđảngđãbịtrói
vàthảtrôisôngcùngvớivợvàcon;mộtkẻtrộmlúavàkhoaiđãbịchônsống;mộtngườibịtình
nghilàchỉđiểmđãbịđánhchết.Ta

không biếtrõrằngnhữngviệcnàycónằmtrongchủtrương
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 157Diễnđànwww.x‐cafevn.org
thanhtrừngmàTrầnHuyLiệunhắcđếnhaykhông.Tronghoàncảnhnguyhiểmngàycàng
tăngđốivớinhữngđảngviên,mộtʺkẻthùgiaicấpʺbịloạibỏkhỏichứcvụlãnhđạotrong
đảng
sẽtựđộngbiếnthànhkẻbịtìnhnghiphảnbội.
TheotàiliệutrongVănKiệnĐảng,mộtchỉthịdoUỷBanTrungƯơngbanhànhvàongày20
tháng51931đếnXứUỷTrungKỳkêugọi
chấmdứtviệcthanhtrừng.TàiliệunàynóirằngʺXứ
UỷTrungKỳ,cụthểlàbíthưxứuỷ,đãđưaramộtchỉthịloạibỏkhỏiđảng nhữngtríthức,phú
nông,địach
ủvàthânhào;chỉthịnàykhôngcócơsở,thiếugiảithíchcặnkẻ,độcđoánvàcẩu
thảʺ[179].XứUỷTrungKỳđượcchỉđạophảitựkiểmđiểmvớitháiđộnghiêmkhắcnhấtvà
sửa
chữanhữngsailầmcủamình.ĐiềukỳlạlàtrongbàiviếtcủaTrầnHuyLiệunăm1957đãkhông 
thấynhắcđếnchỉthịnày.Nhưtađãthấy,NguyễnDuyTrinh,t
ựnhậnrằngđãtrựctiếpchứng
kiếnnhữngsựkiệnnàyvàđãthamdựcuộchọpcủaXứUỷTrung Kỳvàotháng4đãđặtthời
điểmsửachữanhữngsail
ầmtảkhuynhvàokhoảngtháng4,khitrongthựctếthờikỳbạolực
hơnnữacủaphongtràoSôViếtch ỉmớibắtđầu.Dườngnhưđãcómộtkhảnăngkháclànhữ
ng
hànhđộngmàtrongthờigian1935‐6đượccholàʺsailầmthiêntảʺtrênthựctếđãkhôngđược
sửađổitrongnăm1931.Giaiđoạncựcđoannàycóthểchỉđơngiảnđãl ắngdầnkhi
cơcấuđảng
bịphântán.
NhưtađãbiếtđượctừnhữngbứcthưcuốicùngcủaTrầnPhúvàHồChíMinhgửiđếnPhânBộ
ViễnĐông(trướckhihọbịbắt],vàotháng41931
vàđầutháng51931toànbộcơcấubêntrên

cấptỉnhcủaĐCSĐôngDươngđãbịpháhuỷvìnhữngbắtbớcủaPháp.NgôĐứcTrìbịbắtvào
ngày1tháng4,cùngvớitoànb
ộXứUỷNamKỳ.Vàongày15 tháng4cơ quancủaUỷBan
TrungƯơng tạiSàiGòn bị khámphá, dẫnđến việc mất mát tất cả thưtừ và 1.500đô‐lado
Ducrouxđưasangđểtrangtrảichi
phítrong3tháng.TrầnPhúthoátđượcnhờđangđivệsinh
khicuộcruồngbốxảyra[180].Ôngđãviếtvàongày28tháng4:ʺMỗingàyđềucóbắtbớ.ʺCác
tỉnhTháiBìnhvàNamĐịnhb
ịtấncôngdữdộilàmliênlạcviêncủahọbịbắtgiữvàđãkhaibáo.
CơsởinấnmớicủaUỷBanTrungƯơngbịkhámphávàthêmvàiđảngviênbịbắt.[181]Hồđã
báocáo
việcTrầnPhúbịbắtvàongày19hoặc20tháng4.SauđóHồviếtrằngchỉcònsótlạimột
côngnhântrẻtrongbanbíthư.TạiHồngKôngmộttrongnhữngʺđồngchícó
nhiệmvụthông
tinʺlàNguyễnThịMinhKhaiđãbịbắtvàongày29tháng4.
Vìnhữngbắtbớrộngrãiởtrên,việcsoạnthảocủachỉthịngày20tháng51931choXứUỷTrung
Kỳđ
ãgặpkhókhăn.CóphảiUỷBanTrungƯơngđãbanhànhmộttàiliệunhưthếvàolúcấy?
CóphảichínhHồChíMinhđãsoạnthảovàgửiđếnmiềntrungViệtNamdướidanh
nghĩacủa
mộtUỷBanTrungƯơngđãkhôngcòntồntại?CóphảiHồChíMinhvẫnsẵnsàngkhởixướng
việcnàytrongkhiQTCSđãhoàntoànủnghộnhữngchínhsáchdoTrần
Phúđưara?Nócó
đượcthựcsựchấpnhậnvàthihànhtạiTrungKỳ?BằngchứngduynhấttừvănkhốcủaPhápvề
vấnđềnàylàmộtthôngtưdangdởdocảnhsát
HồngKôngtịchthuđượctừmáyđánhchữc ủa
HồChíMinhkhiôngbịbắtvàongày6tháng6.Chủđềcủatàiliệunàylàđườnglốiđúngđắng
đểchốnglạicuộckhủngbốcủa
Pháp.NgườiPhápchotàiliệunàylàʺkhôngđángquantâmʺ
nhưngtinrằngnóchothấyquyềnlựccủaHồtrongđảng[182].

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 158Diễnđànwww.x‐cafevn.org
TheobứcthưtừĐứcmàPhânBộViễnĐôngđãgửiđếnMoscowvàongày10tháng6,dường
nhưhọđãquyếtđịnhđưaral ờikêugọiʺđếntoànthểcácthànhvi êntrongđảngʺtrêndanh
nghĩacủa
UỷBanTrungƯơngĐCSĐôngDương.Lờikêugọinàycómụcđíchʺkhẳngđịnhrằng
đảngđangl ậplạitrậttựvàbắttayvàoviệcʺ[183].Ngườiviết,cóthểlàRylski,đãkhông
đưara
nhữngchitiếtliênquanđếntàiliệunày.Nhưngtrongbứcthưngày12tháng5rõrànglàgửi
choHồ,viếtbằngtiếngAnhkhôngnguyênthuỷ,ngườiviếtđãgiaocho
ôngnhiệmvụviếtlời
kêugọiđếnđảng:ʺChúngtôichorằngcầncómộtbứcthưdođồngchíviết,mộtbứcthưngỏcho
tấtcả cácthànhviên.Trongthưđồngchínênnóiv
ềnhữngnhiệmvụcủađảngđốivớihoạt
độngquầnchúng,việctổchứcnhữngcuộcđấutranhkinhtếcủacôngnhântạicácđồnđiền,
nhàmáy,những công nhân nông nghiệp, vi
ệctổ chứccác nghiệpđoànlaođộng,LiênĐoàn
PhảnĐế,UỷBanNôngDân,UỷBanBinhLính,vânvân.Đồngchínênnóivềsựcầnthiếtphải
lãnhđạovàtổchứcnhữnghoạtđộngtựphát
củanôngdâncủacácthànhviên,vânvân.Đồng
chínêncảnhbáođảngvềhiểmhoạcủaxuhướngmanhđộngvànhấtlàchothấykhảnăngcủa
hiểmhoạhữukhu ynhđangdângcaolà
mộtphảnứngđốivớicuộckhủngbốtrắngʺ[184].Căn
cứtrênngàythángcủahướngdẫnnày,cókhảnănglàHồđãviết thưdướidanhnghĩacủaUỷ
BanTrungƯơng
vàongày20tháng5.CũngcóthểlàôngđãnhậnrarằngthôngđiệpmàPhân
BộViễnĐôngyêucầuôngchuyểngiaođãkhôngcònhợpvớithựctại.Cóthểôngđãtựtaygi
ải
quyếtcôngviệcvàđãsoạnthảobảnchỉthịđãđượctìmthấytrongVănKiệnĐảng.
ChúngtabiếtđượcsuynghĩcủaHồtrongtháng4từnhữngbứcthưcủaông.Vào

ngày28tháng
4ôngthanphiềnvớiPhânBộViễnĐôngvềtrìnhđộhọcvấncủanhữngđảngviênmới.Những
họcviênđượclựachọnđểđàotạo tạiMoscowlẫnnhữngđảngviên
côngnhânvànôngdânđều
thấthọc,ôngviết.ʺĐiềunàycónghĩalàmặcdùhọdũngcảmvàhisinh,họvẫnlàmviệcrấttồi,
tưtưởngvàtrìnhđộchínhtrịcủa
họrấtthấp.ʺÔngbổxung:ʺHệquảcủaviệcthiếutrìnhđộ
hoàntoànnàylàcôngviệccủacácđồngchígốccôngnhânvànôngdânhoàntoànphụthuộc
vàonhữngthànhviêntríthức.ʺTrongcùng
lúcấyônglưuýrằngphầnđôngnhữngtríthứcViệt
NamđượcgửiđiMoscowtừPhápthìʺkhôngdùngđượcʺ.Họbaogồmnhữngconemđược
nuôngchiềucủathànhphầntưsả
n,ôngthanphiền[185].Ôngcũnglolắngvềchiếnlượcđang
đượcsửdụngđểchốnglạisựđànápcủangườiPháp.Trongkhoảngngày12đến20tháng4ông
ghichúrằngđãcó
65nôngdânđãbịgiếttrongnhữngcuộcbiểutình.Quânđếquốcđãquyết
địnhngănchậnphongtràobằngʺthảmsátʺ,ôngnói.ʺChúngtanênđưarachươngtrìnhđấu
tranhcụthểgìcho
cácđồngchícủamình?Nếuchúngtađểhọtiếptụcconđườngnàythìsẽdẫn
đếnhiểmhoạmanhđộng”[186]Điềumỉamailàtrongcùngbứcthưấy,ôngđãđềcậpđếnviệc 
hãngtin
Reutersvàongày25tháng4đãđưarabảntinvềviệcĐCSĐôngDươngđãđượcQTCS
thừanhậnnhưlàmộtʺbộphậnđộclậpʺ.Nếubảntinnàylàđúng,ôngviết,ʺthìđâys
ẽlàmột
khíchlệtinhthầnr ấtlớnchođảngvàquầnchúngʺ[187].
UytíncủaHồtạiViệtNamcóthểvẫncòntươngđốilớnđểảnhhưởngđếnhướngđicủaĐCS
Đông
Dươngtronggiaiđoạnnàynếuôngđãkhôngbịbắtvàođầutháng6.Nhưngtàiliệucủa
TrầnHuyLiệuviếtvàonăm1960vềgiaiđoạnmùaxuân1931đãkhôngđưaraấntượ
ngrằng

Hồthậtsựcóảnhhưởngđếnnhữngtiếntrìnhcủacácsựkiện:ʺPhongtràoSôViếtởNghệAnvà
HàTĩnh,khôngnhữngđãkhônglụitắtmàcòntăngthêmcườngđộvà
bạolựctrongnhững
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 159Diễnđànwww.x‐cafevn.org
thángcuối.Máuđổngàycàngnhiều.Khichuyểnđổitừgiaiđoạnyêusáchkinhtếvàchínhtrị
đếnđấutranhchốnglạikhủngbốtrắng,nhữngcuộcbiểutìnhngàycàngtrởthànhđấutranhvũ
trangʺ
[188].TanghingờrằngxétđoáncủaLiệutrongnhiềunămsauvềnhữngsựkiệntrênlà
khôngthểcóđượctrongthờik ỳ1931.ʺCươnglĩnhhànhđộngnăm1930đãphạmsailầmv
ềviệc
kêugọilậtđổtầnglớptưsảndântộccùngv ớichínhquyềnthựcdânPhápvàgiaicấpphong
kiến Lẽrahọnênđượclôikéovàohàngngũcáchmạngdânchủtưsả
nvàkhôngnênbịtáchrời
mộtcáchcóhệthống,ʺôngviết.ʺTạinôngthôn,nhữngcuộcđấutranhchốnglạithànhphầnphú
nông,trungnôngvàhươnglývàthânhàolànhữngsail
ầmnghiêmtrọngđãlàmm ấtđiuytín
củacảphongtràovàtạođiềukiệnchođịchtuyêntruyềnʺ[189].
MộtbáocáoviênvôdanhtạiSàiGòntrongnăm1931khiviếtvềtìnhhình
củaĐôngDươngđã
khôngđưaramộtdấuhiệunàovềviệcĐCSĐôngDươngđangchỉnhsửađườnglối.(Ngườiviết
nhândanhlàmộtthànhviêntrongtổđảng4ngườiởmộtkho
hàngcóđến200côngnhân.Bản
báocáođượcQTCSđóngdấungàynhậnvàotháng61931).Vàolúcbảnbáocáođượcviếttrong
nướcđãcó2.400đảngviên,trongđócó600ngườitạiNamKỳ(không
kể200thànhviênngười
Hoacủa nhómNamKỳ‐CamBốt].Khinhậnđịnhvềʺkhuynhhướngcơh ộiʺ,ôngviếtrằng
nhữngthànhphầncáchmạngdântộcđãgianhậpđảngsauhội
nghịhợpnhấtvànhữngngười
bịloạibỏtrongcuộcđấutranhgiaicấpđangʺtìmcáchtổchứcmộtcơsởcủaĐảngĐộcLậptại

NamKỳʺ,(tứclàđảngcủaNguyễ
nThếTruyền].Còncómộttổchứcvôchínhphủvừađược
thành lập cũng nhưmột nhóm Trotskyistđang hoạtđộngtrongthành phầntrí thức, và một
ʺLiênĐoàn Cộng Sảnʺ mớiđược
thành lập của nhữngđảng viênđã bị khai trừ.ĐCSĐông
Dươngđangđấutranhchốnglạitấtcảnhữngxuhướngnàyngoạitừnhómchủtrươngvôchính
phủvìhọđãkhôngcònhoạt
động.Ôngviếtrằng30thànhviêncònlạicủaViệtNamQuốcDân
ĐảngởphíanamđangsẵnsànggianhậpĐCSĐôngDương.Nhưnghọđãquyếtđịnhtổchức
mộtʺđêm hànhđộng l
ớnʺ làm rung chuyển chính quyềnđếquốc trước khi gia nhậpđảng.
Nhữngngườicầmđầuđãbịbắttrướckhinhữngk ếhoạchđượcthựchiện,ôngnói.[190]Nhưta
thấyđượctrong
bảnbáocáonày,sựtanrãcủaphongtràocáchmạngđangởphíatrước.Việc
HồChíMinhtrởlạivaitròlãnhđạovẫncòncầnnhiềunămnữatrongtươnglai.
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 160Diễnđànwww.x‐cafevn.org
CHƯƠNG6:CHẾTỞHỒNGKÔNG,CHÔNTẠIMOSCOW?
(1931‐8)
Tùnhân
Vàongày8tháng61931,ToànQuyềnRenéRobintạiHàNộiđãđánhđiệnchoBộTrưởngThuộc
ĐịađểthôngbáovềviệcbắtgiữHồChíMinhhaingàytrướcđó[1].Việctìmđược
Hồlànhờđã
khámpháđượccuốnsổđịachỉcủaJosephDucrouxtạiSingaporekhiđạidiệnngườiPhápnày
bịbắttronglúcđangtraođổitàiliệuvớinhữngngườicộngsảnđịaphương.
BứcđiệncủaRobin
thôngbáorằngviệcbắtđượcHồlànhờʺsựphốihợpgiữaSởLiêmPhóngvớicảnhsátAnhtại
HồngKôngvàSingaporecũngnhưcảnhsáttôgiớ
iPháptạiThượngHải.ʺNhữngkếthợpnày
đãgiúpPhápbắtHồTùngMậu,NguyễnHuyBon,ngườitrởvềtừMoscow,côngnhânPhan

ĐứcMau,từng thamgiaĐạiHội CôngĐoànQuố
cTế Đỏlần thứ 5 tại Moscow,vàhầu hết
nhữngthànhviêncộngsảnngườiViệtđanghoạtđộngtạiThượngHải.(NguyễnThịMinhKhai,
bịbắttạiHồngKôngvàongày
29tháng4,đãbịdẫnđộvềmộtnhàtùtạiQuảngChâuvìhọngỡ
rằngbàlàngườiTrungQuốc.ỞđấybàgặpTrươngVănLềnhvàbangườiViệtNamkhácđãbị
bắ
ttừđầunăm1931).VợcủaHồTùngMậulàLýPhươngThuận(LýUngThuân)cũngbịb ắt
chungvớiHồ.Tổnthấtnặngnềnhấtđốivớinhữnghoạtđộngcủ
aQTCSxảyravàongày10
tháng6,khiđạidiệncủaCụcThôngTinQuốcTế(OtdelMezhdunarodnoiSvyazyhayOMS‐
ND) làHilaire Noul ens và vợ của ông bị theo dõi qua mộtđịachỉ tìmđượctừ cuốns
ổcủa 
Ducroux.MặcdùtrongnhiềunămtrướcngườitanghĩhọlàhaicôngdânThụySĩtênPaulvà
GertrudeRuegg,nhưnggiờhọđượcnhậndiệnlàhaivợchồngngườiNgatênJakovRudnik
và
TatianaMoiseenko‐Velikhaya[2].
BứcđiệncủaRobinchứađầynộidungtựcangợi.Việcbắtgiữʺtoànbộgiớilãnhđạocộngsản
tạiViệtNamʺ,trongđócó9ngườivềt
ừMoscowvàđasốnhữngnhàhoạtđộngngườiViệttại
TrungQuốc,làʺthànhquảcủasựđiềutrakhéoléodonhữngbanngànhđầykhảnăngthực
hiệnʺ,ôngviết;ʺlàmchochúng
tachiếmưuthếhoàntoànđốivớitìnhhìnhchínhtrị.ʺNhưng
ôngcũngkhôngmongđợiviệcdẫnđộHồChíMinhvềĐôngDương.LãnhsựPháptạiHồng
Kôngđãcảnhbáovớiôngrằng
nhữngngườiViệtbịbắtgiữtạiHồngKô ngrấtcóthểsẽđượctrả
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 161Diễnđànwww.x‐cafevn.org
tựdo.RobinđềnghịgiảipháptốtnhấtcóthểlàthuyếtphụcngườiAnhgiamgiữHồtạinhững
vùngʺthuộcđịaxaxôiʺnhưlàmộthànhđộngtraođổiđốivớinhữngngườicộng

sảnngườiẤn
hoặcMiếnĐiệnđãbịbắttrongkhuvựccủaPháp[3].Đếncuốitháng6viênthámtửcủaSởLiêm
PhónglàNeronđangtìmcáchchuyểngiaosốtiềnthưởngcho
nhữngvụbắtgiữtrên(15nghìn
đô‐lacho Hồvà 10 nghìnđô‐lachoHồ Tùng Mậuvà mỗinhàcách m ạng bị bắttại Thượng
Hải[4]).NhưngphươngphápxétxửcủaAnhđãđ
ingượclạivớiýmuốncủangườiPháp.
SốphậncủaHồChíMinhnằmtrênhoàncảnhcủatrátlệnh trụcxuấtđượcđưarat ại Hồng
Kông.Nerontinrằngnh
ữngtàiliệutìmđượctạiđịachỉcủaHồđượcxemnhưbằngchứngđể
trụcxuấtôngvềThượngHảivớitộidanhtuyêntruy ềncộngsản.KhôngnhữngngườiAnhđã
tìmđượ
cbứcthôngtưdangdởlênánđếquốcPháptrênmáyđánhchữcủaHồ,họcòntìmđược
nhữngbứcthưchothấyrằngôngđãđóngmộtvaitrò quantrọngtrongviệckíchđộngphong
trào
cộngsảntạiMãLaiÁ.NhưngmộtsốcốvấnphápluậtcủaAnhnhậnđịnhvềvụánnày
tronghồsơcủaVănPhòngThuộcĐịađãbiệnhộrấtmạnhmẽ
choquyềncôngdâncủabịcáo.
ÔngđãkhônghềviphạmphápluậttạiHồngKông,vàvìthếlýdoduynhấtđểtrụcxuấtônglà
việcônglàmộtngườicộngsản.M
ộtluậtsưlàWalterEllisđãviếtrằng:ʺTôithấyrằngchúngta
khôngthểbắtbuộcôngấyphảibịtrụcxuấtvềĐôngDươngnhiềuhơnlànếuchúngtacócơhộ
i
bắtbuộcmộtcựuquanchứctrongchínhphủSaHoàngphảibịtrụcxuấtvềmộtnướccộnghoà
SôViết.ʺEllisgiảithíchrằngnếungườiPhápcóbằngchứng
rằngHồđãviphạmʺmộttộicóthể
dẫnđộđượcʺthìhọnênđưaramộtkhángánchínhthứcđểdẫnđộông[5].
HồđãkhôngkhainhậnbấtcứtêntuổinàongoàiTốngVăn
Sơ(SungManCho‐ND),tênnày
đượcghitronghộchiếuTrungQuốcmàôngnhậnđượctừSingapore.Nhưngmâuthuẫnvới

việcôngt ựnhậnmìnhlàngườiTrungQuốc,ôngđãsắmvailàmộ
tngườiquốcgiachiếnđấu
chonhàvuavàđấtnướcvớibảnántửhìnhđangchờđợiôngtạiViệtNam.[6]NhưDennis
Duncanson(họcgiảngườiAnh‐ND)đãchỉra,lờikhaibáomâu
thuẫnnàycóthểlàmộtchiến
thuậtbàochữadoQTCSđềxướng[7].Đếntháng71931ôngđãcóđượccốvấnluậtpháprấttài
giỏitừmộtnhómluậtsưdoFrankLosebydẫ
nđầu,rõràngđây làsựs ắpđặtcủatổchứcTrợ
GiúpĐỏ(InternationalRedAid,tổchứccứutrợcủaQTCS‐ND).Nhữngluậtsưcủaônglập
luậnrằngviệctrụcxuấtông
vềThượngHảicũngchẳngkhácgìmộtcuộcdẫn độtráhìnhvề
Đông Dương [8]. (Trên thực tế Hồ Tùng Mậu và cácđồng chí của mìnhđã bị trục xuất về
ThượngHải
vàocuốitháng6màkhôngcómộtsựnhậndiệnchínhthức.Họbịbắtlạitạitôgiới
PhápvàbịđưavềViệtNam[9]).
Chiếnlượccủabênbàochữalàđòi
hỏichoHồquyềnlợicủamộttùchínhtrịchiếutheoSắc
LệnhTrụcXuấttrongđóchophépôngđượcquyềnchọnlựađiểm đivàđiểmđếnmộtcáchbí 
mật.
Nếuquyềnlợinàykhôngđượcbảođảm,bịcáosẽʺphảnkhángquátrìnhxétxửbằngmọi
hìnhthứcvàtiếntrìnhcóđượcʺ,luậtsưJenkintuyênbốtrướctoà.
Nhờđãvậndụ
ngchiếnlượcnàymàvụáncủaHồđãkéodàimãichođếntháng1/1933.Việc
huyđộngtoànlựclượngcánhtảtrêntoànthếgiớiđểhậuthuẫnchođôivợchồngbíẩnNoulens
có
lẽđãlàmmọingườiquantâmđếnhoàncảnhcủaHồnhiềuhơnlànếuôngbịbắtmộtmình.
Tintứcbáochícũngchothấyôngcũngđãgâyấntượngtốt
tạitoàbằngviệcphátbiểub ằng
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 162Diễnđànwww.x‐cafevn.org

tiếngAnhmàkhôngcầnphiêndịchvàđãbiểulộsựthànhkhẩntrongviệcchứngminhrằngông
mangtưtưởngquốcgia.VănPhòngThuộcĐịarõrànglàcũngmuốngiaoôngcho
ngườiPháp;
mộtquanchứcgọiônglàʺmộttrongnhữngkẻkíchđộngtồitệnhấtđãbịbắtvàorọtrongcuộc
ruồngbốsaukhibắtđượcLefranc(Ducroux)ʺ[11].SaukhitoàánAnh
bácbỏyêu cầubịcáocó
đượcquyềnHabeasCorpus(Quyềncủabịcáoyêucầunhàchứctráchđốichấtvớibịcáotrước
toàvềviệcbịbắtgiữcóhợppháphaykhông‐ND),
ngườiPhápcàngtintưởngrằngcuốicùng
họsẽcóđượcngườihọmuốn.Ngày24tháng81931SởLiêmPhóngtạiHàNộiđãđánhđiệnvào
SàiGònđểthôngbáorằngHồChíMinhsẽrời
HồngKôngvàongày1tháng9trênchiếctàu
GeneralMetzingerđiSàiGòn.HaicảnhsátngườiPhápđượcgiaonhiệmvụápgiảiHồvềViệt
Nam[12].Nhưngchỉvàingàytrướckhitrụcxuất,
nhữngluậtsưcủaHồđãkhángánđếnUỷ
BanXétXửthuộcHộiĐồngCơMậttạiLondon.HọchorằnglệnhtrụcxuấtHồthìkhôngcógiá
trịdướiluậtphápHồngKông.
Vìthếvàongày23tháng101931,ThưKýChínhPhủđãthông
báorằngsẽkhôngcólệnhtrụcxuấtchođếnkhihọbiếtđượckếtquảkhángántừHộiĐồngCơ
Mật[13].Vìthờigian
cầnthiếtđểchuẩnbịchonhữnghồsơpháplý,phiêntoàphúcthẩmđã
khôngbắtđầuchođếntháng111932.
TronglúcấySởLiêmPhóngđãbắtđầuthúcgiụcLâmĐứcThụthuthậpthôngtinc
ủanhững
ngườiViệtbịbắttạiQuảngChâu,vàcólẽđểliênlạcvớiHồ.SaukhiLýPhươngThuận(LýUng
Thuân)đượcphóngthíchvàocuốitháng81931vìlýdobàlàng
ườiTrungQuốc,bàđếnởtạm
vớiThụ.Vàotháng11ʺđiệpviênPinotʺ(tứcLâmĐứcThụ‐ND)báorằngđãnhậnđượctintức
từHồyêucầutrợgiú ptrongviệctrảtựdochonhữ
ngngườiViệtbịbắttạiHồngKôngcũngnhư

giúpđỡthựchiệnnhữngcôngviệccủađảngchođếnkhinhữngnhàhoạtđộngmớitừMoscow
đến.Hồđặc biệtmongmỏi
TrươngVănLềnhđượcphóngthíchđểnắmlấyviệcvậnhànhđảng
tạiTrungQuốc,theolờiLâmĐứcThụ;cólẽHồcũngđãlolắngđếntìnhtrạngcủaNguy ễnThị
MinhKhai
[14].Thậtlàlạlùngkhiôngđãliênlạcvớimộtngườichỉđiểmlộdiệnlúcnày‐cólẽ
ôngđãtinrằngThụkhôngthểlàmtổnhạigìhơnnữavớitìnhhình
hoạtđộngcủađảngđãbị
phávỡthảmhại.NhữngsựliênlạcnàycólẽđãdẫnđếnviệcHồbịphêbìnhvềcáchhànhxử
củamìnhsaukhiđượcthảra.Nhưngnhữngtiếp
xúcnàydườngnhưkhôngkéodàiđượclâu.
TừmộtbáocáoThụgửivàongày16tháng51932tabiếtđượcrằngThụđãthuthậptintứccủa
Hồmộtcáchgiántiếpquavăn
phòngcủaLoseby.
Đếncuốinăm1931HồChíMinhđượcchuyểnvàobệnhviệncócanhgác.Vàotháng12Hoàng
ThânCườngĐểgửithưchoôngkhinghetinôngđangbịbệnhnặng.HoàngThânđãgử
i300
Yênđểtrảviệnphíchoôngvàkhuyênôngnêngiữgìnsứckhoẻʺvìlợiíchcủanướcnhàʺ[15].
(Vàothờiđiểmnày nhữngngườicộngsảnViệt  Nam nhưLêHồngSơn
vẫngiữquanhệ với
CườngĐể,cólẽchỉhoàntoànvì lýdothựcdụngvàtàichính[16]). ViệcDennisDuncanson
khẳngđịnhrằngHồkhôngbịbệnhtrongthờigianbịgiamcầmrõràng
làkhôngchínhxác[17].
Nhưchúngtađãthấy,Hồđãtừngnóirằngôngbịbệnhlaophổirấtn ặngvàotháng91930;viên
lãnhsựPháptạiHồngKônglàSoulangeTeissiervàonăm1932đãxác
nhậntrongmộtbứcthư
gửichobộtrưởngbộngoạigiaorằngôngđãbịmắcchứnglaophổitrongtìnhtrạngchậmphát
triểnvàcóthểchữađược.Vàomùahè1932tin
tứcbáochívềʺmộtngườiViệtNamnhỏbé,có
thânthểbịsuynhượcvìlaolựcvà tinhthầncủamộtlãnhtụʺbắtđầuxuấthiện[18].Saunày

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 163Diễnđànwww.x‐cafevn.org
truyềnthôngcộngsảnđãloanbáorằngHồđãchếtvìlaophổivàotháng81932[19].Nhưng
ngườiPhápđãkhôngtinvàonhữngbáocáonày.LãnhsựquáncủahọtạiHồngKôngđã
cập
nhậtchonhàcầmquyềntạiHàNộinhữngbướcđicủaHồtrongnỗlựcrờikhỏimảnhđấtthuộc
địacủaAnh[20].
Việcrađicủaôngcuối
cùngđãxảyravàocuốitháng1/1933,saumộtlầnbịđìnhchỉ.Ngày27
tháng61932khángcáođếnHộiĐồngCơMậtđãđượcrútlạikhiluậtsưcủaHồđồngývớ
iluật
sưcủachínhquyềnHồngKôngvềnhữngđiềukhoảnmớitrongviệctrụcxuấtông.Cuốicùng
HồđượcđưalênmộtchiếctàuđiSingaporevàđãđếnđâyvàongày6tháng
11933.Nhưngnhà
chứctráchvùngeobiểnMalaccađãkhôngchoôngởlạiđây,vìthếôngđãbịgửivềlạiHồng
Kôngvàđãbịbắtlạikhivừalênbờvàongày19tháng1.
ToànquyềnHồngKônglàWilliam
Peelquyếtđịnhkhôngápdụngántù1nămdànhchonhữngdidânbấth ợppháp;ôngcũng
khôngchịu thôngbáochoTeissiervềchitiếtcủachuyếnkh
ởihànhthứhaicủaHồ.[21]Lầnnày
LosebyđãthuyếtphụcchínhquyềnnênđóngvaitròtíchcựchơntrongquátrìnhgiúpđỡHồđi
đếnn ơimàôngtựquyềnlựachọn.ChínhPeel
đãgiảithíchtrongthôngđiệpcủamìnhrằngông
đãthuxếpđểHồđápmộtʺchiếcthuyềndânsựʺđểlênchiếctàuAnHuyđangbỏneongoài
cảngHồngKôngvàongày22tháng1[22].
L
ẩntrốn/nhữnglànsóngcáchmạngmới
HồđiSánĐầucùngvớiviênthưkýcủaLosebydướivỏbọclàmộtngườiTrungQuốcgiàucó
tênlàLung[23].Vàothờiđiểmnàycủ
anăm1933nhữngngườicộngsảnViệtNamvẫnchưatái

lậpliênlạcchínhthứcvớiĐCSTrungQuốcvà,theođiềulệcủanguyêntắccáchmạng,mộtđảng
viên
vừarakhỏitùthìbịnghiêmcấmkhôngđượcquayvềnhữngđịađiểmmàngườiấythường
luitớitrướckhibịbắt.VìvậycólẽH ồvẫnphảitiếptụcgiả
dạnglàmộtthươnggiagiàucóvàẩn
dậttạiSánĐầuchođếnthángsau.NhữngngườiViệtvẫncònlẩntrốnhoặcnhưNguyễnThị
MinhKhai,vừađượcphóngthích,đãphải
trảiquakhoảngcuốinăm1932vàgầntrọnnăm1933
tìmcáchphụchồimạnglướiliênlạccủahọ.ĐiềucayđắnglànhữngthànhviêntíncẩncủaHồ
tạiHồngKôngnhưLêHồngSơnvàMinhKhaicũngnhưnhữngngườitừMoscowvềnhưTrần
NgọcDanh,emcủaTrầnPhú,đãbịnghingờkhitìmcáchliênlạcvớiĐCSTrungQu
ốctrong
năm1932.
MộtđảngviênngườiViệtvẫncòngiữliênlạcvớiĐCSTrungQuốctạiThượngHảilàTrương
PhướcĐạt,mộtthợmáytàugốcPhanRangđãsớm
gianhậpthànhphầnĐDCSĐtạiSàiGòn
vàonăm1929.SaukhivượtngụctạiSàiGònvàđếnHồngKôngvàonăm1931,ôngđượcđảng
đềcửđiNgađểhọctập.Nhưngôngvàhaibạ
nđồnghànhđãbịchặnlạitạibiêngiớiMãnChâu,
vìvậyôngđãphảiquayvềThượngHải.Tạiđâyu ỷbanquânsựtỉnhGiangTô(JiangSu‐ND)
thuộcĐCSTrungQuốcđãgiao
choôngnhiệmvụtáilậpliênlạcvớinhữngquânnhânngười
PhápvàViệtNam;nhữngđầumốinàyđãbịc ắtđứtkhinhữngtuyêntruyềnviênngườiViệtbị
bắtvào
mùahè1931.Vìthếđếngiữanăm1932TrươngPhướcĐạtđượcyêucầubảođảmcho
nhữngViệtđãđếnThượngHảiđểxinĐCSTrungQuốcgiúpđỡvàtrợgiúptiềnbạc.TrầnNgọc

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 164Diễnđànwww.x‐cafevn.org
DanhyêucầungânsáchhỗtrợchocôngđoàncủanhữngđầytớngườiViệtmàôngđãt ổchức

vớinhữngthànhphầncũcủaThanhNiêntạiHồngKông.ÔngvàMinhKhaitìmcáchtái
thiết
hệthốngliênlạccủaĐCSĐôngDươngtạiđâyvớisựgiúpđỡcủamộtsốthuỷthủ.Mộtsốbáo
cáocủaPhápchorằnglúcấybàđanglàvợlẽcủaông.
LêHồngSơnđangd ựđịnh quayvề
Xiêm,nơimàônghyvọngsẽtáitổchứcUỷBanTrungƯơngĐCSĐôngDương.Nhữngngười
ViệtquitậpvềThượngHảiquyếtđịnhgửiĐạt
điXiêmđểhoạtđộngcùngvớiLêHồngSơn.Vì
khônghàilòngvớiquyếtđịnhnày,TrươngPhướcĐạtđãpháhoạinhữngdựáncủahọbằng
cáchcáobuộchọđãcónhững
hànhviʺtiểutưsảnʺ(vídụnhưthuêkháchsạnhiệnđạicóthang
máy)trongbáocáocủaônggửichoUỷBanTrungƯơngĐCSTrungQuốc.Hơnthếnữa,ôngđã
khôngnhìnnhậnlàcóquen
biếtbấtcứaitronghọtrướckhihọđếnThượngHải.Cuốicùngtoán
ngườiViệtvới5thànhviênđãphảicầmcốquầnáocủamìnhđểtrảtiềnkháchsạnvàchi
phí
đếnNamKinh(NanJing‐ND),nơihọcóthểdựadẫmvàolònghiếukháchcủaHồHọcLãm.
[24] Chúng ta không biếtđược  rằngsự kiện nàyđã phản ánh mối căng thẳng
liên tục giữa
nhữngthànhphầnĐDCSĐvàANCSĐcũtrongĐCShayđơngiảnchỉlàmộttrườnghợphai
mang.TrầnNgọcDanhvàLêHồngSơnrốtcuộcbịbắtvàongày25
tháng91932. TrươngPhước
Đạtbịbắtvàotháng41933.[25]Đếntháng3MinhKhaiquayvềHồngKôngđểliênlạcvới
nhữngngườiViệttạiNamKinh[26].
Mộtchỉ điểmcho Phápt
ạiTháiLannói rằng HồChí Minhđã lẩntrốntại khuvực Nakhon
Phanomtừđầu tháng11933,nhưngsaunàyđượctiếtlộlànhầmngười.[27]Vàotháng91933
mộtchỉđiểm cho
PhápkhácnóirằngđãpháthiệnHồđangsốngtạiNamNinh(NanNing‐ND)
cùngvớimộtnhómnhỏngườiViệt.MậtvụʺMariaʺnóirằngtrongsố4ngườiViệtNamđang

sốngtại
số78đườngCauSongKaicómộtngườigiốngvớiảnhchụpHồChíMinh.Ngườichỉ
điểmnàycũngnhắcđến3phụnữcùngvớihaibégáivàmộtbétraicũngđangs
ốngchung
trongngôinhànày.HồđượccholàđangdùngtênLýSínhSáng(ngàiLý)[28].
NhưngLêHồngPhong,tronggầntrọnnăm1933đangsốngtạiNamNinhvàLongChâu,đã
khônghềnhắcđếnviệ
cliênlạcvớiHồkhiôngbáocáochoQTCSvàotháng11935.Phongđãdự
địnhlênmạnngượcdểgặpnhữngcơsởngườiViệttạiXiêmkhiôngđếnBangkokvàotháng2
1932trênđường
vềtừMoscowvàParis.Nhưngnhậnthấymìnhđangbịcảnhsáttheodõichặt
chẽ,ôngđãtừbỏdựđịnhnày10ngàysauvàđến tháng4ôngđãđiđếnQuảngChâuvàNam
Ninh.Nơiđâyông
bắtđầutáithiếtchiuỷđảngtạitỉnhbiêngiớiCaoBằngcũngnhưthànhlập
nhữngtổđảngtạiLạngSơn.Ôngđãtuyêntruyềnnhữnghọcviêntạihọcviên
quânsựNam
Ninh,nơimàtừ1925đãtrởthànhnguồncungcấpthànhviêncộngsảnmới.Vàotháng81933
ôngđãgặpnhữngngườibạnhọccũlàHàHuyT ậpvàNguyễnV
ănDựttạiQuảngChâu,vàđến
tháng61934họđãthànhlậpmộtPhânBộHảiNgoạiđểquảnlýnhữngcôngviệccủađảngcho
đếnkhimộtUỷBanTrungƯơngquốcnội
đượcthànhlập[29].
NếuHồChíMinhđãlẩntrốntạiNamNinh,tacóthểchắcchắnrằngôngđãrờiđitừtháng9.Vì
vàocuốitháng91933mộtngườiquencũcủ
aôngtừĐCSPháplàPaulVaillant‐Couturiercómặt
tại Thượng Hảiđểtham gia Hội Nghị Phản Chiến Á Châu. Sau này Hồ đã nói rằng chính
Vaillant‐CouturierđãgiúpôngquayvềlạiMoscowbằngcáchcho
ônggặpnhữngđạidiệnSô
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 165Diễnđànwww.x‐cafevn.org

ViếtởThượngHải.[30](LiênBangSôViếtđãtáilậpquanhệngoạigiaovớiTrungQuốcvào
cuốinăm1932;vịtânđạisứđãđệtrìnhuỷnhiệmthưtạiThượngHảivàongày2
tháng51933.]
Hộinghịtrênđãđượctổchứcbímậttạimộtcănnhàriêngvàongày30tháng9.Đạidiệnngười
PhápnàyđãbáocáorằngnhữngngườithamdựbaogồmLord
Marley,Vaillant‐Couturier,một
bácsĩtênMarteaux,nhàbáongườiMỹHaroldIsaacs,mộtđạidiệnSôViếtvà50ngườiTrung
QuốctrongđócóbàTônDậtTiên[31].Mộtsốnhânvậttrênlàthànhviêncao
cấpcủaLiênĐoàn
PhảnĐếtạiBerlin.HồChíMinhcóthểđãtránhxacuộchọpnày,nhưngdườngnhưHarold
IsaacsđãnhớđếnHồtronggiaiđoạnnàylàʺngườibạnrấtcũcủa
tôiởThượngHảiʺ[32].Tach ỉ
cóthểphỏngđoánviệcHồđãcóquanhệmậtthiếtnhưthếnàovớiTốngKhánhLinh(SongJing
Ling‐ND),goáphụcủaTônDậtTiên.Nhưngkhôngcólýdo
gìđểphảnbáclạichuy ệnôngkể
rằngôngđãliênlạcvớiVaillant‐Couturierbằngcáchđếnnhàcủabàdướivỏbọccủamộtngười
TrungQuốcgiàucóđểđưachobàmột
bứcthư.
Đếnthờigiannàycủanăm1933,khiHồChíMinhbắtđầuthảokếhoạchđểquaylạiMoscow,
nhữngngườicánhtảViệtNamlạimộtlầnnữakhuấyđộng
phongtrào.Nhữngsinhviêncấp
tiếnquayvềtừPhápđãbiểulộtinhthầnchốngđốiquyềnlựcliêntụccủadânchúngSàiGòn
bằngviệcthắnghaighếhộiđồngthànhphốtrong
cuộcbầucửvàocuốitháng4đầutháng5.
MặcdùviệcđắccửcủaNguyễnVănTạo,mộtthànhviêncủaĐCSĐôngDươngvàTrầnVăn
Thạch,mộtngườiTrotskyist,đ
ãbịhuỷbỏvàotháng8,thắnglợibanđầucủahọđãgiúphướng 
tớiviệcthànhlậpmặttrậnLaLuttegiữanhữngngườiTrotskyistvàĐCSĐôngDươngtrong
tươnglai(tronggi
ữanăm1934].[33]TrầnVănGiàu,họcviêntừĐạiHọcStalinđãquayvềlại

NamViệtNamvàođầunăm1933đểthànhlậplạiĐCSĐôngDươngtheođườnglốivạchrabởi
CươngLĩnhHànhĐộng1932cấptiếnmàôngđãgiúpsoạnthảotạiMoscow[34].Nhữngthành
viênĐCSĐôngDươngtạiXiêmcũngnhưnhữngngườiViệtlàđảngviênĐCSXiêmcũngđã

tíchcựcủnghộviệchồisinhĐCSĐôngDươngquaUỷBanCứuTrợĐôngDương[35].Chủ
nghĩachốngđếquốc,theođịnhnghĩacủaʺGiaiĐoạnThứBaʺđãtrởthànhmộtbiểutượ
ngcủa
tinhthầnđoànkếtvôsảntrêntoànthếgiới,trongkhichủnghĩaquốcgiađượccholàmộtkhái
niệmlỗithời.DanielHéremy(nhàsửhọcPháp‐ND)nhậnđịnhrằngtrong
suốt21thángxuất
bản,đếntháng61936,tờbáoLaLutte(ĐấuTranh‐ND)chỉđãnhắcđếnchủtrươngquốcgia
củaViệtNamtrongvỏnvẹn20bàiviết,vàthườngvới
nộidungchỉtríchchủnghĩayêunướctư
sản.[36]NhưngtronghộinghịʺChốngPhátXítvàChiếnTranhʺđượctổchứctạirạphátKhánh
Hội,SàiGònvàongày11tháng81933đãcó
trên600ngườithamdự,theomộtbáocáocủaPháp,
vàđãthuhútnhiềutầnglớpcácnhàcáchmạngkhácnhautừDươngVănGiáovàTrịnhHưng
Ngẫucóliênhệvớiđả
ngLậpHiến,đếnNguyễnVănTạovàTrầnVănThạch.Vaillant‐Couturier
đãthamdựhộinghịtrêntrướckhiđiđếnThượngHải,vàđãđượcnồngnhiệthoannghênhkhi
ôngtường
thuậtlạinhữnghoạt độngtạiParisnhằmủnghộnhữngtùnhânchínhtrịViệtNam
đangbịántửhình[37].TạThuThâu,đanglàmộtthànhviêntíchcựccủaLiênĐoànPhảnĐếtạ
i
châuÂu,cóthểđãđóngvaitròtổchứchộinghịnày.NhưngngườiPháplạichorằngnhững
hoạtđộngchínhtrịhợpphápcủaNguyễnVănTạovàTrầnVănThạch
đãcóliênhệđếnviệc
TrầnVănGiàuquaytrởlạiViệtNam[38].
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 166Diễnđànwww.x‐cafevn.org

MặcdùsựphốihợptoànbộcủaQTCSchochínhsáchđượctuchỉnhvềmặttrậnthốngnhấtđã
khôngrađờichođếnĐạiHộiLần7vàonăm1935,nhưngvàonăm1933
tacóthểnhậnthấymột
bướclùitrongchủthuyếtcựcđoanvềgiaicấpchốnglạigiaicấpđãđượcđưaravàonăm1929.
QuyềnlựccủaĐảngQuốcXãtạiĐứ
cđãtrởthànhmộtnhântốquantrọngcầnphảiquantâm,
trongkhinhữnghìnhtháicủachủnghĩađếquốctạichâuÁđãtrởthànhmộtmốiđedoạngày
cànglớnđốivớiLiên
BangSôViếtvànhữngngườicộngsảnTrungQuốc.OttoBraun(Cốv ấn
củaĐCSTrungQuốc‐ND)nóirằngvàotháng11933BanChấpHànhQuốctếCộngSảnđãđưa
ramộ
tnghịquyếtthừanhậnviệccầnthiếtphảiʺđoànkếtđấutranhchốngNhậtʺcùngvớibấtcứ
tổchứchoặcquânđộiTrungQuốcnàocóthểchấmdứtnhữngt
ấncôngvàonhữngkhuvựccủa
LiênBangSôViết[39].MộtvănbảncủaQTCSxuấthiệnvàotháng71933kêugọicộngsảnẤn
ĐộvàĐôngDươngnênquaylạiv
ớichi ếnlượcLeninisttrongđónhấnmạnh việcđấutranh
giànhđộclậpdântộclêntrênnhữngmụctiêucáchmạngxãhộichủnghĩa.Vănbảnnàytrước
đâyđãđượcđăng
bằngtiếngAnhtrêntờbáoPanPacificWorker,nằmdướidạngmộtloạtcâu
hỏivàtrảlờicủaʺOrgwaldʺ,đượcnhậndiệntrongtàiliệucủaQTCSlànhânvậtBolshevikkỳ
cựuOsipPiatnitsky,ngườiđãtừngđứngđầuVănPhòngTổChứcđầyquantrọngtrongQTCS
từgiữaĐạiHộiLần5vàLần7(1924‐35).Khôngcógìngạcnhiênkhivàogiữanăm1933,
sự
thăngtiếncủaHitlerđãkhiếnmột sốngườiBolshevikphảitáithẩmđịnhquanđiểmcủahọvề
chủnghĩadântộcvàmặttrậnthốngnhất.ʺOrgwaldʺđãcốvấn
trongvănbảntrênrằngtrong
thờiđiểmhiệntại,sẽkhôngkhônngoanlắmnếuđưaralờikêugọilậtđổgiaicấptưsản,vìnó
sẽtạonênsựxacáchgiữa
tầnglớpnôngdânvàgiớitiểutưsảnthànhthị.Mộtmặttrậnthống

nhấtvớinhữngđảngpháiquốcgiacóthểchấpnhậnđượcnếunóđitheonguyêntắ
cʺcùngnhau
chiếnđấunhưnghànhquânriêngrẽʺ.[40]TàiliệunàyđãkhôngđượcxuấtbảnbằngtiếngPháp
chođếnnăm1934vàtakhôngcóbằngchứnggìvềviệcnóđượcxuất
bảnbằngtiếngViệtcả.
Điều này mâu thuẫn vớiđường lối chính sáchđược những người chủ chốt củaĐCSĐông
DươngnhưTrầnVănGiàuvàHà HuyTậpđemv
ềtừMoscow.Sựchiarẽgiữađườnglốiđấu
tranhgiaicấpcủaʺThờiKỳThứBaʺvàchiếnlượcmớiđangđượcthảoluậnvàon ăm1933sẽtrở
thànhchướngngạivậtchoviệ
chợpnhấtĐCSĐôngDương.
BằngchứngcủaviệcchiarẽnàycóthểthấyđượctrongmộtbứcthưdàicủaUỷBanTrungƯơng
ĐCSTrungQuốc gửiđếnnhữngngườicộ
ngsảnĐôngDươngvàotháng81934.NóđượcQTCS
phêchuẩnnhưlàmộtchỉthịchínhtrị.(Chođếntháng31935,VeraVasilieva,ngườiđangđiều 
hànhbộphậnĐôngDươngcủaQTCS,đãnhắcđến
nótrongnhữngthưtừvớiVănPhòngH ải
NgoạiĐCSĐôngDươngnhưlàmộttàiliệuchỉraʺnhữngcôngtáccơbảnmàcácđồngchíphải
hoàntoànchúýtrongthờiđiểm
hiệntạiʺ[41]).Rấtcóthểbứcthưnàyđãđượcsoạnthảotừ
MoscowvớisựhậuthuẩncủanhữngthànhviênngườiTrungQuốctrongUỷBanTrungƯơng
QTCS,dẫnđầubởiV
ươngMinh(WangMing‐ND).Trongkhinókêugọiviệcthànhlậpmộttờ
báohợpphápvàviệctậndụngnhữngbiệnpháptổchứchợpphápcóthểđược,nócũngđãđưa
ra
mộttínhiệucảnhbáomạnhmẽchốnglạiviệchợptácv ớinhữngngườidânchủxãhộivàtư
sảndântộc.Nóđãnhắcđếnthấtbạicủacuộc
khởinghĩatạiÁotrongnăm1934nhưlàmộtvídụ
củanhữngʺảnhhưởngphảnbộiʺcủathànhphầndânchủxãhội.Mặcdùbứcthưđãthừanhận
rằ

ngcónhiềuthànhviêncủagiaicấptưsảnĐôngDươngđangsẵnsà ngđấutranhchốnglạiđế
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 167Diễnđànwww.x‐cafevn.org
quốcPháp,giacấpcôngnhânvànôngdânkhôngđượcquênrằngʺthànhphầntưsảndântộc
íchkỷvàhènhạđãphảnbộiphongtrào1930‐31ʺ.ʺTrongtìnhtrạngbấtmãnchungđangdâng
cao
trongnước, thànhphầndântộc cáchtânsẽ luôntìmcáchchiếmlấyquyềnlãnhđạocủa
phongtràoquầnchúngđểrồisẽchặtđầunó,ʺbứcthưviết.ʺĐâychínhlàvìsaochúngtaphả
i
liêntụcvạchmặttấtcảnhữngtổchứcvàđảng pháidântộccáchtân,chodùchúngnấpsaubất
kỳnhữngkhẩuhiệuʺthiêntảʺnào ʺ[42]
LáthưtừTrungQuốcnàycó
thểđượchiểunhưmộtnỗlựctừmộtsốnhânvậtlãnhđạotại
QTCSđểđốiđầuvớiviệcĐCSPhápquyếtđịnhhợptácvớiĐảng XãHộiPháp,quyếtđịnhnày
đãđượcđưa
ratạimộtcuộchọpcủaUỷBanTrungƯơngĐCSPhápvàongày14và15tháng3
1934.[43]LiênlạccũcủaHồChíMinhlàJacquesDoriotlàmộttrongnhữngngườiủnghộmạnh
mẽnhấtchomốigiaohảovớinhữngngườixãhộiPháp.NhưngtạiSàiGòn,nơikhôngcóđảng
xãhội,mặttrậnthốngnhấtcủanhữngngườicánhtảcũng
chỉlàmộtnỗlựchợptácgiữanhững
ngườitheokhuynhhướngcủaMoscowvàthànhphầncộngsảnTrotskyist.Tờbáocủamặttrận
LaLutteđãđượcchínhthứcrađờisau
cuộchọpvàotháng91934doNguyễnAnNinhtổchức.
Đây là một  liên hiệp nhằm chống lại chính quyền thuộcđịavàĐảngLập Hiến, với khuynh
hướngvôsảnmạ
nhmẽ[44].
VềlạiMoscow
HồChíMinhđãkhôngvềđếnMosow,theolờicủaônglàmãichođếntháng71934[45].Không
cóthôngtingìvềviệcôngđãsốngnhưthếnàotronggiaiđoạngiữamùa
thu1933chođến

nhữngthángđầucủanăm1934.Moscowmàôngquay lạithìđãkhácxanhiềuvớiMoscowmà
ôngđãbiếttronggiaiđoạn1923‐4vàmộtthờigianngắncủană
m1927.Nókhôngcònlàmột
thànhphốxoayvầnmộtcáchtựdocủaChínhSáchKinhTếMới(NewEconomicPolicy,hoặc
NEP‐ND)màôngđãchứngkiếntronglầnđầuđếnđây;nócũngkhôngcòn
làmộtthủđôtràn
đầykhôngkhíchínhtrị,nơinhữngtrậnchiếncuốicùngnhằmgiànhquyềnkiểmsoátđảngSô
Viếtđãsắpsửaxảyratrongnăm1927.Chủnghĩa
sùngbáicánhâncủaStalincũngnhưviệcông
kiểmsoáttấtcảmọicơquanSôViếtđangtạoramộtkhôngkhíchínhtrịđầychếtchócđượcbao
phủbởitínhhoangtưởngvà
mộttâmlýcôlậpđốivớithếgiớibênngoài.
Đếnnăm1930nhữngcuộcthanhlọctrongnhữnghọcviệnQTCSnhưTrườngTônDậtTiên,bị
đóngcửatrongnămấy,và
ĐạiHọcQuốcTếLeninđãtrởthànhmộtđặcđiểmtrongsinhhoạt
củaQTCS. MộtcuộcthanhlọcđốivớibộphậntiếngPháptrongĐại  HọcLenin,nơi Hồ Chí
Minhsẽtheo
họcvàotháng101934,đãđượctổchứcvàotháng101933,doAndréMartythuộc
BanBíThưkhuvựcnóitiếngRomancechủtoạ.Mộtbàiviếtcủamộtsinhviênvớibútdanh
ʺBrétaneʺđưa
ramộtsốýkiếnvềnhữngyêucầucủanhữngcuộcʺthanhlọcʺnày.Ngaycảđối
vớinhữngngườichưatừngphạmphảisailầmchínhtrịhoặckhôngbịđảngđe
doạtrụcxuất
cũngphảibịbắtbuộctựchỉtrích.TrongbàiviếtvớinhanđềʺThanhlọcnhưlàmộtYếutốđể
BolshevikhoáʺBretaneviết:ʺĐiềuquantrọnglàcầnphơibày
nhữngyếuđiểmcònsótlạiđểloại
bỏchúng.Chúngtađãcóthểthấyđượcquanhữnglýlịchkhácnhaurằngnằmdướiđáycủa
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 168Diễnđànwww.x‐cafevn.org
nhữngyếuđiểmnàylàgốcgácxãhộivànhữngảnhhưởngngoạiquốcđãindấutrênngườikhi

anhtahoạtđộngởnướcngoài”[46]YelenaBonner(nhàhoạtđộngnhânquyềnNga
‐ND),có
chakếlàGevorkAlikhanovlàmộtviênchứccaocấptrongBộCơCấucủaQTCS,đãchứngkiến
từsaubứcmàntrongcănhộnhàmìnhtạikháchsạnLuxviệcchakế
củabàvànhữngngười
kháckhaibáotưtưởngvàtiếtlộnhữngbímậtriêngtưnhấtcủamì nh,thậmchíđếnnhữngquan
hệtìnhcảmtrongquákhứvànhữngđứaconrơi
[47].
KhiHồChíMinhxuấthiệnvàomùahènăm1934,cólýdođểtinrằngôngđãnghĩmìnhđanglà
đốitượngcủamộtcuộcđiềutranàođấy.CongáicủaVeraVasilie va,lúcấyđược
10tuổi,đãnhớ
rằngôngthườngngủtrênchiếcghếtrườngkỷtrongngôinhàgỗmàgiađìnhcôđangsốngt ại
trungtâmMoscow,dườngnhưôngđangcốgiữthấpdanhphậncủamình[48].
NóichocùngHồ
đãliênquanđếnhàngloạtnhữngvụbắtbớdẫnđếntổnthấtnặngnềchoPhânBộViễnĐông
lẫnĐCS Trung Quốc trong năm 1931. Vasilieva, một người ngây thơ
và có lẽ là một người
Bolshevikthiếuđầuóctưởngtượng,từngđượcbiếtđếnlàđãbảovệnhữngbạnbèbịtốcáovề
nhữngtộidanhchínhtrịcũngnhưngườichồng
củabàlàMarkZorky[49].Nhưngtakhôngtìm
thấynhữngtàiliệuvềnhữngkhókhănchínhtrịcủaHồtronghồsơcủaQTCSchođếnkhiĐại
HộiLần7sắpxảyra
vàonămsau.Ôngnhắclạitrongbảncâuhỏitiểusửcủamìnhrằngôngđã
trảiquavàithángphụchồicănbệnhcủamìnhtạivùngCrimeatrongnăm1934,sauđó
theohọc
tạiĐạiHọcLeninvàotháng10[50].VàolúcấyônglàngườiĐôngDươngduynhấtghidanhtại
trườngnày,mặcdùQTCSđãdựđịnhthunhận12họcviênĐôngDương
vàomộtkhoáhọcngắn
hạntronghọckỳ1935‐6 [51].Khôngcódấuhiệuchothấyrằngđãcóngườitheohọc.Trườngnày
lúcấyđượcvịgiámđốcKirsanovamiêutảlàʺlòtôiluy

ệnduynhấtchonhữngthànhphầnchủ
chốtcủaQTCSʺ[52]. vàđượcxemlà họcviệnđàotạonhữnglãnhđạocộng sảnnướcngoài.
Nhưngnhữngphầntửbịthấtsủ
ngtrongthànhphầnlãnhđạonhưLýLậpTamvàHồcũng
đượcgửiđếnđây.Thựctếlà(đặcbiệtlàtrongtrườnghợpcủaLýLậpTam)họđãtừngphụcvụ
tronghàng
ngũcaocấpcủađảngmìnhvàcóthểđãtrôngđợiđểđượclàmviệctrongBanChấp
HànhQTCSnếudanhphậncủahọđượcvẹntoàn.
Vàongày1tháng121934,khiviệcchuẩnbịchoĐạiH
ộiLần7bắtđầu,SergeiKirov,bíthưĐảng
UỷLeningradbịbắtchếttrongvănphòngcủamìnhtạiHọcViệnSmolny.Việcsáthạinàyđã
giúpStalincólýdodểbắtđầumộ
tcuộcru ồngbốnhữngkẻthùcủađấtnước[53].Trongthờikì
bìnhminhcủaMặtTrậnBìnhDânthìmộtđợtđànápmớiđốivớinhữngkẻthùchínhtrịcóthật
hay
tưởngt ượngcủaStalincũngđangbắtđầu.Vàongày8tháng12khi3đạibiểuĐạiHộiđược
ĐCSĐôngDươnggửivừađếnMoscow,mộtcơnkhủnghoảngnhỏđãnổrat
ạiĐạiHọcStalin.
VìCụcThôngTinQuốcTếđãkhôngrađónh ọtạinhàga,bangườinàyphảitựtìmđếnkhách
sạnmànhữngngườiViệtđangở‐việcnàyđượcxemlàsaisót
trongkỹthuậthoạtđộngngầm.
Cóbangườiđãlàmbáocáovềviệcnàylà:VeraVasilieva,KotelnikovthuộcBanBíThưPhương
Đông,vàʺKanSinʺ(KhangSinh‐ND),vịtrícủangườinàykhôngđượcghitrong
báocáocủa
ông[54].
BađạibiểungườiViệtlàLêHồngPhong,thànhviênchủchốtcủaBanChỉHuyHảiNgoại;một
thànhviêndântộcTàytênlàHoàngVănNọn;vàNguyễn
ThịMinhKhai,đượcnhắcđếntrong
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 169Diễnđànwww.x‐cafevn.org

bứcthưcủaHàHuyTậpgửichoQTCSlàʺvợcủaQuốcʺ.Hồcũngđượcphâncônglàmđạibiểu 
đạihộitừhộinghịĐCSĐôngDươnghọpvàotháng31935.[55]Trongbả
nkhailýlịchmàMinh
Khaiđãđiềnsaukhiđếnnơi,bàviếtrằngbàđãlậpgiađìnhvàchobiếttêncủachồngmìnhlà
ʺLinʺ,bídanhmớinhấtcủaHồ[56].Đ
iềunàychothấygiữahaingườikhôngđơngiảnchỉlàmột
quanhệthoángquamặcdùngườiPhápnghingờ rằng bàđanglàtìnhnhâncủaTrầnNgọc
Danh[57](dùthếHồChíMinhkhông
baogiờnhắcđếnvợmìnhtrongbấtcứđơntừchínhthức
nàocủaôngtrongQTCS].TạiMoscow,MinhKhaiđãlấytênlàʺPhanLanʺ.
Từgiữatháng121934đếncuốitháng31935đãcómộ
tsốbáocáovềtìnhhìnhcủaĐCSĐông
Dươngđượcgửi từ Việt NamđếnMoscow. Ngoài ra Lê Hồng Phong cũngđã viết một bản
tườngtrìnhdàibằngtiếngNgavềnhữnghoạt
độngcủa mìnhtừkhiôngquayvềĐôngNamÁ
vàotháng21932.[58]HồđãviếtnhữngphêbìnhriêngcủamìnhđốivớisựthấtbạicủaĐCS
ĐôngDương trong thờikỳʺcao trào cách
mạngʺ1930‐1[59].(Chắcchắnrằngôngđãviết về
nhữnghoạtđộngkháccủamìnhtrongthờigian1930‐4,nhưngđãkhôngđượctìmthấytrong
vănkhốcủaQTCS3).Vớiđườnglố
icủaQTCShiệnđangquaylạigiốngnhưtrongthờikỳ1924‐
7,rõrànglàHồđãcảmthấyantoànkhilêntiếngphêbìnhviệcĐCSĐôngDươngnhìnchung
đãcónhậnthức
tưtưởngthấp,vàđặcbiệtlàviệcʺđasốcácđồngchí‐ngaycảnhữngngười
lãnhđạo‐đãkhôngquántriệtýnghĩacủaʺcuộccáchmạngtưsảndântộcʺ.[ ]Họlặp
đilặplại
nhữngtừngữmàkhônghiểuđượcýnghĩacủachúng,ʺôngviết,ʺvàthườngxuyênbịsailầm
trongnhữnghoạtđộngtuyêntruyềnvàkhíchđộngcủamình.ʺÔngcũngđã
phêphánphương
phápcứng nhắctrongviệcđàotạocông nhânđểtổchứcđìnhcôngmàkhôngđượckhuyến

khíchđểtựmìnhquyếtđịnhdựatrênphátxétcủahọvềtìnhhìnhthựctế.Ôngcũng
chỉramối
nguyhiểmvềviệcnhữngcôngnhânđượcđưavàonhữngbộphậnlãnhđạocủađảngthìʺluôn
tựcho phép mìnhbị ảnh hưởngbởi những phần t ử tríthức vìnhững
ngườinàyđãđọchết
nhữngđiềutrongsáchvởvànhữngluậncươngʺ.ʺĐiềunàyđãxảyratronggiaiđoạn1930‐1,ʺ
ôngnói,ʺkhinhữngđồngchícủatalànhữngthànhviênl
ớntuổivàcókinhnghiệm.Hiệnnay,
đasốhoặchầuhếtnhữngđồngchínàyđangởtùhoặcbịgiếtchết.Nhữngđồngchíhiệnnaythì
trẻvàítkinhnghiệmhơnvà
dođósẽphạmphảisailầmnhiềuhơn.ʺ
Phươngánkhắcphụcmàôngđưaralàviệcxuấtbảnnhữngvănkiệnngắnbằngngônngữbình
dânvớinhững
chủđềbắtđầutừTuyênNgônCộngSảnvàlịchsửcủaQTCS,rồiđếnʺvấnđề
dântộcʺvàʺvấnđềnôngdânʺ,vàkếtthúcvớiʺphươngpháptổchứcmộtmặttrậnth
ốngnhất ʺ
vàʺluậncươngvànghịquyếtcủaQTCSvềvấnđềthuộcđịaʺ.Ôngđãhọccáchtríchdẫnlờicủa
Stalinđúnglúc‐ʺStalinthìnghìnlầnđúngʺ,Hồviếtʺkhiôngnóiʺ
Họcthuyếtđãgiúpchocác
đồngchí sứcmạnhcủađườnglối,sựrõràngtrongquanđiểm,lòngtinvàocôngviệccủahọvà
niềmtintưởngvàochiếnthắngcủachínhnghĩ
aʺ[60].TacóthểgiảđịnhrằngHồđãbiếtrằng
họcthuy ếttoànthắngtrênđãthayđổitừ1928‐9,nhưngđãđủkhônngoanđểkhôngđưara
trongbàiviết.Phongcáchvừalàgiảngviênvừa
làhọcviêncủaôngtạiĐạiHọcStalinmàchúng
tasẽthấy,chothấyrằngdườngnhưôngđãkhôngtiếpthuđườnglốigiảngdạylýthuyếtcủa
Moscowmộtcáchnghiêm
túc.
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 170Diễnđànwww.x‐cafevn.org

BáocáocủaLêHồngPhongvềnhữnghoạtđộngcủamìnhtừcuốinăm1931đếnkhiôngquay
lạiMoscowvàocuốinăm1934làmộtbáocáodựatrêndữkiện,gầnnhưlà
mộtliệtkêvềnhững
thànhcôngvàthấtbạichínhtrịcủaông.TrongkhiđónhữngbáocáocủaHàHuyTập(cótênlà
SinitchkinởMoscow)gửivềMoscowtừgi ữatháng121934vàtháng
41935lạimangmộtgiọng
điệuhoàntoànkháchẳn[61].Nhữngbáocáonàychothấyôngđãbắtđầuđảmnhậnmộtvaitrò 
tíchcực,thậmchíđộcđoánhơntrongviệc
xâydựngĐCSĐôngDươngsaukhiLêHồngPhong
quaylạiMoscow.LàmộtngườigầyguộcđượcbiếtvớibídanhlàʺKhịtʺởSàiGònvàʺÔngLùnʺ
ởTrungQuốc,HàHuyTậpdường
nhưđãquaylạichâuÁvớisựtintưởnghoàntoàncủaQTCS
vàogiữanăm1933.MộtbáocáocủaSởLiêmPhóngđềcậpđếnôngnhưlàmộtʺrenifluerʺ,tứclà
ʺkẻkhịtmũ
iʺhoặcʺchósănʺ,cólẽlàlấytừbídanhcủaông[62].Vàolúcấyônglàngườiduy
nhấttrongBanChỉHuyHảiNgoạiđãđượcQTCStintưởnggiaochochìakhoágiảimãnh
ững
mậtthưbằngđiệnđàiđangđượcb ắtđầusửdụngđểliênlạctrongnhữngnăm1934‐5.[63]Nổi
ámảnhvềanninhdấylêntrongQTCStừvụámsátKirovđãlàmchoguồng
máytạiMoscow
hàilòngvớimộtngườicóthiênhướngnhưHàHuyTậpđểsoạnthảonhữngbáocáovớiđầyđủ
chitiết.Hơnnữa,đốivớiBanBíThưĐôngPhương,anninhđã
trởthànhmốiquantâmchủyếu
saukhiPhânBộThượngHảicủaĐCSTrungQuốcbịpháhuỷvàotháng121934.Vàolúcấy
QTCSđãbịmấtmốiliênlạcbằngđiệnđàiduynhấ
tvớiĐCSTrungQuốc,lúcấyđangtrong
giữaquátrìnhcủacuộcVạnLýTrườngChinh.(SauđóĐCSĐôngDươngđượclệnhcắtđứtmọi
liênlạivớiĐCS TrungQuốcvàLãnhS
ựQuánSôViếttạiThượngHải[64]).Trongmọitrường
hợp,HàHuyTậpđãnổibậtnhưlàngườiđãtốcáoTrầnVănGiàu,HồChíMinhvàmộtsố

nhữngthànhviên
kháccủaĐCSĐôngDươngbaogồmcảmộttrongnhữngđạidiệnmôigiới
củaHồlàNguyễnVănTram(CaoVănBình)[65].TronggiaiđoạnchuẩnbịchoĐạiHộiLần7
(ban
đầuđượcdựđịnhsẽtổchứcvàonăm1934,rồidờiđếntháng31935vàcuốicùngđượckhai
mạcvàotháng7)cólẽHồChíMinhlàngườiđãbịnghingờnhiềunhất.
HộiNghịĐ
CSĐôngDươngtừngày27‐31tháng3tạiMacaođãthôngquanghịquyếtchínhtrị
dài30trangvàđãbầuramộtUỷBanTrungƯơng mới,chophépHàHuyTậpnắmquyềnĐCS
ĐôngDươ
ngtrongthờigianLêHồngPhongvắngmặt.Điềumàhộinghịđãkhônglàmlàphản
ánhnhữngtràolưuthayđổitạiMoscowmàmãichođếnĐạiHộiLần7QTCSvàomùahèm
ới
đượcgiảithíchrõràng.Vàocuốinăm1934Tậpđãbáocáorằngđảngcókhoảng600thànhviên
baogồmcảnhữngngườiđangởLàovàCamBốt[66].Mườibangườiđãcóm
ặtđểthamgiaHội
Nghị,ôngnói.HộiNghịđãbầuraUỷBanTrungƯơngđứngđầubởiLêHồngPhongđangvắng
mặt,trongđócó8côngnhân,mộtbầnnôngngườidântộcTày,
batríthứcvàmộtthànhviêntừ
đảngAnNamcũ(khôngrõnghềnghiệp)đangđượclựachọn[67].HồChíMinhnằmởvịtríthứ
13nhưlàmộtthànhviêndựbị.Nhữnghọcviêntạ
iMoscowtrongUỷBanTrungƯơnggồmcó
côngnhânʺDin‐Tanʺ(TrầnVănDiêm),đứngđầux ứuỷBắcKỳ;vàʺSvanʺ(NguyễnVănDựt),
lúcấyđangđứngđầuLiênUỷtạiNamKỳ.HàHuyTập
giữchomìnhmộtvịtrítrongBanChỉ
HuyHảiNgoại,lúcấyđangcóquyềnrahướngdẫnchínhtrịchoUỷBanTrungƯơng[68].
ỞcuốibảnbáocáovềHộiNghị,Tậpđãđưara
vấnđềcủaHồChíMinh.ÔngnóirằngHộiNghị
đãphâncôngĐồngChíLinlàmđạibiểucủaĐCSĐôngDươngtạiQTCS.Nhưngtrongkhiđó
ônglạiviết:

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 171Diễnđànwww.x‐cafevn.org
Cáctổchứccộngsảntại  XiêmvàĐôngDươngđangthựchiệnmộtcuộc đấutranhcôngkhai
chốnglạinhữngtàndưcủatưtưởngcáchmạngdântộcphalẫnch
ủnghĩacáchtânvàchủnghĩa
duytâmcủaThanhNiênHộivàcủaĐồngChíNgu yễnÁiQuốc.Nhữngtàndưnàyvẫncònrất
mạnhvàtrởthànhmộttrởngạinghiêmtrọngđối
vớicôngcuộcpháttriểncủachủnghĩacộng
sản.CuộcđấutranhkhôngkhoannhượngchốnglạinhữngtưtưởngcơhộicủaQuốcvàThanh
Niênlàthậtsựcầnthi
ết.HaiđảnguỷtạiXiêmvàĐôngDươngsẽranhữngvănbảnchốngl ại
nhữngkhuynhhướngnày.ChúngtôiđềnghịĐồngChíLinnênthảomộtvănbảnđểtựkiểm
điểmb
ảnthânvànhữngthấtbạicủamìnhtrongquákhứ[69]
Đếncuốitháng4 1935HàHuyTậpcảmthấycótráchnhiệmphảilàmviệcphêbìnhrõrànghơn.
Trongđiểmcuối
cùngcủabứcthưviếttaydài4trangbằngtiếngPháptrongđóđềcậpđếnmột
sốtrườnghợpbịnghingờcósựphảnbộitrongĐCSĐôngDương,ôngbáocáovớiBanBí
Thư
ĐôngPhươngrằngmộtsốđạibiểutạiHộiNghịMacaođãthảoluậnvềtráchnhiệmcủaHồvề
trongviệcbắtbớcủatrên100cựuthànhviêncủaThanhNiênđượcđ
àotạotạiQuảngChâu.Tập 
đãliệtkênhữnglýdonhưsau:
(a)QuốcđãbiếtrằngLâmĐứcThụlàmộtkẻkhiêukhích,nhưngvẫntiếptụcsửdụngôngta;
(b)
Quốcđãphạmsailầmkhiđòihỏimỗihọcviênhaibứcảnh,tênthật,địachỉ,tênchamẹ,ôngbà
nộingoạivàôngbàc ố (c)trongnước,tạiXiêmvà
trongtù,họvẫntiếptụcnóivềtráchnhiệm
củaQuốc,mộttráchnhiệmmàôngkhôngthểchốibỏđược;(d)nhữngbứcảnhdoQuốcvàLâm
đòihỏigiờđâyđangnằm

trongtaycủacảnhsát;(e)dầndầnkhiđườnglốicủađảngđãtrởnênrõ
rànghơnđốivớiđảngviênvàquầnchúng,họđãphêphánmạnhmẽhơnchínhsáchmàĐồngChí
Quố
ctheođuổi.TổngbíthưcủaĐCSXiêm,từnglàngườihọctròthuầnthànhcủaQuốc,làmột
trongnhữngngườinóirằngtrướcnăm1930,Quốckhôngphảilàmột
ngườicộngsản!!![70]
KhitrảlờichođềxuấtcủaĐCSĐôngDươngvềviệcHồtrởthànhđạidiệncủahọtạiQTCS,
Vasilievakhẳngđịnhlàʺkhôngʺ.ʺQuốccần phảihọc
tậpnghiêmtúctronghainămtớivàsẽ
khôngthểnhậnbấtcứcôngviệcgìkhác,ʺbàgiảithích;ʺsaukhiônghọcxongchúngtôisẽcó
nhữngdựđịnhđặcbiệtđểsửdụngôngấyʺ[71].
Takhôngbiếtrằngbàđãnhậnđượclờitốgiác
vàotháng4khibàviếtnhữngnhậnđịnhtrên.Dùsao bứcthưtháng4rõrànglàđãảnhhưởng
đếnvaitròcủaHồtại
ĐạiHộiLần7.TrongmộtdanhsáchđạibiểuĐạiHội,vìtínhchấtbắt
buộccủanó,aiđóđãviếtʺcầnphảiloạibỏʺbêncạnhtêncủaHồ[72].Đasố
nhữngdanhsách
đạibiểuĐạiHộichothấycó3đạibiểutừĐôngDương,mộtngườitronghọlàphụnữ‐cảba
ngườiđềucótoànquyềnbầucử.HaiđạibiểuXiêmchỉđượ
cquyềnbầuvớitưcáchthamvấn
(soveshchatelniiegolosy),trongquiđịnhcộngsảnđiềunàycónghĩalàphiếubầucủahọkhông
đượctính[73].NhưngdườngnhưHồcũngkhôngnhậnđượ
ccảquyềnnày.Tacóthểbảorằng
ôngđãđượcđưarakhỏichươngtrìnhcôngkhaicủaĐạiHộiđểgiữbímật,nhưngtacũngthắc
mắc rằng tại sao những ng ười
 Việt khác, sau này sẽ quay lại hoạtđộng chính trị tạiĐông
Dương,lạiđượcgiaochonhữngchứcvụcôngkhai.
Nếuđãcómộtuỷbanđượclậprađểđiềutranhữngcáobuộ
cmớinhấtđốiv ớiHồ,thìchắchẳn
nóđãxảyratrướcĐạiHội7.VìnhữngthiếusótvềanninhđượccảnhbáotừviệcKirovbịmưu

sát,sẽrấtlà
khóhiểunếuđãkhôngcómộtbiệnphápnàođượcthựchiện.Mộtnguồntinđược
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 172Diễnđànwww.x‐cafevn.org
biết nhiều năm sau từ một nhân viên của Bộ Quốc Tế thuộc Uỷ BanTrungƯơng Sô viết là
AnatolyVoroninchobiếtrằngHồđãbịđiềutrabởibộbaDmitryManuilsky,KhangSinhvà
Vera
Vailieva.Theonguồntinnày,MauilskyđãgiữvịtrítrunglậptrongkhiKhangSinhmuốn
Hồbịxửtửhình.Vasilievađượccholàđãbảovệôngtrêncơsởrằngnhữngsailầmcủaôngvề
những
biệnphápanninhđãxảyralàdothiếukinhnghiệm[74].Vàonăm1935cókhảnănglà
KhangSinhđềnghịHồbịtrụcxuấtrakhỏiđảnghơnlàt ửhình,nếuôngtinrằngH
ồđãcómột
phầnlỗitrongnhữngb ắtbớvàonăm1931.Nhưngvìkhôngcónhữngtàiliệulàmbằngchứng
màrất cóthể vẫn cònđượcgiấu kíntrong tàngthưcủa
KGB,chúngtakhôngthểbiếtđược
nhữngtốgiáccủaHàHuyTậpđãđượcxửlýnghiêmtrọngđếnmứcđộnào.Bảnthânnhững
ngườicộngsảnViệtNamđãbiếtr ấtrõrằng
đảngcủahọđãbịSởLiêmPhongthâmnhập.Vào
cuốinăm1934,HàHuyTậpđãgửimộtdanhsáchđếnMoscowtrongđóôngphântíchhồsơcủa
37họcviênngườiViệtđãrờ
iMoscowđichâuÁhoặcPháp.Trongsốnàycó12ngườiđượcliệt 
vàodạngphảnbộihoặckhiêukhích.Chỉcó10ngườiđượccholàʺnhữngnhàcáchmạngchuyên
chínhʺ[75].
Đãcóvàitia
sánghémởtrongviệcQTCSxửlýnhữngtrườnghợpnhưcủaHồquabáocáocủa
JosephDucrouxvềviệcôngbịđốixửtạiMoscowkhiôngquaylạivàotháng11934.Ducrouxđã
viếtvàon
ăm1970rằngtrưởngCụcThôngTinQuốcTếlàAbromovđãquyếttâmquinguyên
nhânôngbịbắttạiSingaporelàdolỗikỹthuậtcủaDucroux.Ducrouxđãkhôngđượcđốixử

nhưmộtngười
hùngtrởvềvàchỉđượcphépăntạinhàănchungcủakháchsạnLuxchứkhông
đượcngồicùngvớinhữnglãnhđạochínhtrị.Ôngđãbịtriệutậpđếnmộtcuộchọptại
BanChấp
Hành QTCS với sự có mặt của Manuilsky, Lozovsky, Piatnitsky và Bela Kun. Manuilskyđã
ʺcôngkíchôngdữdộiʺ,yêucầukhaitrừôngrakhỏiđảng.Lozovskytỏvẻthôngcảmhơnvới
điều
 ki ệnkhókhăn mà ông phảiđối phó.Sauhai ngày ôngđược báo rằng ông có thể ởlại
MoscowđểlàmcôngviệcthôngdịchchotờtinQuốctếCộngSản.Nhưngthayvìthế,Ducroux
đã
yêucầuđượcgửivềPháp.Yêucầunàyđượcthôngquanhưngôngbịcấmkhôngđượcnhận
bấtcứnhiệmvụgìcóliênquanđếnUỷBanTrungƯơngĐCSPháp.[76]HồChíMinhcũnglâm
vào
hoàncảnhtươngtựlàbịtáchrờikhỏinhữnghoạtđộngliênquanđếnnhữngquyếtđịnh
chínhtrị.Hồcòngặpphảimộtphứctạpkhácdođãcóliênhệvớinhững
hoạtđộngcủaĐCS
TrungQuốc,cụthểlàtrongthờik ỳkhókhăncủanăm1930.CókhảnănglàKhangSinhđãcó
oánhậnvớiôngvìôngtừnglàngườibiếtrõvai
tròcủaKhangSinhtrongthờikỳhưngthịnhcủa
LýLậpTam,hoặcđãbiếtvềnhữngthấtbạicủaôngtrongtổchứcanninhđặcbiệtvàonăm
1933.SaukhiKirovb
ịámsát,KhangSinhđượccholàđãbắtđầuhôhàomộtcuộcthanhtrừng
mớitrongnộibộđảngTrungQuốctạiMoscow[77].Nhưngmộtlầnnữa,vìkhôngcótàiliệulàm
bằ
ngchứngnêntakhôngthểkếtluậnmộtcáchchắcchắnvềmốiquanhệgiữaHồvàKhang
Sinh.
ĐạiHộiQuốctếCộngSảnLần7
ĐạiHộiLần7QTCScu
ốicùngcũngđãđượckhaimạcvàongày25tháng71935.Nóđãđạt
đượcsựnhấttríchậmtrễvềviệcủnghộmộtli ênminhvớithànhphầnxãhộidânchủcánhtả

HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 173Diễnđànwww.x‐cafevn.org
trongcuộcchiếnđấuchốnglạichủnghĩaphátxíttạichâuÂu.Sựnhấttrínàyđãđượcchuẩnbị
tỉmỉtừgiữanăm1934,khiĐCSPhápđồngýthựchiệnʺhànhđộngchungʺvới
ĐảngXãHội
Phápchốngchủnghĩaphátxít.Dườngnhưđãcórấtítnhữngthảoluậnsôinổivànhữngnghị
quyếtĐạiH ộiđãđượcthôngquathanhchóng.Sựsụcsôichínhtrị
củaĐạiHội6,khiđặctính
củaʺGiaĐoạnThứBaʺvànhữngảnhhưởngcủachủnghĩathựcdânđãbịxoábỏ,thìgiờđây
đangđượcgiớilãnhđạoQTCScẩnthậnchuyể
nhướng.Trongsựchuyểnhướngmàrõrànglà
doGeorgyDimit rovchủtrươngtrongtháng71934,QTCSđãchophépcácđảngcộngsảnđược
tựdohơntrongphươngsáchriêngcủamình,nhưngcùnglúcấy
họcũngcáchtânguồngmáy
củamìnhvàʺxâydựngmộtmốiliênhệmậtthiếtgiữathànhphầnlãnhđạoQTCSvàBộChính
TrịĐCSLiênXôʺ.[78]QTCSđangrờibỏchủnghĩa
cựcđoancủanăm1929vàHộiNghịThứ10
BanChấpHànhQTCS,khinhữngchiếnlượccựcđoanđượcđưaratạiMoscowmàkhôngmàng
gìđếnnhữngđiềukiệntạiđịaphương
trongphongtràocộngsảnthếgiới.Dimitrovnhấnmạnh
việccầnthiếtphảitínhđếnnhữngđiềukiệnđặctrưngtạinhữngđịađiểmkhácnhautrênthế
giới và những
phát triển khôngđồngđều trong phong trào cộng sản; không thể dùng một
đường hướngđược tiêu chuẩn hoáđểthaythế việc tìm hiểu cặn kẽ ở những quốc gia khác
nhau[79].Nhưngcùnglúcấy,QTCSvẫ
ntiếptụctrợgiúpnhữngđảngthànhviêntrongviệcđào
tạonhữngʺlãnhđạoBolshevikthựcthụʺ[80].DimitrovcólẽđãthuyếtphụcđượcStalinchấp
thuậnnhữnggìđãxảyratạiPháp
vàTrungQuốc,nơicácđảngđangđưaranhữngquyếtđịnh
phùhợpvớiđiềukiệnchínhtrịcủamình,bằngcáchđồngthuậnđểtăngmứckiểmsoátc ủanhà

lãnhđạoSôViế
tnàytạihàngngũtốicaocủaQTCS.
MộtBanBíThưnhỏgọn,chặtchẽcủaBanChấpHànhQTCSđượcchọnravàotháng81935
trongđónhữngthànhviênsẽcóbanbí thưriêngc
ủamìnhđểđiềukhiểnnhữngnhómcủacác
đảngcộngsản.Dimitrov,TổngBíThưQTCS,chịutráchnhiệmvềĐCSTrungQuốc,trongkhi
đó Vương Minh (Wang Min‐ND) chịu trách nhiệm về cácđả
ng tại khu vực Nam Mỹ và
Caribbe.TráchnhiệmvềĐôngDươngnằmtrongtaycủabanbíthưcủaManu ilsky,baogồm
nhữngquốcgiatrướcđâytrựcthuộcBanBíThưkhuvựcnói
tiếngRomancevànhữngthuộc
địa.VìthếtronghầuhếtgiaiđoạnMặtTrậnBìnhDân,ítnhấtlàchođếnmùathunăm1937,
những người cộng sảnViệt Namđã có quan
 hệ gần gũi vớiĐCS Pháp.Otto Kuusinen, một
chuyênviênvềnhữngvấnđếẤnĐộ,phụtráchcácđảngcộngsảnNhật,TriềuTiên,ẤnĐộvà
Xiêm.Philippinesnằmdướisựchỉđạocủabanbí
thưcủaAndréMartyvìôngđangđảmnhiệm
những công việc của những quốc gia thuộc ngôn ngữ Anglophone và một số thuộcđịa của
chúng;HàLanvàNamDươngtrởthànhbộphậncủa
Ercoli(Togliatti)[81].Nhữngquyềnlợi
củanhữngđảngvùngĐôngNamÁvìthếbịphụthuộcvàonhữngnhucầucủacácđảngtrong
nhữngquốcgiamẫuquốc[82].
Vàonăm1935,như
nhiềutácgiảđãnhấnmạnh,QTCSđãápđặtkháiniệmcủamộtmặttrận
thốngnhấtdựatrênnhữngchínhsáchcấptiếncủanhữngnăm1928và1929.Thờiđi
ểmđểtừbỏ
những mục tiêu xã hội, dù là tạm thời, vẫn chưađến lúc. McDermott và Agnew (Kevin
McDermott&JeremyAgnew‐sửgiangườiAnh‐ND)viết:ʺSựtươngquanchặtchẻcủaStalin
vớ
inhữngchiếclượccủabanbíthưvànhữngtưtưởngcủaGiaiĐoạnThứBađãngănchặn

nhữngnghiêncứucặnkẽvềnhữngkinhnghiệmcủasáunămvừa
qua.VìthếthờikỳMặtTrận
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 174Diễnđànwww.x‐cafevn.org
BìnhDânđãđượcđánhdấubởimộtcăngthẳngkhôngđượcgiảiquyếtgiữatruyềnthốngvà
cáchtân,giữatưtưởngthừah ưởngvàkhuônkhổtổchứcvànhữngchủtrương
củanhữngđảng
cộngsảnđểgiaochi ếnvớinềntưtưởngcủaphongtràoxãhộidânchủʺ[83].Mongmuốncủa
HồChíMinh,đưaravàotháng11935vềviệcphântíchnhững
thấtbạicủagiaiđoạn1930‐1
dướiquanđiểmrằngđâylàmộtsựhiểulầmvềʺcuộccáchmạngdânchủtưsảnʺ,cólẽđãđến
trướcthờigian.Dimitrovnhấn
mạnhtrongbáocáoĐạiHộicủamìnhrằngmặttrậnthốngnhất
sẽkhôngđưaradấuhiệucủaviệcquaylạikháiniệmcủahaigiaiđoạncáchmạng.Ôngnói
sẽ
sailầmnếuxemchínhquyềnliênminhchốngphátxítlàʺmộtgiaiđoạndânchủtrunggiannằm
giữachuyênchínhtưsảnvàchuyênchínhvôsảnʺ.[84]Vàothờiđiểmnàytại
Moscowvẫncórất
ítthôngtinvềcuộcVạnLýTrườngChinh.VươngMinhvànhữngngườilãnhđạoTrungQuốc
khácgiảđịnhrằngmộthuyệnSôViếtđangđượcthànhlậptại
TứXuyên(Sichuan‐ND),trong
vùngThànhĐô(Chendu‐ND)[85].WilhelmPieck(cựuchủtịchCộngHoàDânChủĐức‐ND)
vẫntríchdẫnviệcthànhlậpcủaphongtràoSôViếttạiTrungQuốcnhưlàmột
ʺsựkiệnnổibậtʺ
trongphongtràoc ộngsảnchâuÁkểtừĐạiHộiLần6QTCS[86].Nhưngvìsựvắngmặtcủa
mộthộiđồngđặcbiệtvềnhữngquốcgia
thuộcđịavàbánthuộcđịa,ĐạiHộiLần7đãkhông
đưaramộttínhiệurõrệtchonhữngthuộcđịacủanhữngquốcgiaphươngTây.
LêHồngPhonglàngườiĐông
NamÁduynhấttrởthànhthànhviêncủaBanChấpHànhQTCS

trongđạihội1935.Việcnàyđãđưaônglênnganghàngvớinhữngnhàlãnhđạohàngđầucủa
TrungQuốcnhưMaoTrạchĐông,ChuÂn
Lai,TrươngQuốcĐảovàVươngMinh(KhangSinh
vàBácCổ(BoGu‐ND)trởthànhuỷviêndựkhuyết)[87].Khiôngphátbiểuvàongàythứtư
củaĐạiHội,dướibídanhHảiAn,Phongnhấn
mạnhtầmquantrọngvềkinhnghiệmcủaTrung
QuốcđốivớiViệtNam.CáchmạngThángMườiNgađãđóngvaitròquantrọngtrongviệcphát
triểnphongtràocáchmạngtạiViệt
Nam,ôngnói.ʺNhưngchínhphongtràoSôViếtthắnglợitại
TrungQuốcđãđóngvaitròquyếtđịnh,ʺôngnhậnđịnh.ʺTrongsuốtlịchsửcủađảngchúngtôi,
ĐCSTrungQuốcđãgiúpđỡvàh
ậuthuẫncũngnhưchiasẻkinhnghiệmcủahọ.[ ]Tìnhhuynh
đệthắmthiếtgắnchặthaiđảngchúngtôiʺ[88].Dùthế,tầmquantrọngthậtsựcủaphongtrào
SôViếtt
ạiTrungQuốcđốivới ĐôngDươngrasaothìkhông đượcnêurõtrongbàiphátbiểu
củaHảiAn.SaugiaiđoạnʺpháttriểntốiđaʺcủaĐCSĐôngDươngvàonhữngnăm1930‐1,
ông
giảithích,đãkhôngcòngìngoàinhữngtổchứccộngsảncôlậptạiViệtNam;nhưngvàothời
điểmhiệntạiʺphongtràođangpháttriểntrênmộtcơsởrộng
lớnhơnsovớitrongquákhứ.
Tầnglớpdịbiệtnhấttrongdânchúng,nhữngthànhphầnlạchậunhấttrongtầnglớplaođộng,
nhữngdânt ộcthiểusố(Mọi,
Thợ,Lãov.v ),tầnglớpquầnchúngrộngrãicủatiểutưsản,trí
thứcđãđượclôikéovàocuộcđấutranhʺ[89].Nhưngôngtiếcrằngnhữngđồngchícủamìnhđã
không
nghĩđếnviệcthànhlậpmộtmặttrậnthốngnhấtdựatrênʺmộtmặttrậnphảnđếrộng
rãiʺ[90].
PhátbiểucủaNguyễnThịMinhKhaitạiĐạiHộivàongày16tháng
8cũngchothấygiaiđoạn
trungchuyểnnhắmvềmộtmặttrậnchốngphátxít.Bàđãphátbiểuvềvấnđềchốngchiếntranh

đượcđưaratừbáocáocủaErcolitạiĐại
Hội.Bàđềcậprấtítđếnnhữngv ấnđềphụnữ,than
phiềnvềconsốnhỏnhoicủapháinữtạiĐạiHội.Chủđềchínhcủabàlàmốinguyhiểmngày
mộtlớncủ
ahệthốngquânsựPháptạivùngbiểnTháiBìnhDươngvàviệcchuyểnhoáĐông
HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 175Diễnđànwww.x‐cafevn.org
Dươngthànhmộtcăncứquânsực ủaPháp.NhiệmvụcủaĐCSĐôngDươngvìthếcầnphải
ʺhuyđộngtoànbộlựclượngcủamìnhđểtạothànhmộtmặttrậnbìnhdân
rộngrãitrongcuộc
đấutranhvìhoàbìnhʺ.MặcdùLiênXôđãthoảthuậnvớiPhápvềmộthiệpướchỗtrợchung
vàotháng61934,ĐCSĐôngDươngvẫnquyếttâmʺvạchmặt
nhữngchínhsáchcủađếquốc
PhápbằngvídụđiểnhìnhlàĐôngDươngʺ[91].ChỉsaukhiMặtTrậnBìnhDânthắngcửtại
Phápvàomùaxu ân1936,ĐCSĐôngDươngmớithayđổisựchống
đốicủahọđốivớinỗlựctự
vệcủangườiPháp.


ʺChứng minh thưʺ tạiĐại Hội 7 Quốc tế Cộng Sản, 1935 của Nguyễn Thị Minh Khai và Lê Hồng
Phong,haitrong
sốbađạibiểucủaĐôngDương.


HồChíMinh:Nhữngnămthángchưađượcbiếtđến SophieQuinn‐Judge
DiênVỹvàHoàiAn 176Diễnđànwww.x‐cafevn.org

BanChấpHànhmớicủaQTCSđượcbầuchọnvàonăm1935.
Hàngđứng:(từtráisang)M.Moskvin,OttoKuusinen,KlementGottwald,WilhelmPieck,Dmitry
Manuilsky.Hàngngồi:(từtráisang)AndréMarty,G.Dimitrov,PalmiroTogliatti,V.Florin,Vương

Minh.
